Giáo án Ngữ văn 9 - Tiết 16 đến tiết 20

Ngµy so¹n: 02/9/2013 Ngµy d¹y: 10/9/2013 TiÕt 16 - V¨n b¶n : ChuyƯn ng­êi con g¸i Nam X­¬ng (TrÝch TruyỊn k× m¹n lơc - NguyƠn D÷) A. Mơc tiªu cÇn ®¹t: Häc sinh c¶m nhËn ®­ỵc vỴ ®Đp truyỊn thèng cđa ng­êi phơ n÷ ViƯt Nam qua nh©n vËt Vị N­¬ng. RÌn kÜ n¨ng ®äc - hiĨu vµ ph©n tÝch v¨n b¶n tù sù. Gi¸o dơc ý thøc tr©n träng vỴ ®Đp vµ nh©n phÈm con ng­êi. B.ChuÈn bÞ: T×m ®äc : + TruyỊn k× m¹n lơc + TruyƯn cỉ tÝch Vỵ chµng Tr­¬ng C. TiÕn tr×nh lªn líp: *ỉn ®Þnh tỉ chøc: *KiĨm tra bµi cị: ? Tr×nh bµy nh÷ng nhiƯm vơ cơ thĨ ®Ĩ t¨ng c­êng c«ng t¸c ch¨m sãc vµ ph¸t triĨn trỴ em? *Tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y - häc: I. T×m hiĨu chung 1. T¸c gi¶ - t¸c phÈm ? Tr×nh bµy vµi nÐt vỊ nhµ v¨n NguyƠn D÷? - Lµ ng­êi häc réng, tµi cao, sím tõ quan vỊ quª ë Èn, viÕt s¸ch. ? Nªu xuÊt xø cđa v¨n b¶n? - TrÝch tõ tËp truyƯn TruyỊn k× m¹n lơc ? Em hiĨu TruyỊn k× m¹n lơc lµ g×? - Ghi chÐp mét c¸ch t¶n m¹n nh÷ng chuyƯn l¹ ®­ỵc l­u truyỊn 2. §äc - hiĨu chĩ thÝch - GV h­íng dÉn, ®äc mÉu vµ gäi HS ®äc - HS nghe vµ ®äc theo h­íng dÉn - H­íng dÉn HS gi¶i nghÜa tõ khã - HS t×m hiĨu theo chĩ thÝch SGK. 3. T×m hiĨu chung vỊ v¨n b¶n ? Ph­¬ng thøc biĨu ®¹t chÝnh cđa v¨n b¶n lµ g×? - Ph­¬ng thøc tù sù ? Nh©n vËt chÝnh cđa truyƯn lµ ai? - Nh©n vËt Vị N­¬ng ? TruyƯn ®­ỵc kĨ theo ng«i thø mÊy? - Ng«i thø 3 ? Ng«i kĨ ®ã cã t¸c dơng g×? - Giĩp c©u chuyƯn hiƯn lªn kh¸ch quan, ch©n thùc ? Néi dung chÝnh cđa truyƯn lµ g×? - TËp trung kh¾c häa nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Đp vµ sè phËn bÊt h¹nh, oan khuÊt cđa Vị N­¬ng II. Ph©n tÝch 1. H×nh t­ỵng nh©n vËt Vị N­¬ng a. VỴ ®Đp cđa Vị N­¬ng *Khi ch­a lÊy chång ? Më ®Çu t¸c phÈm, Vị N­¬ng ®­ỵc giíi thiƯu qua nh÷ng lêi v¨n nµo? - " Vị ThÞ ThiÕt ... quª ë Nam X­¬ng ... tÝnh ®· thïy mÞ nÕt na l¹i thªm t­ dung tèt ®Đp" ? NhËn xÐt c¸ch giíi thiƯu cđa t¸c gi¶? - C¸ch giíi thiƯu ng¾n gän song r©t ®Çy ®đ ? Qua ®ã, em hiĨu g× vỊ nh©n vËt Vị N­¬ng? -> Vị N­¬ng lµ mét th«n n÷ ®Đp ng­êi ®Đp nÕt * Khi míi lÊy chång: ? Chång Vị N­¬ng lµ ai? - Tr­¬ng Sinh ? Chi tiÕt nµo diƠn t¶ tÝnh nÕt vµ c¸ch c­ xư víi vỵ cđa Tr­¬ng Sinh? - Tr­¬ng Sinh Ýt häc, l¹i ®a nghi, ®èi víi vỵ lu«n phßng ngõa qu¸ søc ? Vị N­¬ng ®· xư sù ra sao? - Nµng lu«n "gi÷ g×n khu«n phÐp"... ch­a lĩc nµo vỵ chång ph¶i ®Õn " thÊt hßa" ? Em cã nhËn xÐt g× vỊ c¸ch xư sù ®ã? - C¸ch xư sù khÐo lÐo, ®ĩng mùc ? Qua ®ã, em hiĨu g× vỊ Vị N­¬ng? -> Nµng