Giáo án Ngữ Văn 8 tuần 23 - Trường THCS Hiệp Thạnh

Tuaàn : 23 Tieát : 82 Ngaøy Soaïn: 13/01/2011 Ngaøy Daïy:18/01/2011 TV I/. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Nắm vững đặc điểm của hình thức v chức năng của câu cầu khiến. - Biết sử dụng câu cầu khiến phù hợp với tình huống giao tiếp. II/. KIẾN THỨC CHUẨN: 1.Kiến thức : - Đặc điểm hình thức của câu cầu khiến . - Chức năng của câu cầu khiến . 2.Kĩ năng : - Nhận biết câu cầu khiến trong văn bản . - Sử dụng câu cầu khiến phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp . III/. HƯỚNG DẪN-THỰC HIỆN: Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Noäi dung Hoạt động 1 : Khởi động . Ổn định lớp . Kiểm tra bài cũ : 1. Haõy trình baøy nhöõng chöùc naêng khaùc cuûa caâu nghi vaán vaø laøm baøi taäp 1a.c (SGK Tr 22) 2. Ñaët 2 caâu nghi vaán khoâng duøng ñeå hoûi maø ñeå yeâu caàu (bt3) - Giới thiệu bài mới : GV dẫn dắt HS vào bài mới và ghi tựa bài . - HS thực hiện theo yêu cầu của GV. - HS tái hiện kiến thức cũ. Hoạt động 2 : Hình thnh kiến thức . Hướng dẫn học sinh tìm hiểu đặc điểm hình thức và chức năng của câu cầu khiến . - GV gọi HS đọc đoạn trích và trả lời câu hỏi (SGK Tr 30). - Xác định câu dùng để khuyên bảo, câu nào dùng để yêu cầu? - Các câu đó gọi là câu cầu khiến. - GV: Đặc điểm hình thức nhận biết câu cầu khiến? - GV nhận xét. - GV gọi HS đọc thông tin 2- trả lời câu hỏi: - Cách đọc câu b) có gì khác so với câu a) dùng để làm gì ? - Khác câu a) ở chỗ nào? - GV hướng dẫn cách đọc : Câu cầu khiến phát âm với giọng được nhấn mạnh hơn . - GV đọc lại nếu chưa đúng ngữ điệu. - Qua đây em hãy nêu đặc điểm hình thức và chức năng của câu cầu khiến ? - GV chốt kiến thức => - GV gọi một học sinh đọc thành tiếng phần ghi nhớ . - HS đọc – trả lời a) Thôi đừng lo lắng cứ về đi -> khuyên bảo b) Đi thôi con -> yêu cầu - HS đọc – nhận xét cách đọc. - Câu a) dùng để trả lời câu hỏi (câu trần thuật). - Câu b) dùng để đề nghị ra lệnh (câu cầu khiến) . - HS trả lời theo câu hỏi của GV. - HS đọc. I. Đặc điểm hình thức và chức năng: 1. Tìm hiểu ví dụ : A. Tìm câu cầu khiến và chức năng của nó . a. “Thôi đừng lo lắng” (khuyên bảo) . “cứ về đi” (yêu cầu) . b. “Đi thôi con” (yêu cầu) B. So sánh câu “Mở cửa” a. Câu trả lời (Câu trần thuật). b. Câu đề nghị, ra lệnh (Câu cầu khiến) . — Câu cầu khiến là câu có những từ cầu khiến như: hãy, đừng, chớ. . đi, thôi, nào. . . hay ngữ điệu cầu khiến, dùng để ra lệnh, yêu cầu, đề nghị, khuyên bảo — Khi viết câu cầu khiến thuờng kết thúc bằng dấu chấm than nhưng khi ý cầu khiến không được nhấn mạnh thì có thể kết thúc bằng dấu chấm. Hoạt động 3 : Luyện tập . Bài tập 1: (SGK tr 