Giáo án Ngữ Văn 9 – Tập I năm học 2012- 2013

TUẦN 01 Ngày soạn: TUẦN : 01 VĂN BẢN Ngày dạy: TIẾT : 01,02 A / MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: 01 Kiến thức - Một số biểu hiện của phong cách Hồ Chí Minh trong việc đời sống sinh hoạt và đời sống thường ngày. - Ý nghĩa của phong cách Hồ Chí Minh trong việc giữ gin bản sắc văn hóa dân tộc. - Đặc điểm của kiểu bài nghị luận qua một đoạn văn cụ thể. 02 Kỹ năng - Rèn luyện kỹ năng tìm hiểu và phân tích văn bản nhật dụng. - Nắm được nội dung văn bản nhật dụng thuộc chủ đề hội nhập với thế giới. - Vận dụng các biện pháp nghệ thuật trong việc viết văn bản về một vấn đề thuộc lĩnh vực văn hóa, lối sống. - Xác định giá trị của bản thân : Từ việc tìm hiểu vẻ đẹp của phong cách Hồ Chí Minh kết hợp tinh hoa văn hóa nhân loại và tinh hoa văn hóa truyền thống của dân tộc, trong bối cảnh hội nhập quốc tế. - Giao tiếp: trình bày, trao đổi về nội dung của phong cách Hồ Chí Minh trong văn bản. 03 Thái độ: - Lòng kính trọng và có ý thức tu dưỡng đạo đức và học tập theo tấm gương Bác. - Từ lòng kính yêu, tự hào về Bác, có ý thức tu dưỡng rèn luyện theo gương Bác. B / CHUẨN BỊ: 01 Giáo viên SGK, SGV, chuẩn kiến thức, giáo dục kĩ năng sống Tranh ảnh , mẫu chuyện về cuộc đời của Hồ Chí Minh Soạn giáo án 02 Học sinh SGK , tranh ảnh liên quan bài học Soạn bài( Trả lời các câu hỏi trong SGK) 03 Phương pháp Gợi tìm, nêu vấn đề, vấn đáp, thảo luận nhóm…… Động nảo: suy nghĩ về vẻ đẹp của phong cách Hồ Chí Minh, rút ra những bài học thiết thực về lối sống cho bản thân về tấm gương Hồ Chí Minh. Thảo luận nhóm: trình bày 1 phút về giá trị nội dung, nghệ thuật của văn bản và những gì cá nhân tiếp thu , hoặc hướng phấn đấu của bản thân về tấm gương của Hồ Chí Minh C / TIẾN TRÌNH BÀI DẠY 01 Ổn định lớp Giáo viên Học sinh -Ổn định nề nếp của học sinh -Lớp trưởng báo cáo sĩ số lớp - Kiển tra tác phong của H/S - Kiểm tra vệ sinh lớp học 1 phút 02 Kiểm tra bài củ Giáo viên Học sinh - Kiểm tra tập soạn của H/S - Học sinh soạn bài 5 phút 03 Bài mới Hå ChÝ Minh kh«ng chØ lµ anh hïng d©n téc vÜ ®¹i mµ cßn lµ danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi. Bëi vËy, phong c¸ch sèng vµ lµm viÖc cña B¸c Hå kh«ng chØ lµ phong c¸ch sèng vµ lµm viÖc cña ng­êi anh hïng d©n téc vÜ ®¹i mµ cßn lµ cña mét nhµ v¨n ho¸ lín, mét con ng­êi cña nÒn v¨n ho¸ t­¬ng lai. VËy vÎ ®Ñp v¨n ho¸ cña phong c¸ch Hå ChÝ Minh ®­îc h×nh thµnh vµ biÓu hiÖn trong suèt cuéc ®êi cña Ng­êi ra sao?, chóng ta sÏ t×m hiÓu trong bµi h«m nay “Ôi lòng Bác vậy cứ thương ta Thương cuộc đời chung, thương cỏ hoa Chỉ biết quên mình, cho hết thảy Như dòng sông chảy nặng, phù sa…” 30 phút TL HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG GHI BẢNG 15’ HOẠT ĐỘNG 1: HDHS TÌM HIỂU CHUNG I/ TÌM HIỂU CHUNG : sTóm tắt vài nét về cuộc đời của tg? 1/ Tác giả: Lê Anh Trà. sĐọc phần chú thích trong SGK 2/ Tác phẩm sNêu xuất xứ của văn bản? sNêu những văn bản đã học hoặc nói về Bác mà em biết? Văn bản nhật dụng. ( Là những bài viết có nội dung gần gũi, bức