lµ ng­êi vỵ hiĨu chång, vÞ tha, hÕt lßng vun vÐn ch¨m lo h¹nh phĩc gia ®×nh ? Linh c¶m cđa em vỊ h¹nh phĩc gia ®×nh cđa Vị N­¬ng? - HS tù béc lé (§Þnh h­íng: RÊt mong manh v× d­êng nh­ nã chØ ®­ỵc ch¨m chĩt tõ mét phÝa) *Khi tiƠn chång ®i lÝnh: ? Khi tiƠn chång ®i lÝnh, Vị N­¬ng ®· nãi nh÷ng g×? - HS ®äc lêi nãi cđa Vị N­¬ng ? C¸ch kÕt cÊu c©u v¨n cã g× ®Ỉc biƯt? - C¸c c©u v¨n biỊn ngÉu nhÞp nhµng. ? C¶m nhËn cđa em vỊ giäng ®iƯu lêi nãi? - Giäng ®iƯu ch©n thµnh tha thiÕt. Tỉ chøc th¶o luËn nhãm ? Lêi nãi cđa Vị N­¬ng thĨ hiƯn kh¸t väng vµ t×nh c¶m g×? - HS th¶o luËn. KÕt qu¶ cÇn ®¹t: + Kh¸t väng vỊ mét m¸i Êm gia ®×nh b×nh yªn + Th­¬ng xãt, lo l¾ng cho chång khi ph¶i dÊn th©n n¬i trËn m¹c + Bµy tá nçi nhí th­¬ng kh¾c kho¶i khi t­ëng t­ỵng ®Õn c¶nh c¸ch xa - Yªu cÇu HS tr×nh bµy kÕt qu¶ - HS tr×nh bµy - GV xư lÝ kÕt qu¶, chèt kiÕn thøc - HS ghi nhí ? Lêi nãi ®ã cho ta biÕt Vị N­¬ng lµ mét ng­êi vỵ nh­ thÕ nµo? -> Mét ng­êi vỵ yªu chång, biÕt chÞu ®ùng hi sinh, thư th¸ch vµ biÕt ®ỵi chê *Cđng cè: ? Tr×nh bµy hiĨu biÕt vỊ nhµ v¨n NguyƠn D÷ vµ tËp truyƯn TruyỊn k× m¹n lơc? ? Tãm t¾t ng¾n gän v¨n b¶n ChuyƯn ng­êi con g¸i Nam X­¬ng? ? Qua c¸c néi dung ®· ph©n tÝch, vỴ ®Đp t©m hån cđa Vị N­¬ng béc lé ntn? *H­íng dÉn häc ë nhµ: - Häc bµi, n¾m ch¾c néi dung bµi häc. - ChuÈn bÞ tÕt 17: So¹n tiÕp v¨n b¶n, chĩ ý c¸c néi dung: + VỴ ®Đp t©m hån cđa Vị N­¬ng khi chång ®i lÝnh vµ khi Tr­¬ng Sinh trë vỊ + Sè phËn oan khuÊt cđa Vị N­¬ng + ý nghÜa c¸c chi tiÕt k× ¶o --------------------------------------------------- Ngµy so¹n: 04/9/2013 Ngµy d¹y: 11/9/2013 TiÕt 17 - V¨n b¶n : ChuyƯn ng­êi con g¸i Nam X­¬ng (TiÕt 2) A. Mơc tiªu cÇn ®¹t: Häc sinh tiÕp tơc c¶m nhËn ®­ỵc vỴ ®Đp truyỊn thèng cđa ng­êi phơ n÷ ViƯt Nam qua nh©n vËt Vị N­¬ng, ®ång thêi thÊy ®­ỵc nçi bÊt h¹nh cđa ng­êi phơ n÷ trong x· héi phong kiÕn; ThÊy ®­ỵc nh÷ng ®Ỉc s¾c vỊ nghƯ thuËt cđa t¸c phÈm RÌn kÜ n¨ng ®äc - hiĨu vµ ph©n tÝch v¨n b¶n tù sù. Båi d­ìng t×nh yªu th­¬ng, lßng tr¾c Èn sù sỴ chia víi bÊt h¹nh cđa ng­êi kh¸c B.ChuÈn bÞ: - T×m ®äc : + TruyỊn k× m¹n lơc + TruyƯn cỉ tÝch Vỵ chµng Tr­¬ng - Khai th¸c kªnh h×nh s¸ch gi¸o khoa. C. TiÕn tr×nh lªn líp: *ỉn ®Þnh tỉ chøc: *KiĨm tra bµi cị: ? Tãm t¾t ng¾n gän v¨n b¶n ChuyƯn ng­êi con g¸i Nam X­¬ng ? *Tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y - häc: II. Ph©n tÝch 1. H×nh t­ỵng nh©n vËt Vị N­¬ng a VỴ ®Đp cđa Vị N­¬ng *Trong nh÷ng ngµy th¸ng xa chång *1. T×nh