Giáo án Ngữ văn 8 học kỳ I năm học 2011- 2012

Ngày soạn: 12/ 8 / 2012 Ngày giảng 8A1: 15/ 8 - 8A2: 13/8 Tiết 1 - Bài 1 Văn bản TÔI ĐI HỌC (Thanh Tịnh) A.Mục tiêu bài học 1)Kiến thức: HS nắm cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích “Tôi đi học”. Nghệ thuật miêu tả tâm lí trẻ thơ, tuổi đến trường trong một văn bản tự sự qua ngòi bút Thanh Tịnh 2)Kĩ năng: Đọc - hiểu đoạn trích tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm. Trình bày những suy nghĩ, tình cảm về một sự việc trong cuộc sống của bản thân. 3)Thái độ: Giáo dục tình cảm đối với thầy cô giáo và yêu thích mái trường. B. Chuẩn bị *Thầy: SGK, SGV, TKBG. *Trò: Đọc trước văn bản, soạn bài. C.Các kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài -KN nhận thức. -KN đặt mục tiêu. -KN tư duy sáng tạo. -KN ra quyết định. D.Tổ chức hoạt động dạy và học 1. Ổn định tổ chức: (1 phút) 8A1 8A2 2. Kiểm tra bài cũ (5 phút) Kiểm tra bài soạn của học sinh 3.Bài mới: Hoạt động 1 (2phút) Giới thiệu bài Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho HS. Phương pháp: Thuyết trình *Giới thiệu bài mới: Trong cuộc đời mỗi con người, những kỉ niệm tuổi học trò thường được lưu giữ trong trí nhớ. Đặc biệt là những kỉ niệm về ngày đầu tiên đi học: “ Ngày đầu tiên đi học Mẹ dắt tay đến trường Em vừa đi vừa khóc Mẹ dỗ dành yêu thương…” Chúng ta sẽ được hiểu rõ hơn qua truyện ngắn “Tôi đi học” của Thanh Tịnh. Hoạt động 2 (7 phút) Tìm hiểu chung Mục tiêu: HS nắm được những nét cơ bản về tác giả và tác phẩm. Phương pháp: Thảo luận,vấn đáp, thuyết trình. Kĩ thuật: Tư duy động não. Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt Gọi HS đọc chú thích * * Cho biết vài nét về tác giả Thanh Tịnh? (Cho HS xem chân dung nhà văn Thanh Tịnh) - GV hướng dẫn đọc văn bản. GV đọc mẫu. - Gọi 2 học sinh đọc tiếp. *Chú thích SGK 1, 2, 3, 4. * Văn bản thuộc thể loại nào? * Phương thức biểu đạt của văn bản? nghệ thuật. * Truyện có thể chia làm mấy đoạn? Nội dung trong từng đoạn? (các bàn trao đổi thảo luận) +Đoạn 1: Từ đầu ….ngọn núi: Cảm nhận của nhân vật tôi trên đường đến trường. +Đoạn 2: tiếp -> được nghỉ cả ngày: Cảm nhận của nhân vật tôi lúc ở sân trường. +Đoạn 3” còn lại: Cảm nhận của nhân vật tôi trong lớp học. I. Tìm hiểu chung: 1. Tác giả -Tác giả Thanh Tịnh(1911-1988) - là bút danh của Trần Văn Ninh, quê ở tỉnh Thừa Thiên – Huế 2. Tác phẩm - “Tôi đi học” in trong tập Quê mẹ (1941), một tập văn xuôi nổi bật nhất của Thanh Tịnh. 3.Thể loại và bố cục -Thể loại: Truyện ngắn. - Phương thức biểu đạt: Tự sự- miêu tả-biểu cảm. Hoạt động 3 (20 phút) Tìm hiểu văn bản Mục tiêu: Hiểu được giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản. Phương pháp: Thảo luận, vấn đáp, thuyết trình, phân tích, bình giảng. Kĩ thuật: Tư duy động não. *Nhắc lại nội dung của đoạn 1? - HS đọc đoạn 1: Giọng chậm bồi hồi. * Nỗi nhớ buổi tựu trường của tác giả được khởi nguồn từ thời điểm nào? Vì sao? - Thời gian: buổi sáng cuối thu. - Không gian: trên con đường làng dài và hẹp. *Vì sao thời gian và không gian ấy lại trở thành những kỷ niệm sâu sắc trong lòng tác