Giáo án ngữ văn 8 Tuần 8 Tiết 29 + 30: Chiếc lá cuối cùng

Tuần 8 Tiết 29 + 30 Ngày soạn: 22/9/2007 Ngày dạy: Văn bản Chiếc lá cuối cùng Ô Hen ri I Mục tiêu giáo dục - Qua văn bản giúp học sinh hiểu rõ được sức mạnh của tình yêu thương con người, tình yêu thương những người nghèo khổ, sức mạnh của tình yêu cuộc sống, giá trị đích thực của nghệ thuật. - Khám phá những nét nghệ thuật độc đáo : Xây dựng những chi tiết bất ngờ,khéo léo đảo tình huống hai lần. - Tích hợp với tập làm văn tự sự: sự thống nhất chủ đề trong văn bản. - rèn kĩ năng đọc, kể văn bản nước ngoài, phân tích các nhân vật và tình huống truyện. - Giáo dục tình cảm thương yêu bạn bè. II Chuẩn bị Thầy : hướng dẫn học sinh đọc truyện, Máy chiếu , giấy trong ghi những đoạn văn cần thiết và các chi tiết của các nhân vật Trò: Học sinh đọc truyện theo sự hướng danc của thầy III Tiến trình lên lớp Hoạt động 1 1, ổn định lớp (1’) 2, Kiểm tra bài cũ (4’) hão huyền, hoang tưởng,sẽ dẫn đến thất bại. 3, bài mới Hoạt động 2 Giới thiệu : Hoạt động 3 Bằng sự tìm hiểu ở nhà phần chú thích ? Em hiểu gì về nhà văn Ô Hen-ri? GV: cha là thầy thuốc , mẹ qua đời khi ông lên 3 tuổi , ông không được học hành nhiều , ông làm nhiều nghề6 để kiếm sống. Ô Hen ri là nhà văn chuyên sáng tác truyện ngắn và viết rất nhiều . Các truyện ngắn lần lượt được in thành tập khi ông còn sống cũng như khi qua đời : Bắp cải và vua chúa(1904), Bốn triệu (1906), trung tâm miền tây(1907), Tiếng nói của thành phố(1908)…Truyện của ông phong phú đa dạng về đề tại, nhưng phần lớn là hướng vào cuộc sống nghèo khổ , bất hạnh của người dân Mĩ. Một số truyện mang ya nghĩa phê phán xã hội rõ rệt . Truỵện của ông thường xoay quanh cốt truyện dàn dựng chu đáo với tình tiết sắp xếp khéo léo , lôi cuốn sự húng thú người đọc . Ông thường sử dụng tình huống đảo ngược hai lần một cách đột ngột bất ngờ ? Đọc phần chữ nhỏ in trong Sgk ? Em thấy đoạn trích nằm ở phần nào của tác phẩm? Hoạt động 4 GV: Yêu cầu dọc : nhẹ nhàng, xúc động , chú ý phân biệt lời kể và lời của nhân vậtđể trong ngoặc kép - Giọng Xiu ngọt ngào êm ái khi nói với Giôn- xi Kể về bác Bơ Men nghẹn ngào ,rưng rưng Hướng dẫn tìm hiểu chú thích 1,2,3,4,…8 ? Đọc “ Khi hai người …làm tảng đá”/87? Đoạn truyện kể về ai? Họ đang làm gì? ? ? Đọc “ Sáng hôm sau….Hà lan” Đoạn kể về sự việc gì , Sự việc ấy xảy ra trong thời gian nào? - - Kể về Giôn-xi ốm- Xiu chăm sóc Giôn- xi vào ngày hôm sau. Và chiếc lá. ? Đọc “ Trời vừa hửng sáng …chu đáo hơn” Đoạn văn kể về ai , với sự việc gì? - Giôn xi với chiếc lá- Xiu chăm sóc giôn xi vào ngày hôm sau nữa . ? Đọc hôm sau…hết truyện ? Đoạn văn bạn đọc nói đến sự việc gì? - Xiu chăm sóc giôn xi và kể về cái chết của bác bơ Men ? Đoạn trích có những nhân vật chính nào? GV: Các nhân vật , sự việc đều xoay quanh 3 nhân vật chính đan xen theo dòng thời gian klhó phân chia bố cục. Ta sẽ phân tích theo nhân vật. Hoạt động 5 ? Theo dõi đoạn trích em thấy sức khoẻ của Giôn xi ở tình trạng như thế nào ? - Giôn xi bị viêm phổi nặng GV: Đó là căn bệnh nguy hiểm- Cô lại sống xa nhà cuộc sống nghèo túng. ? khiến cô có tâm trạng gì? - chán nản tuyệt vọng *GV: Bệnh tật đánh ngục cô về thể xác, sự tuyệt vọng đã đánh ngã ngục cô về tinh thần.Một con người bị bệnh hiểm nghèo, tâm trạng chán nản, không muốn sống thì thuốc men và các biện pháp y học cũng đành bó tay. ? trong tình trạng tuyệt vọng đó Giôn xi nghĩ gì?