Giáo án Ngữ văn 9 - Tiết 26 đến tiết 30

Ngµy so¹n: 16/9/2013 Ngµy d¹y: 24/9/2013 TiÕt 26 - V¨n b¶n : TruyƯn KiỊu cđa NguyƠn Du A. Mơc tiªu cÇn ®¹t: Häc sinh n¾m ®­ỵc nh÷ng nÐt c¬ b¶n vỊ cuéc ®êi, con ng­êi vµ sù nghiƯp v¨n häc cđa NguyƠn Du; N¾m ®­ỵc cèt truyƯn vµ nh÷ng gi¸ trÞ c¬ b¶n cđa TruyƯn KiỊu - kiƯt t¸c cđa nỊn v¨n häc d©n téc. RÌn kÜ n¨ng tãm t¾t v¨n b¶n tù sù Båi d­ìng t×nh yªu th­¬ng, sù tr©n träng gi¸ trÞ con ng­êi. B.ChuÈn bÞ: - TÝch hỵp víi tãm t¾t v¨n b¶n tù sù - §äc Kim V©n KiỊu TruyƯn, TruyƯn KiỊu C. TiÕn tr×nh lªn líp: *ỉn ®Þnh tỉ chøc: *KiĨm tra bµi cị: ? Tr×nh bµy c¶m nhËn cđa em vỊ h×nh t­ỵng vua Quang Trung qua håi thø m­êi bèn t¸c phÈm Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ? *Tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y - häc: I. NguyƠn Du ? Tr×nh bµy nh÷ng nÐt chÝnh vỊ tiĨu sư NguyƠn Du? - NguyƠn Du (1765 - 1820), tªn ch÷ lµ Tè Nh­, hiƯu lµ Thanh Hiªn, quª ë lµng Tiªn §iỊn, huyƯn Nghi Xu©n, tØnh Hµ TÜnh ? Tãm t¾t nh÷ng nÐt chÝnh vỊ gia ®×nh, thêi ®¹i vµ cuéc ®êi NguyƠn Du? - Gia ®×nh: §¹i quý téc cã truyỊn thèng khoa b¶ng vµ v¨n ch­¬ng - Thêi ®¹i: §Çy biÕn ®éng, chiÕn tranh lo¹n l¹c, sinh linh lÇm than. - Cuéc ®êi: Phiªu d¹t nhiỊu n¬i, chøng kiÕn nhiỊu c¶nh ®êi ngang tr¸i. ? C¸c yÕu tè ®ã t¸c ®éng nh­ thÕ nµo ®Õn NguyƠn Du? -> NguyƠn Du cã vèn v¨n häc, vèn v¨n hãa s©u réng; C¶m th­¬ng s©u s¾c tr­íc nh÷ng kiÕp ng­êi bÊt h¹nh. ? Em hiĨu g× vỊ sù nghiƯp s¸ng t¸c cđa NguyƠn Du? - ¤ng ®Ĩ l¹i cho ®êi nhiỊu t¸c phÈm: + B¾c hµnh t¹p lơc + Nam trung t¹p ng©m + Thanh Hiªn thi tËp + Tiªu biĨu nhÊt lµ truyƯn th¬ N«m §o¹n tr­êng t©n thanh th­êng gäi lµ TruyƯn KiỊu. ? VÝ trÝ cđa NguyƠn Du trong nỊn v¨n häc d©n téc ®­ỵc ®¸nh gi¸ nh­ thÕ nµo? => NguyƠn Du lµ mét thiªn tµi v¨n häc, mét nhµ nh©n ®¹o chđ nghÜa lín. II. TruyƯn KiỊu 1. Kh¸i qu¸t chung ?TruyƯn KiỊu cã nguån gèc tõ ®©u? - Dùa theo cèt truyƯn Kim V©n KiỊu truyƯn cđa Thanh T©m tµi nh©n (Trung Quèc) ? Nh©n vËt chÝnh lµ ai? V× sao? - Nh©n vËt chÝnh lµ Thĩy KiỊu v× mäi diƠn biÕn cđa c©u chuyƯn ®Ịu xoay quanh cuéc ®êi nµng. ? Dùa vµo diƠn biÕn cuéc ®êi KiỊu, cã thĨ chia t¸c phÈm thµnh nh÷ng phÇn nµo? - PhÇn 1: GỈp gì vµ ®Ýnh ­íc - PhÇn 2: Gia biÕn vµ l­u l¹c - PhÇn 3: §oµn tơ 2.Tãm t¾t t¸c phÈm a. PhÇn 1: GỈp gì vµ ®Ýnh ­íc PhÇn nµy tËp trung giíi thiƯu nh©n vËt nµo? Sù viƯc g×? - Nh©n vËt Thĩy KiỊu vµ cuéc gỈp gì víi Kim Träng ? H·y tãm t¾t ng¾n gän phÇn nµy? - Gia ®×nh V­¬ng viªn ngo¹i cã ba con. Thĩy KiỊu lµ con g¸i ®Çu lßng, tµi s¾c vĐn toµn. Trong tiÕt thanh minh, chÞ em Thĩy KiỊu du xu©n, KiỊu gỈp Kim