thiết đối với đời sống trước mắt con người và cộng đồng như môi trường, xã hội ) a)Xuất xứ: Trích trong “ Phong cách Hồ Chí Minh, Cái vĩ đại gắn với cái giản dị” sVăn bản được dùng thể loại gì? sThế nào là văn bản nhật dụng? sPhương thức biểu đạt chủ yếu? b)Thể loại: Văn bản nhật - Phương thực biểu đạt: ( Tự sự, biểu cảm, nghị luân sVấn đề được đề cập đến trong văn bản này là gì? sVăn bản này được chia làm mấy phần? sNêu nội dung chính từng phần? - Nói về vẻ đẹp phong cách Hồ Chí Minh Ý 1: quá trình hình thành những điều kì lạ của phong cách văn hóa Hồ Chí Minh. Ý 2: những vẻ đẹp cụ thể của phong cách sống và làm việc của Bác. Ý 3: bluận khẳng định ý nghĩa của phong cách văn hóa Hồ Chí Minh c) Bố cục: Chia làm 3 phần - Phần1 : từ đầu Þ hiện đại. - Phần 2 : tiếp Þ tắm ao. - Phần 3 : còn lại. sGiáo viên hướng dẫn học sinh tìm hiểu một số chú thích quan trọng? - Học sinh dựa vào chú thích trong SGK để tìm hiểu? d) Chú Thích ( 1) , ( 3) , ( 5) sNhan đề của văn bản là “ phong cách Hồ Chí Minh’ Vậy em hiểu phong cách Hồ Chí Minh là gì? - Vẻ đẹp theo phong cách riêng của Hồ Chí MInh 15’ HOẠT ĐỘNG 2: HDHS TÌM HIỂU HỒ CHÍ MINH VỚI SỰ TIẾP THU TINH HOA VĂN HÓA NHÂN LOẠI II/ ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN s Gọi học sinh đọc phần 1: “ Từ đầu đến hiện đại” - Học sinh đọc bài 1/ HỒ CHÍ MINH VỚI SỰ TIẾP THU TINH HOA VĂN HÓA NHÂN LOẠI s Những tinh hoa văn hóa nhân loại đến với Hồ Chí Minh trong hoàn cảnh nào? - Hs phaùt hieän: Trong cuéc ®êi ho¹t ®éng CM ®Çy gian nan vÊt v¶, HCM ®· tÝch luü ®­îc vèn tri thøc v¨n ho¸ hÕt søc s©u réng. - Trong cuộc đời hoạt động cách mạng tiếp xúc văn hóa nhân loại: sHồ Chí Minh làm thế nào để tiếp thu văn hóa nhân loại? sGv giaûng theâm, laáy ví duï minh hoïa( keå chuyeän veà Baùc) Hs phaùt hieän: trong cuoäc ñôøi hoaït ñoäng caùch maïng gian nan vaát vaû, Baùc ñaõ ñi qua nhieàu nôi, tieáp xuùc vôùi nhieàu neàn vaên hoùa töø phöông Ñoâng tôùi phöông Taây + Ngôn ngữ giao tiếp + Qua công việc, lao động + Học hỏi, tìm hiểu đến mức sâu sắc sBác tiếp thu văn hóa nhân loại bằng cách nào? s Những ®iÒu k× l¹ nhÊt trong c¸ch tiÕp thu tinh hoa- v¨n ho¸ nh©n lo¹i cña HCM lµ g×? Hs:§iÒu quan träng lµ Ng­êi ®· tiÕp thu vèn tri thøc v¨n ho¸ nh©n lo¹i cã chän läc - Hs:+Kh«ng chÞu ¶nh h­áng 1 c¸ch thô ®éng. - Tiếp thu chọn lọc s Cô thÓ cña sù chän läc ®ã lµ g×? s Em coù theå keå moät caâu chuyeän ñeå minh hoïa cho söï tieáp thu aáy ôû Baùc? sGv keå theâm moät soá caâu chuyeän minh hoïa ñeå giuùp hs hieåu theâm veà söï tieáp thu vaên hoùa theá giôùi coù choïn loïc cuûa Baùc +Kh«ng chÞu ¶nh h­áng 1 c¸ch thô ®éng. +TiÕp thu mäi c¸i ®Ñp, c¸i hay ®ång thêi víi viÖc phª ph¸n nh÷ng h¹n chÕ, tiªu cùc. +Trªn nÒn t¶ng v¨n ho¸ d©n téc mµ tiÕp thu nh÷ng ¶nh h­ëng quèc tÕ. + Không thụ động + Tiếp thu cái đẹp,cái hay đồng thời phê phán cái hạn chế,tiêu cực Gv cho hs thaûo luaän 2 caâu hoûi s Em cã nhËn xÐt g× vÒ c©u v¨n, c¸ch lËp luËn cña t¸c gi¶ trong ®o¹n v¨n trªn? s Qua ngheä thuaät trình baøy aáy cuûa taùc giaû ñaõ giuùp em nhaän xeùt nhö theá naøo veà phong caùch cuûa Hoà Chí Minh? s GV bình theâm,kh¸i qu¸t l¹i vÊn ®Ò: nhö vaäy coù theå khaúng ñònh raèng veû ®Ñp phong c¸ch v¨n ho¸ HCM lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a truyÒn thèng v¨n ho¸ d©n téc vµ tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i. Vaø cuõng chính ñieàu naøy ñaõ taïo neân ôû Hoà Chí Minh moät nhaân caùch, moät loái soáng raát Vieät Nam, raát phöông Ñoâng nhöng cuõng ñoàng thôøi raát môùi, raát hieän ñaïi... - Hs thaûo luaän nhoùm: +Sö dông c©u kÓ kÕt hîp víi lêi b×nh luËn: “Cã thÓ nãi Ýt cã vÞ l·nh tô nµonh­ chñ tÞch HCM” => rÊt tù nhiªn. +LËp luËn: chÆt chÏ ,râ rµng ,thu hót ng­êi ®äc - H/S nhaän xeùt,kh¸i qu¸t : thaáy ñöôïc söï keát hôïp haøi hoøa giöõa truyeàn thoáng vaên hoùa daân toäc vaø tinh hoa vaên hoùa nhaân loaïi trong phong caùch Hoà Chí Minh =>Söï keát hôïp haøi hoøa giöõa truyeàn thoáng vaên hoùa daân toäc vaø tinh hoa vaên hoùa nhaân loaïi ôû Hoà Chí Minh => Keå kÕt hîp víi lêi b×nh luËn GV chuyeån yù: vÎ ®Ñp phong c¸ch HCM cßn biÓu hiÖn trong lèi soáng ntn? TiÕt häc sau chóng ta sÏ t×m hiÓu tiÕp ñieàu naøy TIẾT 02 15’ HOẠT ĐỘNG 3: HDHS TÌM HIỂU NÉT ĐẸP TRONG LỐI SỐNG CỦA HỒ CHÍ MINH 2/ NÉT ĐẸP TRONG LỐI SỐNG CỦA HỐ CHÍ MINH: sGV yªu cÇu HS ®äc ñoaïn 2 - H/s®äc l¹i ®2 (tõ Laàn ®Çu tiªn trong lÞch sö VN”®Õn hÕt) _ Nơi ở , nơi làm việc đơn sơ s VÎ ®Ñp phong c¸ch HCM ë ®o¹n v¨n 2 ®­îc t¸c gi¶ ®Ò cËp trªn nh÷ng khÝa c¹ch nµo? sChi tiÕt, h×nh ¶nh nµo ®­îc t¸c gi¶ chän khi nãi ®Õn n¬i lµm viÖc cña B¸c? sTrang phôc cña B¸c ®­îc t¸c gi¶ giíi thiÖu ntn? - Hs phaùt hieän:nôi ôû vaø laøm vieäc, trang phuïc, aên uoáng. - Hs phaùt hieän:N¬i ë, n¬i lµm viÖc :+ ChiÕc nhµ sµn nhá b»ng gç bªn c¹nh chiÕc ao->vÎn vÑn cã vµi phßng vöøa tiÕp kh¸ch, häp bé chÝnh trÞ vöøa lµm viÖc, phoøng nguû +§å ®¹c méc m¹c, ®¬n s¬. -Hs phaùt hieän:Bé quÇn ¸o bµ ba n©u,chiÕc ¸o trÊn thñ,ñ«i dÐp lèp th« s¬,t­ trang Ýt ái: moät chiÕc va ly con,vµi bé quÇn ¸o, vµi vËt kû niÖm . - Trang phuïc: boä quaàn aùo baø ba naâu, ñoâi deùp loáp; tö trang ít oûi,… s AÊn uèng cña mét vÞ l·nh tô cã g× ®Æc biÖt? s Em hãy kể tên đó là những món ăn như thế nào? s AÊn uèng cña mét vÞ l·nh tô cã g× ®Æc biÖt? -Hs phaùt hieän: aên uèng rÊt ®¹m b¹c : C¸ kho,rau luéc,d­a ghÐm,cµ muèi,ch¸o hoa Hs nhaän xeùt: Nh÷ng mãn ¨n rÊt ®¬n gi¶n, rÊt VN, kh«ng moät chót cÇu k×. Hay nãi c¸ch kh¸c: ¨n uèng rÊt ®¹m b¹c - AÊn uoáng: caù kho, döa muoái, rau luoäc, döa gheùm,chaùo hoa,… s Em coù nhaän xeùt gì veà ngheä thuaät trình baøy cuûa taùc giaû ôû ñaây? sQua ngheä thuaät trình baøy aáy, giuùp em nhËn xÐt g× vÒ vÎ ®Ñp trong lèi sèng cña B¸c? Hs nhaän xeùt veà ngheä thuaät: keå ñan xen vôùi bình luaän, löïa choïn chi tieát tieâu bieåu ,… è Lèi sèng rÊt gi¶n dÞ, ®¹m b¹c, ñ¬n s¬ cuûa Hoà Chí Minh ->Keå ñan xen vôùi bình luaän. => Söï giaûn dò vaø thanh cao trong loái soáng Hoà Chí Minh sGv treo caùc böùc aûnh chuïp minh hoïa veà ñôøi soáng giaûn dò cuûa Baùc, Gv bình theâm - Hs quan saùt caùc böùc aûnh ñeå hieåu theâm veà Baùc sCã ng­êi