giả? -Vì đó là thời điểm và nơi chốn quen thuộc gần gũi, gắn liền với tuổi thơ của tác giả. Đó là lần đầu tiên cắp sách đến trường. àt/g là người yêu quê hương. *Trong câu văn con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần. nhưng lần này tự nhiên thấy lạ, cảm giác quen mà lạ của nhân vật “tôi” có ý nghĩa gì? Dấu hiệu đổi khác trong t/cảm và nhận thức - tự thấy đã lớn lên con đường làng không còn dài rộng như trước nữa. GV đoạn văn từ trong chiếc áo vải dù đen đến lướt ngang trên ngọn núi. àcó chí học ngay từ đầu muốn tự mình đảm nhiệm việc học tập, muốn được chững chạc như bạn, không thua kém bạn. (*)Tâm trạng của nhân vật tôi khi nhớ về kỷ niệm buổi tựu trường đầu tiên của mình? * Em hãy tìm những câu văn diễn đạt hay nhất niềm hạnh phúc, sung sướng của tác giả? -Tôi quên thế nào được àbầu trời quang đãng. - ý nghĩ ấy thoáng qua trong tâm trí tôi nhẹ nhàng … ngọn núi - Họ như con chim non đứng bên bờ tổà e sợ * Trong những câu văn ấy tác giả sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào? Giá trị biểu cảm của những biện pháp tu từ đó? *Đoạn 1 nhân vật tôi có phẩm chất gì đáng quý? GV bình: Lần đầu tiên tôi đi học, được bước vào thế giới mới lạ, được tập làm người lớn, không chỉ chơi đùa rong chơi, thả diều ngoài đê, ngoài đồng nữa. Chính ý nghĩ ấy làm cho tâm trạng tôi đến trường trang trọng và đúng đắn. Nhưng đây là lần đầu tiên, thật ra “tôi” còn nhỏ lắm…đó là tâm trạng và cảm của cậu bé lần đầu được đến trường. II. Tìm hiểu văn bản 1.Tâm trạng, cảm xúc của nhân vật tôi với kỷ niệm ngày đầu đi học. - Tâm trạng: Náo nức, mơn man, Hạnh phúc và sung sướng - Nghệ thuật so sánh. è Kỉ niệm đẹp. Đề cao sự học ở con người. Hoạt động 4 (5 phút) Luyện tập Mục tiêu: Củng cố, hệ thống kiến thức cơ bản Phương pháp: Thực hành Kĩ thuật: Thực hành - HS đọc - GV nhận xét, đánh giá phần đọc của HS III. Luyện tập Đọc diễn cảm văn bản 4)Củng cố (3 phút) - Tâm trạng của nhân vật tôi khi đến trường buổi đầu tiên? 5)Hướng dẫn HS học bài ( 2 phút) - Học bài, đọc lại văn bản - Soạn tiếp bài phần còn lại. *RÚT KINH NGHIỆM: Ngày soạn: 12/ 8 / 2012 Ngày giảng 8A1: 17/8 - 8A2: 14/8 Tiết 2 - Bài 1 Văn bản TÔI ĐI HỌC (Thanh Tịnh) (Học tiếp) A.Mục tiêu bài học 1)Kiến thức: HS nắm cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích “Tôi đi học”. Nghệ thuật miêu tả tâm lí trẻ thơ, tuổi đến trường trong một văn bản tự sự qua ngòi bút Thanh Tịnh 2)Kĩ năng: Đọc - hiểu đoạn trích tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm. Trình bày những suy nghĩ, tình cảm về một sự việc trong cuộc sống của bản thân. 3)Thái độ: Giáo dục tình cảm đối với thầy cô giáo và yêu thích mái trường. B. Chuẩn bị *Thầy: SGK, SGV, TKBG. *Trò: Đọc trước văn bản, soạn bài. C.Các kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài -KN nhận thức. -KN đặt mục tiêu. -KN tư duy sáng tạo. -KN ra quyết định. D.Tổ chức hoạt động dạy và học 1. Ổn định tổ chức: (1 phút) 8A1 8A2 2. Kiểm tra bài cũ (5 phút) *Trình bày sự hiểu biết của em về t/giả và t/phẩm “Tôi đi học” *Những gì đã gợi lên trong lòng nhân vật tôi kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên? 3.Bài mới: Hoạt động 1 (2phút) Giới thiệu bài Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho HS. Phương pháp: Thuyết trình *Giới thiệu bài mới: Trong cuộc đời mỗi con người, những kỉ niệm tuổi học trò thường được lưu giữ trong trí nhớ. Đặc biệt là những kỉ niệm về ngày đầu tiên đi học Nhân vật “Tôi” trong Tôi đi học của Thanh Tịnh nhớ những kỉ niệm gì khi lần đầu tiên đi học , bài hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu tiếp. Hoạt động 2 (27 phút) Tìm hiểu văn bản -Tiếp theo Mục tiêu: Hiểu được giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản. Phương pháp: Thảo luận, vấn đáp, thuyết trình, phân tích, bình giảng. Kĩ thuật: Tư duy động não. Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt - GV nhắc lại nội dung tiết 1. *Cảnh sân trường Mĩ Lý lưu lại trong tâm trí của t/giả có gì nổi bật? *Cảnh tượng ấy được nhớ lại có ý nghĩa gì? -P/ánh không khí đặc biệt của ngày hội khai trường thường gặp ở nước ta. -Thể hiện tinh thần hiếu học của nhân dân ta. -Bộc lộ tình cảm sâu nặng của t/g đối với mái trường tuổi thơ. *Khi chưa đi học NV “tôi ” cảm nhận về ngôi trường Mĩ Lí như thế nào? Cao ráo và sạch sẽ hơn các nhà trong làng. *Nhưng lần đầu tới trường NV “tôi” lại cảm nhận về ngôi trường Mĩ Lí trông vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như cái đình làng Hòa Ấp khiến lòng tôi lo sợ vẩn vơ hình ảnh so sánh ấy có ý nghĩa gì? -SS lớp học với đình làng à Nơi thờ cúng tế lễ, nơi thiêng liêng, cất dấu những điều bí ẩn. *Khi tả các học trò nhỏ lần dầu tiên tới trường, tác giả dùng hình ảnh so sánh nào, và điều ấy có ý nghĩa gì? -Tác giả so sánh như “con chim non đứng bên bờ tổ,”. - * Hình ảnh ông đốc được nhớ lại qua những chi tiết nào? Qua chi tiết ấy, chúng ta cảm thấy tình cảm của người học trò như thế nào đối với ông đốc? (*)Em hiểu gì về nhân vật “tôi”ở đoạn này? Bình.-Giàu cảm xúc với trường, người thân. -Dấu hiệu trưởng thành trong nhận thức và tình cảm. *Vì sao khi sắp hàng đợi vào lớp “tôi” cảm thấy trong thời thơ ấu chưa lần nào lại thấy xa mẹ như lần này? -Cảm nhận được sự độc lập của mình. -Là bước vào thế giới riêng của mình, tự mình làm tất cả không có mẹ bên cạnh. *Những cảm nhận gì khi bước vào lớp? - Thấy một mùi hương lạ, tường lạ và hay hay, nhận bàn ghế chỗ ngồi như là của mình…, *Vì sao lại có cảm giác ấy? *Chi tiết Một con chim bay liệng….theo cánh chim. ..Nhưng tiếng phấn của thầy tôi…đánh vần đọc. Những chi tiết đó nói lên điều gì ở nhân vật? -Một chút buồn khi giã từ tuổi thơ. -Bắt đầu trưởng thành trong nhận thức và việc học hành của bản thân. (*)Dòng chữ “Tôi đi học” kết thúc truyện có ý nghĩa gì? Bình Kết thúc rất tự nhiên, bất ngờ như khép lại bài văn và mở ra 1 thế giới mới. Cả bài văn là một ký ức hồi tưởng, là một thế giới dầy tâm trạng những kỉ niệm ngọt ngào của tuổi ấu thơ được chuyển hoá thành cảm giác bay bổng, lãng mạn, lung linh và tươi tắn sắc màu, 1 kí ức đáng yêu tưng bừng, rộn rã, lấp lánh chất thơ khép lại trang văn mà người đọc vẫn cảm thấy bồi hồi sao xuyến “ngày đầu tiên đi