Giáo án ngữ văn 8 Tuần 27 tiết 101- Bàn lụân về phép học

Tuần 27 Tiết 101 Ngày soạn: 8/ 3/09 ngày dạy: 14/ 3/09 Văn bản : Bàn lụân về phép học ( Nguyễn Thiếp) A. Mục tiêu 1- Học sinh thấy được mục đích tác dụng thiết thực và lâu dài của việc học chân chính. Nhận thức được phương pháp học tập đúng đắn , học đi đôi với hành . Phân biệt giữa tấu – hịch –chiếu – cáo ; học tập cách lập luận của tác giả . 2- Rèn kĩ năng tìm hiểu và phân tích tác phẩm văn nghị luận cổ với thể tấu , cách trình bày luận điểm , luận cứ . 3- Giáo dục ý thức và phương pháp học tập đúng đắn . B.Chuẩn bị 1 Thầy : Nghiên cứu bài , tìm hiểu về Nguyễn Thiếp 2, Trò : Chuẩn bị theo sự hướng dẫn của thầy C. Tổ chức các hoạt động dạy học . *Hđ1, ổn định lớp *Hđ2, Kiểm tra bài cũ ? Hãy nêu quan điểm nhân nghĩa của nguyễn Trãi trong “nước Đại Việt ta”? ? Quan điểm về tổ quốc ở trong “ Nước Đại Việt ta” có gì khác so với “ Nam quốc sơn hà”? *Hđ3, Bài mới Gv giới thiệu bài . Học để làm gì ? Học cái gì , học như thế nào ? …Nói chung , vấn đề học tập đã được ông cha ta bàn đến từ lâu .Một trong những ý kiến tuy ngắn gọn nhưng sâu sắc và thấu tình đạt lí là đoạn “ Luận về phép học” trong bản tấu dâng vua Quang Trung của nhà nho lừng danh La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp …. ? Nêu những hiểu biết của em về Nguyễn Thiếp ? GV: Nêu rõ lí do vì sao ông về ở ẩn * GV: Nêu yêu cầu giọng đọc : Giọng khúc triết rõ ràng , nghiêm cẩn , chậm rãi ? Gọi 3 học sinh đọc và nêu nội dung của từng đoạn ? Nhận xét ? GV: Hướng dẫn tìm hiểu chú thích ở SGK Giải thích thêm : Chính học – Con đường học đúng đắn , chính nghĩa Thịnh trị : ổn định phát triển giàu mạnh ? Em hiểu gì về thể tấu ? - Tấu là một văn thư của bề tôi , thần dân gửi lên vua chúa để trình bày sự việc , ý kiến đề nghị – Có thể viết bằng văn xuôi , văn vần , văn biền ngẫu . * Giới thiệu về bài tấu của nguyễn Thiếp gồm 3 phần , đây là phần thứ 3. ? Theo em bố cục của bài như thế nào? ? Đoạn 1? Luận điểm chính nêu ra là gì ? - Đề cao mục đích tốt đẹp của sự học . ? Luận điểm này được nêu ra bằng những hình ảnh nào ? ? Cách nêu luận điểm này có ý nghĩa gì? ? Ngay câu tiếp theo tác giả giải thích rõ điều gì? GV: Đạo Vốn là khái niệm rộng , trừu tượng nhưng tác giả giải thích thật giản dị , dễ hiểu và câu thứ 3 khẳng định lại điều “ kẻ đi học là học điều ấy” ? Em hiểu đi học là học điều gì? ? Sau đó tác giả phê phán điều gì? ? Em hiểu : học “ không biết đến “ tam cương , ngũ thường “ nghĩa là gì? Học sinh đọc chú thích 2,3 ? Sau đó là kết quả ra sao? ? Em hiểu đây là kết quả như thế nào? - Kết quả xấu . ? Nhận xét cách đưa luận cứ , dẫn chứng để làm sáng tỏ luận điểm ? ? Cách viết ấy làm nổi bật điều gì? ? Đọc đoạn 2? Đoạn đưa ra luận điểm gì? ? Đoạn 2 đưa ra những chủ trương phát triển sự học bằng những hình thức nào? - Mở trường đến các phủ huyện - Trường tư ? Những ai được đi học ? – Con cháu nhà văn võ , thuộc lại … Tuỳ đâu tiện đấy mà đi học . ? Nhận xét những hình thức và người đi học nêu ở đây? ? Đọc đoạn 3? Đoạn văn bàn về nội dung gì? ? Đoạn văn nói đến nội dung dạy học là gì ? - Theo Chu tử , tứ thư , ngũ kinh có nghĩa là dạy theo nội dung nào ? ? Về phương pháp dạy học thì sao?