cho r»ng “ Ph¶i ch¨ng ®©y lµ c¸ch sèng kh¸c khæ cña nh÷ng con ng­êi tù vui trong c¶nh nghÌo khã; Tù thÇn th¸nh ho¸, tù lµm cho kh¸c ng­êi kh¸c ®êi”. YÙ kiÕn cña em ntn vÒ nhaän ñònh ®ã? - Hs thaûo luaän nhoùm, traû lôøi theo höớùng : Hoµn toµn kh«ng ®ång ý víi ý kiÕn ®ã . s ( Em cã ®ång ý víi ý kiÕn trªn kh«ng? NÕu kh«ng, em quan niÖm ntn vÕ c¸ch sèng ®ã?) + §©y kh«ng ph¶i lµ lèi sèng kh¾c khæ cña nh÷ng con ng­êi tù vui trong c¶nh nghÌo khã. +§©y còng kh«ng ph¶i c¸ch tù thÇn th¸nh ho¸, tù lµm cho kh¸c ®êi kh¸c ng­êi. + §©y lµ moät c¸ch sèng cã v¨n hãa : C¸i ®Ñp lµ sù gi¶n dÞ, tù nhiªn. à Lèi sèng gi¶n dÞ,thanh cao. sGV kÓ theâm mét sè c©u chuyÖn vÒ lèi sèng cña B¸c. - Hs nghe, hieåu theâm sLèi sèng cña B¸c khiÕn t¸c gi¶ liªn t­ëng ®Õn lèi sèng cña nh÷ng ai? T¸c gi¶ ®· dïng thñ ph¸p NT nµo ë ®©y? - Hs: +So s¸nh c¸ch sèng, lèi sèng cña l·nh tô víi caùc vÞ tæng thèng, c¸c vÞ vua hiÒn cña c¸c n­íc kh¸c. +So s¸nh c¸ch sèng cña B¸c víi c¸c vÞ hiÒn tiÕt trong lÞch sö mµ tiªu biÓu lµ: NguyÔn Tr·i ë C«n S¬n hay NguyÔn BØnh Khiªm sèng ë quª nhµ. Hä còng cã lèi sèng: “ Thu ¨n m¨ng tróc, ®«ng ¨n gi¸. Xu©n t¾m hå sen, h¹ t¾m ao s (? Em hiÓu g× vÒ 2 c©u th¬ N«m trªn cña NguyÔn BØnh Khiªm?) - Hs:àPh©n tÝch: Mçi mïa cã thó vui riªng, mïa nµo thøc Êy s keát luaän: §ã lµ c¸i thó vui tao nh· cña c¸c bËc nho x­a – Mét lèi sèng ®¹m b¹c mµ thanh cao, - Hs nhaän xeùt t¸c dông sVíi nghÖ thuËt so saùnh nhö vaäy ®· ®em l¹i hiÖu qu¶ g× cho ®o¹n v¨n? + Lµm næi bËt ñöôïc sù kÕt hîp gi÷a söï vÜ ®¹i, thanh cao vµ b×nh dÞ ë nhµ c¸ch m¹ng HCM. + ThÓ hiÖn niÒm c¶m phôc, töï hµo cña ng­êi viÕt. sT¸c gi¶ bµi viÕt ®· b×nh luËn ntn vÒ lèi sèng, nÕp sèng cña B¸c - Hs phaùt hieän: NÕp sèng gi¶n dÞ vµ thanh ®¹m cña B¸c Hå h¹nh phóc thanh cao cho t©m hån vµ thÓ x¸c. sEm hiÓu g× vÒ lêi b×nh nµy cña t¸c gi¶? Hs traû lôøi veà caùch hieåu cuûa mình s Em hiÓu thÕ nµo lµ c¸ch sèng kh«ng tù thÇn th¸nh ho¸, kh¸c ®êi, h¬n ®êi? -Hs: +Kh«ng xem m×nh lµ n»m ngoµi nh©n lo¹i nh­ c¸c th¸nh nh©n siªu phµm. .+Kh«ng tù ®Ò cao m×nh, kh«ng ®Æt m×nh lªn mäi sù th«ng th­êng ë ®êi. sT¹i sao t¸c gi¶ l¹i nãi: “ Lèi sèng cña B¸c cã kh¶ n¨ng ®em l¹i h¹nh phóc thanh cao cho t©m hån vµ thÓ x¸c? -Hs :.+Sù b×nh dÞ g¾n víi thanh cao, trong s¹ch -> T©m hån kh«ng ph¶i chÞu nh÷ng toan tÝnh vô lîi à T©m hån ®­îc h¹nh phóc thanh cao. .+Sèng thanh b¹ch, gi¶n dÞ , kh«ng ph¶i g¸nh chÞu ham muèn, bÖnh tËt => thÓ x¸c ®­îc thanh cao, h¹nh phóc. sToùm laïi , em haõy khaùi quaùt giaù trò noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa ñoaïn 2? Hs sô keát: thoâng qua NT keå ñan xen vôùi lôøi bình luaän, choïn loïc chi tieát tieâu bieåu,… àThaáy ñöôïc loái soáng thanh cao, giaûn dò ,…cuûa Baùc Hoà 10’ HOẠT ĐỘNG 3: HDHS TÌM HIỂU TỔNG KẾT III/ TỔNG KẾT: sTóm tắt vài nét về nghệ thuật của văn bản? 1/ NGHỆ THUẬT: - Lập luận chặt chẽ. - Chọn lọc chi tiết tiêu biếu. - Đối lập, đan xen nhiều từ H-V - kết hợp giữa kể và bình luận sTóm tắt vài nét về nội dung của văn bản 2/ NỘI DUNG: sTrong cuéc sèng hiÖn ®¹i, vaên hoùa trong thêi k× héi nhËp, tÊm g­¬ng cña B¸c gîi cho em suy nghÜ g× ? - Hs rót ra ý nghÜa cña viÖc häc tËp vµ rÌn luyÖn theo taám g­¬ng ñaïo ñöùc B¸c Hå.