Giáo án Ngữ văn 9 học kỳ II

TiÕt 91 + 92 So¹n: Gi¶ng: Bµn vỊ ®äc s¸ch (TrÝch) (Chu Quang Tiªn) I - Mơc tiªu cÇn ®¹t: - Häc sinh hiĨu râ sù cÇn thiÕt cđa viƯc ®äc s¸ch vµ hiĨu ph­¬ng ph¸p ®äc s¸ch. - LuyƯn kü n¨ng viÕt v¨n nghÞ luËn qua bµi viÕt cđa t¸c gi¶. - Båi d­ìng ý thøc ham mª ®äc s¸ch cho häc sinh. - Ph­¬ng ph¸p ®äc - ph©n tÝch - ®µm tho¹i - tÝch hỵp II - ChuÈn bÞ cđa thÇy vµ trß: - SGK - SGV - xem l¹i bµi (Bµn vỊ phÐp häc - líp 8) III - Lªn líp: A - Tỉ chøc líp: B - KiĨm tra bµi cị: C - Bµi míi: * Ho¹t ®éng 1 ? "Bµn vỊ phÐp häc" - lµ TP cđa ai? NguyƠn ThiÕp ?ViÕt theo thĨ g×? ThĨ TÊu ?Mơc ®Ých cđa bµi tÊu? 8/1/1979 d©ng lªn QT bµy tá kiÕn nghÞ vỊ viƯc cÇn chÊn chØnh nỊn gi¸o dơc n­íc nhµ ? Néi dung cđa bµi viÕt - Bµn vỊ mơc ®Ých häc - phª ph¸n nh÷ng lèi häc h×nh thøc, cÇu danh. - Bµn vỊ ph­¬ng ph¸p häc: + Häc réng - tãm t¾t l¹i + Häc tõ thÊp lªn cao - T¸c dơng cđa phÐp häc ? Cịng nh­ NguyƠn ThiÕp thÕ kû 18 Chu Quang TiỊm (TQ) ë thÕ kû 20 cịng cã mét bµi viÕt rÊt hay bµn vỊ ph­¬ng ph¸p ®äc s¸ch. VËy ®äc s¸ch nh­ thÕ nµo míi cã hiƯu qu¶ * Ho¹t ®éng 2: I - T×m hiĨu chung vỊ v¨n b¶n - Häc sinh ®äc phÇn ghi chĩ ? Giíi thiƯu mét vµi nÐt vỊ t¸c gi¶ 1. T¸c gi¶: (1897 - 1986) - Lµ mét nhµ nghƯ MT häc, mét nhµ lý luËn v¨n häc nỉi tiÕng cđa TQ, ®ç tiÕn sÜ: 1933 t¹i Ph¸p, G§ t¹i tr­êng ®¹i häc BK ? XuÊt xø cđa VB 2. T¸c phÈm * Häc sinh ®äc v¨n b¶n a) XuÊt xø: TrÝch trong cuèn "Bµn vỊ niỊm vui, nçi buån cđa viƯc ®äc s¸ch" in 1995, do TrÇn §×nh Sư dÞch ? V¨n b¶n ®­ỵc viÕt theo ph­¬ng ph¸p biĨu ®¹t g× ? b) KiĨu v¨n b¶n: NghÞ luËn ? VÊn ®Ị t¸c gi¶ ®­a ra bµn luËn lµ vÊn ®Ị g×? ?T¸c gi¶ ®· chøng minh vÊn ®Ị ®ã b»ng nh÷ng luËn ®iĨm nµo? ?Theo bè cơc ra sao? ? NhËn xÐt sù hỵp lý, chỈt chÏ cđa bè cơc ®ã. ? Dùa vµo bè cơc ®ã - H·y tãm t¾t c¸c luËn ®iĨm trong v¨n b¶n b»ng mét ®o¹n v¨n ng¾n c) Bè cơc: 3 phÇn: - PhÇn 1: T©m quan trong, ý nghÜa cđa viƯc.... - PhÇn 2: Nªu c¸c khã kh¨n, nguy h¹i ®· gỈp cđa viƯc ®äc s¸ch trong t×nh h×nh hiƯn nay. - PhÇn 3: Bµn vỊ ph­¬ng ph¸p ®äc s¸ch nh­ thÕ nµo cho cã hiƯu qu¶, c¸ch lùa chän s¸ch. d) Tãm t¾t * Ho¹t ®éng 3 II - §äc - t×m hiĨu v¨n b¶n: ? Qua lêi bµn cđa t¸c gi¶, em thÊy s¸ch cã tÇm quan träng nh­ thÕ nµo? ? ViƯc ®äch s¸ch cã ý nghÜa ra sao? (GV liªn hƯ tíi th¸i ®éc cđa anh thanh niªn trong TP "LỈng lÏ Sa Pa" khi ®ãn nhËn nh÷ng cuèn s¸ch b¸c l¸i xe mua hé) * S¸ch ®· ghi chÐp, c« ®ĩc vµ l­u truyỊn mäi tri thøc, mäi thµnh tùu mµ loµi ng­êi ®· t×m tßi, tÝch luü ®­ỵc qua mäi thêi ®¹i à s¸ch ®· trë thµnh kho tµng quý b¸u cđa di s¶n tinh thÇn mµ con ng­êi thu l­ỵm ®­ỵc - v× vËy rÊt ®¸ng ®­ỵc tr©n träng. ? Nh÷ng tri thøc ®ã lµm sao chĩng ta tiÕp thu vµ kÕ thõa ®­ỵc nã? * §äc s¸ch lµ con ®­êng tÝch luü vµ n©ng cao vèn tri thøc cđa mçi ng­êi ®Ĩ lµm hµnh trang vµo ®êi. ? Chøng minh gi¸ trÞ cđa viƯc ph¸t huy vµ kÕ thõa nh÷ng KN cđa «ng cha Kh«ng thĨ cã thµnh tùu míi nÕu kh«ng biÕt kÕ thõa vµ ph¸t huy nh÷ng thµnh tùu cđa c¸c thêi ®· qua. * Häc sinh ®äc phÇn 2 2. C¸ch lùa chän s¸ch khi ®äc ? Theo em viƯc ®äc s¸ch dƠ hay khã ?V× sao t¸c gi¶ cho r»ng