- - Chiếc lá cuối cùng trên dây leo lìa cành thì cô cũng lìa đời . ? Như vậy niềm tin về sự sống của Giôn xi gửi gắm vào đâu? - Gửi vào chiếc lá thường xuân già cỗi . Thời tiết lúc này được miêu tả như thế nào ? - Mưa vùi dập. - những cơn gió phũ phàn kéo đà suốt cả một đêm ? Qua cách miêt tả , em cảm nhận được gì về thời tuiết lúc này? - thời tiết vô cùng khắc nghiệt . ? trong hoàn cảnh thời tiết em đoán xem chiếc lá sẽ như thế nào? - - Chiếc lá sẽ rụng *GV: Chắc chiếc lá sẽ rụng bởi nó không thể trụ ở đó được qua khỏi trận mưa to như thế, trước cái khắc nghiệt của mùa đông . ? Vì sao giôn xi lại có suy nghĩ như vậy? Em có đồng ý vơí suy nghĩ ấy không? Vì sao? - Vì lúc ốm đau bệnh tật con người dễ chán buông xuôi. Em không đồng ý với suy nghĩ của giôn xi. Vì nghĩ như vậy bệnh sẽ nặng hơn – Dù trong hoàn cảnh nào ta vẫn phải vươn lên có niềm tin sẽ là liều thuốc chiến thắng bệnh tật . - Giôn xi nghèo nhưng còn bạn bè đồng nghiệp… GV: Sau một đêm mưa gió phũ phàng. Một ngày nữa trôi qua. Một đêm mưa gió nữa- trời hửng sáng Giôn xi ra lệnh kéo mành lên ? em hình dung xem tam trạng của Giôn xi lúc ấy như thế nào ? Tâm trạng lo âu, thấp thỏm hồi hộp. ? Nếu chiếc lá rụng thì điều gì sẽ sảy ra? - Cô sẽ buông xuôi đợi cái chết, chút sức lực nhỏ nhoi trong cô sẽ tắt lịm, cô chấp nhận cái chết đến với mình không băn khoăn lưu luyến. ? nhưng điều bất ngờ gì đã xảy ra khi kéo mành lên? - chiếc lá thường xuân còn đó. ? Lúc đó Giôn xi làm gì ? nói gì? Đọc diễmn cảm câu nói đó? - Giôn xi nằm nhìn chiếc lá hồi lâu- giôn xi nói “ Em thật là một con bé hư…nấu nướng” ? Em hiểu Giôn xi nói gì? - Cô thắc mắc không hiểu vì sao chiếc lá cuối cùng vẫn còn bám trên cây- Thấy mình tệ – chết là một tội lỗi- Đòi ăn uống , gương soi. ?Lời nói của Giôn xi thể hiện tâm trạng gì của cô? - Tâm trạng ân hận, thấy mình muốn chết là không phải , là tội lỗi. Cô muốn ngắm lại mình, cô đã quan tâm đến bản thân, cô đã muốn ăn duy trì sự sống. GV: Nhìn chiếc lá vẫn còn Giôn xi đã có sự thây đổi. Cô nhìn chiếc lá hồi lâu. ? Em tưởng tượng xem khi ấy cô suy nghĩ gì? - Chiếc lá thật là dũng cảm , nên nó chưa rụng. Sao mình không bằng chiếc lá.Mình pahỉ cố lên. GV: Đúng, chính sự dẻo dai của chiếc lá đã làm cho Giôn xi từ bỏ ý định muốn chết, cô đã quay lại với cuộc sống, đón nhận cuộc sống. ?Hãy trình bày ngắn gọn diễn biến tâm trạng của Giôn xi? - ốm nặng – chán nản – tuyệt vọng- muốn chết - Chiếc lá vẫn còn- ân hận- tin yêu cuộc sống. ? kết quả cuối cùng ra sao? - Giôn xi đã dần dần bình phục chiến thắng bệnh tật. ? Nguyên nhân nào dẫn đến sự hồi sinh của Giôn xi? - Vì sức sống kì diệu của chiếc