c¶m víi chång ?Chi tiÕt nµo diƠn t¶ nçi lßng cđa Vị N­¬ng trong nh÷ng ngµy xa chång? - Mçi khi thÊy b­ím l­ỵn .... ... nçi buån gãc bĨ ch©n trêi kh«ng thĨ nµo ng¨n ®­ỵc" ? NhËn xÐt c¸ch sư dơng h×nh ¶nh cđa t¸c gi¶? - Nh÷ng h×nh ¶nh ­íc lƯ t­ỵng tr­ng ? Nh÷ng h×nh ¶nh ®ã diƠn t¶ ®iỊu g×? - Sù tr«i ch¶y cđa thêi gian ? §iỊu ®ã t¸c ®éng ntn tíi Vị N­¬ng? - Kh¬i gỵi nçi buån, nçi nhí chång cđa Vị N­¬ng "Nçi buån... kh«ng thĨ nµo ng¨n ®­ỵc" ? Em cã thĨ b×nh luËn ntn vỊ nçi nhí Êy? - Mét nçi nhí ®ong ®Çy, da diÕt; Mét nçi nhí dµi theo n¨m th¸ng ? Qua ®ã em thÊy nµng lµ ng­êi vỵ ntn? -> Mét ng­êi vỵ thđy chung, yªu th­¬ng chång hÕt mùc ? V¾ng chång, Vị N­¬ng cßn ph¶i ®¶m nhËn nh÷ng nhiƯm vơ g×? - Lµm lơng nu«i con vµ phơng d­ìng mĐ giµ *2. T×nh c¶m víi con ? Chi tiÕt nµo diƠn t¶ t×nh c¶m cđa Vị N­¬ng víi con? - "Mçi tèi bªn ngän ®Ìn... chØ bãng m×nh ... b¶o ®ã lµ cha ®øa bÐ" ? V× sao Vị N­¬ng l¹i lµm thÕ? - Mét phÇn muèn ngu«i ngoai nçi nhí chång nh­ng chđ yÕu nµng muèn bï ®¾p cho con t×nh c¶m cđa ng­êi cha. ? Vị N­¬ng lµ mét ng­êi mĐ ntn? -> Mét ng­êi mĐ hÕt lßng yªu th­¬ng con *3. T×nh c¶m víi mĐ chång ? Chi tiÕt nµo diƠn t¶ c¸ch c­ xư cđa Vị N­¬ng víi mĐ chång? - MĐ èm th× "hÕt søc thuèc thang, lƠ b¸i thÇn phËt... khuyªn l¬n"; MĐ mÊt, nµng "hÕt lêi th­¬ng xãt... ma chay tÕ lƠ lo liƯu chu ®¸o"... ? Em cã nhËn xÐt g× vỊ c¸ch c­ xư ®ã? - RÊt ®ĩng mùc ? Tr­íc khi mÊt, bµ mĐ ®· tr¨ng trèi ®iỊu g×? - HS tãm t¾t theo SGK ? Lêi nãi ®ã cã ý nghÜa g×? - Ghi nhËn t×nh c¶m, c«ng lao cđa Vị N­¬ng ®èi víi gia ®×nh nhµ chång vµ b¶n th©n bµ ? Qua ®ã, nÐt ®Đp nµo cđa Vị N­¬ng ®­ỵc kh¾c häa? -> Mét ng­êi con d©u hiÕu th¶o ? H·y kh¸i qu¸t l¹i vỴ ®Đp cđa Vị N­¬ng? -> Vị N­¬ng lµ mét ng­êi vỵ yªu chång, mét ng­êi mĐ th­¬ng con, mét ng­êi con d©u hiÕu th¶o *4. Khi bÞ chång nghi oan ®¸nh ®uỉi ? Khi bÞ chång nghi oan ®¸nh ®uỉi, Vị N­¬ng cã nh÷ng lêi nãi, viƯc lµm g×? - HÕt lêi thanh minh biƯn b¹ch, van xin chång "cëi bá mèi oan" - Gi¸o viªn so s¸nh víi truyƯn cỉ tÝch Vỵ chµng Tr­¬ng ®Ĩ thÊy ®­ỵc sù s¸ng t¹o cđa NguyƠn D÷ - HS l¾ng nghe, ghi nhí ? Theo em, v× sao nµng ph¶i lµm nh­ vËy? - Nµng muèn ®­ỵc sèng ®Ĩ tiÕp tơc vun vÐn cho m¸i Êm gia ®×nh ? Tõ ®ã, vỴ ®Đp t©m hån nµo cđa Vị N­¬ng ®· ®­ỵc béc lé? -> Vị N­¬ng lu«n thiÕt tha víi h¹nh phĩc gia ®×nh ? §Õn em cã thĨ b×nh luËn nh­ thÕ nµo vỊ vỴ ®Đp t©m hån cđa Vị N­¬ng? => Vị N­¬ng héi tơ ®Çy ®đ vỴ ®Đp cã tÝnh truyỊn thèng cđa ng­êi phơ n÷ ViƯt