muèn tÝch luü kiÕn thøc, muèn ®äc s¸ch cã hiƯu qu¶ viƯc ®Çu tiªn lµ ph¶i biÕt lùa chän s¸ch ®Ĩ ®äc * §äc s¸ch kh«ng dƠ v× - S¸ch nhiỊu khiÕn ng­êi ta kh«ng chuyªn s©u, dƠ sa vµo lèi ®äc kh«ng kÞp tiªu ho¸. ? t¸c gi¶ ®· chØ ra 2 t¸c h¹i cđa viƯc ®äc s¸ch lµ g× - Khã lùa chän, l·ng phÝ thêi gian vµo nh÷ng cuèn s¸ch kh«ng cã Ých. ? vËy theo «ng t¸c lùa chän s¸ch khi ®äc cÇn ph¶i nh­ thÕ nµo? ? ThÕ nµo lµ ®äc tinh vµ kü - Kh«ng tham ®äc nhiỊu, s¸ch ph¶i ®äc tinh vµ kü, ph¶i lùa chän nh÷ng s¸ch thùc sù cã gi¸ trÞ, cã lỵi cho m×nh ®Ĩ ®äc ? NhËn xÐt vỊ c¸ch triĨn khai 3 luËn ®iĨm ®ã. (Tỉng hỵp - ph©n tÝch) - CÇn ®äc kü nh÷ng s¸ch thuéc tµi liƯu chuyªn m«n chuyªn s©u cđa m×nh ? Chän s¸ch ®· khã vËy ®äc s¸ch thÕ nµo ®Ĩ cã hiƯu qu¶? - Ngoµi ra cÇn ®äc nh÷ng s¸ch th­êng thøc, gÇn gịi víi chuyªn m«n cđa m×nh "biÕt céng ®Ĩ n¾m gän" * Häc sinh ®äc ®o¹n 3 3. Ph­¬ng ph¸p ®äc s¸ch ? t¸c gi¶ ®· ®­a ra mÊy ý kiÕn ®äc s¸ch ®Ĩ chĩng ta tham kh¶o? - Kh«ng nªn ®äc l­ít qua, võa ®äc võa suy ngÉm. - kh«ng nªn ®äc trµn lan mµ cÇn ®äc cã hƯ thèng, cã kÕ ho¹ch. ? Theo t¸c gi¶ liƯu ®äc s¸ch cã ph¶i chØ ®¬n thuÇn ®Ĩ tiÕp thu tri thøc kh«ng? - §äc s¸ch ngoµi tiÕp thu tri thøc cßn lµ ®Ĩ rÌn tÝnh c¸ch, häc lµm ng­êi. à Sau khi ®äc xong cuèn s¸ch, ngoµi néi dung ta cßn hiĨu ý nghÜa mµ t¸c gi¶ muèn gưi g¾m qua ®ã. Qua mét nh©n vËt ta cã thĨ häc tËp hoỈc lªn ¸n hä. ? C¸ch tr×nh bµy, lËp luËn cđa t¸c gi¶ à Tỉng (kh¸i qu¸t) - Ph©n tÝch (cơ thĨ) à hỵp (Tỉng hỵp c¸c ý) * Ho¹t ®éng 4: III - Tỉng kÕt - ghi nhí ? §©y lµ mét v¨n b¶n nghÞ luËn - song nã cã tÝnh hÊp dÉn ng­êi ®äc kh«ng? ? Em cã bÞ bµi viÕt thuyÕt phơc khiÕn em tin t­ëng kh«ng? v× sao? * NghƯ thuËt: - Lêi bµn cã lý, cã t×nh - DÉn chøng ®­a ra x¸c ®¸ng, ®é tin cËy cao, giäng v¨n t©m t×nh, trß chuyƯn nh­ chia sỴ. ? Qua bµi viÕt em ®¸nh gi¸ nh­ thÕ nµo vỊ vèn vµ kinh nghiƯm cđa t¸c gi¶ (Sù tõng tr¶i, hiĨu biÕt cđa t¸c gi¶ ) - Bè cơc chỈt chÏ, lêi v¨n giÇu h×nh ¶nh * Néi dung (SGK - ghi nhí 7) D - Cđng cè: - Em häc tËp ®­ỵc g× vỊ ph­¬ng ph¸p lµm v¨n nghÞ luËn qua bµi viÕt nµy? - C¸ch ®äc s¸ch cđa em ®· phï hỵp víi quan ®iĨm cđa t¸c gi¶ ch­a? E - H­íng dÉn vỊ nhµ: - Tù ®iỊu chØnh thãi quen vµ ph­¬ng ph¸p ®äc s¸ch. - So¹n bµi 19 IV - Rĩt kinh nghiƯm TiÕt 93 So¹n: Gi¶ng: khëi ng÷ I - Mơc tiªu cÇn ®¹t: - NhËn diƯn ®­ỵc bé phËn khëi ng÷ trong c©u - ph©n biƯt ®­ỵc nã víi bé phËn chđ ng÷ trong c©u. - N¾m v÷ng vai trß cđa khëi ng÷. - LuyƯn c¸ch sư dơng khëi ng÷ khi nãi - viÕt. - Gi¸o dơc ý thøc viÕt c©u cã thµnh phÇn - GT ®èi t­ỵng, ®Ị tµi ®­ỵc nãi tíi trong c©u. II - ChuÈn bÞ cđa thÇy vµ trß: - SGK - SGV - b¶ng phơ, c©u hái tr¾c nghiƯm. III - Lªn líp: A - Tỉ chøc líp: B - KiĨm tra bµi cị: C - Bµi míi: * Ho¹t ®éng 1: I - §Ỉc ®iĨm, c«ng dơng cđa khëi ng÷ ? NhËn xÐt sù kh¸c nhau vµ gièng nhau cđa 2 c©u sau: A - T«i ®äc quyĨn s¸ch nµy råi B - QuyĨn s¸ch nµy t«i ®äc råi ? VËy KN lµ g×, vai trß cđa nã ra sao? * Häc sinh ®äc vÝ dơ SGK ? X§ - CN - VN trong c¸c vÝ dơ ®ã ? Tõ in ®Ëm cã vai trß g× trong c©u. ? VÞ trÝ cđa nã trong c©u v¨n ? Quan hƯ cđa nã víi VN cđa c©u 