- ? Nhận xét về phương pháp được nêu ở đây? GV: Những chủ trương phương pháp ngắn gọn nhưng thực tế ? Từ đó tác giả nhấn mạnh dự báo kết quả của sự học như thế nào? GV: Lời dự báo ngắn gọn , dự báo kết quả tốt đẹp đất nước giàu mạnh mong được vua xem xét ban lệnh thi hành. Từ đó em cảm nhận gì về lời dự báo đó? ? Hai luận điểm chính trong văn bản là gì? ? Mối quan hệ giữa luận điểm ấy ? Hệ thống luận điểm nổi bật chặt chẽ nêu bật nội dung gì? ? Đọc phần ghi nhớ SGK? GV: hướng dẫn làm bài tập 1-2 trong sách bài tập ngữ văn tập 2 *Hđ4,Củng cố: Gv khái quát nội dung bài . Hs đọc lại phần ghi nhớ sgk. Nêu lại những luận điểm chính của bài . *Hđ5, Hướng dẫn học bài : - Học tập cách trình bày luận điểm trong bài văn nghị luận cổ . - Chuẩn bị bài : “Thuế máu” I Tìm hiểu chung về văn bản 1, Tác giả : Nguyễn Thiếp (1723- 1804) - “ Thiên tư sáng suốt , học rộng , hiểu sâu” - Người đời yêu quí gọi là : La Sơn Phu Tử. - Đã từng đỗ làm quan dưới triều Lê. Sau đó cáo quan về ở ẩn , rồi ra làm quan dưới triều Tây Sơn . Tây Sơn sụp đổ ông lại về ở ẩn , không hợp tác với nhà Nguyễn . 2. Đọc , chú thích 3, Tác phẩm :- “ Bàn luận về phép học” Trích từ bài tấu của Nguyễn Thiếp gửi vua Quang Trung vào 8-1791 - 3 phần : + “ Ngọc …. Tệ hại ấy” : Bàn về mục đích của việc học + “ Cúi xin …. Bỏ qua “ : Chủ trương về việc dạy và học . + “ Đạo …. thịnh trị “ : Kết quả dự kiến - kết luận : II. Phân tích 1.Mục đích tốt đẹp của việc học - Nêu luận điển bằng hình ảnh ẩn dụ quen thuộc : Ngọc không mài không thành đồ vật – Người không học không biết rõ đạo . - làm tăng sự mạnh mẽ . thuyết phục trong nội dung luận điểm . - Giải thích rõ : Đạo là lẽ đối xử giữa con người với con người hành ngày - Học là sống tốt đẹp , học mối quan hệ đối sử tốt với mọi người - Phê phán việc học thời hiện tại : Nền chính học bị thất truyền - Đua nhau lối học hình thức không theo lối chính học , không thực chất . – Chúa tầm thường , thần nịnh hót , nước mất nhà tan - Lời bàn luận chân thật , thẳng thắn , lập luận chặt chẽ , xác đáng - làm nổi bật mục đích tốt đẹp của việc học chân chính , phê phán những lối học hình thức dẫn đến những tai hại , hậu quả xấu . 2, Bàn luận về phép dạy và phép học a, bàn luận về phép học - Hình thức các loại trường công , tư thuận lợi cho con em các gia đình đều có thể đi học - Đây là chủ trương tiến bộ – Chính sách ấy ngày nay Đảng và nhà nước ta vẫn phát huy mở rộng giáo dục . b, Bàn về đổi mới và nội dung phương pháp dạy học - Nội dung học theo sách Nho - phương pháp học : Học từ thấp đến cao , liên tục không nhảy cóc , gián đoạn . - Học kết hợp giữa rộng và sâu , diện và điểm , cốt nắm kiến thức cơ bản trọng tâm. - Học kết hợp với hành và vận dụng vào kiến thức thực tế , ích nước . 