Trong, hai ng­êi yªu nhau vµ nỈng lêi hĐn ­íc. *Cđng cè: ? Tr×nh bµy hiĨu biÕt vỊ cuéc ®êi vµ sù nghiƯp cđa NguyƠn Du? ? Tãm t¾t ng¾n gän phÇn GỈp gì vµ ®Ýnh ­íc? *H­íng dÉn häc ë nhµ: - Häc bµi, n¾m ch¾c néi dung bµi häc. - ChuÈn bÞ tiÕt 27: + §äc vµ tãm t¾t hai phÇn cßn l¹i cđa truyƯn + T×m hiĨu gi¸ trÞ cđa t¸c phÈm. --------------------------------------------- Ngµy so¹n: 17/9/2013 Ngµy d¹y: 25/9/2013 TiÕt 27 - V¨n b¶n : TruyƯn KiỊu cđa NguyƠn Du A. Mơc tiªu cÇn ®¹t: N¾m ®­ỵc cèt truyƯn vµ nh÷ng gi¸ trÞ c¬ b¶n cđa TruyƯn KiỊu - kiƯt t¸c cđa nỊn v¨n häc d©n téc. RÌn kÜ n¨ng tãm t¾t v¨n b¶n tù sù Båi d­ìng t×nh yªu th­¬ng, sù tr©n träng gi¸ trÞ con ng­êi. B.ChuÈn bÞ: - TÝch hỵp víi tãm t¾t v¨n b¶n tù sù - §äc Kim V©n KiỊu TruyƯn, TruyƯn KiỊu C. TiÕn tr×nh lªn líp: *ỉn ®Þnh tỉ chøc: *KiĨm tra bµi cị: ? Tr×nh bµy c¶m nhËn cđa em vỊ cuéc ®êi vµ sù nghiƯp v¨n häc cđa NguyƠn Du? *Tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y - häc: b. PhÇn 2: Gia biÕn vµ l­u l¹c ? Tãm t¾t phÇn truyỊn tõ khi Kim Träng vỊ quª -> KiỊu gỈp Thĩc Sinh? - Kim Träng vỊ quª, gia ®×nh KiỊu bÞ vu oan, KiỊu ph¶i b¸n m×nh chuéc cha. M· Gi¸m Sinh mua vµ Ðp KiỊu vµo lÇu xanh -> nµng tù tư nh­ng kh«ng chÕt -> Tĩ Bµ ®­a nµng ra ë lÇu Ng­ng BÝch. M¾c lõa Së Khanh, KiỊu trë thµnh g¸i lÇu xanh. T¹i ®©y nµng gỈp vµ ®­ỵc Thĩc Sinh lÊy lµm vỵ lÏ. ? Sau ®ã c©u chuyƯn diƠn biÕn nh­ thÕ nµo? - Ho¹n Th­ - vỵ c¶ cđa Thĩc Sinh - b¾t KiỊu vỊ ®¸nh ghen -> KiỊu bá trèn -> ®i tu. S­ Gi¸c Duyªn v« t×nh gưi KiỊu cho B¹c Bµ, B¹c H¹nh - > KiỊu bÞ b¸n vµo lÇu xanh lÇn thø hai. T¹i ®©y, KiỊu gỈp Tõ H¶i. Tõ H¶i lÊy KiỊu vµ giĩp nµng b¸o ©n b¸o o¸n. ? Tãm t¾t phÇn truyƯn tiÕp theo ®Õn hÕt phÇn hai? - KiỊu m¾c lõa Hå T«n HiÕn -> Tõ H¶i chÕt -> KiỊu tù tư nh­ng ®­ỵc Gi¸c Duyªn cøu -> ®i tu lÇn thø hai. c. PhÇn 3: §oµn tơ ? Em h·y tãm t¾t ng¾n gän phÇn nµy? - Kim Träng trë l¹i t×m KiỊu -> lÊy Thĩy V©n -> ®ç quan -> ®i t×m KiỊu -> gỈp s­ Gi¸c Duyªn -> ®oµn tơ 3. Gi¸ trÞ vỊ néi dung vµ nghƯ thuËt a. VỊ néi dung ? Nªu nh÷ng gi¸ trÞ vỊ néi dung cđa TruyƯn KiỊu? - Gi¸ trÞ hiƯn thùc: Ph¶n ¸nh x· héi bÊt c«ng, tè c¸o nh÷ng thÕ lùc xÊu xa ®· bãp nghĐt quyỊn sèng, quyỊn h¹nh phĩc cđa con ng­êi. - Gi¸ trÞ nh©n ®¹o: + §Ị cao nh©n phÈm, quyỊn sèng cđa con ng­êi + Ca ngỵi kh¸t väng tù do, c«ng lÝ, tù do yªu ®­¬ng + C¶m th«ng, xãt th­¬ng sè phËn bÊt h¹nh cđa ng­êi phơ n÷ b. VỊ nghƯ thuËt ? Nªu nh÷ng thµnh tùu chÝnh vỊ nghƯ thuËt cđa t¸c phÈm? Gi¸o viªn lÊy vÝ dơ minh häa - ThĨ th¬ lơc b¸t ®¹t ®Õn ®Ønh cao nghƯ thuËt - Ng«n ng÷ th¬ ®¹t ®Õn ®é tinh tÕ - NghƯ thuËt t¶ c¶nh, t¶ ng­êi ®Ịu ®¹t ®Õn tr×nh ®é ®iªu luyƯn ? V× thÕ, TruyƯn KiỊu cã vÞ trÝ nh­ thÕ nµo trong nỊn v¨n häc d©n téc? => TruyƯn KiỊu lµ mét kiƯt t¸c trong nỊn v¨n häc d©n téc *Cđng cè: ? Tãm t¾t ng¾n gän phÇn Gia biÕn vµ l­u l¹c? ? Nªu nh÷ng gi¸ trÞ vỊ néi dung vµ nghƯ thuËt cđa TruyƯn KiỊu? ? Theo em, v× sao TruyƯn KiỊu cã søc ¶nh h­ëng s©u réng trong nh©n d©n ta? *H­íng dÉn häc ë nhµ: - Häc bµi, n¾m ch¾c néi dung bµi häc. - Tãm t¾t ®­ỵc t¸c phÈm. - ChuÈn bÞ tiÕt 28: + §äc vµ n¾m ch¾c néi dung c¬ b¶n ®o¹n trÝch ChÞ em Thĩy KiỊu. + Chĩ ý bĩt ph¸p ­íc lƯ, Miªu t¶ ngo¹i h×nh ®Ĩ dù b¸o sè phËn nh©n vËt. --------------------------------------------- Ngµy so¹n: 19/9/2013 Ngµy d¹y: 27/9/2013 TiÕt 28 - V¨n b¶n : ChÞ em Thĩy KiỊu (TrÝch TruyƯn KiỊu - NguyƠn Du) A. Mơc tiªu cÇn ®¹t: - Häc sinh c¶m nhËn ®­ỵc vỴ ®Đp tuyƯt mÜ cđa bøc ch©n dung chÞ em Thĩy KiỊu qua bĩt ph¸p miªu t¶ cđa NguyƠn Du. Tõ ®ã thÊy ®­ỵc c¶m høng nh©n ®¹o cđa TruyƯn KiỊu: Tr©n träng vỴ ®Đp cđa con ng­êi. - RÌn kÜ n¨ng c¶m thơ th¬ v¨n nãi chung, th¬ trung ®¹i nãi riªng. - Båi d­ìng t×nh c¶m mÕn yªu, tr©n träng con ng­êi B.ChuÈn bÞ: - TÝch hỵp víi miªu t¶ trong v¨n tù sù C. TiÕn tr×nh lªn líp: *ỉn ®Þnh tỉ chøc: *KiĨm tra bµi cị: ? H·y tãm t¾t ng¾n gän TruyƯn KiỊu? *Tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y - häc: I. T×m hiĨu chung 1. §äc - hiĨu chĩ thÝch - GV h­íng dÉn, ®äc mÉu vµ gäi HS ®äc - HS nghe vµ ®äc theo h­íng dÉn - H­íng dÉn HS gi¶i nghÜa tõ khã - HS t×m hiĨu theo chĩ thÝch SGK. 2. CÊu trĩc v¨n b¶n ? Nªu vÞ trÝ ®o¹n trÝch trong t¸c phÈm? - VÞ trÝ: Thuéc phÇn 1- GỈp gì vµ ®Ýnh ­íc ? Néi dung chÝnh cđa ®o¹n trÝch? - Kh¾c häa ch©n dung chÞ em Thĩy KiỊu, trong ®ã nỉi bËt lµ Thĩy KiỊu. ? §o¹n trÝch nµy cã kÕt cÊu nh­ thÕ nµo? - PhÇn 1 (4 c©u ®Çu): Giíi thiƯu vỴ ®Đp cđa Thĩy V©n vµ Thĩy KiỊu - PhÇn 2 (16 c©u tiÕp): VỴ ®Đp cơ thĨ cđa Thĩy V©n vµ Thĩy KiỊu - PhÇn 3 (4 c©u cuèi): §øc h¹nh cđa hai nµng II. Ph©n tÝch 1. Giíi thiƯu vỴ ®Đp cđa Thĩy V©n vµ Thĩy KiỊu ? ChÞ em Thĩy KiỊu ®­ỵc giíi thiƯu qua nh÷ng c©u th¬ nµo? §Çu lßng hai ¶ tè nga Thĩy KiỊu lµ chÞ em lµ Thĩy V©n ? Qua hai c©u th¬, em hiĨu g× vỊ vÞ thø cđa chÞ em Thĩy KiỊu trong gia ®×nh? - Thĩy KiỊu vµ Thĩy V©n lµ con g¸i ®Çu lßng, Thĩy KiỊu lµ chÞ, Thĩy V©n lµ em ? H×nh ¶nh nµo hÐ lé c¶m nhËn cđa t¸c gi¶ vỊ nhan s¾c cđa hai nµng? - H×nh ¶nh: "Hai ¶ tè nga" ? "Tè nga" cã nghÜa lµ g×? - Tè nga: Ng­êi con g¸i ®Đp ? Tõ ®ã, em hiĨu g× vỊ chÞ em Thĩy KiỊu? -> Thĩy V©n vµ Thĩy KiỊu lµ hai thiÕu n÷ xinh ®Đp ? H×nh ¶nh th¬ nµo diƠn t¶ cơ thĨ h¬n vỴ ®Đp Êy? -Mai cèt c¸ch, tuyÕt tinh