học” đã mãi lùi xa nhưng 2 tiếng tựu trường vẫn thổn thức không nguôi trong lòng người đọc. II. Tìm hiểu văn bản (tiếp) 2- Cảm nhận của Tôi lúc ở sân trường. -Rất đông người. -Người nào cũng đẹp. - Trang nghiêm, thành kính của người học trò, đề cao tri thức khẳng định vị trí quan trọng của trường học -Thể hiện khát vọng bay bổng của tuổi trẻ trước việc học. -Trong hồi ức ông đốc được thể hiện qua lời nói, ánh mắt, thái độ rất đẹp. à biết quý trọng, biết ơn, tin tưởng sâu sắc. 3- Cảm nhận của “Tôi” trong lớp học. -Môi trường sạch sẽ, ngay ngắn. -Không cảm thấy xa lạ với bàn ghế và bạn bè. àTình cảm trong sáng hồn nhiên. - Yêu thiên nhiên, yêu tuổi thơ, và yêu sự học hành để trưởng thành. Hoạt động 3 (5 phút) Luyện tập Mục tiêu: Củng cố, hệ thống kiến thức cơ bản Phương pháp: Thực hành Kĩ thuật: Động não * Nhận xét đặc sắc nghệ thuật của truyện ngắn này? Truyện ngắn được bố cục theo dòng hồi tưởng, cảm nhận của nhân vật tôi theo trình tự thời gian . - Sự kết hợp hài hòa giữa kể, miêu tả, bộc lộ tâm trạng cảm xúc. - Hình ảnh thiên nhiên, ngôi trường và cách so sánh giàu sức gợi cảm của tác giả . =>Toàn bộ truyện toát lên chất trữ tình thiết tha, êm dịu. * Giá trị nội dung, nghệ thuật truyện ngắn. *Trong truyện ngắn “Tôi đi học” T/giả sử dụng biện pháp ng.thuật so sánh rất hiệu quả. Chép lại, so sánh và phân tích các so sánh đó? III. Luyện tập. *Ghi nhớ -SGK *Bài tập. -T/giả sử dụng 12 lần phép ng.thuật tu từ so sánh. Cái so sánh Từ So sánh Cái được so sánh Những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi. Tôi không lội qua sông thả diều và không ra đồng thả diều. ý nghĩ ấy thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng. Như Như Như Mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng Thằng Quý, thằng Sơn Một làn mây lướt ngang trên ngọn núi 4)Củng cố (3 phút) -Tâm trạng của tôi khi đến trường, khi rời tay mẹ bước vào lớp, khi đón tiết học đầu tiên? -T/giả diễn tả dòng suy nghĩ bằng nghệ thuật nào? -Đọc 1 số bài thơ nói về ngày đầu tiên đi học? 5)Hướng dẫn HS học bài ( 2 phút) -Học bài, đọc lại văn bản. -Chuẩn bị “Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ”. *RÚT KINH NGHIỆM: Ngày soạn: 13 /8 / 2012 Ngày giảng 8A1: 18/8 - 8A2: 16/8 Tiết 3 - Bài 1 TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN A.Mục tiêu bài học 1.Kiến thức: Chủ đề văn bản. Những thể hiện của chủ đề trong một văn bản. 2.Kỹ năng: Đọc hiểu và có khả năng bao quát toàn bộ văn bản. Trình bày một văn bản( nói,viết) thống nhất về chủ đề 3.Thái độ: GDHS có ý thức sử dụng tính thống nhất về chủ đề trong mọi văn bản nói, viết B. Chuẩn bị *Thầy: SGK, SGV, TKBG. *Trò: Học bài cũ, soạn bài mới. C.Các kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài -KN nhận thức. -KN đặt mục tiêu. -KN tư duy sáng tạo. -KN ra quyết định. D.Tổ chức hoạt động dạy và học 1)Ổn định tổ chức: (1 phút) 8A1 8A2 2) Kiểm tra bài cũ (5 phút) *Tâm trạng của tôi khi đến trường, khi rời tay mẹ bước vào lớp, khi đón tiết học đầu tiên diễn ra như thế nào? 3)Bài mới: Hoạt động 1 (2phút) Giới thiệu bài Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho HS. Phương pháp: Thuyết trình. *Giới thiệu bài mới: Một văn bản muốn trôi chảy mạch lạc thì phải đảm bảo tính thống nhất về chủ đề.Vậy để hiểu rõ vấn đề này, tiết học hôm nay sẽ giúp các em nắm rõ kiến thức. Hoạt động 2 (7 phút) HD tìm hiểu khái niệm chủ đề của văn bản. Mục tiêu: HS nắm được khái niệm chủ đề của văn bản. Phương pháp: Thảo luận,vấn đáp, thuyết trình. Kĩ thuật: Tư duy động não. Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt *Qua văn bản “Tôi đi học”, tác giả nhớ lại những kỉ niệm sâu sắc nào trong thời thơ ấu của mình? -Kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên với tâm trạng hồi hợp, bỡ ngỡ. *Sự hồi tưởng ấy gợi những ấn tượng gì trong lòng tác giả? + Tác giả thấy lòng rộn rã, bâng khuâng như đang được sống lại những ngày tuổi thơ trong sáng ấy. *Văn bản có đề cập đến vấn đề nào khác không? + Văn bản xoay quanh việc kể lại những kỉ niệm về ngày đầu tiên đi học với nhiều tâm trạng khác nhau. *Đối tượng chính được đề cập trong văn bản là ai? Tâm trạng của nhân vật tôi. àVăn bản chỉ tập trung đề cập đến đối tượng và các vấn đề liên quan đến tâm trạng của tác giả trong ngày tựu trường đầu tiên. Đó chính là chủ đề của văn bản. (*)Vậy chủ đề của văn bản là gì? I.Chủ đề của văn bản. -Là vấn đề trung tâm, vấn đề cơ bản được t/giả nêu lên đặt ra qua nội dung cụ thể của văn bản. *Ghi nhớ 1/SGK Hoạt động 3 (14 phút) HD tìm hiểu tính thống nhất về chủ đề của văn bản. Mục tiêu: HS nắm được tính thống nhất của văn bản được thể hiện ở những phương diện nào trong tác phẩm. Phương pháp: Phân tích , nêu vấn đề, minh họa. Kĩ thuật: Tư duy động não. *Căn cứ vào đâu em biết văn bản Tôi đi học” nói lên những kỉ niệm của tác giả về buồi đầu tiên đến trường ? (Chú ý nhan đề, các từ ngữ, các câu trong văn bản viết về những kỉ niệm lần đầu tiên đên trường.) - Những kỉ niệm của tác giả về buồi đầu tiên đến trường ? thể hiện ở - Nhan đề : Tôi đi học - Các câu đều nhắc đến kỉ niệm của buổi tựu trường đầu tiên trong đời. *Hãy tìm các từ ngữ chứng tỏ tậm trạng đó in sâu trong lòng nhân vật ''tôi'' suốt cuộc đời. *Tìm các từ ngữ, các chi tiết nêu bật cảm giác mới lạ xen lẫn bỡ ngỡ của nhân vật ''tôi'' khi cùng mẹ đi đến trường, khi cùng các bạn đi vào lớp. HS thảo luận *Từ việc phân tích trên, hãy cho biết thế nào là tính thống nhất về chủ đề của văn bản. Tính thống nhất này thể hiện ở những phương diện nào ? II.Tính thống nhất về chủ đề của văn bản: *Bài tập/SGK - Văn bản Tôi đi học tập trung tô đậm '”Cảm giác trong sáng'' nảy nở trong lòng'' nhân vật ''tôi'' ở buổi đến trường đầu tiên trong đời bằng nhiều chi tiết nghệ thuật khác nhau + Hôm nay tôi đi học. + Hằng năm cứ vào cuối thu… của buổi tựu trường + Tôi quên…. trong sáng ấý. + Hai quyển vở mới… thấy nặng. + Tôi bặm tay ghì thật chặt… đầu chúi xuống đất…àcảm nhận được những cảm giác trong sáng nảy nở trong lòng nhân vật ''tôi'' ở buổi tựu trường đâu tiên. à Văn bản phải thống nhất về chủ đề. + văn bản có đối tưọng xác định, có tính mạch lạc. + nhan đề + quan hệ giữa các phần của văn bản + các câu, các từ ngữ tập