Nam b. Nçi oan cđa Vị N­¬ng ? Nçi oan cđa Vị N­¬ng khëi nguån tõ sù viƯc nµo? - Cuéc trß chuyƯn cđa bÐ §¶n vµ Tr­¬ng Sinh khi chµng trë vỊ vµ bÕ con ra th¨m mé mĐ ? BÐ §¶n nãi víi cha nh÷ng g×? - "¤ hay, «ng cịng lµ cha t«i ­ ? .... Tr­íc kia, cã mét ng­êi ®µn «ng... bÕ §¶n c¶" ? NhËn xÐt lêi nãi cđa ®øa bÐ? - Lêi nãi ng©y th¬, chøa ®ùng nhiỊu yÕu tè ®¸ng ngê ? Tr­¬ng Sinh ph¶n øng thÕ nµo? - Ng¹c nhiªn ... ®inh ninh vỵ h­... ? NhËn xÐt c¸ch x©y dùng t×nh huèng truyƯn? -> T×nh huèng bÊt ngê nh­ng rÊt tù nhiªn, hỵp lÝ ? VỊ nhµ Tr­¬ng Sinh cã lêi nãi vµ hµnh ®éng g×? - La um lªn...m¾ng nhiÕc, ®¸nh ®uỉi nµng ®i... kh«ng nãi lÝ do... kh«ng ®Ĩ nµng vµ hä hµng, lµng xãm gi¶i thÝch ? Em thÊy Tr­¬ng Sinh lµ ng­êi ntn? -> Mét kỴ mï qu¸ng, vị phu, ®éc ®o¸n ? Tr­íc viƯc lµm cđa Tr­¬ng Sinh, Vị N­¬ng cã ph¶n øng g×? - Ph©n trÇn, kh¼ng ®Þnh lßng chung thđy - Bay tá niỊm kh¸t khao ®­ỵc "cëi bái mèi oan", ®­ỵc sèng ®Ĩ vun vÐn cho h¹nh phĩc gia ®×nh. - Chua ch¸t, ®¾ng cay, tuyƯt väng tét cïng -> Gieo m×nh xuèng s«ng tù tư Tỉ chø th¶o luËn nhãm ? Theo em nguyªn nh©n c¸i chÕt cđa Vị N­¬ng lµ do ®©u? - HS th¶o luËn. KÕt qu¶ cÇn ®¹t: - Nguyªn nh©n trùc tiÕp: Sù hå ®å, thãi gia tr­ëng, vị phu cđa Tr­¬ng Sinh - Nguyªn nh©n s©u xa: T­ t­ëng nam quyỊn ®éc ®o¸n d­íi chÕ ®é phong kiÕn - Yªu cÇu HS tr×nh bµy kÕt qu¶ - §¹i diƯn c¸ nhãm tr×nh bµy - Gi¸o viªn xư lÝ kÕt qu¶, chèt kiÕn thøc - HS ghi nhí ? VËy em cã nhËn xÐt g× vỊ c¸i chÕt cđa nµng? => Mét c¸i chÕt oan khuÊt ®Çy tÝnh bi kÞch ? Qua ®ã, t¸c gi¶ muèn thĨ hiƯn ®iỊu g×? - Bµy tá niỊm th­¬ng c¶m víi sè phËn bÊt h¹nh cđa ng­êi phơ n÷ - Tè c¸o x· héi phong kiÕn víi nh­ng t­ t­ëng cỉ hđ l¹c hËu ®· ®Èy nh÷ng ng­êi phơ n÷ ®øc h¹nh xuèng vùc th¼m oan khiªn. 2. C¸c chi tiÕt k× ¶o ? H·y tãm t¾t c¸c chi tiÕt k× ¶o ? - HS tãm t¾t theo néi dung SGK ? C¸c chi tiÕt k× ¶o cã ý nghÜa g×? - Hoµn thiƯn vỴ ®Đp t©m hån cđa Vị N­¬ng - ThĨ hiƯn ­íc nguyƯn bÊt tư hãa c¸i ®Đp - T« ®Ëm gi¸ trÞ tè c¸o cđa t¸c phÈm - GV kh¸i th¸c kªnh h×nh, kÕt hỵp víi t­ liƯu tham kh¶o trong SGK - HS l¾ng nghe, ghi nhí ? C¸ch ®­a c¸c chi tiÕt k× ¶o vµo truyƯn cã g× ®Ỉc s¾c? - C¸c chi tiÕt k× ¶o ®­¬c ®an xen víi c¸c chi tiÕt cã thùc ? §iỊu ®ã cã t¸c dơng g×? -> T¹o nªn vỴ ®Đp riªng chØ cã ë thĨ lo¹i truyƯn truyỊn k× III. Tỉng kÕt ? Nªu nh÷ng ®ùc s¾c nghƯ thuËt cđa truyƯn? - C¸ch kĨ hÊp dÉn, lêi v¨n hµm sĩc, c« ®äng - T×nh huèng truyƯn bÊt ngê, hÊp dÉn - C¸c chi tiÕt k× ¶o ? Qua h×nh t­ỵng