lá. - Vì chính sự cố gắng của Giôn xi, niềm tin yêu cuộc sống của cô. Hoạt động 6 * củng cố: Chính sức sống dẻo dai của chiếc lá đã khơi dậy niềm tin nơi cô, giúp cô có nghị lực vượt lên trên bệnh tật, chiến thắng bệnh tật. Nhà văn đã miêu tả rất tinh tế diễn biến tâm lí nhân vật. Giôn xi khỏi bệnh còn do thuốc, do sự chăm sóc tận tình của người bạn Xiu. Tình cảm của Xiu thể hiện như thế nào , giờ sau ta học tiếp. Tiết 2 Hoạt động 1 1, ổn định lớp(1’) 2, kiểm tra bài cũ (4’) ? Hãy nêu cảm nhận của em về nhân vật Giôn xi? - Yêu cầu: +Giôn xi là một cô hoạ sĩ nghèo, bệnh tật nên đã sinh ra chán nản tuyệt vọng- Vì sự kiên cường của chiếc lá trước thời tiết khắc nghiệt cô dã so sánh mình với chiếc lá và tự hối hận- Chiếc lá cuối cùng trrên cây dây leo là nguồn sinh lực tiếp cho cô sức mạnh hồi sinhcô thêm tin yêu cuộc sống và chiếc lágiúp cô chiến thắng bệnh tật. 3, Bài mới Hoạt động 2 Với giôn xi bên cạnh sự kì diệu của chiếc lá còn cả một biển trời yêu thương của những người bạn. Đó là tình cảm của Xiu đối với Giôn xi ? Theo dõi vào đoạn đâu “khi hai người.. tảng đá”. ( Máy chiếu đoạn văn) Khi cùng cụ Bơ men lên gác thấy Giôn xi đang ngủ ? Xiu đã làm gì? - Kéo tấm mành mành xuống che kín của sổ và ra hiệu cụ bơ men sang buồng bên. - ? Vì sao Xiu phải làm như vậy? - không muốn làm mất giấc ngủ của Giôn xi . - sợ giôn xi cứ nhìn ra của sổ nhìn thấy cây thường xuân rụng hết lá , cô suy nghĩ –chết. ? Sang buồng bên Xiu có thái độ như thế nào ? - Sợ sệt ngó ra ngoài của sổ , chẳng nói năng gì. ? Em hiểu Xiu có tâm trạng như thế nào ? - Xiu vô cùng lo lắng cho tính mạng của Giôn xi. *GV: Tính mạng của Giôn xi gửi vào chiếc lầm thời tiết thật là khắc nghiệt. Theo quy luật của tự nhiên, nó sẽ rụng hết lá.Giôn xi sẽ chết, trước bệnh tật của bạn Xiu vừa phải làm việc vừa phải chăm sóc bạn suốt đêm- Cô chỉ chớp mắt được một tiếng đồng hồ- Giôn xi ra lệnh kéo màn lên. ? Xiu có thái độ như thế nào ? - Làm theo một cách chán nản. ? Em hiểu lúc này tâm trạng của Xiu ra sao? - Xiu lo sợ kéo mành lên Giôn xi sẽ nhìn thấy cây rụng hết lá- nên cô kéo mành một cách miễn cưỡng. GV: nhưng khi kéo mành lên thì chuyện gì đã xảy ra? Đọc diễn cảm đoạn văn đó “ nhưng , Ô kìa…hai mươi bộ” (máy chiếu ) ? Từ “ Nhưng” có tác dụng gì ở đoạn văn này? ( Đặt hai đoạn văn cho học sinh nhận xét) - Có tác dụng liên kết với đoạn văn trước, chỉ ý của đoạn văn này đối lập với ý của đoạn văn trước. ? Từ “ Ô kìa” trong đoạn văn là từ loại gì? thể hiện thái độ gì? - Thán từ – thể hiện thái độ ngạc nhiên, vui mừng vẫn còn chiếc lá. ? Chiếc lá được miêu tả qua những từ ngữ hình ảnh nào ? - “Cuống lá màu xanh sẫm- rìa lá hình răng cưa đã nhuốm màu vàng úa, chiếc lá dũng cảm bám vào cành cách mặt đất chừng hai mươi bộ”.