trung biểu hiện chủ đề. * Ghi nhớ ý 2, 3/ SGK 12 Hoạt động 4 (11 phút) HD học sinh luyện tập Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức cào làm bài tập thực hành Phương pháp: Thực hành Kĩ thuật: Động não HS thảo luận, phân tích thống nhất về chủ đề của văn bản: Rừng cọ quê tôi. Bài tập 3: Có những ý lạc chủ đề (c), (g) - Có nhiều ý hợp với chủ đề nhưng do cách diễn đạt chưa tốt nên thiếu sự tập trung vào chủ đề (b), (e). Sau đây là một phương án có thể chấp nhận được : a) Cứ mùa thu về, mỗi lần thấy các em nhỏ núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng lại náo nức, rộn rã, xốn xang. b) Cảm thấy con đường thường ''đi lại lắm lần'' tự nhiên cũng thấy lạ, nhiều cảnh vật thay đổi. c) Muốn cố gắng tự mang sách vở như một học trò thực sự. d) Cảm thấy ngôi trường vốn qua lại nhiều lần cũng có nhiều biến đổi. e) Cảm thấy gần gũi, thân thương đối với lớp học, với những người bạn mới. III. Luyện tập. Bài tập 1 a)Nhan đề của văn bản : “ Rừng cọ quê tôi” -Phần thứ nhất: miêu tả rừng cọ quê tôi -Phần thứ hai : Rừng cọ gắn bó với tuổi thơ của tôi -Phần cuối : Rừng cọ gắn bó với người dân quê tôi + Ở mỗi phần đều có các câu thể hiện chủ đề: -Chẳng có nơi nào đẹp như sông Thao quê tôi rừng cọ trập trùng -Căn nhà tôi ở núp dưới rừng cọ. Ngôi trường tôi học cũng khụất trong rừng cọ Ngày ngày đến lớp, tôi đi trong rừng cọ. - Cuộc sống quê tôi gẳn bó với rừng cọ Dù ai đi ngược về xuôi + Cơm nắm lá cọ là người sông Thao. . b) các ý lớn : - Miêu tả rừng cọ quê tôi - Rừng cọ gắn bó với tuổi thơ của tôi. - Rừng cọ gắn bó với người dân quê tôi. Các ý này rất rành mạch , theo một trình tự hợp lý : Từ giới thiệu hình ảnh rừng cọ đến sự gắn bó của con người đối với rừng cọ, từ bản thân nhà văn đến những người dân quê hương. Chính vì vậy mà việc thay đổi trật tự nào khác sẽ làm cho bài văn không còn mạch lạc c)Hai câu trong bài trực tiếp nói tới tình cảm đó Dù ai đi ngược về xuôi Cơm nắm lá cọ là người sông Thao. . Chứng minh : sự gắn bó giữa rừng cọ với người dân sông Thao được thể hiện trong toàn bài : từ việc miêu tả rừng cọ đến cuộc sống của người dân. -Rừng cọ đẹp nhất ( chẳng có nơi nào đẹp như sông Thao quê tôi) -Cuộc sống người dân gắn bó với rừng cọ từ đời sống tinh thần đến vật chất Bài tập 2. (Câu B và D) 4)Củng cố (3 phút) -Thế nào là chủ đề của văn bản? -Tính thống nhất về chủ đề của văn bản. 5)Hướng dẫn HS học bài ( 2 phút) -Học bài và hoàn thiện các bài tập vào vở. -Đọc và soạn văn bản: Trong lòng mẹ. *RÚT KINH NGHIỆM: Ngày soạn: 13 /8 / 2012 Ngày giảng 8A1: 18/8 - 8A2: 16/8 Tiết 4 - Bài 2 Văn bản: TRONG LÒNG MẸ (Trích Những ngày thơ ấu - Nguyên Hồng) A.Mục tiêu bài học 1.Kiến thức: Khái niệm thể loại hồi kí. Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Trong lòng mẹ. Ngôn ngữ truyện thể hiện niềm khao khát tình cảm ruột thịt cháy bỏng của nhân vật - ý nghĩa giáo dục : những thành kiến cổ hủ, nhỏ nhen, độc ác làm khô héo tình cảm ruột thịt sâu nặng thiêng liêng. 2.Kỹ năng: Bước đầu biết đọc-hiểu một văn bản hồi kí. Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn bản tự sự để phân tích tác phẩm truyện 3.Thái độ: Giáo dục tình cảm yêu kính, biết ơn cha mẹ, nguồn t/cảm, chỗ dựa tinh thần lớn B. Chuẩn bị *Thầy: SGK, SGV, TKBG. *Trò: Đọc trước văn bản, soạn bài. C.Các kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài -KN nhận thức. -KN đặt mục tiêu. -KN tư duy sáng tạo. -KN ra quyết định. D.Tổ chức hoạt động dạy và học 1)Ổn định tổ chức: (1 phút) 8A1 8A2 2) Kiểm tra bài cũ (5 phút) * Những kỷ niệm về buổi tựu trường đầu tiên được t/giả nhớ lại khi nào? Tại sao lại nhớ vào t/gian đó? -Những kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên được t/giả nhớ lại hàng năm vào cuối thu, Khi “lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc”. Nhớ những kỉ niệm đó vì đấy là t/gian h/s đến trường, mỗi khi cổng trường mở ra, kỉ niệm lại về như một lẽ tự nhiên. Mặt khác đến ngày đó “mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đi đến trường” là h/ảnh cụ thể gợi cho người viết nhớ lại ngày đến trường của mình. 3)Bài mới: Hoạt động 1 (2phút) Giới thiệu bài Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho HS. Phương pháp: Thuyết trình *Giới thiệu bài mới: “Những ngày thơ ấu” là một tập hồi kí về tuổi thơ của nhà văn Nguyên hồng. Mỗi chương sách là một kỉ niêm, một bài thơ trữ tình ghi lại những “ rung động cực điểm của một linh hồn trẻ dại” (Thạch Lam) Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu chương 4 trong số 9 chương của t/phẩm, ghi lại những kỉ niệm xúc động của chú bé Hồng. Hoạt động 2 (7 phút) Tìm hiểu chung Mục tiêu: HS nắm được những nét cơ bản về tác giả và tác phẩm. Phương pháp: Thảo luận,vấn đáp, thuyết trình. Kĩ thuật: Tư duy động não. Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt -Gọi HS đọc chú thích dấu * * Những nét khái quát về tác giả Nguyên Hồng? * Những hiểu biết của em về tác phẩm? * Thế nào là hồi kí? Hồi kí là một thể của kí, ở đó người viết kể lại những chuyện, những điều chính mình đã trải qua, đã chứng kiến. - GV hướng dẫn đọc: Chú ý giọng đối thoại - GV và 2 học sinh đọc * Tóm tắt văn bản? * Giải nghĩa từ “tha hương cầu thực”? (đi xa quê kiếm ăn) (* )So với bố cục, mạch truyện và cách kể chuyện VB “Trong lòng mẹ” có gì giống và khác VB “Tôi đi học”? +Giống: kể, tả theo trình tự t/gian, trong hồi tưởng nhớ lại kí ức tuổi thơ. Kể tả biểu hiện cảm xúc kết hợp +Khác: -“Tôi đi học”: chuyện liền mạch trong 1 khoảng t/gian ngắn không ngắt quãng : Buổi sáng đầu tiên đến trường. -“ Trong lòng mẹ”: chuyện không thật liền mạch có 1 gạch nối nhỏ ngắn về t/gian vài ngày khi chưa gặp và khi gặp mẹ. *Tìm bố cục của văn bản? + Bố cục :2 đoạn Đoạn 1: Từ đầu -> người ta hỏi đến chứ: Cuộc trò chuyện với bà cô. Đoạn 2: còn lại: Cuộc gặp gỡ giữa 2 mẹ con bé Hồng. I.Tìm hiểu chung 1.Tác giả: Nguyên Hồng (1918-1982) - Được coi là nhà văn của những người lao động cùng khổ, những người “dưới đáy”XH - văn Nguyên Hồng giàu chất trữ tình, dạt dào cảm xúc thiết tha 2. Tác phẩm Những ngày thơ ấu( 1938- 1940) là tập hồi kí tuổi thơ cay đắng của tác giả. -Văn bản: Là chương IV của t/phẩm“những ngày thơ ấu” -Bố cục: 2 đoạn Hoạt động 3 (20 