Vị N­¬ng, t¸c phÈm muèn thĨ hiƯn ®iỊu g×? - Kh¼ng ®Þnh, ca ngỵi vỴ ®Đp cđa ng­êi phơ n÷ ®ång thêi bµy tá sù c¶m th«ng tr­íc sè phËn bÊt h¹nh cđa hä. *Cđng cè: - H·y ®ãng vai Tr­¬ng Sinh kĨ l¹i c©u chuyƯn ? Ph©n tÝch râ tÝnh bi kÞch trong c¸i chÕt cđa Vị N­¬ng? ? Tr×nh bµy ng¾n gän ý nghÜa cđa c¸c chi tiÕt k× ¶o? *H­íng dÉn häc ë nhµ: - Häc bµi, n¾m ch¾c néi dung bµi häc. - TËp kĨ l¹i c©u chuyƯn theo l× cđa mét nh©n vËt trong truyƯn - ChuÈn bÞ tÕt 18: X­ng h« trong héi tho¹i: + T×m hiĨu hƯ thèng tõ ng÷ x­ng h« trong tiÕng ViƯt + S­u tÇm, ®Ỉt c¸c t×nh huèng héi tho¹i cã sư dơng t×nh tõ ng÷ x­ng h« --------------------------------------------- Ngµy so¹n: 05/ 9/2013 Ngµy d¹y: 13/9/2013 TiÕt 18- TiÕng ViƯt : X­ng h« trong héi tho¹i A. Mơc tiªu cÇn ®¹t: - Häc sinh hiĨu ®­ỵc sù phong phĩ cđa hƯ thèng tõ ng÷ x­ng h« trong tiÕng ViƯt vµ mèi quan hƯ chỈt chÏ gi÷a viƯc sư dơng tõ ng÷ x­ng h« vµ t×nh huèng giao tiÕp - RÌn kÜ n¨ng sư dơng tõ ng÷ x­ng h« trong giao tiÕp B.ChuÈn bÞ: TÝch hỵp víi kiÕn thøc vỊ héi tho¹i, c¸c ph­¬ng ch©m héi tho¹i C. TiÕn tr×nh lªn líp: *ỉn ®Þnh tỉ chøc: *KiĨm tra bµi cị: ? Tr×nh bµy mèi quan hƯ gi÷a ph­¬ng ch©m héi tho¹i vµ t×nh huèng giao tiÕp? *Tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y - häc: I. Tõ ng÷ x­ng h« vµ viƯc sư dơng tõ ng÷ x­ng h« 1. Tõ ng÷ x­ng h« ? H·y nªu mét sè tõ ng÷ x­ng h« th­êng gỈp? - T«i, tí, m×nh, chĩng t«i, chĩng tí, chĩng m×nh, b¹n, anh Êy, chÞ Êy, nã, chĩng nã, «ng, bµ.... ? Ngoµi viƯc dïng ®Ĩ x­ng - h«, tõ ng÷ x­ng h« cßn cã t¸c dơng g×? - Tõ ng÷ x­ng h« cßn cã t¸c dơng t¹o s¾c th¸i biĨu c¶m cho lêi nãi. ? Nªu vÝ dơ minh häa cho ®iỊu ®ã? - S¾c th¸i th©n mËt: Anh - em, m×nh - b¹n... - S¾c th¸i trang träng: Quý «ng, quý bµ ... - S¾c th¸i suång s·: Tao, mµy ... ? Qua ®ã, em cã nhËn xÐt g× vỊ hƯ thèng tõ ng÷ x­ng h« trong tiÕng ViƯt? -> Ghi nhí 1 - Tỉ chøc cho HS rÌn luyƯn theo mÉu - HS lÊy vÝ dơ c¸c ®o¹n héi tho¹i cã sư dơng tõ x­ng h« 2. Sư dơng tõ ng÷ x­ng h« - Gäi HS ®äc c¸c ®o¹n trÝch SGK - HS ®äc ? T×m c¸c tõ ng÷ x­ng h« ®­ỵc sư dơng? - §o¹n a: em (DÕ Cho¾t) - anh (DÕ MÌn ta (DÕ MÌn) - chĩ mµy (DÕ Cho¾t) - §o¹n b: C¶ DÕ MÌn vµ DÕ Cho¾t ®Ịu x­ng "t«i" - gäi "ng­êi kia" lµ "anh". ? V× sao cã sù thay ®ỉi ®ã? - V× ë ®o¹n a DÕ Cho¾t lµ kỴ ®i nhê v¶, DÕ MÌn lµ kỴ ®­ỵc nhê v¶ -> DÕ Cho¾t nhĩn nh­êng, DÕ MÌn trÞch th­ỵng; ë ®o¹n b kh«ng cßn ®iỊu ®ã -> x­ng h« b×nh ®¼ng. ? Nh­ thÕ, nguyªn nh©n thay ®ỉi do ®©u? - Do hoµn