1. VÝ dơ: a) §øng ®Çu c©u - lỈp l¹i tõ lµm chđ ng÷. Nªu ®èi t­ỵng ®­ỵc nãi tíi trong c©u. b) §øng ®Çu c©u: LỈp l¹i tõ lµm vÞ ng÷ cđa c©u nhÊn m¹nh ý c) §øng ®Çu c©u - quan hƯ gi¸n tiÕp. Nªu ®Ị tµi ®­ỵc nãi tíi trong c©u ? nÕu gäi nh÷ng tõ in ®Ëm ®øng ®Çu c©u, nªu gi¶ thiÕt, ®Ị tµi ®èi t­ỵng ®­ỵc nãi tíi trong c©u lµ KN. VËy em hiĨu KN lµ g×? ? Theo em tr­íc c¸c tõ ng÷ in ®Ëm trong 3 c©u trªn - ta cã thĨ thªm vµo nh÷ng quan hƯ tõ nµo? Häc sinh tù thªm. ? VËy em cã nhËn xÐt nh­ thÕ nµo vỊ quan hƯ gi÷a c¸c QHT víi KN. * Ho¹t ®éng 2: * Ghi nhí: (SGK - 8) Häc sinh ®äc ghi nhí (SGK - 8) - KN lµ TP c©u ®øng tr­íc chđ ng÷ ®Ĩ nªu ®Ị tµi ®­ỵc nãi tíi trong c©u. ? Vai trß cđa khëi ng÷ trong c©u - Tr­íc KN cã thĨ thªm vµo c¸c quan hƯ tõ: ®èi, víi, vỊ, cßn... * Ho¹t ®éng 3: II - LuyƯn tËp: * Bµi tËp tr¾c nghiƯm 1. X¸c ®Þnh KN trong c©u 1. C©u v¨n nµo kh«ng cã khëi nghÜa A - T«i th× t«i xin chÞu B - Nam B¾c 2 miỊn ta cã nhau C - C¸ nµy cßn th× ngon a) §iỊu nµy b) §èi víi chĩng m×nh c) Mét m×nh d) Lµm khÝ t­ỵng 2. C©u v¨n nµo cã khëi ng÷: A - VỊ trÝ th«ng minh th× nã nhÊt B - Nã th«ng minh nh­ng h¬i cÈu th¶ C - Nã lµ mét häc sinh th«ng minh D - Ng­êi th«ng minh nhÊt lµ nã e) §èi víi ch¸u 3. ý nµo sau nhËn xÐt kh«ng ®ĩng vỊ khëi ng÷ A - KN lµ TP c©u ®øng tr­íc CN B - Nªu lªn ®Ị tµi ®­ỵc nãi tíi trong c©u. C - Cã thĨ thªm mét sè QHT vµo tr­íc KN D - KN lµ TP kh«ng thĨ thiÕu trong c©u. 2. ViÕt l¹i c©u v¨n cã khëi ng÷ a) Anh Êy lµm bµi cÈn thËn l¾m à Lµm bµi anh Êy lµm cÈn thËn l¾m b) T«i hiĨu råi nh­ng t«i ch­a gi¶i ®­ỵc. à HiĨu t«i hiĨu råi nh­ng ch­a gi¶i ®­ỵc. * Cđng cè - H­íng dÉn vỊ nhµ ? Khëi ng÷ lµ g×? Vai trß c«ng dơng trong c©u ? T×m khëi ng÷ trong bµi: "Khĩc h¸t ru" "MỈt trêi cđa B¾p th× n»m trªn ®åi MỈt trêi cđa mĐ con n»m trªn l­ng" - Hoµn chØnh c¸c bµi tËp vµo vë TiÕt 94 So¹n: Gi¶ng: TËp lµm v¨n phÐp ph©n tÝch vµ tỉng hỵp I - Mơc tiªu cÇn ®¹t: - Häc sinh n¾m v÷ng phÐp ph©n tÝch, tỉng hỵp, biÕt vËn dơng lËp luËn ph©n tÝch tỉng hỵp khi lµm v¨n NL. - RÌn kü n¨ng viÕt v¨n NL theo phÐp ph©n tÝch tỉng hỵp. - Gi¸o dơc, båi d­ìng ý thøc ph©n tÝch tỉng hỵp cho häc sinh khi viÕt bµi II - ChuÈn bÞ cđa thÇy vµ trß: - SGK - SGV - T­ liƯu n©ng cao v¨n 9 - B¶ng phơ - GiÊy - Bĩt d¹ - PhÊn mÇu III - Lªn líp: A - Tỉ chøc líp: B - KiĨm tra bµi cị: C - Bµi míi: * Ho¹t ®éng 1: I - T×m hiĨu phÐp lËp luËn ph©n tÝch vµ tỉng hỵp ? Em hiĨu nh­ thÕ nµo vỊ nghÜa cđa tõ * VÝ dơ - Ph©n tÝch - Tỉng hỵp + Häc sinh ®äc v¨n b¶n "Trang phơc" * Ho¹t ®éng 2: Ho¹t ®éng nhãm 1. ë ®o¹n më ®Çu t¸c gi¶ nªu ra mét lo¹t nh÷ng dÉn chøng vỊ c¸ch ¨n mỈc ®Ĩ rĩt ra mét néi dung vỊ vÊn ®Ị g× (Nguyªn t¾c ¨n mỈc) 2. Hai luËn ®iĨm chÝnh trong v¨n b¶n lµ g×? - Nguyªn t¾c ¨n mỈc + Phï hỵp víi hoµn c¶nh + Phï hỵp ®¹o ®øc 3. Theo em t¸c gi¶ ®· dïng phÐp lËp luËn g× ®Ĩ rĩt ra hai luËn ®iĨm ®ã ( §i tõ viƯc ph¸t triĨn nh÷ng t×nh huèng gi¶ ®Þnh ®Ĩ rĩt ra mét nguyªn t¾c ngÇm cÇn tu©n thđ ? NÕu gäi phÐp lý luËn nh­ vËy lµ phÐp ph©n tÝch - VËy em hiĨu nh­ thÕ nµo lµ phÐp lËp luËn ph©n tÝch * Ghi nhí 1. PhÐp ph©n tÝch (10) * Ho¹t ®éng 