3, Dự báo kết quả của sự học đúng đắn - Lời dự báo đúng đắn, tương lai đất nước tốt đẹp - Nội dung dạy học theo sách của Nho giáo . - Học tiểu học lấy gốc , tuần tự tiến theo lên - Học rộng rồi tóm lược cho gọn , theo diều học mà làm. - Nhân tài mới lập được công nhà nước nhờ đó mà vững bền . - Đạo học thành người tốt nhiều , triều đình ngay ngắn , thiên hạ thịnh trị III .Tổng kết Nghệ thuật Cách lập luận chặt chẽ .Xác định và bàn luận về mục đích và phương pháp học .Mục đích là gốc , phương pháp là ngọn . Nội dung . Bài giúp ta hiểu mục đích của việc học để làm người có đạo đức , có tri thức ,góp phần làm hưng thịnh đất nước , chứ không phải để mưu cầu danh lợi. Muốn học tốt phải có phương pháp học cho rộng nhưng phải nắm cho gọn , đặc biệt học phải đi đôi với hành . Ghi nhớ : SGK Luyện tập Bài tập 1/SGKVBT Bài tập 2/SGKVBT Tiết 102 Ngày soạn: 3/09 Ngày dạy: 3/09 Luyện tập xây dựng và trình bày luận điểm A. Mục tiêu 1- Củng cố nhứng kiến thức về xây dựng đoạn và trình bày luận điểm . Vận dụng vào việc tìm , sắp xếp và trình bày luận điểm trong một bài văn nghị luận có đề tài gần gũi quen thuộc . - Tích hợp với : Bàn luận về phép học . 2- Rèn kĩ năng tìm ý , tìm luận điểm ( phát triển luận điểm thành những luận cứ và sắp xếp luận cứ thành dàn ý ) 3- Giáo dục ý thức chuẩn bị chu đáo khi viết văn nghị luận . B. Chuẩn bị : 1, Thầy : Nghiên cứu soạn bài 2 , Trò : Chuẩn bị bài theo sự hướng dẫn Tổ chức các họat động dạy học. *Hđ1, ổn định lớp *Hđ2, Kiểm tra sự chuẩn bị bài . Em hãy nhắc lại kiến thức lớp 7 : Thế nào là luận điểm trong một bài văn nghị luận ? *Hđ3, Bài luyện tập ? nêu yêu cầu của đề? ? Đọc ? “ một bạn dự định …. Trong cuộc sống” / 83? ? Nhận xét hệ thống luận điểm nêu trong SGK ? ? Em có thể thêm luận điểm nào ? + Đất nước bao giờ cũng cần có người tài giỏi. + Người tài giỏi không tự nhiên mà có , phải qua quá trình học tập chăm chỉ . ? Sự sắp xếp các luận điểm đã hợp lí chưa? Có thể sắp xếp như thế nào? GV: nhận xét ? Đọc luận điểm e SGK/83 ? Cách nêu luận điểm trên học tập ở bài nào? Của ai? - Cách nêu luận điểm ở bài “Hịch tướng sĩ”- Trần Quốc Tuấn. ? ở SGK có 3 cách trình bày luận điểm e ? Em thích cách nào ? Vì sao? - Hoặc tự nêu ra một luận điểm mới B, Nên sắp xếp những luận cứ sau theo trình tự nào để sự trình bày luận điểm trên rành mạch , rõ ràng. ? Tuy nhiên có cách sắp xếp khác mà vẫn đảm bảo yêu cầu không? - Cách :2,3,1,4 Hoặc : 4,3,2,1 ? Đọc các luận cứ theo trình tự trình bày này? ? Bạn em muốn kết thúc đoạn văn bằng một câu hỏi giống bài “ Hịch tướng sĩ” ? Theo em nên viết như thế nào? GV: Tất nhiên có thể kết đoạn bằng cách khác . ? Đoạn văn trên trình bày theo cách nào? Vì sao? ? Có thể biến đổi đoạn văn từ cách diễn dịch thành quy nạp được không , hoặc ngược lại ? Vì sao? Vì chỉ cần thay đổi vị trí câu chủ đề . ? Đọc đoạn văn của em trình bày theo cách diễn dịch? ? Chuyển đoạn văn trình bày theo cách quy nạp ? ? nêu yêu cầu bài tập ? ? bài tập yêu câu ta làm gì? GV: trên cơ sở các bạn vừa trình bày luận đỉenm , em hãy trình bày bài nói của mình? HS: trình bày,GVnhận xét, bổ sung *Hđ4 ,Củng cố : Để trình bày rõ luận điểm trong bài văn nghị luận có nhiều cách trình bày luận điểm .Nhưng ta nên trình bày theo cách viết diẽn dịch , hoặc theo cách quy