31) -GV cho HS đọc và nêu yêu cầu của mục 1.II - GV cho HS xác định câu cầu khiến và nêu đặc điểm hình thức . Gợi ý : + Câu a) từ ngữ nào có tính đặc điểm cầu khiến và đặc điểm hình thức cầu khiến là gì ? + Câu b,c GV thực hiện như câu a. + GV cho HS tìm chủ ngữ của các câu cầu khiến trên . + Các chủ ngữ đó như thế nào trong câu ? + Có thể thay chủ ngữ đó không ? - GV nhận xét và sửa chữa . Bài tập 2 : SGK tr 32 . - GV cho HS đọc và nêu yêu cầu của bài tập 2 . - GV cho HS tìm các câu cầu khiến trong a,b,c và yêu cầu HS nhận xét sự khác nhau về hình thức biểu hiện ý nghĩa giữa những câu đó. + Tìm chủ ngữ . + Nói rõ chủ ngữ có đặc điểm như thế nào ? + Đặc vào văn cảnh thì các chủ ngữ đó ra sao ? - GV nhận xét và sửa chữa. Bài tập 3 : SGK tr 32 - GV cho HS đọc và nêu yêu cầu của bài tập 3 . - GV yêu cầu HS so sánh hình thức và nêu ý nghĩa của hai câu cầu khiến . - GV nhận xét và sửa chữa. Bài tập 4,5 SGK tr 32,33 - GV hướng dẫn cho HS thực hiện ở nhà BT4: + Vai vế của Dế Choắt và Dế Mèn . + Ngôn từ của Dế Choắt : Khiêm nhừng, rào trước , đón sau . + Trong lời Dế Choắt yêu cầu Dế Mèn , Tô Hoài không dùng câu cầu khiến mà dùng câu nghi vấn . + Cách dùng câu cầu khiến như thế rất phù hợp với vai Dế Choắt : ý câu cầu khiến nhẹ hơn , ít rõ ràng hơn , phù hợp với tính cách của Dế Choắt đối với Dế Mèn . BT5: Không thể thế cho nhau được, vì : - Khác nhau về nghĩa . - Trong đoạn văn trên, câu nói “Đi đi con !” : Người mẹ dùng để khuyên con vững tin bước vào đời . - Trái lại đoạn văn trong “Cuộc chia tay của những con búp bê” : Người mệ bảo con đi cùng mình . * Lưu ý: Có thể nói thêm về câu cầu khiến trong I.1.a : Con Cá Vàng không thể nói với ông lão đánh cá “Cứ về thôi” mà phải nói “Cứ về đi” vì : Chỉ có ông lão về . -HS đọc và nêu yêu cầu: Xác định câu cầu khiến thông qua đặc điểm hình thức của nó . -HS trả lời : -HS trả lời theo câu hỏi của GV - HS nhận xét . - HS đọc - HS tìm các câu cầu khiến. - HS trả lời câu hỏi của GV . -HS nhận xét - HS đọc và nêu yêu cầu của bài tập . - HS so sánh và nêu ý nghĩa của hai câu cầu khiến . - HS nhận xét - HS thực hiện theo yêu cầu của GV. II. Luyện tập: Bài tập 1: Đặc điểm hình thức nhận biết câu cầu khiến: a) Có “hãy” b) Có “đi” c) Có “đừng” - Chủ ngữ trong 3 câu trên đều chỉ người đối thoại a) Vắng CN .CN chỉ người đối thoại nhưng phải dựa vào ngữ cảnh mới biết (Lang Liêu) . b) CN là ông giáo , ngôi thứ 2 số ít . c) CN là: chúng ta: ngôi thứ I số nhiều (dạng ngôi gộp: có người đối thoại). - Có thể thay đổi CN của các câu trên. a) Thêm CN: Con hãy lấy gạo làm bánh màlễ tiễn vương: không thay đổi ý nghĩa mà chỉ làm cho đối tượng tiếp nhận được thể hiện rõ hơn và lời yêu cầu nhẹ hơn tình cảm hơn. b) Bớt CN: Hút trước đi (ý nghĩa cầu khiến dường như mạnh hơn, câu nói kém lịch sự hơn. c) Thay CN: “Nay các anh đừng. . . .được không (thay đổi ý nghĩa cơ bản của câu, đối với câu thứ 2, trong số những người tiếp nhận lời đề nghị không có người nói). Bài tập 2: Xác định câu cầu khiến a) Thôi, im cái điệu hát mưa dần sựt sụt ấy đi. b) Các em đừng khóc. c) Đưa tay cho tôi mau! Cầm lấy tay tôi này! Câu a: có từ cầu khiến : đi; vắng CN b) Từ ngữ . . “đừng”. CN ngôi thứ 2 số nhiều . c) Có ngữ điệu cầu khiến vắng CN. Bài tập 3: So sánh hình thức và ý nghĩa của 2 câu cầu khiến. a) Hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột. b) Thầy em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo. . . xót ruột. Câu a Vắng CN, b. CN ngôi thứ 2 số ít . Câu b nhờ có CN nên ý câu cầu khiến nhẹ hơn, thể hiện rõ hơn tình cảm người nói đối với người nghe. Bài tập 4,5: Thực hiện ở nhà . Hoạt động 4 : Củng cố - Dặn dò . * Củng cố : Haõy neâu ñaëc ñieåm hình thöùc vaø chöùc naêng cuûa caâu caàu khieán? * Dặn dò : v Hướng dẫn tự học : Bài vừa học : Veà hoïc baøi, laøm baøi 4,5 - Chuẩn bị bài mới : * Chuaån bò baøi “Thuyeát minh veà moät danh lam thaéng caûnh” ; + I/- HS ñoïc vaø traû lôøi caùc caâu hoûi 1,2,3,4,5/ SGK trang 33,34 . + II/- HS chuaån bò (soaïn) caùc baøi taäp 1,2,3,4 SGK/35 . Bài sẽ trả bài : Thuyết minh về một phương pháp (cách làm) . -HS trả lời theo câu hỏi của GV . -HS nghe và thực hiện theo yêu cầu của GV . Tuaàn : 23 Tieát : 83 Ngaøy soaïn: 13/01/2011 Ngaøy daïy: 22/01/2011 TLV: THUYEÁT MINH VEÀ MOÄT DANH LAM THAÉNG CAÛNH I/. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Bieát caùch vieát baøi giôùi thieäu moät danh lam thaéng caûnh. - Tiếp tục bổ sung kiến thức và kỹ năng làm bài văn thuyết minh . II/. KIẾN THỨC CHUẨN: 1.Kiến thức : - Sự đa dạng về đối tượng được giới thiệu trong văn bản thuyết minh . - Đặc điểm và cách làm bài văn thuyết minh về danh lam thắng cảnh . - Mục đích, yêu cầu, cách quan sát và cách làm bài văn giới thiệu danh lam thắng cảnh . 2.Kĩ năng : - Quan sát danh lam thắng cảnh . - Đọc tài liệu, tra cứu, thu thập, ghi chép những tri thức khách quan về đối tượng để sử dụng trong bài văn thuyết minh về danh lam thắng cảnh . - Tạo lập được một văn bản thuyết minh theo yêu cầu : biết viết một bài văn thuyết minh về một cách thức, phương pháp, cách làm có độ dài 300 chữ . III/. HƯỚNG DẪN-THỰC HIỆN: Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Noäi dung Hoạt động 1 : Khởi động . Ổn định lớp . Kiểm tra bài cũ : không trả bài. - Giới thiệu bài mới : GV dẫn dắt HS vào bài mới và ghi tựa bài . - HS thực hiện theo yêu cầu của GV. Hoạt động 2 : Hình thành kiến thức . - GV cho HS ñoïc vaø traû lôøi caâu hoûi: - Baøi thuyeát minh giôùi thieäu maáy ñoái töôïng? Caùc ñoái töôïng aáy coù quan heä vôùi nhau nhö theá naøo? - Baøi giôùi thieäu ñaõ giuùp em hieåu bieát gì veà 2 ñoái tuôïng treân ? - Muoán vieát baøi giôùi thieäu nhö vaäy, caàn coù nhöõng kieán thöùc gì ? - Laøm theá naøo coù ñöôïc kieán thöùc veà 1 danh lam . . ? Saép xeáp, boå sung giôùi thieäu hai danh lam, thaéng caûnh . - Baøi vieát chia maáy ñoaïn? Nêu nội dung chính mỗi đoạn? - Trình töï thuyeát minh nhö theá naøo ? - Baøi vaên coù thieáu xoùt gì veà boá cuïc ? (coù ñuû 3 phaàn: môû baøi, thaân baøi, keát baøi) chưa? - Phöông phaùp thuyeát minh ôû ñaây coøn thieáu nhöõng gì ? - GV nhấn mạnh: Thieáu mieâu taû vò trí ñoä roäng, heïp cuûa hoà. Vò trí cuûa Thaùp Ruøa ñeà Ngoïc Sôn, Caàu Theâ Huùc, quang caûnh xung quanh, caây coái, maøu nöôùc xanh, thænh thoaûng ruøa noåi leân . . . à Noäi dung baøi vieát nhö vaäy coøn khoâ khan - Muoán vieát moät baøi thuyeát minh veà danh lam thaéng caûnh chuùng ta phaûi laøm sao ? - GV choát => - GV cho HS ñoïc ghi nhôù SGK Tr 34. - HS ñoïc vaên baûn Traû lôøi: - 2 ñoái töôïng: Hoà Hoaøn Kieám vaø Ñeàn Ngoïc Sôn. - Coù quan heä gaàn guõi, gaén boù. - Hoà Hoøan Kieám: nguoàn goác, di tích - Ñeàn Ngoïc Sôn: Nguoàn goác vaø sô löôïc quaù trình XD - Hieåu bieát saâu roäng veà lòch söû, di tích. - Phaûi ñoïc saùch baùo, taøi lieäu, thu thaäp nghieân cöùu, ghi cheùp, xem tranh aûnh. . . Quan saùt, nhìn nghe, hoûi han. . . . - (3 ñoaïn) a) Giôùi thieäu Hoà Hoøan Kieám b) Giôùi thieäu Ñeàn Ngoïc Sôn c) Giôùi thieäu bôø hoà - Trình töï saép xeáp theo khoâng gian, vò trí töøng caûnh vaät Hoà – ñeàn – bôø hoà. - Thieáu phaàn môû baøi. - HS trả lời . - HS döïa vaøo ghi nhôù traû lôøi. -HS trả lời theo câu hỏi. - HS đọc. I. Giôùi thieäu moät danh lam thaéng caûnh: 1. Tìm hieåu : a) Hieåu theâm veà lòch söû, caáu truùc . b) Caàn phaûi coù hieåu bieát veà vaên hoùa, lòch söû, ñòa lyù . . . Ñoïc saùch, tra cöùu, hoûi han . . . Saép xeáp theo thöù töï : + Giôùi thieäu hoà Hoaøn Kieám. + Gôùi thieäu veà ñeàn Ngoïc Sôn . + Xeùt veà boá cuïc, baøi naøy thieáu phaàn môû baøi . Phöông phaùp : Mieâu taû vaø giaûi thích . - Để vieát moät baøi văn thuyết minh veà danh lam thaéng caûnh thì cần phải quan saùtthực tế, đọc saùch báo, nghiên cứu, ghi chép, thu thập tài liệu, trang bị những kiến thức về địa lí, lịch sử, văn hóa, khoa học, …có liên quan đến đối tượng. - Baøi giôùi thieäu neân coù boá cuïc 3 phaàn, sắp xếp các ý theo trình tự hợp lí, cung cấp những thông tin đáng tin cậy. - Lôøi giôùi