3: Sau khi ®· nªu ra mét sè biĨu hiƯn cđa nh÷ng quy t¾c ngÇm vỊ trang phơc t¸c gi¶ ®· dïng phÐp lËp luËn g× ®Ĩ chèt vÊn ®Ị. (Tỉng hỵp) ? PhÐp lËp luËn tỉng hỵp th­êng ®Ỉt ë vÞ trÝ nµo trong mét bµi v¨n. (Cuèi bµi, cuèi ®o¹n) 2. PhÐp lËp luËn tỉng hỵp ? VËy em hiĨu thÕ nµo lµ phÐp lËp luËn tỉng hỵp * Th¶o luËn ? Vai trß cđa phÐp ph©n tÝch vµ tỉng hỵp trong VBNL ? Mèi quan hƯ cđa phÐp ph©n tÝch vµ tỉng hỵp (Ph©n tÝch råi ph¶i tỉng hỵp míi cã ý nghÜa trªn c¬ së ph©n tÝch råi míi cã sù tỉng hỵp. Nªn hai phÐp lËp luËn ®ã kh«ng t¸ch rêi nhau. - Häc sinh ®äc ghi nhí: SGK (10) * Ho¹t ®éng 4: - Cđng cè II - LuyƯn tËp 1. Nhãm 1: Lµm bµi tËp 1 (10) 1. T¸c gi¶ ®· ph©n tÝch nh­ thÕ nµo ®Ĩ lµm s¸ng tá ý: "Häc vÊn kh«ng chØ lµ chuyƯn ®äc s¸ch nh­ng ®äc s¸ch vÉn lµ con ®­êng quan träng cđa häc vÊn" 2. Nhãm 2: Bµi 2 (10) - Lý do ph¶i chän s¸ch mµ ®äc + Do s¸ch nhiỊu, chÊt l­ỵng kh¸c nhau + Do søc ng­êi cã h¹n, dƠ bÞ l·ng phÝ søc vµo viƯc ®äc nh÷ng lo¹i v« bỉ + S¸ch cã nhiỊu lo¹i... 2. Bµi 2 3. Nhãm 3: Ph©n tÝch tÇm quan träng cđa c¸ch ®äc s¸ch - Kh«ng ®äc th× kh«ng cã ®iĨm xuÊt ph¸t cao - §äc lµ con ®­êng ng¾n nhÊt dÉn ®Õn tri thøc - Kh«ng chän s¸ch th× kh«ng ®äc xuĨ - §äc Ýt nh­ng ph¶i kü 3. Bµi 3 (10) * H­íng dÉn vỊ nhµ: - Hoµn chØnh 4 bµi tËp vµo vë - Xem tr­íc bµi luyƯn tËp. IV - Rĩt kinh nghiƯm TiÕt 95 So¹n: Gi¶ng: TËp lµm v¨n luyƯn tËp ph©n tÝch vµ tỉng hỵp I - Mơc tiªu cÇn ®¹t: - Cđng cè, n©ng cao kü n¨ng ph©n tÝch vµ tỉng hỵp cho häc sinh khu lµm v¨n NL qua c¸c bµi tËp. - RÌn kü n¨ng ph©n tÝch, tỉng hỵp cho häc sinh. - Båi d­ìng ý thøc lËp luËn khi lµm bµi NL. - Ph­¬ng ph¸p tÝch hỵp - thùc hµnh II - ChuÈn bÞ cđa thÇy vµ trß: - SGK - SGV - HƯ thèng c©u hái - Bµi tËp - B¶ng phơ - Bĩt d¹ III - Lªn líp: A - Tỉ chøc líp: B - KiĨm tra bµi cị: C - Bµi míi: Ph­¬ng ph¸p Néi dung * Ho¹t ®éng 1: Th¶o luËn I - §äc - NhËn d¹ng phÐp lý luËn 1. §äc v¨n b¶n a ? ChØ ra tr×nh tù ph©n tÝch cđa ®o¹n v¨n a) §o¹n v¨n cđa Xu©n DiƯu - §o¹n v¨n * Tr×nh tù ph©n tÝch ? Theo em t¸c gi¶ ®· lËp luËn theo c¸ch nµo (Ph©n tÝch hay tỉng hỵp) - Tõ c¸i hay c¶ hån lÉn x¸c, hay c¶ bµi - chØ ra tõng c¸i hay vµ hỵp thµnh c¸i hay cđa c¶ bµi + C¸i hay ë c¸i ®iƯu xanh + C¸i hay ë nh÷ng cư ®éng + C¸i hay ë nh÷ng vÇn th¬ + C¸i hay ë nh÷ng ch÷ kh«ng n«n lÐp 2. §äc ®o¹n v¨n b b) §o¹n v¨n cđa NguyƠn H­¬ng ? ChØ ra tr×nh tù ph©ntÝch cđa §v * Tr×nh tù ph©n tÝch - Nªu quan ®iĨm mÊu chèt cđa sù thµnh ®¹t - Ph©nt Ých tõng quan ®iĨm ®ĩng sai ? VËy t¸c gi¶ ®· vËn dơng tr×nh tù lËp luËn ra sao? - KÕt l¹i ë viƯc ph©n tÝch b¶n th©n chđ quan cđa mçi ng­êi * VËn dơng lý luËn: Tỉng - TÝch - Hỵp * Ho¹t ®éng 2: Ho¹t ®éng nhãm II - Thùc hµnh viÕt ®o¹n v¨n ph©n tÝch Líp chia ra 3 nhãm * Bµi tËp 2 (12) 1. Nhãm 1: Bµi 2 (12) - Häc ®èi phã lµ häc mµ kh«ng lÊy viƯc häc lµm mơc ®Ých - xem häc lµ phơ Ph©n tÝch b¶n chÊt cđa lèi häc ®èi phã vµ t¸c h¹i cđa nã - Lµ häc bÞ ®éng, cèt ®èi phã víi thÇy c« vµ thi cư 2. Nhãm 2: Bµi 3 (12) - Lµ häc h×nh thøc, kh«ng ®i s©u vµo thùc chÊt kiÕn thøc Ph©n tÝch lý do khiÕn mäi ng­êi cÇn ph¶i ®äc s¸ch - Dï cã