nạp cho rõ . *Hđ5, Hướng dẫn về nhà : làm bài tập 4/84 Đề bài : Hãy viết một bài báo tường để khuyên một số bạn trong lớp nên chăm chỉ học hành hơn? 1, Xây dựng hệ thống luận điểm - Thể loại nghị luận - Vấn đề nghị luận : khuyên các bạn trong lớp học tập chăm chỉ hơn . - Hệ thống 5 luận điểm tương đối phong phú nhưng lại chưa đảm bảo các yêu cầu chính xác , phù hợp đầy đủ và mạch lạc . + Luận điểm a thừa , lạc ý lao động tốt. + Thiếu luận điểm cần giải quyết vấn đề toàn diện , triệt để hơn. - Đất nước đang rất cần những người tài giỏi để đẩy mạnh …xây dựng đất nước . - Trên đất nước ta đã và đang có nhiều bạn học sinh chăm chỉ học tập là tấm gương sáng cho chúng ta noi theo. - Muốn học giỏi đòi hỏi người học phải chuyên cần , siêng năng … - Đáng tiếc là trong lớp còn một số bạn ham chơi , chưa chăm chỉ làm … - Hậu quả tồi tệ … - Vậy các bạn nên bớt vui chơi , chịu khó học tập... 2, Trình bày luận điểm - HS: cách 1: Vì nó vừa có tác dụng chuyển đoạn vừa giới thiệu được luận điểm mới – HS 2: Cách 3: Vì nó không chỉ giới thiệu được luận điểm mới , nối với luận điểm trước , tạo giọng điệu thân mật , gần gũi giọng đói thoại trao dổi trong văn nghị luận. VD : c : Lúc bấy giờ các bạn muốn vui chơi nữa liệu có được không? Hoặc : Lúc bấy giờ , các bạn không muốn vui chơi thoải mái nữa , liệu cũng có được hay chăng? * bài tập 3: Hãy phát biểu luận điểm mà em vừa chuẩn bị trước lớp, sau đó lắng nghe ý kiến của thầy cô giáp và các bạn để rút ra kinh nghiệm bổ ích cho bản thân Tiết 103+ 104 Ngày soạn : Ngày dạy : Viết bài tập làm văn số 6 A.Mục tiêu cần đạt 1- Củng cố khắc sâu kiến thức về phương pháp làm văn nghị luận. Thực hành viết bài văn nghị luận văn học về một vấn đề dễ thấy 2-Rèn kỹ năng viết văn nghị luận có sử dụng yếu tố biểu cảmvà cách trình bầy luận điểm một cách rõ ràng mạch lạc 3- giáo dục ý thưc học tập bộ môn B.chuẩn bị Thầy: nghiên cứu thống nhất ra đề Trò :ôn tập về văn nghị luận C. Tổ chức các hoạt động dạy học *Hđ1, ổn định lớp *Hđ2, Kiểm tra: Kiểm tra sự chuẩn bị của hs *Hđ3,Viết bài. đề bài : nhà thơ hoài Thanh đã từng nhận xét: “Thơ Bác đầy trăng”. bằng các dẫn chứng, qua các bài thơ Bác viết, em hãy làm sáng tỏ nhận xét trên. - Yêu cầu và biểu điểm Hình thức yêu cầu viết đúng văn nghị luận chứng minh -thơ Bác có nhiều bài viết về trăng - phạm vi dẫn chứng : những bài thơ của Bác (được học và đọc thêm) - chữ viết sạch sẽ dễ nhìn - biết đưa dẫn, phân tích các dẫn chứng - thuộc thơ Nội dung (7đ) + Mở bài (0,5điểm ): Giới thiệu nhận xét của Hoài Thanh “ thơ bác đầy Trăng” Giới hạn thơ Bác đã học và đẫ đọc + thân bài( 6điểm) :- Thơ bác trong “Nhật kí trong tù” * Phân tích bài “ ngắm trăng”( Vọng nguyệt) - Thơ Bác trong kháng chiến chống Pháp * Phân tích : “ cảnh khuya” , Rằm tháng giêng”. “ Thư trung thu” ,” Tin thắng trận “ + kết luận ( 0,5điểm) : Đánh giá chung về trăng trong thơ Bác Cảm nghĩ 3, Học sinh làm bài 4, Hết giờ thu bài *Hđ4 củng cố . Gv nhận xét ý thức làm bài của học sinh . *Hđ5 hướng dẫn về nhà - Ôn tập lại kiến thức về văn nghị luận . - Làm lại bài vào vở .