thieäu chính xác,biểu cảm có kết hợp mieâu taû, bình luaän để tạo nên sức haáp daãn cho bài văn. - Các biện pháp tu từ, các hình thức biểu cảm trong bài thuyết minh làm cho lời văn thêm sinh động, phục vụ cho mục đích thuyết minh. Hoạt động 3 : Luyện tập . Theo em coù theå giôùi thieäu Hoà Hoaøn Kieám vaø ñeàn Ngoïc Sôn baèng quan saùt ñöôïc khoâng? Thöû neâu nhöõng quan saùt, nhaän xeùt maø em bieát ? Bài tập 1 : Xaây döïng boá cuïc Theo em, giôùi thieäu moät thaéng caûnh thì phaûi chuù yù tôùi nhöõng gì ? GV gôïi yù : - Vò trí ñòa lyù cuûa thaéng caûnh naèm ôû ñaâu ? - Thaéng caûnh coù nhöõng ñaëc ñieåm gì ? (boä phaän) . - Laàn löôït giôùi thieäu, moâ taû töøng phaàn . - Vò trí cuûa thaéng caûnh trong ñôøi soáng , tình caûm cuûa con ngöôøi . - Yeáu toá mieâu taû trong vaên thuyeát minh raát caàn thieát nhöng chæ coù taùc duïng khôi gôïi, khoâng ñöôïc laøm lu môø tri thöùc chính xaùc veà ñoái töôïng . Bài tập 2 : Xaây döïng baøi giôùi thieäu veà hoà Hoaøn Kieám vaø ñeàn Ngoïc Sôn . - Neáu giôùi thieäu 2 ñoái töôïng naøy thì em xaây döïng boá cuïc nhö theá naøo ? - Vaäy, caùc em haõy vieát boá cuïc vaøo vôõ baøi soaïn. => GV kieåm tra laïi baøi laøm cuûa hoïc sinh à Söûa chöõa. Bài tập 3 : phaùt hoïa moät boá cuïc cuûa moät baøi thuyeát minh goàm coù 3 phaàn (Môû baøi, thaân baøi vaø keát baøi) . - GV höôùng daãn baøi taäp 4 : * Coù theå söû duïng ôû nhieàu vò trí : Trong phaàn môû baøi giôùi thieäu chung veà hoà Hoaøn Kieám vaø ñeàn Ngoïc Sôn *Hay ôû phaàn thaân baøi, ngay ñaàu ñoaïn 1 khi giôùi thieäu veà hoà Göôm . Nhöng cuõng coù theå ñeå keát ñoaïn 1, tröôùc khi chuyeån sang ñoaïn 2, giôùi thgieäu veà ñeàn Ngoïc Sôn . -HS coù theå giôùi thieäu baèng quan saùt . - HS neâu nhöõng quan saùt . - HS traû lôøi ; - HS neâu trình töï giôùi thieäu . Caùc phoá, caùc coâng trình ven bôø hoà . Giôùi thieäu coâng trình kieán truùc xöa: Ñaøi Nghieân, Thaùp Buùt, Thaùp Ruøa, ñeàn Ngoïc Sôn . . . - HS thực hiện theo yêu cầu của GV. - HS nghe, thực hiện ở nhà. II/- Luyeän taäp . BT1 : Boá cuïc giôùi thieäu nhö sau : a) Môû baøi : Giôùi thieäu chung veà thaéng caûnh hoà Hoaøn Kieám vaø ñeàn Ngoïc Sôn . b) Thaân baøi : Ñoaïn 1 : Giôùi thieäu hoà Hoaøn Kieám . Ñoaïn 2 : Giôùi thieäu ñeàn Ngoïc Sôn . c) Keát Baøi : Noùi chung veà khu vöïc bôø hoà . BT2 : Trình töï giôùi thieäu . - Giôùi thieäu caùc phoá, caùc coâng trình ven bôø hoà (Ñinh Tieân Hoaøng, Haøng Khay, Leâ Thaùi Toå. Caùc coâng trình ven bôø hoà coù theå keå Plaza Traøng Tieàn, Böu ñieän, uûy ban nhaân daân Thaønh phoá, ñeàn Baø Kieäu, töôïng ñaøi quyeát töû cho toå quoác quyeát sinh, nhaø haùt muùa roái, Nhaø haøng thuûy taï . . . - Giôùi thieäu coâng trình kieán truùc xöa: Ñaøi Nghieân, Thaùp Buùt, Thaùp Ruøa, ñeàn Ngoïc Sôn . . . BT3 : Vieát laïi, choïn boá cuïc 3 phaàn thì coù caùc chi tieát . - Chi tieát theå hieän giaù trò lòch söû : töø teân goïi cuõ (Luïc Thuûy) ñeán teân goïi hieän nay (theo söï tích Leâ Lôïi traû göôm) . - Chi tieát theå hieän giaù trò vaên hoùa : Caùc truyeàn thuyeát veà Leâ Thaùnh Toâng, ñôøi Vænh Höïu keå veà Ñieáu Ñaøi, veà cung Khaùnh Thuy, veà chuøa Ngoïc Sôn (sau laø ñeàn Ngoïc Sôn), vieäc xaây Thaùp Buùt, döïng Ñaøi Nghieân . . . BT4 : Hoïc sinh thöïc hieän ôû nhaø . Hoạt động 4 : Củng cố - Dặn dò . * Củng cố : - Muoán vieát moät baøi giôùi thieäu veà moät danh lam thaéng caûnh thì chúng ta phải làm gì ? - Bài văn phải có mấy phần và lời văn phải làm sao ? * Dặn dò : v Hướng dẫn tự học : Bài vừa học : * Veà hoïc baøi : Ghi nhớ và các ví dụ và bài tập . Chuẩn bị bài mới : * Chuaån bò baøi “Ôn taäp veà vaên baûn thuyeát minh”: + I/- Caùc em veà nhaø oân laïi taát caû lyù thuyeát döïa vaøo 4 caâu hoûi SGK/35 taäp 2 (xem laïi caùc baøi tröôùc) . + II/- Chuaån bò baøi taäp 1,2 cho thaät toát . Bài sẽ trả bài : Thuyết minh về một danh lam thắng cảnh . -HS trả lời theo câu hỏi của GV . -HS nghe và thực hiện theo yêu cầu của GV . -HS nghe và thực hiện theo yêu cầu của GV . Tuaàn : 23 Tieát : 84 Ngaøy soaïn: 13/01/2011 Ngaøy daïy: 22/01/2011 TLV I/. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - OÂn laïi khaùi neäm veà vaên baûn thuyeát minh vaø naém chaéc caùch laøm baøi vaên thuyeát minh. - Hệ thống được kiến thức về văn bản thuyết minh . - Rèn luyện, nâng cao một bước kỹ năng làm bài văn thuyết minh . II/. KIẾN THỨC CHUẨN: 1.Kiến thức : - Khái niệm văn bản thuyết minh . - Các phương pháp thuyết minh . - Yêu cầu cơ bản khi làm bài văn thuyết minh . - Sự phong phú, đa dạng về đối tượng cần giới thiệu trong văn bản thuyết minh . 2.Kĩ năng : - Khái quát, hệ thống hóa những kiến thức đã học . - Đọc – hiểu yêu cầu đề bài văn thuyết minh . - Quan sát đối tượng cần thuyết minh . - Lập dàn ý, viết đoạn văn và bài văn thuyết minh . III/. HƯỚNG DẪN-THỰC HIỆN: Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Noäi dung Hoạt động 1 : Khởi động . Ổn định lớp . Kiểm tra bài cũ : Kieåm tra söï chuaån bò cuûa hoïc sinh. - Giới thiệu bài mới : Gv dẫn dắt HS vào bài mới và ghi tựa bài . - HS thực hiện theo yêu cầu của GV. Hoạt động 2 : Hình thành kiến thức . Höôùng daãn hoïc sinh oân laïi khaùi nieäm . - GV neâu moät soá caâu hoûi oân taäp, heä thoáng hoùa . 1. -Thuyeát minh laø kieåu vaên baûn nhö theá naøo ? -Thuyeát minh coù vai troø, taùc duïng nhö theá naøo trong ñôøi soáng ? 