thÇn Mçi ng­êi mét vỴ m­êi ph©n vĐn m­êi ? NhËn xÐt c¸ch sư dơng h×nh ¶nh th¬ cđa t¸c gi¶? - H×nh ¶nh ­íc lƯ: Mai cèt c¸ch, tuyÕt tinh thÇn ? Em hiĨu nh÷ng h×nh ¶nh th¬ nµy nh­ thÕ nµo? - Thĩy V©n vµ Thĩy KiỊu cã d¸ng ng­êi m¶nh dỴ nh­ c©y mai; T©m hån thanh cao trong tr¾ng nh­ tuyÕt. ? Trong hai c©u th¬, cßn cã yÕu tè nghƯ thuËt nµo ®­ỵc sư dung? - PhÐp ®èi - C¸ch sư dơng thµnh ng÷: M­êi ph©n vĐn m­êi ? Qua ®ã, vỴ ®Đp cđa chÞ em Thĩy KiỊu ®­ỵc giíi thiƯu nh­ thÕ nµo? -> Thĩy V©n vµ Thĩy KiỊu cã vỴ ®Đp thanh tao, trong tr¾ng. Tuy mçi ng­êi mét vỴ nh­ng ®Ịu ®¹t ®Õn ®é hoµn mÜ. 2. VỴ ®Đp cơ thĨ cđa Thĩy V©n vµ Thĩy KiỊu a. VỴ ®Đp cđa Thĩy V©n ? VỴ ®Đp cđa Thĩy V©n ®­ỵc kh¾c häa qua nh÷ng c©u th¬ nµo? - V©n xem trang träng kh¸c vêi Khu«n tr¨ng ®Çy ®Ỉn nÐt ngµi në nang Hoa c­êi ngäc thèt ®oan trang M©y thua n­íc tãc tuyÕt nh­êng mµu da ? NhËn xÐt c¸ch sư dơng h×nh ¶nh th¬? - Nh÷ng h×nh ¶nh ­íc lƯ, Èn dơ ? Tõ nh÷ng h×nh ¶nh ®ã, h·y dïng lêi v¨n cđa m×nh diƠn t¶ l¹i vỴ ®Đp cđa Thĩy V©n? - Khu«n mỈt trßn trÞa, ®Çy ®Ỉn nh­ tr¨ng r»m, ®«i l«ng mµy t­¬i t¾n; MiƯng c­êi t­¬i nh­ hoa, tiÕng nãi trong nh­ ngäc; Tãc ãng ¶, mỊm m¹i h¬n m©y, da tr¾ng trỴo mÞn mµng h¬n tuyÕt ? Bĩt ph¸p nghƯ thuËt nµo ®­ỵc sư dơng? - Bĩt ph¸p liƯt kª kÕt hỵp víi c¸c biƯn ph¸p nghƯ thuËt so s¸nh, nh©n hãa ? Qua ®ã, ch©n dung Thĩy V©n ®­ỵc kh¾c häa nh­ thÕ nµo? -> Mét vỴ ®Đp t­¬i trỴ ®Çy søc sèng vµ mang nÐt quý ph¸i, phĩc hËu ? Tõ ng÷ nµo thĨ thĨ hiƯn "th¸i ®é" cđa thiªn nhiªn tr­íc s¾c ®Đp Thĩy V©n? - C¸c tõ : Thua, nh­êng (Trong c©u th¬: M©y thua n­íc tãc tuyÕt nh­êng mµu da). ? Em hiĨu g× vỊ nh÷ng tõ ng÷ ®ã? - Thiªn nhiªn s½n sµng nhĩn m×nh nh­êng b­íc, chÊp nhËn vỴ ®Đp cđa Thĩy V©n ? Qua ®ã, t¸c gi¶ muèn gưi g¾m ®iỊu g×? - Dù c¶m vỊ mét cuéc ®êi b×nh yªn, su«n sỴ sÏ ®Õn víi Thĩy V©n. b. VỴ ®Đp cđa Thĩy KiỊu ? C©u th¬ nµo kh¸i qu¸t vỴ ®Đp cđa Thĩy KiỊu? KiỊu cµng s¾c s¶o mỈn mµ So bỊ tµi s¾c l¹i lµ phÇn h¬n ? Thđ ph¸p nghƯ thuËt nµo ®· ®­ỵc t¸c gi¶ sư dơng? - Thđ ph¸p nghƯ thuËt ®ßn bÈy ? Qua ®ã, t¸c gi¶ muèn kh¼ng ®Þnh ®iỊu g×? - Thĩy KiỊu nỉi tréi, h¬n h¼n Thĩy V©n vỊ c¶ tµi vµ s¾c ? §Õn ®©y, em hiĨu v× sao NguyƠn Du l¹i miªu t¶ Thĩy V©n tr­íc? - Miªu t¶ Thĩy V©n ®Ĩ lµm nỊn cho viƯc miªu t¶ Thĩy KiỊu * Nhan s¾c cđa KiỊu: ? Nhan s¾c cđa Thĩy KiỊu ®­ỵc diƠn t¶ qua nh÷ng c©u th¬ nµo? Lµn thu thđy nÐt xu©n s¬n Hoa ghen thua th¾m liƠu hên kÐm xanh ? Bĩt ph¸p miªu t¶ cã g× kh¸c so víi khi miªu t¶ Thĩy V©n? - T¶ Thĩy V©n theo lèi liƯt kª tØ mØ; t¶ Thĩy KiỊu, nhµ th¬ chØ tËp trung chän t¶ ®«i m¾t ? Tr×nh bµy c¶m nhËn cđa em vỊ vỴ ®Đp