(Ghi vào giấy trong – chiếu lên màn hình) ? Em có nhận xét gì về cách miêu tả chiếc lá? - Miêu tả rất tỉ mỉ, kết hợp biểu cảm, tự sự. ? Cách miêu tả ấy đã làm nổi bật điều gì? - Thể hiện Xiu rất đỗi ngạc nhiên, vui mừng và quan sát rất kĩ chiếc lá còn trên cây dây leo. *GV: Đang vô cùng ngạc nhiên vui mừng vì trên cây vẫn còn một chiếc lá thì giôn xi lại nói - Đó là chiếc lá cuối cùng- Em cứ tưởng nhất định đêm qua đã rụng và cô đã chết. ? Nghe Giôn xi nhắc lại suy nghĩ của mình Xiu nói gì ?Hãy đọc diễn cảm lời nói của Xiu? “ Em thân yêu, thân yêu!... chị sẽ làm gì đây” ? Em hiểu gì qua lời nói của Xiu? - Xiu lo lắng tìm lời để động viên- Cầu xin bạn hãy vì mình mà gắng gượng lên ? lo cho bạn Xiu đã làm gì? - Cô luôn luôn ở bên cạnh bạn- Mời bác sĩ đến khám bệnh, nấu cháo, pha sữa, chăm sóc chu đáo động viên. ? Những lời nói động viên , tâm trạng lo lắng ấy thể hiện Xiu là người như thế nào? - Xiu là người bạn tốt , hết lòng với bạn bè( giôn xi) GV: Xiu và Giôn xi chỉ là hai đồng nghiệp, từ hai miền quê khác nhau, họ hợp nhau về cách ăn ở dẫn đến họ mở chung xưởng vẽ. Xiu chăm sóc cho giôn xi rất chu đáo, tận tình như đối với đứa em ruột của mình. Xiu quả là một người bạn tốt, nặng tình thương yêu bạn bè cùng cảnh ngộ. Đây là tình cảm rất đàng trân trọng. Chính tình thương yêu của Xiu với sự kì diệu của chiếc láđã cứu Giôn xi thoắt khỏi tử thần. * Chuyển : Do đâu mà chiếc lá có sự kì diệu cứu sống Giôn xi , ta tìm hiểu tiếp. * ở phần đầu truyện cho ta biết : Bơ men là một hoạ sĩ gìhơn 60 tuổi , đã hơn 40 năm làm nghệ thuật nhưng chưa có được một kiệt tác. Ông sống độc thân ở tầng dưới cùng khu nhà của những nghệ sĩ nghèo. Bơ men sẵn sàng bảo vệ cho hai nữ hoạ sĩ trẻ Xiu và Giôn xi ở phòng vẽ tầng trên. nghe Xiu kể về bệnh tình của Giôn xi, Bơ men vô cùng xúc động .Và ở phần đầu được trích học này ta thấy, khi Xiu và Bơ men đi sang phòng bên - họ nhìn nhau chẳng nói năng gì, sợ sệt ngó ra ngoaì của sổ . ? Cũng giống như Xiu em hiểu , Lúc này bơ men có tâm trạng gì? - lo lắng cho Giôn xi. GV: Và rồi bơ men ngồi làm mẫu cho Xiu vẽ. ? Em hình dung xem khi Bơ men ngồi làm mẫu cho Xiu vẽ thì lúc này cụ suy nghĩ gì? - h1: thương giôn xi quá -h2: mình phải làm gì đây để cứu giôn xi. * Đến đây tác giả không kể tiếp về Bơ men mà bỏ lửng nhân vật, và kể tiếp về Xiu và Giôn xi. ? Khi giôn xi dần dần bình phục thì bác sĩ đã thông báo với Xiu điều gì về Bơ men? - Bơ men : Bệnh tình nguy kịch Phải vào viện. ? Khi Giôn xi đã hoàn toàn bình phục thì Xiu thông báo điều gì về bác Bơ man cho giôn xi? _ Cụ Bơ men đã chết vì viêm phổi. Vậy cụ Bơ men vì sao lại bị viêm phổi ? Đọc “Cụ ốm ..…hết” GV Nhắc lại câu hỏi - Vì đi vẽ chiếc lá trong đêm mưa gió , tuổi già, nhiễm lạnh , viêm phổi và chết. ? Dựa vào đoạn truyện hãy hình dung miêu tả lại hình ảnh Bơ men đi vẽ chiếc lá để cứu Giôn xi? Qua đó em cảm nhận được gì về Bơ men? - Bơ men sẵn sàng lao động nghệ thuật, quên mình để cứu bạn. * GV: tình cảm của Bơ men thật là cao đẹp, chính vì vậy Xiu đã nhận xét về chiếc lá mà Bơ men đã vẽ để cứu Giôn xi là một kiệt tác . ? Em có đồng ý không? Vì sao? - Đúng - Vì chiếc lá rất giống - Vì có tác dụng cứu sống con người. * GV: Cô đồng ý . đây là một kiệt tác vì chiếc lá vẽ trên tường đấy nhưng rất giống khiến hai