phút) HDTìm hiểu văn bản Mục tiêu: Hiểu được giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản. Phương pháp: Thảo luận, vấn đáp, thuyết trình, phân tích, bình giảng. Kĩ thuật: Tư duy động não. *Cảnh ngộ của bé Hồng có gì đặc biệt? - Mồ côi cha. Mẹ nghèo túng đi tha hương cầu thực. Hai anh em Hồng phải sống nhờ nhà người cô ruột. Chúng không được thương yêu lại còn bị hắt hủi, xúc phạm. *Mở đầu đoạn trích, người cô bé Hồng đã hỏi Bé Hồng những gì? Hồng! Mày có muốn vào Thanh Hóa ...không? -Giọng điệu vừa cay nghiệt vừa ngoa ngoắt: *Em hãy phân tích ý đồ câu hỏi đó của người cô? *Bé Hồng cảm nhận được điều gì trong lời nói đó? + Bé Hồng đã nhận ra những ý nghĩ cay độc và trong giọng nói và trên nét mặt khi cười rất “kịch” của cô. => Bé Hồng cúi đầu không đáp, không để lòng thương yêu kính trọng mẹ, bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến. Không! Cháu không muốn vào. Cuối năm thế nào mợ cháu cũng về. *Trước câu trả lời thông minh dứt khoát của bé Hồng, bà cô có thái độ như thế nào? -Bà cô không chịu buông tha, giọng vẫn “ngọt”: Sao lại không vào? Mợ mày phát tài lắm, có như dạo trước đâu? ->Với giọng vẫn “ngọt” bình thản, hai mắt long lanh chằm chặp nhìn, bà cứ muốn kéo cháu vào trò chơi độc ác mà bà đã dàn tính sẵn, bà tiếp tục “tấn công” với cử chỉ vỗ vai: Mày dại quá, cứ vào đi, tao chạy cho tiền tàu. Vào mà bắt mợ mày may vá sắm sửa cho và thăm em bé chứ. (*)Trong những lời lẽ của người cô, theo em chỗ nào thể hiện sự cay độc nhất? Vì sao? “thăm em bé chứ “->châm chọc, nhục mạ . *Trước lời miêu tả tỉ mỉ hình dáng người mẹ bé Hồng với vẻ thích thú, cổ họng bé Hồng nghẹn ứ khóc không ra tiếng thì thái độ bà cô như thế nào? - Bà hạ giọng tỏ sự ngậm ngùi thương xót người đó khuất. Thực chất bà thay đổi đấu pháp tấn công đánh miếng đòn cuối cùng. (*)Từ việc phân tích này ta có thể rút ra kết luận gì về người cô? Bình: Đó là người đàn bà lạnh lùng, độc ác, thâm hiểm. à hình ảnh mang ý nghĩa tố cáo hạng người tàn nhẫn đến khô héo cả tình ruột thịt trong XH thực dân nửa P/kiến mà không phải hoàn toàn không còn tồn tại trong XH ngày nay. Hình ảnh Bà cô gây cho người đọc khó chịu, căm ghét nhưng cũng chính là hình ảnh tương phản giúp t/g thể hiện hình ảnh người mẹ và t/cảm của bé Hồng với mẹ mạnh mẽ, mãnh liệt hơn. II.Tìm hiểu văn bản. 1.Nhân vật bà cô. - Câu hỏi chứa đựng sự giả dối, mỉa mai. -Sự giả dối, lạnh lùng, độc ác thâm hiểm, sống tàn nhẫn, khô héo cả tình máu mủ ruột rà. à Bà Cô là người đại diện cho cái đạo lý bất nhân của xã hội phong kiến đã vùi dập biết bao số phận phụ nữ. 4)Củng cố (3 phút) -Văn bản thuộc thể loại nào? -Cho biết bố cục của văn bản? -Ptích h/ảnh bà cô để thấy tình cảnh đáng thương của bé Hồng 5)Hướng dẫn HS học bài ( 2 phút) -Học bài, đọc kĩ lại văn bản. -Tìm hiểu ptích t/cảm của bé Hồng với mẹ. -Rèn chữ: Viết 10 dòng đầu của văn bản. -Chuẩn bị: Giờ sau học tiếp phần còn lại. *RÚT KINH NGHIỆM: Ngày soạn: 16/ 8 / 2012 Ngày giảng 8A1: 22/8 - 8A2: 20/8 Tiết 5 - Bài 2 (Học tiếp) Văn bản: TRONG LÒNG MẸ (Trích Những ngày thơ ấu - Nguyên Hồng) A.Mục tiêu bài học