c¶nh giao tiÕp thay ®ỉi ? Tõ ®ã em rĩt ra bµi häc g×? -> Ghi nhí 2 III. LuyƯn tËp Bµi tËp 1 - Gäi HS ®äc bµi tËp - HS ®äc ? Trong lêi mêi cã sù nhÇm lÉn nµo? - Dïng sai tõ x­ng h«: LÏ ra ph¶i ph¶i viÕt "chĩng t«i" hoỈc "chĩng em" ? V× sao cã sù nhÇm lÉn ®ã? - Ng­êi viÕt kh«ng ph©n biƯt ®­ỵc tuy cïng lµ ng«i thø nhÊt sè nhiỊu nh­ng "chĩng ta" lµ ng«i gép (gåm ng­êi nãi vµ ng­êi nghe) Bµi tËp 3 ? T×m nh÷ng tõ ng÷ x­ng h« cđa Giãng? - Víi mĐ: MĐ - con (1) - Víi sø gi¶: «ng - ta (2) ? Ph©n tÝch c¸ch sư dơng ®ã? - (1) lµ c¸ch x­ng h« th«ng th­êng, (2) lµ c¸ch x­ng h« kh¸c th­êng gi÷a mét ®øa bÐ 3 tuỉi vµ sø gi¶ nhµ vua -> TRong Giãng võa cã "yÕu tè ng­êi" võa cã "yÕu tè thÇn" Bµi tËp 4 - Gäi HS ®äc bµi tËp - HS ®äc ? VÞ t­íng x­ng h« ntn? - Gäi thÇy - x­ng con ? C¸ch x­ng h« ®ã thĨ hiƯn th¸i ®é g×? - Th¸i ®é kÝnh träng thÇy *Cđng cè: ? NhËn xÐt vỊ hƯ thèng tõ ng÷ x­ng h« trong tiÕng ViƯt? ? Khi sư dơng tõ ng÷ x­ng h« cÇn l­u ý ®iỊu g×? ? Sư dơng tõ ng÷ x­ng h« hỵp lÝ cã t¸c dơng g×? *H­íng dÉn häc ë nhµ: - Häc bµi, n¾m ch¾c néi dung ghi nhí - Hoµn thiƯn c¸c bµi tËp - ChuÈn bÞ tiÕt 19: + ¤n tËp vỊ dÊu c©u (Líp 8). + T×m mét sè lêi dÉn trong c¸c v¨n b¶n ---------------------------------------------------------- Ngµy so¹n: 05/9/2013 Ngµy d¹y: 13/9/2013 TiÕt 19- TiÕng ViƯt : C¸ch dÉn trùc tiÕp vµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp A. Mơc tiªu cÇn ®¹t: - Häc sinh n¾m ®­ỵc hai c¸ch dÉn lêi nãi hoỈc ý nghÜ: C¸ch dÉn trùc tiÕp vµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp. - RÌn kÜ n¨ng sư dơng lêi dÉn khi viÕt v¨n B.ChuÈn bÞ: TÝch hỵp víi kiÕn thøc vỊ dÊu c©u vµ c¸c v¨n b¶n liªn quan C. TiÕn tr×nh lªn líp: *ỉn ®Þnh tỉ chøc: *KiĨm tra bµi cị: ? Ph©n tÝch mét vÝ dơ ®Ĩ chøng tá sù chi phèi cđa t×nh huèng giao tiÕp tíi viƯc lùa chän tõ ng÷ x­ng h«? *Tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y - häc: I. C¸ch dÉn trùc tiÕp XÐt §o¹n trÝch SGK ? PhÇn in ®Ëm nµo lµ mét lêi nãi, phÇn nµo lµ mét ý nghÜ? - PhÇn in ®Ëm trong ®o¹n a lµ mét lêi nãi, trong ®o¹n b lµ mét ý nghÜ. ? Nã cã ®­ỵc nh¾c l¹i nguyªn vĐn kh«ng? - §­ỵc nh¾c l¹i mét c¸ch nguyªn vĐn ? PhÇn in ®Ëm ng¨n c¸ch víi phÇn cßn l¹i cđa c©u b»ng c¸c dÊu hiƯu nµo? - Tr­íc phÇn in ®Ëm cã dÊu ":", phÇn in ®Ëm ®­ỵc ®Ỉt trong ngoỈc kÐp ? Cã thĨ ®¶o phÇn in ®Ëm lªn ®Çu c©u ®­ỵc kh«ng? - Cã thĨ ®¶o ®­ỵc v× nã kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn néi dung cđa c©u v¨n ? Khi ®ã cÇn sư dơng