cô hoạ sĩ không nhận ra đây là hình ảnh vẽ( Xiu ngắm nhìn rất kĩ) và nó đã cứu sống Giôn xi. ? Từ đó em cảm nhận được một tác phẩm kiệt suất phải là một tác phẩm như thế nào? - Tác phẩm phải có giá trị đích thực với cuộc sống . GV: Đúng thế một tác phẩm kiệt xuất không cứ là phải có đường nét cầu kì hoành tráng mà có khi nó rất giản dị đơn sơ nhưng nó phải có giá trị phục vụ cuộc sống nó dược tạo ra từ tấm lòng chân thật và tình yêu nghề nghiệp của mỗi con người. Như vậy Giôn xi được cứu sống, sự kì diệu của chiếc lá là do công sức lao động nghệ thuật quên mình của cụ Bơ men. Xuất phát từ tình thương yêu của con người cùng cảnh ngộ. Điều này thể hiện đặc điểm riêng của truyện Ô Hen ri giàu tình nhân đạo. - Giôn xi được cứu sống thì Bơ men lại chết do viêm phổi ? Em có nhận xét gì về cách xây dựng tình huống truyện trong văn bản tự sự này? - tình huống đảo ngược hai lần. ? Chỉ rõ ra tình huống ấy? - Giôn xi ốm do viêm phổi nặng- chết nếu chiếc lá rụng. - Chiếc lá không rụng- Giôn xi khỏi bệnh- Bơ men chết do viêm phổi vì bị nhiễm lạnh khi đi vẽ chiếc lá để cứu Giôn xi. ( Máy chiếu) ? Tác giả kết thúc truyện bằng lời kể của Xiu có ý nghĩa gì? - Để tạo ra cách kết thúc truyện bất ngờ và gieo vào lòng người đọc một suy nghĩ, tự nhận xét và đánh giá bộc lộ tình cảm. ? Nếu em là Giôn xi em sẽ nói gì khi nghe Xiu kể bơ men đã cứu mình.? - Cụ Bơ men đã vì em mà qua đời. - Trời! Cụ Bơ men đã hoàn thành được kiệt tác của mình trong hơi thở cuối cùng của cuộc đời. Hoạt động 3 ? Em học tập được gì về cách kể chuyện của tác giả? - Cách xây dựng tình huống bất ngờ, đảo ngược tình huống hai lần. ? Văn bản đã sử dụng những phương thức biểu đạt nào? - Tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm để thể hiện tâm lí nhân vật sâu sắc. ? Với cách kể chuyện độc đáo hấp dẫn ấy truyện nêu bật nội dung gì? - Hiểu được cách chữa bệnh có tác động bằng tâm lí. - Hiểu được giá trị của một tác phẩm nghệ thuật kiệt tác. - Đặc biệt là tình thương yêu những con người nghèo khổ cùng cảnh ngộ. ? Đọc và nêu yêu cầu bài tập ? ? Qua hình nảh những nghệ sĩ nghèo ở văn bản em hiểu gì về xã hội nước Mĩ? - Xã hội nước Mĩ vẫn có những người nghèo - Đó là hiện thực xã hội nước Mĩ- Giá trị hiện thực cuả tác phẩm. * Nhà văn quan tâm đến những nghệ sĩ nghèo- thể hiện tấm lòng nhân đạo – Giá trị nhân đạo của văn bản. Hoạt động 4 4, Củng cố: GV Khái quát lại nội dung bài học 5,Hướng dẫn học bài Học tập cách kể chuyện - Chuẩn bị bài “Hai cây phong”. * rút kinh nghiệm: I Vài nét về tác giả, tác phẩm (5’) 1, tác giả: Ô Hen-ri (1862-1910) Nhà văn Mĩ chuyên viết truyện ngắn. 2, tác phẩm: “ Chiếc là cuối cùng” - Tóm tắt tác phẩm - Đoạn trích nằm ở phần cuối của tác phẩm II Đọc, giải nghĩa từ khó(15’) III Tìm hiểu chi tiết văn bản 1,biến tâm trạng của giôn xi – Hoàn cảnh: Giôn xi ốm nặng - Giôn xi chán nản, tuyệt vọng , buông xuôi - Giôn xi thắc mắc- ân hận, tinyêu cuộc sống. 2, tình cảm của Xiu đối với Giôn xi - Xiu là người bạn tốt , nặng tình thương yêu. 3, Bơ men và chiếc lá cuối cùng.