cđa ®«i m¾t Êy? - §«i m¾t nµng long lanh nh­ lµn n­íc mïa thu, ®­ỵc ®iĨm t« bëi ®«i l«ng mµy t­¬i t¾n nh­ d¸ng nĩi mïa xu©n. ? Nh÷ng biƯn ph¸p nghƯ thuËt nµo ®­ỵc sư dơng trong c©u th¬ tiÕp theo? - NghƯ thuËt so s¸nh kÕt hỵp víi nghƯ thuËt nh©n hãa: Hoa ghen thua th¾m, liƠu hên kÐm xanh ? C¸c biƯn ph¸p nghƯ thuËt Êy cã hiƯu qu¶ diƠn ®¹t g×? - Kh¼ng ®Þnh KiỊu ®Đp h¬n c¶ nh÷ng chuÈn mùc cđa c¸i ®Đp ? C¸ch nãi nµo cßn ®­ỵc vËn dơng khi miªu t¶ nhan s¾c Thĩy KiỊu? - Dïng thµnh ng÷ "nghiªng n­íc nghiªng thµnh", c¸ch nãi tuyƯt ®èi hãa "s¾c ®µnh ®ßi mét" ? Tõ ®ã, nhan s¾c cđa KiỊu ®· ®­ỵc kh¾c häa nh­ thÕ nµo? -> Nhan s¾c rùc rì, léng lÉy cđa trang tuyƯt thÕ giai nh©n, thÕ gian ch¼ng kỴ s¸nh b»ng. ? Tr­íc nhan s¾c Êy, thiªn nhiªn tá th¸i ®é g×? - "Ghen", "hên" - sù ®è kÞ ghen ghÐt ? §iỊu ®ã dù b¸o ®êi KiỊu sÏ nh­ thÕ nµo? - Mét cuéc ®êi ®Çy sãng giã *Tµi n¨ng cđa KiỊu: ? Tµi n¨ng cđa KiỊu ®­ỵc diƠn t¶ qua nh÷ng c©u th¬ nµo? Th«ng minh vèn s½n tÝnh trêi Pha nghỊ thi häa ®đ mïi ca ng©m Cung th­¬ng lµu bËc ngị ©m NghỊ riªng ¨n ®øt hå cÇm mét tr­¬ng Khĩc nhµ tay lùa nªn ch­¬ng Mét thiªn b¹c mƯnh l¹i cµng n·o nh©n ? Em thÊy KiỊu cã nh÷ng tµi n¨ng g×? - KiĨu cã ®đ tµi : Thi, häa, ca, ng©m ? Nh÷ng tõ ng÷ nµo ®Ỉc t¶ tµi n¨ng cđa nµng? - §đ mïi, lµu, nghỊ riªng, ¨n ®øt ? Qua ®ã, em hiĨu g× vỊ tµi n¨ng cđa nµng? -> Tµi n¨ng nµo cđa KiỊu cịng ®¹t ®Õn møc ®iªu luyƯn sµnh ®iƯu, h¬n h¼n thiªn h¹. ? Trong nh÷ng tµi n¨ng ®ã, tµi n¨ng nµo lµ nỉi tréi h¬n c¶? - Tµi ®µn, nµng kh«ng chØ biÕt ch¬i ®µn mµ cßn cã kh¶ n¨ng s¸ng t¸c nh¹c ? Tªn b¶n nh¹c KiỊu viÕt lµ g×? - Khĩc B¹c mƯnh ? ¢m h­ëng cđa khĩc nh¹c Êy ra sao? - Buån th¶m khiÕn ai nghe cịng ph¶i n·o lßng ? Tõ ®ã, em c¶m nhËn g× vỊ t©m hån KiỊu? -> Mét t©m hån ®»m th¾m, nh¹y c¶m vµ cã phÇn ®a sÇu ®a c¶m ? §Õn ®©y, em h·y kh¸i qu¸t l¹i vỴ ®Đp cđa KiỊu? => KiỊu cã mét vỴ ®Đp s¾c s¶o mỈn mµ héi ®đ c¶ s¾c - tµi - t×nh. 3. §øc h¹nh cđa chÞ em Thĩy KiỊu ? Nh÷ng c©u th¬ nµo diƠn t¶ ®øc h¹nh cđa chÞ em Thĩy KiỊu? - Bèn c©u th¬ cuèi: Phong l­u ..... ... mỈc ai. ? §øc h¹nh cđa hai nµng ®­ỵc diƠn t¶ trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp? - Gi¸n tiÕp (th«ng qua viƯc t¸i hiƯn cuéc sèng cđa hai nµng) ? Dïng lêi v¨n cđa m×nh diƠn t¶ l¹i cuéc sèng Êy? - Tuy ®· ®Õn tuỉi tr­ëng thµnh nh­ng hai nµng vÉn sèng gi÷ g×n khu«n phÐp, tr¸nh xa n¬i hĐn hß trai g¸i ? ViƯc miªu t¶ ®øc h¹nh hai nµng cã ý nghÜa g×? -> Hoµn thiƯn bøc ch©n dung tuyƯt mÜ, hoµn h¶o vỊ Thĩy V©n vµ thĩy KiỊu ? Qua viƯc miªu t¶ bøc ch©n dung cđa chÞ em Thĩy KiỊu, em nhËn ra t×nh c¶m g× cđa t¸c gi¶? - Yªu