( lieân heä thöïc teá,g/duïc tö töôûng hs) - Văn bản đã cho thấy cốt cách văn hóa HồChí Minh trong nhận thức và trong hành động. - Từ đó đặt ra vấn đề thời kì hội nhập: Tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, đồng thời giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. IV/ LUYỆN TẬP: HDHS LUYỆN TẬP ( 05 phút) Câu 1 Tìm đọc và kể lại những câu chuyện về lối sống giảm dị mà cao đẹp của Chủ tịch Hồ Chí Minh? - Kể một số câu chuyện về lối sống giản dị của Bác - Hát bài “ Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người ”. 4 CUÕNG COÁ ( 4 PHUÙT) -Xem laïi noäi dung baøi hoïc -Tìm ñoïc vaø keå laïi nhöõng caâu chuyeän veà loái soáng giaûn dò maø cao ñeïp cuûa Chuû tòch Hoà Chí Minh - Nắm nội dung bài học và học thuộc ghi nhớ; Sưu tầm một số mẩu chuyện về Bác 5 DẶN DOØ ( 5 PHUÙT) - Học thuộc lòng nội dung bài học. Yeâu caàu: ñoïc kó caùc ví duï, traû lôøi caùc caâu hoûi ôû cuoái moãi ví duï.( Qua soaïn baøi,thöû ruùt ra nhaän xeùt: yeâu caàu cuûa phöông chaâm veà löôïng vaø veà chaát?) D/ RÚT KINH NGHIỆM: Bác để tình thương cho chúng con Bác Hồ đó chiếc áo nâu giản dị Một đời thanh bạch, chẳng vàng son Màu quê hương bền bỉ, đậm đà Mong manh áo vải, hồn muôn trượng Bác Hồ đó, ung dung châm lửa hút Hơn tượng đồng phơi những lối mòn Trán mênh mông, thanh thản một vùng trời - Ngày soạn: - TUẦN : 01 - Ngày dạy: - TIẾT : 03 TIẾNG VIỆT VVVIỆTVIỆT A / MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: 01 Kiến thức - Khái niệm về phương châm về lượng - Khái niệm về phương châm về chất - Nắm được những hiểu biết cốt yếu về hai phương châm hội thoại ( về lượng, về chất) 02 Kỹ năng - Nhận biết và phân tích được cách sử dụng phương châm về lượng và phương châm về chất trong một tình huống giao tiếp cụ thể. - Vận dụng phương châm về lượng, phương châm về chất trong giao tiếp. - Ra quyết định: lựa chọn cách vận dụng các các phương châm hội thoại trong giao tiếp của bản thân. - Gai tiếp : trình bày suy nghĩ, ý tưởng, trao đổi về đặc điểm, cách giao tiếp đảm bảo các phương châm hội thoại. 03 Thái độ: - Biết vận dụng các phương châm về lượng và phương châm về chất. B / CHUẨN BỊ: 01 Giáo viên SGK, SGV, chuẩn kiến thức, giáo dục kĩ năng sống Bảng phụ chép các ví dụ lên Soạn giáo án 02 Học sinh SGK , các ví dụ liên trong cuộc sống giao tiếp Soạn bài( Trả lời các câu hỏi trong SGK) 03 Phương pháp Phân tích tình huống mẫu để hiểu các phương châm hội thoại cần đảm bảo trong giao tiếp. Thực hành có hướng dẫn: đóng vai luyện tập các tình huống giao tiếp theo các vai khác nhau để đảm bảo các phương châm hội thoại trong gioa tiếp. Động não: suy nghĩ, phân tích các ví dụ để rút ra những bài học thiết thực về cách giao tiếp đúng phương châm hội thoại. C / TIẾN TRÌNH BÀI DẠY 01 Ổn định lớp Giáo viên Học sinh -Ổn định nề nếp của học sinh -Lớp trưởng báo cáo sĩ số lớp - Kiển tra tác phong của H/S - Kiểm tra