2. Vaên baûn thuyeát minh coù nhöõng tính chaát gì ? -Khaùc vôùi : + Töï söï . + Mieâu taû . + Bieåu caûm . + Nghò luaän . - Thuyeát minh trình baøy nhöõng gì ? - Vaên thuyeát minh coù yeáu toá, mieâu taû, bieåu caûm, töï söï khoâng? Nêu taùc duïng của văn thuyết minh? 3. Muoán laøm toát baøi vaên thuyeát minh ta caàn chuaån bò nhöõng gì ? - Baøi vaên thuyeát minh caàn phaûi laøm noåi baät nhöõng ñieàu gì ? 4. Nhöõng phöông phaùp thuyeát minh naøo thöôøng ñöôïc chuù yù vaän duïng ? - HS laàn löôït traû lôøi töøng caâu hoûi theo yeâu caàu cuûa GV – nhaän xeùt – boå sung. - HS traû lôøi. - HS traû lôøi - HS traû lôøi - HS traû lôøi - HS traû lôøi . - HS traû lôøi . I/- OÂn taäp lyù thuyeát : 1. Thuyeát minh laø kieåu vaên baûn thoâng duïng trong ñôøi soáng nhaèm cung caáp cho ngöôøi ñoïc (nghe) tri thöùc veà ñaëc ñieåm, nguyeân nhaân, yù nghóa cuûa caùc hieän töôïng söï vaät trong töï nhieân, XH baèng phöông thöùc trình baøy, giôùi thieäu, giaûi thích . . . 2. Tính chaát Thuyeát minh Töï söï Khoâng naëng keå chuyeän Naëmg veà keå chuyeän Mieâu taû Khoâng mieâu taû chi tieát, tæ mæ Mieâu taû chi tieát, tæ mæ Bieåu caûm Khoâng bieåu caûm maïnh meõ Bieåu caûm maïnh meõ Nghò luaän Khoâng laäp luaän, lyù thuyeát Laäp luaän, lyù thuyeát chaët cheõ . => Thuyeát minh trình baøy, giaûi thích, giôùi thieäu khaùch quan, xaùc thöïc, roõ raøng . - Caùc yeáu toá khoâng theå thieáu (mieâu taû, bieåu caûm, töï söï) nhöng chieám tæ leä nhoû vaø söû duïng hôïp lí nhaèm laøm noåi baät ñoái töôïng caàn thuyeát minh. 3. Muoán laøm toát moät vaên baûn thuyeát minh caàn : - Tìm hieåu kó veà ñoái töôïng . - Quan saùt tröïc tieáp hoaëc tìm hieåu qua saùch baùo, Truyeàn hình, caùc thoâng tin ñaïi chuùng …. - Caàn laøm noåi baät : Ñaëc ñieåm, tính chaát, chöùc naêng, taùc duïng … quan troïng nhaát laø moái quan heä vôùi ñôøi soáng con ngöôøi . 4. Nhöõng phöông phaùp thuyeát minh thöôøng ñöôïc vaän dung : + Neâu ñònh nghóa . + Giaûi thích . + Lieät keâ . + Neâu ví duï . + Duøng soá lieäu . + So saùnh . + Phaân loaïi . + Phaân tích . Hoạt động 3 : Luyện tập . Höôùng daãn hoïc sinh oân caùch laäp daøn yù vôùi moät soá kieåu baøi . 5. Daøn yù chung cuûa baøi vaên thuyeát minh. - GV cho HS ñoïc 4 ñeà a,b,c,d trong SGK trang 35 taäp 2 - 4 ñeà thuyeát minh yeâu caàu chuùng ta laøm gì ? - GV choïn ñeà a) Giôùi thieäu moät ñoà duøng hoïc taäp : Chieác buùt bi . - GV yêu cầu HS thảo luận nhóm, trình bày. - GV nhận xét, chỉnh sửa. * Giaùo vieân höôùng daãn cho hoïc sinh veà nhaø thöïc hieän nhö sau: Choïn ñeà b vaø ñeà d : veà nhaø caùc em tìm yù, laäp daøn yù ñeå chuaån bò cho vieäc laøm baøi vieát taïi lôùp . - GV gợi ý: * Laäp daøn yù ñeà: Giôùi thieäu 1 ñoà duøng trong hoïc taäp vaø sinh hoaït. 