(17’) - Bơ men lao động nghệ thuật quên mình, dũng cảm hi sinh cứu bạn. - Tác phẩm của Bơ men xứng đáng là một tác phẩm xuất sắc. III tổng kết (5’) 1, Nghệ thuật 2, Nội dung * Ghi nhớ SGK IV Luyện tập (6’) Hãy chỉ ra giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo của văn bản “ Chiếc lá cuối cùng” của Ô Hen ri Tiêt31 Ngày soạn: 22/9/2007 ngày dạy: Chương trình địa phương (phần tiếng việt) I Mục tiêu giáo dục - Học sinh được củng cố về từ ngữ địa phương. - Học sinh hiểu được một số từ địa phương và một số từ toàn dân. - Tích hợp với văn bản đã họcvà việc sử dụng từ ngữ khi viết văn tự sự. - Rèn kĩ năng giải nghĩa từ ngữ địa phương bằng cách đối chiếuvới từ ngữ toàn dân. - Giáo dục ý thức trao dồi vốn từ và sử dụng từ ngữ cho đúng. II Chuẩn bị Thầy : Nghiên cứu tìm bài bài tập Trò: Học bài và chuẩn bị bài theo hướng dẫn của thầy III Tiến trình lên lớp Hoạt động 1 1, ổn định lớp (1’) 2, Kiểm tra bài cũ:(4’) là “gì, này,à” 3, Bài mới Hoạt động 2 A Tìm những từ ngữ chỉ quan hệ ruột thịt, thân thích được dùng ở địa phương em có nghĩa tương đương với từ toàn dân STT Từ ngữ toàn dân Từ ngữ được dùng ở địa phương em ( địa phương khác) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Cha Mẹ Ông nội Bà nội Ông ngoại Bà ngoại Bác(là anh, chị của bố hoặc mẹ mình) chú thím cô cậu mợ( Vợ em trai của mẹ) dì (em gái của mẹ) anh trai chị dâu(vợ của anh trai) em trai em dâu(vợ của em trai ) em rể( chồng của em gái) con dâu(vợ của con trai) con rể (chồng của con gài) Anh em con chú con bắc …. Bố, thầy( tí,bọ) U, Bầu, mẹ, (má,mạ,bầm,bủ…) Ông nội Bà ngoại Ông ngoại Bà ngoại Bác chú thím cô (o) chú mợ dì anh trai chị dâu em trai emdâu em rể con dâu con rể anh em thúc bá ….. Gạch chân dưới những từ khác từ toàn dân ? B Sưu tầm những từ ở địa phương khác ứng với từ toàn dân Nhận xét xem từ dùng ở địa phương em so với từ toàn dân thì thế nào? - từ dùng địa phương ta rất gần với từ toàn dân GV: Ta nên chú ý ở địa phương ta có một số từ phát âm chưa chuẩn: l-n; tr-ch; d-r Ví dụ: lên-nên; cho nên – tiến lên ; ngủ dậy – ngủ rậy Cần lưu ý đây là cách phát âm địa phương chứ không phải là từ địa phương Ví dụ : Làm thế này – làm vầy này- lời nói nặng nề. ? Như vậy nên sử dụng từ ngữ như thế nào khi giao tiếp hàng ngày và trong bài học nhất là bài tập làm văn? Nên dùng từ toàn dân( ít dùng địa phương và cách pơhát âm địa phương. Vì khi phát âm sãi sẽ dẫn đến viết sai và hiểu sai nghĩa của từ) Tìm một số câu ca dao, thơ ca sử dụng từ ngữ chỉ quan hệ ruột thịt, có từ địa phương “Bầm ra ruộng cấy bầm run Chân lội dưới bùn tay cấy mạ non Mạ non bầm cấy mấy đon Ruột gan bầm lại thương con mấy lần” “ Con có bố như chim có tổ” “ mẹ dạy thì con khéo, bố dạy thì con khôn” “ Phên nan gió rít lạnh lùng Ngọn lửa bập bùng mé khóc rưng rưng nghẹn ngào chuyện cũ nửa chừng..” (Tố Hữu) ? So từ địa phương với từ toàn dân thì số lượng như thế nào? từ địa phương phong phú hơn Hoạt động 3 4 củng cố: nên sử dụng từ địa phương phù hợp với văn cảnh Học