dÊu c©u ntn? - Bá dÊu hai chÊm, ng¨n c¸ch b»ng dÊu g¹ch ngang GV chèt: C¸ch ®­a lêi dÉn nh­ trªn gäi lµ c¸ch dÉn trùc tiÕp - HS l¾ng nghe, ghi nhí ? ThÕ nµo lµ c¸ch dÉn trùc tiÕp? -> Ghi nhí 1 ? LÊy vÝ dơ vỊ c¸ch dÉn trùc tiÕp qua c¸c v¨n b¶n ®· häc? - HS lÊy vÝ dơ II. C¸c h dÉn gi¸n tiÕp XÐt vÝ dơ SGK ? C¸c phÇn in ®Ëm thĨ hiƯn ®iỊu g×? - Mét lêi nãi (®o¹n a), mét ý nghÜ (®o¹n b) ®­ỵc ng­êi viÕt dÉn l¹i ? Nã cã ®­ỵc nh¾c l¹i nguyªn v¨n kh«ng? - Kh«ng ®­ỵc nh¾c l¹i nguyªn vĐn mµ ®· ®­ỵc chØnh sưa. ? Mơc ®Ých cđa viƯc chØnh sưa lµ g×? - Cho phï hỵp víi hoµn c¶nh giao tiÕp - GV chèt: C¸ch dÉn nµy gäi lµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp - HS l¾ng nghe, ghi nhí ? ThÕ nµo lµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp? -> Ghi nhí 2 ? LÊy vÝ dơ vỊ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp? - HS lÊy vÝ dơ III. LuyƯn tËp Bµi tËp 1 - Gäi HS ®äc bµi tËp - HS ®äc ? T×m lêi dÉn trong ®o¹n trÝch? - Lêi dÉn: "A! L·o giµ tƯ l¾m ..... µ?" ? §ã lµ lêi nãi hay ý nghÜ? - Mét ý nghÜ ? C¸ch dÉn nµo ®· ®­ỵc sư dơng? - C¸ch dÉn trùc tiÕp Bµi tËp 2 - H­íng dÉn HS chuyĨn lêi dÉn - HS chuyĨn lêi dÉn: Trong b¸o c¸o ... Hå Chđ tÞch muèn nhÊn m¹nh chĩng ta... Bµi tËp 3 - Gäi HS ®äc bµi tËp - HS ®äc ? Tỉ chøc cho HS viÕt bµi - HS viÕt bµi - Yªu cÇu mét sè HS tr×nh bµy bµi viÕt - HS tr×nh bµy - GV nhËn xÐt - HS bỉ sung, hoµn thiƯn *Cđng cè: ? ThÕ nµo lµ c¸ch dÉn trùc tiÕp, c¸ch dÉn gi¸n tiÕp? ? Nªu c¸ch chuyĨn mét lêi dÉn trùc tiÕp thµnh lêi dÉn gi¸n tiÕp? *H­íng dÉn häc ë nhµ: - Häc bµi, n¾m ch¾c néi dung ghi nhí - Hoµn thiƯn c¸c bµi tËp - ChuÈn bÞ tiÕt 20: + ¤n tËp kiÕn thøc v¨n tù sù (Líp, líp 8). + C¸ch tãm t¾t v¨n b¶n tù sù (Líp 8) -------------------------------------------------------------------------- Ngµy so¹n: 08/9/2013 Ngµy d¹y: 16/9/2013 TiÕt 20- TLV : LuyƯn tËp tãm t¾t v¨n b¶n tù sù A. Mơc tiªu cÇn ®¹t: - ¤n l¹i mơc ®Ých vµ c¸ch thøc tãm t¾t v¨n b¶n tù sù - N©ng cao kÜ n¨ng tãm t¾t v¨n b¶n tù sù B.ChuÈn bÞ: TÝch hỵp víi kiÕn thøc vỊ v¨n tù sù vµ tãm t¾t v¨n b¶n tù sù ®· häc C. TiÕn tr×nh lªn líp: *ỉn ®Þnh tỉ chøc: *KiĨm tra bµi cị: (Thùc hiƯn trong tiÕt häc) *Tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y - häc: I. ¤n tËp vỊ tãm t¾t v¨n b¶n tù sù ? ThÕ nµo lµ tãm t¾t v¨n b¶n tù sù? - Dïng lêi v¨n cđa m×nh tr×nh bµy ng¾n gän néi dung mét v¨n b¶n tù sù ? Tr×nh bµy c¸c b­íc ®Ĩ tãm t¾t v¨n b¶n tù sù? - §äc kÜ v¨n b¶n - X¸c ®Þnh nh÷ng sù viƯc