vệ sinh lớp học 1 phút 02 Kiểm tra bài củ Giáo viên Học sinh - Kiểm tra tập soạn của H/S - Học sinh soạn bài 5 phút 03 Bài mới Cho học sinh nghe mẫu đôi thoại sau đây Bố ơi! Vì sao lại gọi là “ tiếng mẹ đẻ” hả bố? Con hãy xem trong nha ta, ai là người dùng nhiều nó nhiều nhất. Cuộc đối thoại trên gây cười , vì sao? Phải chăng đó là vì người hỏi và người đáp không đáp ứng nhu cầu của nhau đã vi phạm phương châm nào đó trong hội thoại? Bài học hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu thêm một số phương châm hội thoại trong giao tiếp. 30 phút TL HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG GHI BẢNG 10’ HOẠT ĐỘNG 1: HDHS TÌM HIỂU PHƯƠNG CHÂM VỀ LƯƠNG I/ PHƯƠNG CHÂM VỀ LƯƠNG: s Cho 1 hoặc 2 học sinh đọc phần I trong SGK? - Học sinh học bài 1/ Thí dụ: SGK s Trong đoạn văn đối thoại trên có mấy câu hỏi? - Có 2 câu hỏi a)Thí dụ 1: Cậu học bơi ở đâu vậy ? = > Một địa điểm cụ thể sCâu hỏi nào trả lời đầy đủ ý nghĩa và câu nào chưa? + câu 1 : đầy đủ + câu 2 : Chưa đầy đủ b) Thí dụ 2: Khi giao tiếp không nên nói thừa sVậy đều mà An muốn biết ở câu hỏi này là gì ? sVậy thế nào là phương châm về lượng ? - Một địa điểm cụ thể - Khái niệm ở SGK? 2/ Khái niệm : Khi giao tiếp, cần nói cho có nội dung ; nội dung của lời nói phải đáp ứng đúng yêu cầu của cuộc giao tiếp, không thiếu, không thừa sVì sao câu chuyện này lại gây cười ? - Vì câu trả lờ bị thừa cụm từ “ Từ lúc tôi mặc áo mới này” 10’ HOẠT ĐỘNG 2: HDHS TÌM HIỂU PHƯƠNG CHÂM VỀ CHẤT II/ PHƯƠNG CHÂM VỀ CHẤT sCho học sinh đọc truyện cười trong SGK trang 9? - Học sinh đọc bài. 1/ Thí dụ : SGK s Truyện cười trên phê phán điều gì ? - Phê phán những người nói khoác sai sự thật. - Phê phán những người nói khoác sai sự thật. s So sánh sự khác nhau giữa phương châm về chất và lượng? + Khi giao tiếp, cần nói cho có nội dung + Khi giao tiếp, đừng nói những điều mà mình không tin là đúng hay không có bằng chứng xác thực. 2/ Khái niệm: Khi giao tiếp, đừng nói những điều mà mình không tin là đúng hay không có bằng chứng xác thực. III/ LUYỆN TẬP: HDHS LUYỆN TẬP( 10’ ) Bài 1 Các câu sau mắc lỗi phương châm về lượng?? a - Thừa cụm từ : “ Nuôi ở nhà” - Vì gia súc là vật nuôi ở nhà b - Thừa cụm từ : “ Có hai cánh” - Vì chim có 2 cánh Bài 2 Các câu sau mắc lỗi phương châm về lượng?? a Nói có sách, mách có chứng b Nói dối c Nói mò d Nói nhăng nói cuội e Nói trạng => Vi phạm phương châm về chất Bài 3 Đọc truyện cười sau và cho biết phương châm hội thoại nào đã không thực hiện? a - Vi phạm phương châm về lượng b - Thừa câu hỏi cuối: “ Ruồi có nuôi được đâu” Bài 4 Vân dụng những phương châm hội thoại ? a Các cụm từ thể hiện người nói cho biết thông tin họ nói chưa chắc chắn b Các cụm từ không lặp nội dung cũ. Bài 5 Giải nghĩa của thành ngữ? a Ăn đơm nói chặt - > Vu khống, bịa đặt b Ăn óc nói mò - > Bịa đặt c Cãi chày cãi cối - > Cải không có căn cứ, lí lẽ. - Hứa...vượn: hứa mà không thực hiện được => Các TN đều chỉ cách nói nội dung không tuân thủ phương châm về chất Þ cần tránh, kỵ không giao tiếp. 4 CUÕNG COÁ ( 4 PHUÙT) - Thế nào là phương châm về lượng và về chất?. - Cho ví du minh họa ? - So sánh giữa phương châm về chất và phương châm về lượng ? 