tập từ toàn dân để sử dụng phổ thông 5, Hướng dẫn học bài : Nắm chắc thế nào là từ địa phương Sưu tầm một số từ địa phương khác Chuẩn bị bài : Lập dàn ý cho bài văn tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm. Rút kinh nghiệm: Tiết 32 Ngày soạn :23/9/2007 ; Ngày dạy: Lập dàn ý cho bài văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm I Mục tiêu giáo dục -Giúp học sinh nhận diện được bố cục của các bài văn tự sự có kết hợp miêu tả và biểu cảm. -tích hợp với văn bản “ Cô bé bán diêm” -Rèn kĩ năng sử dụng các yếu tố miêu tả, biểu cảm trong văn tự sự. -Giáo dục ý thức chuẩn bị bài chu đáo trước khi viết văn. II Chuẩn bị Thầy : hướng dẫn học sinh đọc văn bản “ món quà sinh nhật” Trò: Chuẩn bị theo sự hướng dẫn của thầy III tiến trình lên lớp Hoạt động 1 1, ổn định lớp(1’) 2, Kiểm tra bài cũ: (4’) Chữa bài tập 2/84 Học sinh trình bày – giáo viên cho nhận xét và bổ sung. 3, bài mới Hoạt động 2 Hoạt động 3 ? Đọc văn bản “ món quà sinh nhật” ? Bài văn trên có thể chia làm mấy phần? - Mở bài, thân bài , kết bài, hãy chỉ ra 3 phần và nêu nôpị dung khái quát của từng phân? - Mở bài : Giới thiệu quang cảnh buổi sinh nhật - thân bài : Diễn biến của buổi sinh nhật - Kết bài : Cảm nghĩ của tôi về trinh và món quà. ? Truyện kể về việc gì ? Ai là người kể? ? Ngôi kể thứ mấy? Ngôi kể thứ nhât- Kể về kỉ niệm của mình với bạn ? Câu chuyện xảy ra ở đâu ? Vào luúc nào? Trong hoàn cảnh nào? - Câu chuyện xảy ra vào dịp sinh nhật - trong hoàn cảnh: Mọi người vui vẻ chúc mừng + Bạn bè đông đủ, vắng Trinh người bạn thân nhất + Tôi đang lo lắng trách trinh + Trinh xuất hiện (Đi bộ , mang theo món quà khác thường đó là chùm ổi ngon lành mà trinh đã chăm sóc nó từ lúc ra hoa) + Kể về ý định và sự chuẩn bị của Trinh. ? Chuyện xảy ra với ai? Có những nhân vật nào? Ai là nhân vật chính? ? Tính cách của mỗi nhân vật ra sao? - Nhân vật chính là Trang ? Câu chuyện diễn ra như thế nào ? Mở đầu câu chuyện nêu vấn đề gì? - Mở đầu quang cảnh của buổi sinh nhật ? Đỉnh điểm của câu chuyện ở đâu? - Mọi người đã đông đủ – Vắng trinh , bạn thân nhất- Tôi đang lo lắng , trách trinh thì trinh xuất hiện mang theo món quà bộ lộ sự chuẩn bị rất công phu. Món quà rất giản dị mà đầy ý nghĩa. ? Câu chuyện kết thúc ở chỗ nào? - Kết thúc: Cảm nghĩ của trang về món quà sinh nhật. ? Trong qúa trình kể điều gì đã tạo nên sự bật ngờ? Đọc lại chi tiết ấy? - Điều bất ngờ là tình huống truyện. Tác giả đã khéo léo đưa ra tâm trạng chờ đợi và có ý chê trách của trang ( người kể) về sự chậm trễ của trinh , người bạn thân nhất – Sự cảm thông ân hận suýt nữa trách nhầm bạn, nhất là người bạn có tấm lòng thơm thảo với món quà đầy ý nghĩa.” Nó không phải là món quà mua vội ngoài vỉa hè….ngày nay” ? Những yếu tố miêu tả và biểu cảm được kết hợp thể hiện ở những điểm nào? tác dụng của sự kết hợp ấy? - Miêu tả: Suốt cả buổi sáng, nhà tôi tấp nập kẻ vào người ra…Trinh đang tươi cười …Trinh lom khom… Trinh vẫn lặng lẽ cười, chỉ gật đầu không nói. - tác dụng : Giúp người đọc hình