1. Laäp yù: - Teân ñoà duøng, hình daùng kích thöôùc, maøu saéc, caáu taïo, coâng duïng,. . . VD: Thuyeát minh caùi caëp saùch, . . 2. Daøn yù: I. Môû baøi: Khaùi quaùt teân ñoà duøng vaø coâng duïng II. Thaân baøi: Hình daùng, chaát lieäu, kích töôùc, maøu saéc, caáu taïo, III. Keát baøi: Nhöõng löu yù khi mua, khi söû duïng . . + Giôùi thieäu 1 danh thaéng thaéng caûnh, di tích lòch söû: * Laäp yù: Teân danh lam, vò trí ñòa lyù vaø yù ngóa, caáu truùc, quaù trình XD, ñaëc ñieåm noåi baät, phong tuïc, leã oäi, . . VD: Giôùi thieäu ñình, chuøa. . ôû laøng queâ em. I. Môû baøi: Vò trí vaø yù nghóa vaên hoùa lòch, XH cuûa danh lam ñoái vôùi queâ höông ñaát nöôùc. II. Thaân baøi: Vò trí ñòa lí, quaù trình hình thaønh, phaùt trieån ñònh hình tu taïo trong quaù trình lòch söû cho ñeán ngaøy nay. - Caáu truùc, qui moâ. - Sô löôïc thaàn tích . - Hieän vaät, tröng baøy, thôø cuùng . - Phong tuïc, leã hoäi . III. Keát baøi: Thaùi ñoä tình caûm vôùi danh lam - HS neâu daøn yù chung. - HS ñoïc - HS neâu yeâu caàu cuûa 4 ñeà - HS thaûo luaän nhoùm vaø ñaïi dieän trình baøy . - HS nghe, thực hiện theo yêu cầu của GV. II/- Luyeän taäp : 1. Caùch tìm yù , laäp daøn yù vaø caùc böôùc xaây döïng vaên baûn: - Hoïc taäp, nghieân cöùu tích luõy tri thöùc baèng phöông phaùp giaùn tieáp . - Tìm hieåu veà ñoái töôïng . -Laäp daøn yù, boác cuïc . - Vieát baøi , söûa chöõa . - Trình baøy . 2. Daøn yù chung: I. Môû baøi: Giôùi thieäu khaùi quaùt veà ñoái töôïng. II. Thaân baøi: - Giôùi thieäu ñaëc ñieåm, caáu taïo, coâng duïng, quan troïng nhaát laø moái quan heä vôùi ñôøi soáng con ngöôøi. cuûa ñoái töôïng neáu thuyeát minh 1 phöông phaùp thì caàn theo 3 böôùc: a. Chuaån bò b. Quaù trình tieán trình. c. Keát quaû, thaønh phaåm. III Keát baøi: Baøy toû thaùi ñoä, tình caûm ñoái vôùi ñoái töôïng. 1) Giôùi thieäu moät ñoà duøng hoïc taäp : Chieác buùt bi . - Buùt bi laø loaïi buùt nhö theá naøo ? - Buùt bi goàm caùc boä phaän naøo? - Caùc boä phaän ñöôïc caáu taïo saép xeáp ra sao ? - Muoán vieát buùt bi thì phaûi laøm sao ? - Vieát xong phaûi laøm gì ? - Laøm theá naøo ñeå baøo quaûn vaø söû duïng toát buùt bi ? => Traû lôøi caùc caâu hoûi ñoù laø ñaõ thuyeát minh chieác buùt bi . Hoạt động 4 : Củng cố - Dặn dò . * Củng cố : Đã thực hiện trong hoạt động luyện tập . * Dặn dò : v Hướng dẫn tự học : Bài vừa học : + Tập làm dàn ý các đề trong SGK . Chuẩn bị bài mới : “Ngắm trăng, đi đường” + Trả lời các câu hỏi trong phần dọc – hiểu văn bản . Bài sẽ trả bài : Tức cảnh Pác Bó . -HS nghe và thực hiện theo yêu cầu của GV .