5 DẶN DOØ ( 5 PHUÙT) - Học thuộc ghi nhớ trong SGK - Xem và chuẩn bị bài: “ Tâp làm văn thuyết minh D/ RÚT KINH NGHIỆM : - Ngày soạn: - TUẦN : 01 - Ngày dạy: - TIẾT : 04 TẬP LÀM VĂN A / MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: 01 Kiến thức - Khái niệm về phương châm về lượng - Khái niệm về phương châm về chất - Nắm được những hiểu biết cốt yếu về hai phương châm hội thoại ( về lượng, về chất) 02 Kỹ năng - Nhận biết và phân tích được cách sử dụng phương châm về lượng và phương châm về chất trong một tình huống giao tiếp cụ thể. - Vận dụng phương châm về lượng, phương châm về chất trong giao tiếp. - Ra quyết định: lựa chọn cách vận dụng các các phương châm hội thoại trong giao tiếp của bản thân. - Gai tiếp : trình bày suy nghĩ, ý tưởng, trao đổi về đặc điểm, cách giao tiếp đảm bảo các phương châm hội thoại. 03 Thái độ: - Biết vận dụng các phương châm về lượng và phương châm về chất. B / CHUẨN BỊ: 01 Giáo viên SGK, SGV, chuẩn kiến thức, giáo dục kĩ năng sống Bảng phụ chép các ví dụ lên Soạn giáo án 02 Học sinh SGK , các ví dụ liên trong cuộc sống giao tiếp Soạn bài( Trả lời các câu hỏi trong SGK) 03 Phương pháp Phân tích tình huống mẫu để hiểu các phương châm hội thoại cần đảm bảo trong giao tiếp. Thực hành có hướng dẫn: đóng vai luyện tập các tình huống giao tiếp theo các vai khác nhau để đảm bảo các phương châm hội thoại trong gioa tiếp. Động não: suy nghĩ, phân tích các ví dụ để rút ra những bài học thiết thực về cách giao tiếp đúng phương châm hội thoại. C / TIẾN TRÌNH BÀI DẠY 01 Ổn định lớp Giáo viên Học sinh -Ổn định nề nếp của học sinh -Lớp trưởng báo cáo sĩ số lớp - Kiển tra tác phong của H/S - Kiểm tra vệ sinh lớp học 1 phút 02 Kiểm tra bài củ Giáo viên Học sinh - Kiểm tra tập soạn của H/S - Học sinh soạn bài 5 phút 03 Bài mới Cho học sinh nghe mẫu đôi thoại sau đây Bố ơi! Vì sao lại gọi là “ tiếng mẹ đẻ” hả bố? Con hãy xem trong nha ta, ai là người dùng nhiều nó nhiều nhất. Cuộc đối thoại trên gây cười , vì sao? Phải chăng đó là vì người hỏi và người đáp không đáp ứng nhu cầu của nhau đã vi phạm phương châm nào đó trong hội thoại? Bài học hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu thêm một số phương châm hội thoại trong giao tiếp. 30 phút TL HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG GHI BẢNG 10’ HOẠT ĐỘNG 1: HDHS TÌM HIỂU PHƯƠNG CHÂM VỀ LƯƠNG I/ PHƯƠNG CHÂM VỀ LƯƠNG: s Cho 1 hoặc 2 học sinh đọc phần I trong SGK? - Học sinh học bài 1/ Thí dụ: SGK s Trong đoạn văn đối thoại trên có mấy câu hỏi? - Có 2 câu hỏi a)Thí dụ 1: Cậu học bơi ở đâu vậy ? = > Một địa điểm cụ thể sCâu hỏi nào trả lời đầy đủ ý nghĩa và câu nào chưa? + câu 1 : đầy đủ + câu 2 : Chưa đầy đủ b) Thí dụ 2: Khi giao tiếp không nên nói thừa sVậy đều mà An muốn biết ở câu hỏi này là gì ? sVậy thế nào là phương châm về lượng ? - Một địa điểm cụ thể - Khái niệm ở SGK? 2/ Khái niệm : Khi giao