Giáo án Ngữ văn 8 năm học 2012- 2013 Tuần 2 Tiết 8 Bố cục của văn bản

Trường THCS Nam Thái A Ngày dạy 21/08/2012 Tuần 2 Tiết 8 BỐ CỤC CỦA VĂN BẢN I. Mục tiêu cần đạt: 1. Kiến thức: Bố cục của văn bản, tác dụng của việc xây dựng bố cục. 2. Kỹ năng - Sắp xếp các đoạn văn trong bài theo một bố cục nhất định . - Vận dụng kiến thức về bố cục trong việc đọc - hiểu văn bản. 3. Thái độ: Giáo dục ý thức tạo lập văn bản theo bố cục 3 phần. II. Chuẩn bị - Giáo viên: Văn bản mẫu; Bảng phụ g - Học sinh: Soạn bài theo hướng dẫn SGK. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động 1. Ổn định lớp: 2. Kiểm tra bài cũ: ? Thế nào là chủ đề của văn bản . ? Tính thống nhất về chủ đề của văn bản là gì . 3. Bài mới : Ở lớp 7 các em đã học bố cục và mạch lạc của văn bản. Các em đã nắm được bố cục của một văn bản gồm 3 phần và chức năng nhiệm vụ của chúng. Bởi vậy, bài học này ôn lại kiến thức đã học, đồng thời chúng ta đi sâu vào tìm hiểu cách sắp xếp, tổ chức nội dung phần thân bài – phần chính của văn bản như thế nào ? Hoạt động GV Hoạt động HS Nội dung Hoạt động 1 GV- Hướng dẫn học sinh ôn lại kiến thức lớp 6, 7 ? Văn bản trên có thể chia thành mấy phần. ? Chỉ rõ ranh giới giữa các phần đó ? Cho biết nhiệm vụ của từng phần trong văn bản . ? Phân tích mối quan hệ giữa các phần trong văn bản . ? Vậy thế nào là bố cục văn bản và nhiệm vụ của từng phần. - Cho học sinh đọc ghi nhớ SGK Hoạt động 2 - Yêu cầu học sinh xem lại phần thân bài của văn bản ''Tôi đi học''. ? Phần thân bài kể về những sự kiện nào? ? Các sự kiện ấy được sắp xếp theo thứ tự nào. - Xem lại văn bản ''Trong lòng mẹ'' ? Hãy chỉ ra những diễn biến của tâm trạng cậu bé Hồng. ? Khi tả người vật, con vật, phong cảnh ... em sẽ lần lượt miêu tả theo trình tự nào. ? Hãy cho biết cách sắp xếp các sự việc trong thân bài văn bản: Người thầy đạo cao đức trọng. ? Từ những ví dụ trên hãy cho biết cách sắp xếp nội dung phần thân bài của văn bản tuỳ thộc vào những yếu tố nào. ? Tác dụng của việc sắp xếp ấy. - Cho học sinh đọc ghi nhớ SGK Hoạt động 3 Luyện tập: ? Phân tích cách trình bày ý trong các đoạn trích. Học sinh đọc văn bản mục ( SGK I) - Chia làm 3 phần + Phần 1: Từ đầu đến không màng danh lợi + Phần 2: tiếp đến không cho vào thăm. + Phần 3: còn lại - Nhiệm vụ từng phần: + Phần 1: giới thiệu ông Chu Văn An + Phần 2: Công lao, uy tín và tính cách của ông (2 đoạn văn) + Phần 3: Tình cảm của mọi nngười đối với ông. - Luôn gắn bó chặt chẽ với nhau. - Tập trung làm rõ cho chủ đề của văn bản là người thầy đạo cao đức trọng. - học sinh đọc ghi nhớ SGK * Cách sắp xếp phần thân bài: Theo thứ tự thời gian, không gian hướng vào chủ đề. * Tình thương mẹ và thái độ căm ghét cực độ những cổ tục đã đầy đoạ mẹ khi bà cô bịa chuyện nói xấu. - Niềm vui sướng cực độ của cậu bế Hồng khi được ở trong lòng mẹ. => Chỉnh thể - bộ phận (tả người, vât, con vật) * Các sự việc nói về Chu Văn An là người tài cao. - Các sự việc nói về Chu Văn An là người đạo đức được học trò kính trọng. . - Các trình tự sắp xếp theo không gian, thời gian, sự phát triển của sự việc, mạch suy luận sao cho phù hợp với chủ đề . - Trình bày ý theo thứ tự không gian: nhìn xa - đến gần - đến tận nơi - đi xa dần. - Trình bày theo thứ tự thời gian: về chiều, lúc hoàng hôn. - Hai luận cứ được sắp xếp theo tầm quan trọng của chúng . I- Bố cục của văn bản. 1. Ví dụ: 2. Nhận xét: - Chia làm 3 phần + Phần 1: Từ đầu đến không màng danh lợi + Phần 2: tiếp đến không cho vào thăm. + Phần 3: còn lại - Nhiệm vụ từng phần: + Phần 1: giới thiệu ông Chu Văn An + Phần 2: Công lao, uy tín và tính cách của ông (2 đoạn văn) + Phần 3: Tình cảm của mọi nngười đối với ông. - Luôn gắn bó chặt chẽ với nhau. - Tập trung làm rõ cho chủ đề của văn bản là người thầy đạo cao đức trọng. 3-Ghi nhớ (chấm 1, 2 SGK - tr25) - Học sinh đọc ghi nhớ. II- Cách bố trí, sắp xếp nội dung phần thân bài của văn bản: 1. Ví dụ: văn bản ''Tôi đi học'', ''Trong lòng mẹ'' 2. Nhận xét: * Sắp xếp theo hồi tưởng những kỉ niệm của tác giả. Các cảm xúc lại được sắp xếp theo thứ tự thời gian => Sắp xếp theo liên tưởng đối lập những cảm xúc về cùng một đối tượng trước đây và buổi tựu trường đầu tiên. * Tình thương mẹ và thái độ căm ghét cực độ những cổ tục đã đầy đoạ mẹ khi bà cô bịa chuyện nói xấu. - Niềm vui sướng cực độ của cậu bế Hồng khi được ở trong lòng mẹ. => Có thể sắp xếp theo trình tự không gian (tả phong cảnh) => Chỉnh thể - bộ phận (tả người, vât, con vật) - Tình cảm, cảm xúc (tả người) * Các sự việc nói về Chu Văn An là người tài cao. - Các sự việc nói về Chu Văn An là người đạo đức được học trò kính trọng. - Tuỳ thuộc vào kiểu văn bản, chủ đề, ý đồ giao tiếp của người viết. - Các trình tự sắp xếp theo không gian, thời gian, sự phát triển của sự việc, mạch suy luận sao cho phù hợp với chủ đề, sự tiếp nhận của người đọc. 3-Ghi nhớ (chấm 3 SGK - tr25) III- Luyện tập: 1. Bài tập 1: a. Trình bày ý theo thứ tự không gian: nhìn xa - đến gần - đến tận nơi - đi xa dần. b. Trình bày theo thứ tự thời gian: về chiều, lúc hoàng hôn. c. Hai luận cứ được sắp xếp theo tầm quan trọng của chúng đối với luận điểm cần chứng minh. 4. Củng cố: - Nhắc lại ghi nhớ của bài. - Nhắc lại nội dung chính của bài. 5. Hướng dẫn học ở nhà: - Xây dụng bố cục một bài văn theo yêu cầu của giáo viên - Làm bài tập 2, 3 SGK - Tr 27 - Học bài ở nhà : Ghi nhớ 1-2 - Soạn bài: Xem trước bài : Xây dựng đoạn văn trong văn bản Rút kinh nghiệm ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………