chÝnh - S¾p xÕp c¸c sù viƯc theo mét tr×nh tù hỵp lÝ - Hoµn thµnh b¶n tãm t¾t ? Khi tãm t¾t v¨n b¶n tù sù cÇn ®¶m b¶o yªu cÇu g×? - CÇn ph¶n ¸nh trung thµnh néi dung v¨n b¶n ®­ỵc tãm t¾t II. Sù cÇn thiÕt ph¶i tãm t¾t v¨n b¶n tù sù - Gäi HS ®äc c¸c t×nh huèng nªu trong SGL - HS ®äc ? ChØ ra t¸c dơng cđa viƯc tãm t¾t v¨n b¶n tù sù trong mçi t×nh huèng trªn? - T×nh huèng a: Giĩp ng­êi nghe n¾m ®­ỵc néi dung cđa bé phim - T×nh huèng b: Giĩp häc sinh n¾m ®­ỵc cèt truyƯn -> thuËn lỵi cho viƯc d¹y vµ häc ? C¸c t×nh huèng trªn cã th­êng gỈp kh«ng? - RÊt th­êng gỈp trong ®êi sèng ? Tõ ®ã em cã nhËn xÐt g× vỊ viƯc tãm t¾t v¨n b¶n tù sù trong ®êi sèng? - Tãm t¾t v¨n b¶n tù sù lµ mét viƯc lµm hÕt søc cÇn thiÕt trong cuéc sèng, nhÊt lµ trong lÜnh vùc häc tËp. III. Thùc hµnh tãm t¾t v¨n b¶n tù sù Bµi tËp 1 - Gäi HS ®äc bµi tËp - HS ®äc ? Tãm t¾t nh­ vËy ®· ®Çy ®đ ch­a? - ThiÕu sù viƯc : Mét buỉi tèi, bÐ §¶n chØ bãng Tr­¬ng Sinh trªn v¸ch vµ b¶o lµ cha nã -> Tr­¬ng Sinh hiĨu ra nỗi oan cđa vỵ ? §­a sù viƯc trªn vµo vÞ trÝ nµo? - VÞ trÝ thø 5 trong chuçi sù viƯc ? Cã chi tiÕt nµo chø chÝnh x¸c? Sưa l¹i ntn? - Kh«ng ph¶i Tr­¬ng Sinh nghe Phan Lang kĨ míi biÕt Vị N­¬ng bÞ oan -> Sưa: Tr­¬ng Sinh nghe Phan Lang kĨ bÌn lËp ®µn trµng gi¶i oan cho Vị N­¬ng Bµi tËp 2 - Tỉ chøc cho HS viÕt bµi tãm t¾t trong 10' - HS dùa vµo dµn ý ë bµi tËp 1 viÕt bµi - Yªu cÇu mét sè HS ®äc bµi viÕt - HS ®äc bµi - Tỉ chøc cho HS nhËn xÐt - HS suy nghÜ nhËn xÐt - GV nhËn xÐt chung - HS l¾ng nghe, bỉ sung vµ hoµn thiƯn bµi viÕt IV. LuyƯn tËp Bµi tËp 1 - Gäi HS ®äc - HS ®äc ? Khi tãm t¾t v¨n b¶n nµy cÇn ®¶m b¶o nh÷ng sù viƯc nµo? - Ng« V¨n Së lui qu©n vµ b¸o cho NguyƠn HuƯ tin qu©n Thanh sang x©m l­ỵc - Quang Trung tiÕn qu©n ra B¾c - Quang Trung ĩy l¹o qu©n sÜ vµ ph¸t lƯnh tiÕn c«ng - BÞ ®¸nh bÊt ngê, qu©n Thanh ®¹i b¹i rĩt ch¹y, bÌ lị Lª Chiªu Thèng b¸m gãt ch¹y theo Bµi tËp 2 ? Nªu mét sè t×nh huèng cÇn tãm t¾t v¨n b¶n tù sù mµ em ®· gỈp? - HS tù béc lé. VÝ dơ: KĨ cho bè mĐ nghe mét c©u chuyƯn ë líp, kĨ cho b¹n bÌ nghe néi dung mét bé phim * Cđng cè: ? ThÕ nµo lµ tãm t¾t v¨n b¶n tù sù ? ? Nªu yªu cÇu c¸ch thøc tãm t¾t v¨n b¶n tù sù? ? V¨n b¶n tãm t¾t ph¶i cã néi dung vµ dé dµi nh­ thÕ nµo? * H­íng dÉn häc ë nhµ: - Häc bµi, n¾m ch¾c néi dung ghi nhí - Hoµn thiƯn c¸c bµi tËp - ChuÈn bÞ tiÕt 21- Sù ph¸t triĨn cđa tõ vùng: + ¤n tËp kiÕn thøc vỊ tõ vµ nghÜa cđa tõ (Líp6). + ¤n tËp hai phÐp tu tõ Èn dơ vµ ho¸n dơ (Líp 6)