tiếp, cần nói cho có nội dung ; nội dung của lời nói phải đáp ứng đúng yêu cầu của cuộc giao tiếp, không thiếu, không thừa sVì sao câu chuyện này lại gây cười ? - Vì câu trả lờ bị thừa cụm từ “ Từ lúc tôi mặc áo mới này” 10’ HOẠT ĐỘNG 2: HDHS TÌM HIỂU PHƯƠNG CHÂM VỀ CHẤT II/ PHƯƠNG CHÂM VỀ CHẤT HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ NỘI DUNG GHI BẢNG HOẠT ĐỘNG 1 GV: Em hãy nhắc lại khái niệm văn bản thuyết minh ? GV: Mục đích của văn bản thuyết minh ? GV: kể tên các phương pháp thuyết minh ? _ Học sinh thảo luận trả lời _ Cung cấp tri thức khách quan về những sự vật, hiện tượng, vấn đề …được chọn làm đối tượng để thuyết minh _ Định nghĩa, ví dụ, liệt kê, dung số liệu, phân loại, so sánh, giải thích I/ TÌM HIỂU VIỆC SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP NGHÊ THUẬT TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH: 1/ Ôn tập văn bản thuyết minh: a)Khái niệm: Là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp tri thức về các hiện tượng và sự vật trong thiên nhiên, xh, bằng phương thức trình bày , giải thích…. b) Mục đích : Cung cấp tri thức khách quan về những sự vật, hiện tượng, vấn đề …được chọn làm đối tượng để thuyết minh. c) Phương pháp thuyết minh: Định nghĩa, ví dụ, liệt kê, dung số liệu, phân loại, so sánh, giải thích… HOẠT ĐỘPNG 2: GV: Cho học sinh đọc ví dụ trong SGK ? GV: Vấn đề thuyết minh trong văn bản trên ? GV: Phương pháp thuyết minh trong bài văn trên ? GV: Cho 1 hoặc 2 học sinh đọc ghi nhớ trong SGK? _ Học sinh đọc bài _ Sự kỳ lạ của nước và đá Nước tạo nên sự di chuyển Thu tùy theo hướng ánh sáng Thiên nhiên tạo nên thế giới kỳ lạ II/ MỘT SỐ BIỆN PHÁ NGHÊ THUẬT TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH: 1/ Ví dụ : SGK “ Hạ Long – Đá và nước” 2/ Nhận xét : a) Vấn đề thuyết minh: Sự kỳ lạ của nước và đá b) Phương pháp thuyết minh: Nước tạo nên sự di chuyển Thu tùy theo hướng ánh sáng Thiên nhiên tạo nên thế giới kỳ lạ 3/ GHI NHỚ: Để cho văn bản thuyết minh được sinh động, hấp dẫn = > Sử dụng một số biện pháp thuyết minh. Biện Pháp nghệ thuật = > Làm nổi bật đặc điểm đối tượng thuyết minh. Một số biện pháp nghệ thuật = > So sánh, nhân hóa đối thoại, ẩn dụ …. III/ LUYỆN TẬP: 1/ Đọc văn bản và trả lời câu hỏi sau: VĂn bản có tính chất thuyết minh vì đã cung cấp cho người đọc những tri thức khách quan về loài người. Tính chất thuyết minh thể hiện ở chổ giới thiệu ruồi rất có hệ thống Các phương pháp thuyết minh được sử dụng Phân loại : Các loại ruồi Định nghĩa: Thuộc họ côn trùng hai cánh, mắt lưới Số liệu : Bài thuyết minh này có một số nét đặt biệt: _ Hình thức: Giống như một văn bản tường thuật một phiên tòa _ Cấu trúc: Giống như một biên bản một cuộc tranh luận pháp lí _ Nội dung: Giống như một câu chuyện kể về loài ruồi _ Các biện pháp nghệ thuật: + Nhân hóa + Ẩn dụ. Tác dụng của biện pháp tu từ : Sinh động, hấp dẫn , thú vị 2/ Đọc đoạn văn và nhận xét : Đoạn văn này nhằm nói về một tập tính của chim cú dưới dạng một ngộ nhận thời thơ ấu, sau lớn lên đi học mới có dịp