quý, tr©n träng cïng víi niỊm lo l¾ng bëi dù c¶m bÊt an vỊ sè phËn cđa KiỊu GV kh¾c s©u: §ã chÝnh lµ biĨu hiƯn cđa c¶m høng nh©n v¨n, cđa chđ nghÜa nh©n ®¹o s©u s¾c trong ngßi bĩt NguyƠn Du - HS ghi nhí III. Tỉng kÕt ? Bĩt ph¸p miªu t¶ cđa NguyƠn Du cã g× ®Ỉc s¾c? - Tuy vÉn sư dơng bĩt ph¸p ­íc lƯ song ngßi bĩt miªu t¶ biÕn hãa, h×nh ¶nh th¬ sinh ®éng vµ rÊt cã hån - T¶ ngo¹i h×nh ®Ĩ dù b¸o sè phËn nh©n vËt ? Tõ ®ã, ®o¹n trÝch to¸t lªn néi dung g×? - Miªu t¶ tµi s¾c vµ dù b¸o sè phËn cđa chÞ em Thĩy KiỊu * Ghi nhí - Gäi HS ®äc - HS ®äc ghi nhí *Cđng cè: - §äc diƠn c¶m ®o¹n trÝch ? Tr×nh bµy c¶m nhËn vỊ vỴ ®Đp cđa Thĩy KiỊu? ? C¶m høng nh©n v¨n, chđ nghÜa nh©n ®¹o cđa NguyƠn Du thĨ hiƯn trong ®o¹n trÝch nµy nh­ thÕ nµo? *H­íng dÉn häc ë nhµ: - Häc bµi, n¾m ch¾c néi bµi häc. - LuyƯn ®äc diƠn c¶m ®o¹n trÝch - ChuÈn bÞ tiÕt 29: ThuËt ng÷: + T×m hiĨu kh¸i niƯm thuËt ng÷ + S­u tÇm mét sè thuËt ng÷ vỊ chđ ®Ị m«i tr­êng vµ b¶o vƯ m«i tr­êng Ngµy so¹n: 20/9/2013 Ngµy d¹y: 27/9/2013 TiÕt 29 - TiÕng ViƯt : ThuËt ng÷ A. Mơc tiªu cÇn ®¹t: - Häc sinh hiĨu kh¸i niƯm vµ mét sè ®Ỉc ®iĨm cđa thuËt ng÷ - RÌn kÜ n¨ng sư dơng thuËt ng÷ - Gi¸o dơc ý thøc gi÷ g×n sù trong s¸ng cđa tiÕng ViƯt. B. ChuÈn bÞ: Th«ng qua c¸c thuËt ng÷ sư dơng trong tiÕt häc tÝch hỵp víi kiÕn thøc c¸c m«n häc liªn quan C. TiÕn tr×nh lªn líp: *ỉn ®Þnh tỉ chøc: *KiĨm tra 15’: ? Cã mÊy ph­¬ng thøc ph¸t triĨn nghÜa cđa tõ? Ph©n tÝch vÝ dơ minh häa? *Tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y - häc: I. ThuËt ng÷ lµ g×? XÐt vÝ dơ 1 SGK - Gäi HS ®äc - HS ®äc ? So s¸nh c¸ch ®Þnh nghÜa tõ "muèi' vµ tõ "n­íc" ë hai tr­êng hỵp nªu trong s¸ch gi¸o khoa? - C¸ch 1: M« t¶ nh÷ng ®Ỉc ®iĨm vµ cÊu t¹o bªn ngoµi trªn c¬ së kinh nghiƯm, cã tÝnh chÊt c¶m tÝnh - C¸ch 2; ThĨ hiƯn nh÷ng ®Ỉc tÝnh cđa muèi vµ n­íc, mang tÝnh khoa häc ? Mçi c¸ch ®Þnh nghÜa trªn ®­ỵc sư dơng trong ph¹m vi nµo? - C¸ch 1: Trong cuéc sèng d©n d· - C¸ch 2: Trong c¸c v¨n b¶n khoa häc (chuyªn ngµnh hãa häc) XÐt vÝ dơ 2 SGK - Gäi HS ®äc - HS ®äc ? Em ®· häc nh÷ng ®Þnh nghÜa trªn ë nh÷ng m«n häc nµo? - Th¹ch nhị: M«n ®Þa lÝ - Ba d¬: Hãa häc - Èn dơ: Ng÷ v¨n - Ph©n sè thËp ph©n: To¸n ? C¸ch ®Þnh nghÜa nµy gièng c¸ch ®Þnh nghÜa nµo ë vÝ dơ 1? - Gièng c¸ch ®Þnh nghÜa 2 GV chèt: C¸c tõ ng÷ ®­ỵc ®Þnh nghÜa theo c¸ch trªn gäi lµ thuËt ng÷ - HS ghi nhí ? Em hiĨu thÕ nµo lµ thuËt ng÷? -> Ghi nhí 1 TÝch hỵp gi¸o dơc BVMT: ? T×m nh÷ng thuËt ng÷ liªn quan ®Ơn vÊn ®Ị m«i tr­êng vµ b¶o m«i tr­êng? - HS lÊy vÝ dơ II. §Ỉc ®iĨm cđa thuËt ng÷ - H·y quan s¸t l¹i c¸c thuËt ng÷ ë phÇn I - Häc sinh chĩ ý quan