Giáo án Ngữ văn 8 Tuần 28 Tiết 108 Tìm hiểu yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận

Trường THCS Nam Thái A Ngày soạn 20 /02 /2013 Tuần 28 Tiết 108 : TÌM HIỂU YẾU TỐ BIỂU CẢM TRONG VĂN NGHỊ LUẬN I. Mục tiêu cần đạt 1. Kiến thức: - Lập luận là phương thức biểu đạt chính trong văn nghị luận. - Biểu cảm là yếu tố hỗ trợ cho lập luận, góp phần tạo nên sức lay động, truyền cảm của bài văn nghị luận. 2. Kĩ năng: - Nhận biết yếu tố biểu cảm và tác dụng của nó trong bài văn nghị luận. - Đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận hợp lí, có hiệu quả, phù hợp với lô gic lập luận của bài văn nghị luận. 3. Thái độ . Chỉ ra được các yếu tố biểu cảm trong đoạn văn II. Chuẩn bị : - Giáo viên: SGK, bài giảng, bảng phụ - Học sinh: SGK, vở bài soạn. III Tiến trình tổ chức các hoạt động 1. Ổn định lớp: 2. Kiểm tra bài cũ: 3. Bài mới : Hoạt động GV Hoạt động HS Nội dung Hoaït ñoäng 1: Toå chöùc cho HS tìm hieåu baøi taäp ôû muïc I. 2. Giáo viên gọi hs đọc vd trong SGK sau đó treo bảng phụ - GV cho Hs đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi: - Hãy tìm những từ ngữ biểu lộ tình cảm mãnh liệt của tác giả và những câu cảm thán trong đoạn văn trên.(HS-YK) GVNX phân tích. - Về mặt sử dụng từ đặt câu có tính chất biểu cảm “Lời kêu gọi . . . kháng chiến” và “hịch tướng sĩ” có điểm gì giống nhau? * Tuy nhiên 2 văn bản này không phải là các văn bản biểu cảm vì mục đích của 2 văn bản này là nghị luận (nêu quan điểm, ý kiến để bàn luận phải trái, đúng sai nên suy nghĩ và sống như thế nào) vì sao? => Yếu tố biểu cảm là phụ trợ cho quá trình nghị luận. * GV treo bảng phụ cho Hs so sánh bảng đối chiếu mục C.I trả lời câu hỏi: những câu ở cột (2) hay hơn cộ (1)? Vì sao?. Hãy cho biết tác dụng của yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận. . - GV yêu cầu Hs đọc ghi nhớ (điểm 1) *GV nêu vấn đề: Nếu thiếu yếu tố biểu cảm thì sức thuyết phục của bài văn nghị luận ra sao? Nhưng có phải có yếu tố biểu cảm bất kì nào thì sức thuyết phục của 1 văn bản nghị luận mạnh lên không? - GV cho Hs thảo luận câu 2 (I) SGK tr 97 làm thế nào để phát huy tác dụng của yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận? GVNX bình ngắn. - Người làm văn chỉ cần suy nghĩ về luận điểm và lập luận hay còn phải thật sự xúc động trước từng điều mình đang nói tới? - Chỉ có rung cảm không thôi đã đủ chưa? Người làm văn can phải là - GV cho HS đọc điểm 2 (ghi nhớ) Hoaït ñoäng 2: Höôùng daãn HS luyeän taäp. - Goïi HS ñoïc phaàn I cuûa vaên baûn “Thueá maùu”. - Chæ ra yeáu toá bieåu caûm. - Chæ ra nhöõng töø ngöõ bieåu caûm ? - Söû duïng caùc hình aûnh bieåu caûm naøo? - Cho bieát taùc giaû söû duïng bieän phaùp gì ñeå bieåu caûm ? - Taùc duïng cuûa yeáu toá bieåu caûm ñoù ? - Goïi HS ñoïc kyõ ñoaïn vaên nghò luaän vaø xaùc ñònh: - Caûm xuùc gì ñöôïc bieåu hieän trong ñoaïn vaên ? - Taùc giaû laøm theá naøo ñeå thuyeát phuïc lí trí vaø gôïi caûm. - GV nhaän xeùt vaø söûa chöõa baøi laøm cuûa HS. -GV höôùng daãn cho HS thöïc hieän ôû nhaø . - học sinh đọc Những từ ngữ, câu cảm thán trong văn bản: + Từ ngữ biểu cảm: hỡi, muốn, phải, lấn tới, quyết tâm cướp, không, thà, chứ nhất định không chịu, pải đứng lên, hễ là, thì ai có, dùng, ai cũng phải. +Câu cảm thán: Hỡi . . toàn Quốc! Hỡi . . . đứng lên! Hỡi . .binh sĩ vệ dân quân! - HS: có nhiều từ ngữ và câu văn có giá trị biểu cảm. => Yếu tố biểu cảm là phụ trợ cho quá trình nghị luận. => GV nhận xét chung: Yếu tố biểu cảm giúp cho bài văn hay hơn có khả năng gây được hứng thú hoặc cảm xúc đẹp đẽ sâu lắng nghĩa là có khả năng làm nên cái hay cho văn bản. - hs đọc Yếu tố biểu cảm chỉ đóng vai trò phục vụ cho việc nghị luận, bởi vậy nó không có giá trị nếu nó làm cho mạch văn bị phá vỡ, quá trình nghị luận bị đứt đoạn - Người viết phải thật sự xúc động trước những điều mìn đang nói. - Người viết phải biết rèn luyện cách biểu cảm. - Không phải dùng từ ngữ biểu cảm thì giá trị biểu cảm càng tăng vì nếu dùng quá nhiều mà không phù hợp thì bài văn trở nên dài dòng, không đáng tin cậy -> người làm bài phải chú ý cảm xúc và sự diễn tả cảm xúc phải chân thực. - học sinh đọc - Söû duïng caùc töø ngöõ bieåu caûm : teân da ñen baån thæu, An-nam-mít baån thæu, con yeâu, baïn hieàn, chieán só baûo veä coâng lyù vaø töï do … à Ñoù laø caùch goïi cuûa boïn thöïc daân ñoái vôùi ngöôøi baûn xöù à taïo hieäu quaû móa mai . -Duøng hình aûnh móa mai : chieán tranh vui töôi, chöùng kieán caûnh kyø dieäu cuûa khoa hoïc, ñöôïc xuoáng taän ñaùy bieån ñeå baûo veä toå quoác cuûa caùc loaøi thuûy quaùi . . . - Yeáu toá bieåu caûm taïo ra tieáng cöôøi chaâm bieám saâu saéc . - Caûm xuùc bieåu hieän. + Phaân tích leõ thieät nhôn cho hoïc troø thaáy taùc haïi cuûa vieïc “hoïc tuû” , “hoïc veït”. + Boäc baïch noåi buoàn, söï khoå taâm cuûa moät nhaø giaùo chaân chính. + Tình caûm aáy ñöôïc boäc loä töø ngöõ caâu vaên, gioïng ñieäu cuûa baøi vaên I. YEÁU TOÁ BIEÅU CAÛM TRONG VAÊN NGHÒ LUAÄN: 1. Tìm hieåu baøi: - Đọc đoạn văn Từ ngữ biểu cảm: hỡi, muốn, phải, lấn tới, quyết tâm cướp, không, thà, chứ nhất định không chịu, pải đứng lên, hễ là, thì ai có, dùng, ai cũng phải. + Câu cảm thán: Hỡi . . toàn Quốc! Hỡi . . . đứng lên! Hỡi . .binh sĩ vệ dân quân! - HS: có nhiều từ ngữ và câu văn có giá trị biểu cảm. - Gioáng nhau: Coù nhieàu töø ngöõ vaø caâu vaên coù tính bieåu caûm. - Caû hai khoâng phaûi laø vaên baûn bieåu caûm maø laø vaên baûn nghò luaän (neâu quan ñieåm, yù kieán ñeå baøn luaän phaûi traùi, ñuùng sai, suy nghó, ….) à bieåu caûm giuùp vaên nghò luaän hay hôn, giaøu söùc thuyeát phuïc hôn. => Yếu tố biểu cảm là phụ trợ cho quá trình nghị luận. => GV nhận xét chung: Yếu tố biểu cảm giúp cho bài văn hay hơn có khả năng gây được hứng thú hoặc cảm xúc đẹp đẽ sâu lắng nghĩa là có khả năng làm nên cái hay cho văn bản. - Để bài văn có sức biểu cảm cao, người làm văn phải thật sự có cảm xúc trước những điều mình viết (nói) và phải biết diễn tả cảm xúc đó bằng những từ ngữ, những câu văn có sức truyền cảm. - Người viết phải thật sự xúc động trước những điều mìn đang nói. - Người viết phải biết rèn luyện cách biểu cảm. - Không phải dùng từ ngữ biểu cảm thì giá trị biểu cảm càng tăng vì nếu dùng quá nhiều mà không phù hợp thì bài văn trở nên dài dòng, không đáng tin cậy -> người làm bài phải chú ý cảm xúc và sự diễn tả cảm xúc phải chân thực. 2. Ghi nhô 1: Vaên nghò luaän raát caàn yeáu toá bieåu caûm. Yeáu toá bieåu caûm giuùp cho vaên nghò luaän coù hieäu quaû thuyeát phuïc lôùn hôn, vì noù coù taùc ñoäng maïnh meõ tôùi tình caûm cuûa ngöôøi ñoïc (ngöôøi nghe) . LUYEÄN TAÄP : Baøi taäp 1: Phaàn I, Chieán tranh vaø ngöôøi baûn xöù ñaõ duøng caùc bieän phaùp bieåu caûm sau : - Söû duïng caùc töø ngöõ bieåu caûm : teân da ñen baån thæu, An-nam-mít baån thæu, con yeâu, baïn hieàn, chieán só baûo veä coâng lyù vaø töï do … à Ñoù laø caùch goïi cuûa boïn thöïc daân ñoái vôùi ngöôøi baûn xöù à taïo hieäu quaû móa mai . -Duøng hình aûnh móa mai : chieán tranh vui töôi, chöùng kieán caûnh kyø dieäu cuûa khoa hoïc, ñöôïc xuoáng taän ñaùy bieån ñeå baûo veä toå quoác cuûa caùc loaøi thuûy quaùi . . . è Yeáu toá bieåu caûm taïo ra tieáng cöôøi chaâm bieám saâu saéc . Baøi taäp 2: - Caûm xuùc bieåu hieän. + Phaân tích leõ thieät nhôn cho hoïc troø thaáy taùc haïi cuûa vieïc “hoïc tuû” , “hoïc veït”. + Boäc baïch noåi buoàn, söï khoå taâm cuûa moät nhaø giaùo chaân chính. + Tình caûm aáy ñöôïc boäc loä töø ngöõ caâu vaên, gioïng ñieäu cuûa baøi vaên. 3. Củng cố: -Văn nghị luận có cần yếu tố biểu cảm ko? - Để văn nghị luận vó sức thuyết phục người viết cần phải làm gì? 4. Hướng dẫn tự học - Đọc lại văn bản Thuế máu tìm các yếu tố biểu cảm được sử dụng trong bài văn - Về học bài : Ghi nhớ . - Soạn bài : Đi bộ ngao du . * Rút kinh nghiệm ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………