dung ra không khí của buổi sinh nhật và tình cảm của mọi người đối với Trang. + biểu cảm : Tôi vẫn cứ bồn chồn không yên… bắt đầu lo Tủi thân, giận Trinh Giận mình quá Giọng tôi run run Cảm ơn trinh quá …quí làm sao. + Tác dụng : Bộc lộ tình bè bạn chân thành và sâu sắc( Đây là hình thức biểu cảm trực tiếp còn biểu cảm gián tiếp lồng vào trong miêu tả và tự sự ) ? Những nội dung trên được kể theo thứ tự nào? - Kể theo trình tự thời gian( từ đầu đến cuối buổi sinh nhật) . - Trong đó có dòng hồi ức ngược dòng thời gian nhớ về sự việc đã diễn ra: “ Lâu lắm, từ mấy tháng trước…” ? Vậy trong văn bản tự sự phần thân bài và kết bài ta phải làm như thế nào? - Thân bài: Kể lại diễn biến câu chuyện theo thời gian( khi kể thường kết hợp với miêu tả người, vật , sự việc) - Kết bài: nêu cảm nghĩ của người trong cuộc( nêu kết thúc câu chuyện) ? Từ việc tìm hiểu ví dụ trên em hiểu gì về dàn ý của bài văn tự sự ? ? Dàn ý của bài văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm thường gồm mấy phần ? ? Nhiệm vụ của từng phần? ? Phần thân bài có nhiệm vụ gì? Trong khi kể cần kết hợp tả người, tả cảnh và biểu cảm thể hiện thái độ tình cảm của mình. ? Phần kết bài ta phải làm gì? Hoạt động 4 4, Củng cố: ? Đọc ghi nhớ ? Đọc và nêu yêu cầu bài tập? ? Từ văn bản “ Cô bé bán diêm” hãy lập ra một sàn ý cơ bản theo gợi ý sau? - mở bài - thân bài - kết bài ? Để lập ra một dàn ý của một văn bản có săn thì ta cần phải đảm bảo yêu cầu gì? Nắm chắc các sự việc , nhân vật chính trong câu chuyện ? Việc nắm chắc các sự việc và nhân vật chính có tác dụng gì cho ta trong quá trình lập dàn ý? Trên cơ sở đó hãy thực hiện yêu cầu với sự hướng dẫn trước ? Bằng sự chuẩn bị ở nhà , hãy thảo luận trình bày từng ý theo tổ Tổ1: Mở bài Tổ 2: Thân bài : Lúc đầu: Tổ 3: Thân bài Sau đó: Tổ 4 : kết bài : Các tổ viết ra bảng phụ (5’-8’) từng tổ cử đại diện trình bàytheo thứ tự thành một dàn bài theo yêu cầu GV: Nhận xét ? nên tả ở chi tiết nào , biểu cảm ở chỗ nào cho phù hợp Học sinh tự trình bày , GV cho học sinh nhận xét rồi sau đó sửa cho đúng ? Bài tập yêu cầu ta làm gì? ? Đề bài yêu cầu kể về một sự việc hay kể về một con người ? Kể về một sự việc ? Nhưng sự việc đó phải như thế nào? ? Trong khi kể ,em có sử dụng yếu tố miêu tả và biểu cảm không ? Có ? Vậy em dự định sử dụng yếu tố miêu tả và biểu cảm ở những chi tiết nào? ? Việc em sử dụng những yếu miêu tả và biểu cảm ở những chi tiết đó có tác dụng gì ? ? Trên cơ sở đó các em hãy viết bài GV: Chú ý các em thực hiện đúng yêu cầu của bài tập là lập dàn ý chứ không phải là viết một bài văn hoàn chỉnh 5,Hướng dẫn về nhà : - Học , nắm chắc bố cục của bài văn tự sự nói chung và chú ý đến kết hợp miêu tả và biểu cảm. - Làm tiếp bài tập2 * Rút kinh nghiệm: I Dàn ý của bài văn tự sự (19’) 1, Tìm hiểu dàn ý của bài văn tự sự. 2, Dàn ý cuả bài văn tự sự gồm: + a, Mở bài : Thường giới thiệu sự việc , nhân vật,và tình huống xảy ra câu chuyện( cũng có khi nêu két quả của sự việc , số phận của nhân vật trước.) B, Thân bài: D