b»ng cÊo, ®iĨm sè song ®Çu ãc th× rçng tÕch 3. Nhãm 3: Bµi 4 (12) * Bµi 3 (12) ViÕt ®o¹n v¨n tỉng hỵp l¹i nh÷ng ®iỊu ®· ph©n tÝch trong v¨n b¶n "Bµn vỊ ®äc s¸ch" Lý do khiÕn cÇn ®äc s¸ch - S¸ch lµ kho tµng tri thøc cđa nh©n lo¹i - C¸c nhãm lµm bµi v¨n cđa m×nh - §äc s¸ch ®Ĩ tù cung cÊp, tÝch luü kiÕn thøc ®Ĩ lµm hµnh trang vµo ®êi. - Häc sinh bỉ sung, nhËn xÐt - Gi¸o viªn tỉng hỵp, ®¸nh gi¸ D - Cđng cè: ? vai trß cđa LL - PT - TH trong v¨n b¶n nghÞ luËn. Bµi 4 (12) Tỉng hỵp ®iỊu ®· ph©n tÝch trong " " - Muèn ®äc s¸ch cã hiƯu qu¶ ph¶i biÕt lùa chän s¸ch phï hỵp ®Ĩ ®äc. Khi ®äc cÇn ®äc kü, hiĨu s©u. §Ĩ hiĨu vµ nghiªn cøu tµi liƯu chuyªn s©u cÇn ®äc réng ®Ĩ hç trỵ. ? Ph©n tÝch lý do khiÕn ng­êi ®äc ph¶i lùa chän s¸ch khi ®äc. * Lý do khiÕn ta ph¶i chän s¸ch ®Ĩ ®äc: - S¸ch nhiỊu, søc ng­êi cã h¹n... - S¸ch cã chÊt l­ỵng kh¸c nhau... - §äc s¸ch kh«ng cÇn ®äc qu¸ nhiỊu... - Lùa chän s¸ch phï hỵp víi chuyªn m«n E - H­íng dÉn vỊ nhµ - Hoµn chØnh c¸c bµi tËp vµo vë. IV - Rĩt kinh nghiƯm TiÕt 102 So¹n: Gi¶ng: chuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kû míi (Vị Khoan) I - Mơc tiªu cÇn ®¹t: - Häc sinh nhËn ®­ỵc nh÷ng c¸i m¹nh, c¸i yÕu cđa con ng­êi ViƯt Nam khi b­íc vµo thêi kú CNH - H§H ®Êt n­íc, tõ ®ã cã sù chuÈn bÞ hµnh trang cho b¶n th©n ®Ĩ b­íc vµo giai ®o¹n míi. - LuyƯn kü n¨ng ®äc, ph©n tÝch, øng dơng vµo kiĨu bµi nghÞ luËn... - Gi¸o dơc ý thøc tu d­ìng cho häc sinh qua bµi häc. - Ph­¬ng ph¸p ®äc, ®µm tho¹i, ph©n tÝch, b×nh. II - ChuÈn bÞ cđa thÇy vµ trß: - SGK - SGV - cuèn "mét gãc nh×n cđa tri thøc" III - Lªn líp: A - Tỉ chøc líp: B - KiĨm tra bµi cị: C - Bµi míi: Ho¹t ®éng 1: ? B¶n th©n em ®· chuÈn bÞ nh÷ng g× ®Ĩ cïng b­íc vµo thêi kú CNH - H§H cđa ®Êt n­íc. - §Ĩ trao ®ỉi vÊn ®Ị nµy víi thanh niªn - phã Thđ t­íng Vị Khoan ®· cã bµi viÕt... - Gi¸o viªn cho häc sinh xem ¶nh t¸c gi¶ I - §äc vµ t×m hiĨu chung ? Em biÕt thªm nh÷ng th«ng tin g× vỊ t¸c gi¶? ? Hoµn c¶nh viÕt t¸c phÈm 1. T¸c gi¶: Phã Thđ t­íng ChÝnh phđ, mét nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ cã uy tÝn. 2. XuÊt xø: ViÕt vµo ®Çu n¨m 2001. N¨m më ®Çu cđa thÕ kû 21 in trong cuèn "Gãc nh×n cđa ng­êi tri thøc". * Häc sinh ®äc v¨n b¶n, t×m hiĨu tõ khã (SGK, Tr29) ? NhËn xÐt ph­¬ng thøc biĨu ®¹t mµ t¸c gi¶ sư dơng ®Ĩ tr×nh bµy vÊn ®Ị. 3. KiĨu v¨n b¶n NghÞ luËn - gi¶i thÝch vỊ mét vÊn ®Ị x· héi - gi¸o dơc. ? §©y lµ mét bµi NghÞ luËn hoµn chØnh. H·y x¸c ®Þnh 3 phÇn cđa v¨n b¶n. - Nªu néi dung mçi phÇn. ? PhÇn gi¶i quyÕt vÊn ®Ị - T¸c gi¶ tËp trung vµo gi¶i thÝch mÊy vÊn ®Ị ? X¸c ®Þnh luËn ®iĨm cđa v¨n b¶n? ? LuËn ®iĨm ®ã ®­ỵc lµm râ b»ng nh÷ng luËn cø nµo: 1. ChuÈn bÞ b¶n th©n con ng­êi lµ quan träng nhÊt. 2. Hoµn c¶nh thÕ giíi hiƯn nay, nh÷ng mơc tiªu vµ nhiƯm vơ cđa ®Êt n­íc. 3. CÇn nhËn râ... 4. ViƯc lµm quan träng ®Çu tiªn cđa thÕ hƯ trỴ. 4. Bè cơc: 3 phÇn - §V§: ChuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kû míi. - GQV§: + ChuÈn bÞ c¸i g× + V× sao cÇn chuÈn bÞ + Nh÷ng c¸i m¹nh, yÕu cđa con ng­êi ViƯt Nam mµ chĩng t¸c cÇn nhËn râ. - KTV§: ViƯc ®Çu tiªn cÇn lµm ®èi víi thÕ hƯ trỴ ViƯt Nam * Ho¹t ®éng 3: II - §äc, ph©n tÝch v¨n b¶n: - Häc sinh ®äc phÇn 1: ? NhËn xÐt c¸ch nªu vÊn ®Ị cđa t¸c gi¶ ? ViƯc ®Ỉt vÊn ®Ị trong thêi ®iĨm chuyĨn giao thÕ kû ®ã cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo? ? §èi t­ỵng mµ bµi viÕt muèn ®Ị cËp tíi lµ g× (thanh niªn). ? Néi dung bµi viÕt ®Ị cËp tíi lµ g×? ? Mơc ®Ých... (RÌn nh÷ng thãi quen tèt..) 1. Nªu vÊn ®Ị: Ng¾n gän, trùc tiÕp, cơ thĨ, râ rµng. Chän thêi ®iĨm rÊt thiªng liªng, ®Çy ý nghÜa ®Ĩ nªu vÊn ®Ị dƠ ®i vµo lßng ng­êi. - Häc sinh ®äc phÇn 2 (§o¹n 1) 2. Gi¶i quyÕt vÊn ®Ị ? LuËn cø ®Çu tiªn ®­ỵc t¸c gi¶ triĨn khai lµ g×? a) ChuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kû míi: quan träng nhÊt lµ sù chuÈn bÞ b¶n th©n mçi con ng­êi ? T¸c gi¶ ®· lµm s¸ng tá luËn cø ®ã b»ng nh÷ng luËn chøng nµo? - V× tõ x­a ®Õn nay bao giê con ng­êi cịng lµ ®éng lùc ph¸t triĨn cđa lÞch sư. ? ThÕ nµo lµ KT tri thøc - Trong thêi KTTT ph¸t triĨn th× vai trß cđa con ng­êi cµng nỉi tréi - Häc sinh ®äc phÇn 2 (§o¹n 2 + 3) ? T¸c gi¶ ®· gi¶i thÝch lý do v× sao cÇn... b»ng nh÷ng luËn chøng nµo? + Khi nh×n ra thÕ giíi ? T¸c gi¶ ®· chØ râ 3 nhiƯm vơ cÇn gi¶i quyÕt cđa n­íc ta hiƯn nay lµ nh÷ng nhiƯm vơ nµo? b) Lý do cÇn chuÈn bÞ hµnh trang vµo... - Mét thÕ giíi KHKT ph¸t triĨn th× sù giao thoa, héi nhËp cµng cÇn thiÕt. - NhiƯm vơ cÇn gi¶i quyÕt ngay cđa ng­êi ta: + Tho¸t khái TT ®ãi nghÌo + §Èy m¹nh CNH - H§H + TiÕp cËn niỊm KTTT - Häc sinh ®äc ®o¹n cßn l¹i cđa phÇn 2 ? Tõ 2 luËn cø trªn t¸c gi¶ muèn dÉn ®Õn luËn cø thø 3 lµ g×? 3. Nh÷ng c¸i m¹nh, yÕu cđa con ng­êi ViƯt Nam, cÇn nhËn râ khi b­íc vµo nỊn KT míi trong thÕ kû míi. ? T¸c gi¶ ®· nªu nh÷ng c¸i m¹nh, c¸i yÕu nµo cđa con ng­êi ViƯt Nam. ? NhËn xÐt vỊ chĩ ý cđa t¸c gi¶ - C¸i yÕu tiỊm Èn trong c¸i m¹nh nªn chĩng ta kh«ng ®­ỵc chđ quan. ? Khi chøng minh c¸i m¹nh, yÕu thø 2, t¸c gi¶ ®· sư dơng thµnh ng÷ nh­ thÕ nµo? C¸ch ph©n tÝch cã g× kh¸c ®o¹n 1 (Tõ dïng m¹nh h¬n) ? Tõ sù ph¸t triĨn ®ã, t¸c gi¶ nh»m mơc ®Ých g×? - ThÕ hƯ trỴ cÇn ph¸t huy c¸i m¹nh, kh¾c phơc c¸i yÕu, rÌn thãi quen tèt ®Ĩ x©y dùng ®Êt n­íc. ? NhËn xÐt vỊ th¸i ®é cđa t¸c gi¶ khi nªu nh÷ng ®iĨm m¹nh, yÕu cđa con ng­êi ViƯt Nam. à Th¸i ®é: Tr©n träng thùc sù, kh«ng thiªn lƯch song nh×n nhËn mét c¸ch kh¸ch quan, th¼ng th¾n - Häc sinh ®äc ®o¹n kÕt (phÇn 3) 3. KÕt thĩc vÊn ®Ị: ? V× sao l¹i mét lÇn n÷a t¸c gi¶ nªu mơc ®Ých, ý nghÜa G§. Khi b­íc vµo thÕ kû míi cđa thanh niªn chĩng ta. ? NhËn xÐt c¸ch nªu nhiƯm vơ cđa t¸c gi¶ ë phÇn 3 §Ị ra nhiƯm vơ cơ thĨ, râ rµng, c¸ch nªu nhiƯm vơ rÊt gi¶n dÞ, nhĐ nhµng, ai cịng cã thĨ lµm theo. * Cđng cè: III - Tỉng kÕt ? NhËn xÐt c¸ch nªu luËn chøng cđa t¸c gi¶: - Ng«n ng÷, h×nh ¶nh, c¸ch giíi thiƯu. ? VÊn ®Ị c¬ b¶n mµ t¸c gi¶ muèn nãi trong bµi viÕt lµ g×? - Häc sinh ®äc ghi nhí. * NghƯ thuËt: - Ng«n ng÷ gi¶n dÞ, c¸ch nãi trùc tiÕp, dƠ hiĨu. - H×nh ¶nh so s¸nh, sư dơng nhiỊu thµnh ng÷, tơc ng÷, ý vÞ, s©u s¾c. * Néi dung (SGK, 30) * S­u tÇm IV - LuyƯn tËp - VÐn tay ¸o ®èt nhµ t¸ng giÊy - Ch­a... cong ®u«i - ¡n nh­... mÌo mưa - MiƯng nãi tay lµm - Uèng ... nhí nguån - ChØ ra nh÷ng ®iĨm m¹nh, yÕu cđa b¶n th©n em so víi bµi viÕt nªu ph­¬ng ¸n kh¾c phơc. - S­u tÇm mét sè c©u tơc ng÷, ca dao, thµnh ng÷ nãi vỊ ®iĨm m¹nh, yÕu cđa con ng­êi ViƯt Nam. * H­íng dÉn vỊ nhµ: - Hoµn chØnh bµi luyƯn tËp. - So¹n bµi 21 IV - Rĩt kinh nghiƯm TiÕt 103 So¹n: Gi¶ng: TiÕng viƯt c¸c thµnh phÇn biƯt lËp (TiÕp) I - Mơc tiªu cÇn ®¹t: - Häc sinh nhËn biÕt 2 TP biƯt lËp H« - ®¸p, phơ chĩ cïng ®Ỉc ®iĨm vµ c«ng dơng cđa chĩng. - BiÕt sư dơng hỵp lý khi nãi, viÕt. - TÝch hỵp víi tiÕt 98. - Ph­¬ng ph¸p ®µm tho¹i, quy n¹p, tÝch hỵp. II - ChuÈn bÞ cđa thÇy vµ trß: - SGK - SGV - b¶ng phơ - bĩt d¹ - c©u hái tr¾c nghiƯm. III - Lªn líp: A - Tỉ chøc líp: B - KiĨm tra bµi cị: C - Bµi míi: Ho¹t ®éng 1: ? X¸c ®Þnh chđ ng÷, vÞ ng÷ trong c©u sau: * TuÊn ¬i, B¹n cã ®i häc kh«ng? VËy tõ "TuÊn ¬i" lµ thµnh phÇn g×, cã t¸c dơng nh­ thÕ nµo? - Häc sinh quan s¸t vÝ dơ trªn b¶ng phơ. * Th¶o luËn 3 c©u hái SGK (31) 1. trong 2 tõ in ®Ëm - tõ nµo dïng ®Ĩ gäi, tõ nµo dïng ®Ĩ ®¸p. 2. Tõ nµo dïng ®Ĩ t¹o lËp cuéc ®èi tho¹i, tõ nµo dïng ®Ĩ duy tr× cuéc ®èi tho¹i. (T¸c dơng trong c©u) I - Thµnh phÇn gäi - ®¸p * VÝ dơ: (31) - Nµy - dïng gäi à t¹o lËp cuéc tho¹i à Th­a «ng - dïng ®¸p l¹i à duy tr× cuéc tho¹i 3. Nh÷ng tõ ®ã cã trùc tiÕp miªu t¶, diƠn ®¹t sù viƯc kh«ng? - Kh«ng dïng miªu t¶, diƠn t¶ sù viƯc 4. Cã n»m trong bé phËn chÝnh (CN-VN) phơ (TN) cđa c©u kh«ng? ? NÕu gäi nh÷ng tõ dïng ®Ĩ gäi, ®¸p nh»m duy tr× mèi quan hƯ giao tiÕp lµ thµnh phÇn gäi ®¸p. H·y nªu ý hiĨu cđa em vỊ thµnh phÇn nµy. * Ghi nhí: SGK (32) ? Qua TP gäi ®¸p ta cã thĨ biÕt mèi quan hƯ giao tiÕp lµ TP gäi ®¸p. H·y nªu ý hiĨu cđa em vỊ TP nµy. ? Qua TP gäi - ®¸p ta cã thĨ biÕt mèi quan hƯ cđa mçi ng­êi trong giao tiÕp kh«ng? * lµm bµi tËp 1 (32) * Bµi 1 (32) - Nµy /Quan hƯ trªn d­íi - V©ng/ Th©n mËt, gÇn gịi ? X¸c ®Þnh TP gäi - ®¸p trong 2 c©u ca dao "BÇu ¬i..." ? Lêi gäi ®ã h­íng tíi ai? (Cã ®èi t­ỵng cơ thĨ kh«ng?) à Lêi gäi kh«ng h­íng tíi mét ®èi t­ỵng cơ thĨ mµ h­íng tíi mäi thanh niªn trong x· héi. * Ho¹t ®éng 3: II - Thµnh phÇn phơ chĩ - Häc sinh quan s¸t vÝ dơ trªn b¶ng phơ 1. NÕu l­ỵc bá nh÷ng tõ, ng÷ in ®Ëm ®i c©u v¨n cã sù biÕn ®ỉi vỊ nghÜa kh«ng? 2. Trong vÝ dơ a - tõ ng÷ … dïng chĩ gi¶i cho cơm tõ nµo (§øa con g¸i ®Çu lßng) * VÝ dơ (32) 3. Trong vÝ vơ b cơm CV… dïng chĩ thÝch cho ®iỊu g× (§iỊu suy nghÜ trong ®Çu t¸c gi¶) 4. NhËn xÐt vÞ trÝ cđa nã so víi phÇn gäi ®¸p. - C¸ch sư dơng dÊu c©u khi dïng TP phơ chĩ. ? VËy em hiĨu TP phơ chĩ lµ g× * Ghi nhí: (32) - Häc sinh ®äc ghi nhí * Ho¹t ®éng 4: - Ho¹t ®éng nhãm (Mçi nhãm 1 ý) * Bµi 3 (33) - X¸c ®Þnh TP phơ chĩ trong bµi 3 - Tõ ®ã bỉ sung, GT ®iỊu g×? a) KĨ c¶ anhà gi¶i thcÝh cho cơm tõ "mäi lao ®éng" b) "C¸c thÇy… ng­êi mĐ" gi¶i thÝch cho cơm tõ nh÷ng ng­êi n¾m gi÷… cưa nµy. c) Nh÷ng - TK tíi à gi¶i thÝch… líp trỴ. d) Cã ai ngê à thùc hiƯn sù ngoỈc nhiªn cđa NV TT "T«i". Th­¬ng… th«i - thùc hiƯn t×nh c¶m cđa nh©n vËt TT "t«i" víi nh©n vËt "c« bÐ" * Cđng cè: ? TP phơ chĩ trong bµi 3 cã liªn quan ®Õn tõ ng÷ nµo tr­íc nã. ? Cã ®Þa chØ liªn