s¸t ? Trong lÜnh vùc ®Þa lÝ, thuËt ng÷ "th¹ch nhị" cßn cã ý nghÜa nµo kh¸c kh«ng? - Kh«ng cã, thuËt ng÷ "th¹ch nhị" chØ biĨu thÞ kh¸i niƯm "s¶n phÈm ... c¸c-b«-nic" ? Ng­ỵc l¹i, kh¸i niƯm "s¶n phÈm ... c¸c-b«-nÝc" cã ®­ỵc biĨu thÞ b»ng thuËt ng÷ nµo kh¸c kh«ng? - Kh«ng cã, kh¸i niƯm "s¶n phÈm ... c¸c-b«-nic" chØ ®­ỵc biĨu thÞ b»ng thuËt ng÷ "th¹ch nhị" ? Tõ ®ã em rĩt ra ®Ỉc ®iĨm nµo cđa thuËt ng÷? -> Mçi thuËt ng÷ chØ biĨu thÞ mét kh¸i niƯm, mçi kh¸i niƯm chØ ®­ỵc biĨu thÞ b»ng mét thuËt ng÷ ? ë phÇn I, tõ muèi trong c¸ch gi¶i thÝch nµo cã tÝnh biĨu c¶m? - Tõ muèi trong c¸ch gi¶i thÝch thø nhÊt cã s¾c th¸i biĨu c¶m; Trong c¸ch gi¶i thÝch thø hai kh«ng cã. ? Trong c¸ch gi¶i thÝch nµo th× "muèi" lµ mét thuËt ng÷? - Trong c¸ch gi¶i thÝch thø hai ? Tõ ®ã, em thÊy thuËt ng÷ cßn cã ®Ỉc ®iĨm g×? -> ThuËt ng÷ kh«ng cã tÝnh biĨu c¶m ? Nh­ vËy, thuËt ng÷ cã nh÷ng ®Ỉc ®iĨm nµo? -> Ghi nhí 2 - LÊy vÝ dơ vỊ thuËt ng÷ vµ ph©n tÝch ®Ỉc ®iĨm cđa thuËt ng÷ ®ã - HS lÊy vÝ dơ vµ ph©n tÝch II. LuyƯn tËp Bµi tËp sè 2 - Gäi HS ®äc - HS ®äc bµi tËp ? Trong m«n vËt lÝ, "®iĨm tùa" cã nghÜa lµ g×? - §iĨm tùa: §iĨm cè ®Þnh cđa ®ßn bÈy ? Trong ®o¹n th¬ nµy, "®iĨm tùa" ®­ỵc hiĨu lµ g×? - §­ỵc hiĨu lµ chç dùa -> Kh«ng hiĨu theo nghÜa thuËt ng÷ Bµi tËp sè 3 - H­íng dÉn HS ph©n tÝch nghÜa c¸c tõ. Tõ nµo biĨu thÞ kh¸i niƯm khoa häc lµ thuËt ng÷. - HS ph©n tÝch, x¸c ®Þnh. KÕt qu¶ cÇn ®¹t: + Hçn hỵp (a): ThuËt ng÷; Hçn hỵp (b) kh«ng ph¶i lµ thuËt ng÷ ..... *Cđng cè: ? ThÕ nµo lµ thuËt ng÷? LÊy vÝ dơ minh häa? ? Nªu c¸c ®Ỉc ®iĨm cđa thuËt ng÷? *H­íng dÉn häc ë nhµ: - Häc bµi, n¾m ch¾c néi dung bµi häc. - Hoµn thiƯn c¸c bµi tËp - ChuÈn bÞ tiÕt 30: + Xem l¹i ®Ị bµi bµi viÕt sè 1 + X¸c ®Þnh yªu cÇu vµ c¸c ý chÝnh cÇn triĨn khai trong bµi viÕt. ----------------------------------------------------------- Ngµy so¹n: 22/9/2013 Ngµy d¹y: 30/9/2013 TiÕt 30 - TËp lµm v¨n : Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 1 A. Mơc tiªu cÇn ®¹t: - Häc sinh nhËn thøc râ ­u ®iĨm, nh­ỵc ®iĨm cđa bµi viÕt sè 1 ®Ĩ rĩt kinh nghiƯm trong qu¸ tr×nh viÕt v¨n - Cđng cè kÜ n¨ng sư dơng yÕu tè miªu t¶ trong v¨n thuyÕt minh - Gi¸o dơc ý thøc v­¬n lªn trong häc tËp. B. ChuÈn bÞ: Th«ng qua c¸c thuËt ng÷ sư dơng trong tiÕt häc tÝch hỵp víi kiÕn thøc c¸c m«n C. TiÕn tr×nh lªn líp: *ỉn ®Þnh tỉ chøc: *KiĨm tra bµi cị: (Thùc hiƯn trong tiÕt häc) *Tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y - häc: I. §Ị bµi vµ yªu cÇu cđa ®Ị? 1. §Ị bµi ? Nh¾c l¹i ®Ị bµi bµi viÕt sè 1? - ThuyÕt minh vỊ c©y lĩa trong ®êi sèng cđa ng­êi d©n ViƯt 2. Yªu cÇu cđa ®Ị bµi ? §Ị bµi yªu cÇu viÕt kiĨu bµi g×? - KiĨu bµi: ThuyÕt minh ? §èi t­ỵng thuyÕt minh lµ g×? - §èi t­ỵng thuyÕt minh: C©y lĩa ? Néi dung chÝnh cÇn thuyÕt minh lµ g×? - Vai trß, c«ng dơng cđa c©y lĩa trong ®êi sèng cđa ng­êi d©n ViƯt Nam ? §Ĩ viÕt bµi tèt, cÇn vËn dơng nh÷ng kÜ n¨ng nµo? - KÜ n¨ng lµm v¨n nãi chung, lµm bµi v¨n thuyÕt minh nãi riªng; KÜ n¨ng sư dơng yÕu tè miªu t¶ vµ c¸c biƯn ph¸p nghƯ thuËt trong v¨n thuyÕt minh 3. LËp dµn ý ? Tõ nh÷ng yªu cÇu trªn, h·y lËp dµn ý cho bµi viÕt? *MB: Giíi thiƯu c©y lĩa vµ vai trß cđa nã trong ®êi sèng *TB: - ThuyÕt minh vỊ ®Ỉc ®iĨm sinh häc cđa c©y lĩa - ThuyÕt minh vỊ vai trß cđa c©y lĩa trong ®êi sèng (träng t©m bµi viÕt): + Lĩa lµ nguån l­¬ng thùc chÝnh + Lµ mỈt hµng xuÊt khÈu + §­ỵc dïng ®Ĩ lµ nhiỊu lo¹i b¸nh, thùc phÈm kh¸c .... *KB: Kh¼ng ®Þnh gi¸ trÞ cđa c©y lĩa, nªu t×nh c¶m, sù g¾n bã víi c©y lĩa... II. Tr¶ bµi - Gi¸o viªn tr¶ bµi cho HS - HS nhËn bµi, ®äc kÜ bµi lµm, ®èi chiÕu víi yªu cÇu vµ lêi phª cđa gi¸o viªn. III. NhËn xÐt 1. Tỉ chøc cho häc sinh tù nhËn xÐt Gỵi ý: ? Bµi viÕt cđa em ®· ®¶m b¶o néi dung vµ ®Ỉc tr­ng kiĨu bµi ch­a? ? Em ®· vËn dơng yÕu tè nghƯ thuËt vµ biƯn ph¸p nghƯ thuËt ch­a? ? Bµi viÕt cđa em cßn m¾c nh÷ng lçi g×? - HS suy nghÜ, tù ®¸nh gi¸, bµi lµm cđa m×nh 2. Gi¸o viªn nhËn xÐt: *¦u ®iĨm: - §a sè bµi viÕt ®¶m b¶o ®Ỉc tr­ng kiĨu bµi - Mét sè häc sinh biÕt vËn dơng tèt yÕu tè miªu t¶ vµ c¸c biƯn ph¸p nghƯ thuËt - KÜ n¨ng viÕt v¨n kh¸ tèt, diƠn ®¹t tr«i ch¶y, v¨n viÕt cã giäng ®iƯu *Nh­ỵc ®iĨm: - ViƯc vËn dơng yÕu tè miªu t¶ vµ c¸c biƯn ph¸p nghƯ thuËt ë nhiỊu bµi viÕt ch­a ®em l¹i hiƯu qu¶ thÈm mÜ cao. - KÜ n¨ng viÕt v¨n cđa mét sè HS yÕu: + Ch­a biÕt viÕt më bµi vµ kÕt bµi + Ch­a x©y dùng ®­ỵc bè cơc hỵp lÝ cho bµi viÕt+ DiƠn ®¹t vơng vỊ - Mét sè bµi viÕt cßn m¾c nhiỊu lçi chÝnh t¶ IV. Ch÷a lçi ®iĨn h×nh: 1. Lçi chÝnh t¶: - C©y nĩa -> C©y lĩa - Sanh m­ít -> Xanh m­ít - SuÊt khÈu -> XuÊt khÈu 2. Lçi diƠn ®¹t: - XuÊt khÈu g¹o rÊt cã kinh tÕ -> G¹o lµ mỈt hµng xuÊt khÈu cã gi¸ trÞ kinh tÕ... - Nh÷ng b«ng lĩa vµng chãe... -> Nh÷ng b«ng lĩa vµng ­¬m ... V. §äc bµi v¨n - Yªu cÇu ®äc mét sè bµi lµm tèt - HS nghe ®Ĩ vËn dơng - GV ®äc vµ ph©n tÝch lçi ë mét sè ®o¹n v¨n - HS chĩ ý ®Ĩ rĩt kinh nghiƯm *Cđng cè: - Gi¸o viªn gäi ®iĨm, khÝch lƯ häc sinh cè g¾ng häc hµnh *H­íng dÉn häc ë nhµ: - TiÕp tơc rÌn luyƯn viƯc vËn dơng yÕu tè miªu t¶ vµ c¸c biƯn ph¸p nghƯ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt minh. - ChuÈn bÞ häc v¨n b¶n C¶nh ngµy xu©n + §äc diƠn c¶m ®o¹n trÝch. + T×m hiĨu bĩt ph¸p t¶ c¶nh cđa NguyƠn Du qua ®o¹n trÝch