hƯ cơ thĨ, râ rµng kh«ng? III - LuyƯn tËp: * Bµi 1, 2, 3 * Bµi 4 * Bµi 5 - Häc sinh viÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy suy nghÜa cđa m×nh vỊ viƯc chuÈn bÞ hµnh trang b­íc vµo thÕ kû míi. ViÕt ®o¹n v¨n cã TP phơ chĩ - HS ®äc ®o¹n v¨n - nhËn xÐt - GV ®¸nh gi¸ - cho ®iĨm. * Bµi tËp phiÕu tr¾c nghiƯm C©u nµo cã phơ chĩ: - Chao «i, ®ªm tr¨ng ®Đp qu¸ - Mäi ng­êi, kĨ c¶ nã ®Ịu kh«ng hiĨu IV - Rĩt kinh nghiƯm TiÕt 104 - 105 So¹n: Gi¶ng: TËp lµm v¨n viÕt bµi sè 5: nghÞ luËn x· héi I - Mơc tiªu cÇn ®¹t: - Cđng cè, n©ng cao kü n¨ng ®· häc vỊ v¨n nghÞ luËn. - Hoµn chØnh bµi viÕt qua c¸c tiÕt t×m hiĨu vỊ thĨ nghÞ luËn, vỊ mét hiƯn t­ỵng x· héi. - RÌn kü n¨ng lËp luËn, tr×nh bµy, diƠn ®¹t cho häc sinh. - Ph­¬ng ph¸p thùc hµnh viÕt bµi. II - ChuÈn bÞ cđa thÇy vµ trß: - Xem l¹i kiÕn thøc nh÷ng bµi ®· häc vỊ v¨n nghÞ luËn - ®äc bµi tham kh¶o. - Xem, nghiªn cøu 4 ®Ị v¨n s¸ch gi¸o khoa. III - Lªn líp: A - Tỉ chøc líp: B - KiĨm tra bµi cị: C - Bµi míi: * §Ị bµi: H·y viÕt mét bµi nghÞ luËn víi nhan ®Ị: "Nh÷ng ng­êi kh«ng chÞu ®Çu hµng sè phËn". * Yªu cÇu cÇn ®¹t: - ThĨ lo¹i: NghÞ luËn vỊ mét hiƯn t­ỵng x· héi. - Néi dung: + Bµi viÕt vỊ ®èi t­ỵng nµo sai? vỊ sù viƯc g×? + Sè phËn ng­êi ®ã nh­ thÕ nµo? + C¸c sù viƯc trong c©u chuyƯn diƠn ra nh­ thÕ nµo, ®iỊu ®¸ng kh©m phơc ë ®©u? v× sao em ca ngỵi hä? + Sù thµnh c«ng cđa nh©n vËt lµ nhê ®©u? + Suy nghÜa cđa em vỊ sù nç lùc cđa nh©n vËt ®ã. - H×nh thøc cÊu trĩc: + Bµi viÕt s¸t tiªu ®Ị ®· ra. + Bè cơc 2 phÇn, ph¶i râ rµng, chỈt chÏ. + LuËn ®iĨm, luËn cø, chøng cø ph¶i phï hỵp, nhÊt qu¸n. + Tr×nh bµy s¹ch, ®ĩng chÝnh t¶. D - Cđng cè - h­íng dÉn vỊ nhµ - Xem l¹i bµi viÕt - sưa lçi nÕu cã - ChuÈn bÞ bµi tiÕt sau IV - Rĩt kinh nghiƯm TiÕt 106 + 107 So¹n: Gi¶ng: V¨n b¶n chã sãi vµ cõu trong truyƯn ngơ ng«n cđa la ph«ng ten (TrÝch - Hi P« LÝt Ten) I - Mơc tiªu cÇn ®¹t: - Häc sinh hiĨu râ bµi nghÞ luËn v¨n ch­¬ng t¸c gi¶ ®· sư dơng biªnj ph¸p so s¸nh vỊ h×nh t­ỵng 2 con vËt qua ngßi bĩt cđa mét nhµ khoa häc vµ mét thi sÜ. - LuyƯn kü n¨ng ph©n tÝch, x¸c ®Þnh luËn ®iĨm, luËn chøng trong bµi nghÞ luËn gi¸o dơc ý thøc cho häc sinh khi ®¸nh gi¸ sù vËt, sù viƯc. II - ChuÈn bÞ cđa thÇy vµ trß: - SGK - SGV - ch©n dung La Ph«ng Ten - b¶n dÞch th¬ III - Lªn líp: A - Tỉ chøc líp: B - KiĨm tra bµi cị: C - Bµi míi: * Ho¹t ®éng 1: I - §äc - t×m hiĨu chung ? Em biÕt g× vỊ La Ph«ng Ten? (Cho häc sinh xem ch©n dung t¸c gi¶ vµ mét sè b¶n dÞch th¬ cđa «ng 1. T¸c gi¶: (1828 - 1893 Mét t¸c gia ng­êi ph¸p thÕ kû 19, t¸c gi¶ cđa c«ng tr×nh nghiªn cøu v¨n häc "La Ph«ng Ten vµ th¬ NN cđa «ng" ? H·y ®iỊn tªn La Ph«ng Ten, H - Ten, Buy Ph«ng vµo « trèng £ Nhµ th¬ Ph¸p thÕ kû 17 - t¸c gi¶ cđa bµi th¬" £ Mét triÕt giam nhµ nghiªn cøu VH Ph¸p thÕ kû 19, t¸c gi¶ cđa c«ng tr×nh… vµ th¬ ngơ ng«n cđa «ng. £ Nhµ v¹n vËt häc thÕ kû 18, t¸c gi¶ cđa c«ng tr×nh "V¹n vËt häc" 2. V¨n b¶n: a) XuÊt xø: TrÝch tõ c«ng tr×nh nghiªn cøu " " cđa H - Ten. b) ThĨ lo¹i: NL v¨n ch­¬ng c) Bè cơc: 2 phÇn ? VB thuéc thĨ lo¹i NL g×? ? VB chia lµm mÊy phÇn? (Chĩ ý v¨n b¶n chØ lµ mét