Giáo án Ngữ văn 9 - Tuần 1 - Bài 1 - Tiết 1,2: Phong cách Hồ Chí Minh

Tuần 1 Bài 1 Tiết 1,2 PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH. Lê Anh Trà ****** A. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh: -Thấy được vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hoà giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại, thanh cao và giản dị. -Từ lòng kính yêu, tự hào về Bác, HS có ý thức tu dưỡng, học tập, rèn luyện theo gương Bác. -Thấy được một số biện pháp nghệ thuật chủ yếu đã góp phần làm nổi bật vẻ đẹp phong cách Hồ Chí Minh. B Chuẩn bị: 1. Giáo viên: Giáo án, tranh ảnh, băng hình về Bác. Những mẫu chuyện về cuộc đời Hồ Chí Minh. 2. Học sinh: Đọc bài; soạn theo câu hỏi tìm hiểu văn bản. C. Tiến trình lên lớp: I. Ổn định tổ chức: II. Bài mới: Hoạt động của GV và HS *Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm hiểu chung - GV hướng dẫn HS đọc phần chú thích để tìm hiểu từ khó và tìm hiểu vài nét về tác giả và tác phẩm. - Nêu vài nét về tác giả? * Lê Anh Trà. -Nêu vài nét về tác phẩm ? Nêu xuất xứ ? * Trích phong cách Hồ Chí Minh, cái vĩ đại gắn với cái giản dị, trong Hồ Chí Minh và văn hoá Việt Nam viện văn hoá xuất bản Hà nội1990. - Yêu cầu HS đọc và giải thích từ khó? * Đọc: Giọng chậm rãi,bình tĩnh, diễn cảm thể hiện sự kính trọng đối với Bác. * Giải thích từ khó:12 từ theo SGK * Đạm bạc: sơ sài, giản dị, không cầu kì, bày vẻ. *Bất giác: một cách tự nhiên, ngẫu nhiên, không dự định trước. - Kiểu loại văn bản và phương thức biểu đạt? * Kiểu văn bản nhật dụng. * Phương thức biểu đạt chính luận. - Văn bản thuộc chủ đề gì? * Sự hội nhập với thế giới và giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc. - Tìm bố cục và nêu ý từng phần? * Đoạn trích chia 2 phần: + “ Trong cuộc đời ……… rất hiện đại “ Hồ Chí Minh với sự tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại. + “ Lần đầu tiên ……… thể xác “ Những nét đẹp trong lối sống Hồ Chí Minh. * Hoạt động 2: Hướng dẫn phân tích. 1. Câu hỏi 1: SGK/8 * Những tinh hoa văn hoá nhân loại đến với Bác trong hoàn cảnh nào? -Bác tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại trong cuộc đời hoạt động cách mạng đầy gian nan, vất vả, bắt ngồn từ khát vọng tìm đường cứu nước . + Năm 1911 rời bến nhà rồng. + Qua nhiều cảng trên thế giới. + Thăm và ở nhiều nước. * Do đâu Bác có được vốn tri thức như vậy? - Nắm vững phương tiện giao tiếp là ngôn ngữ. - Qua công việc lao động mà học hỏi. -Tìm hiểu, học hỏi đến mức sâu sắc. * Động lực nào giúp Bác có những vốn tri thức đó? - Ham học hỏi, tìm hiểu. Đi đến đâu cũng học hỏi. * Em có nhận xét gì về phong cách Hồ Chí Minh? Tìm chi tiết chứng minh? - Hồ Chí Minh là người thông minh, cần cù , yêu lao động: + Tiếp thu có chọn lọc. + Biết tiếp thu cái đẹp, cái hay. + Biết phê phán cái hạn chế tiêu cực. * Tìm chi tiết cho thấy vốn tri thức văn hoá sâu rộng của Bác? - Sâu : Uyên thâm. -Rộng: Từ văn hoá Phương Đông đến phương Tây 2. Câu hỏi 2: SGK/ 8 -Trên nền tảng văn hoá dân tộc mà tiếp thu những ảnh hưởng quốc tế ( tất cả những ảnh hưởng quốc tế đã được nhào nặn với cái gốc văn hoá dân tộc không gì lay chuyển được.) * Phần 1 nói về thời kỳ nào trong sự nghiệp hoạt động cách mang của Bác ? - Thời kỳ Bác đang hoạt động ở nước ngoài. * Phần 2 nói về thời kỳ nào trong sự nghiệp cách mạng của Bác? - Thời kỳ Bác làm chủ tịch nước. * Thời kỳ Bác làm chủ tịch nước thì nét đẹp trong lối sống của Bác thể hiện ở những phương diện nào? - Thể hiện ở 3 phương diện: nơi ở, trang phục,ăn uống. * Nơi ở và nơi làm việc của Bác được giới thiệu như thế nào? - Nơi ở: Chiếc nhà sàn nhỏ bằng gỗ bên cạnh chiếc ao. - Nơi làm việc: Có vài phòng tiếp khách, họp bộ chính trị,làm việc và ngủ. * Trang phục của Bác thế nào? - Bộ quần áo bà ba nâu. -Chiếc áo trấn thủ. - Đôi dép lốp thô sơ. Chiếc va li con và vài vật kỷ niệm *Bác ăn uống như thế nào? -Cá kho, rau luộc, dưa ghém,cà muối, cháo hoa… *Qua trên em cảm nhận được gì về lối sống của Bác? -Bác đã tự nguyện chọn lối sống vô cùng giản dị. 3.Câu3: SGK/8 - Đây không phải là lối sống kham khổ của mhững người tự tìm vui trong cảnh nghèo. -Đây không phải là cách tự thần thánh hoá, tự cho mình khác đời, hơn đời. -Đây là một cách sống có văn hoá, một cách di dưỡng tinh thần, một quan niệm thẫm mỹ: cái đẹp chính là sự giản dị, tự nhiên. * Nét đẹp trong lối sống của Bác giống các nhân vật hiền triết nào trong lịch sử? Tìm câu thơ dẫn chứng? -Nguyễn Trãi ở Côn Sơn. -Nguyễn Bỉnh Khiêm sống ở quê nhà: Thu ăn măng trúc, đông ăn giá. Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao. 4. Câu4: SGK/8 - Con người Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hoà, trọn vẹn giữa truyền thống văn hoá dân tộc với tinh hoa văn hoá nhân loại. * Ý nghĩa cao đẹp của phong cách Hồ Chí Minh là gì? - Giống các vị danh nho: Không phải tự thần thánh hoá, tự làm cho khác đời, lập dị, mà là cách di dưỡng tinh thần, một quan điểm thẫm mỹ về lẽ sống. -Khác với các vị danh nho: Đây là lối sống của một người cộng sản lão thành, một vị chủ tịch nước, linh hồn của dân tộc trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ và công cuộc xây dựng CNXH. * Hoạt động 3 : Hướng dẫn tổng kết * Tìm những biện pháp nghệ thuật trong văn bản làm nổi bật vẻ đẹp phong cách Hồ Chí Minh? - Kể, bình luận. - “ Có thể nói ít có vị lãnh tụ nào…… Hồ Chí Minh “. - Quả như một……… trong cổ tích. - Dùng từ Hán Việt. - Nghệ thuật đối lập: vĩ nhân mà hết sức giản dị, gần gũi; am hiểu mọi nền văn hoá nhân loại mà hết sức dân tộc, hết sức Việt Nam. -Chọn lọc những chi tiết tiêu biểu. * Nêu vẻ đẹp phong cách Hồ Chí Minh? - HS đọc phần ghi nhớ. Nội dung ghi I. Tìm hiểu chung. 1.Tác giả: 2. Tác phẩm: 3. Đọc và giải thích từ khó: a. Đọc: b. Giải thích từ khó: 4. Kiểu loại vả phương thức: 5. Chủ đề: 6. Bố cục: II. Phân tích: 1. Hồ Chí Minh với sự tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại: - Đi qua nhiều nơi. - Tiếp xúc với văn hoá nhiều nước từ phương Đông đến phương Tây. - Qua nhiều cảng trên thế giới. - Nói và viết thạo nhiều thứ tiếng nước ngoài. - Làm nhiều nghề khác nhau. - Ham học hỏi, tìm hiểu. - Không chịu ảnh hưởng một cách thụ động. - Tiếp thu văn hoá nhân loại dựa trên nền tảng văn hoá dân tộc. 2. Nét đẹp trong lối sống Hồ Chí Minh: - Nơi ở và làm việc đơn sơ - Trang phục hết sức giản dị - Aên uống đạm bạc với những món ăn dân dã bình dị. _Bác có một lối sống vô cùng giản dị. - Cách sống giản dị, đạm bạc của Bác lại vô cùng thanh cao, sang trọng. - Vẻ đẹp của cuộc sống gắn với thú quê đạm bạc mà thanh cao. - Lối sống của Bác là sự kế thừa và phát huy những nét đẹp của những nhà văn hoá dân tộc, họ mang nét đẹp thời đại gắn bó với nhân dân. III. Tổng kết: 1. Nghệ thuật: - Kết hợp giữa kể chuyện và phân tích, bình luận. - Chọn lọc những chi tiết tiêu biểu. - Dùng từ Hán Việt. - Nghệ thuật đối lập. 2.Nội dung: Vẻ đẹp của phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hoà giữa truyền thống văn hoá dân tộc và tinh hoa văn hoá nhân loại, giữa thanh cao và giản dị. III.Luyện tập: Kể một câu chuyện về lối sống giản dị mà cao đẹp của Chủ tịch Hồ Chí Minh. IV.củng cố: 1.Vốn tri thức văn hoá nhân loại của Bác sâu rộng như thế nào? 2.Lối sống bình dị của Bác thể hiện qua những phương diện nào? V.Hứơng dẫn bài mới: 1. Học thuộc bài. 2.Chuẩn bị bài “ Các phương châm hội thoại “ theo câu hỏi ở các phần SGK/8,9,10. 3 .Xem trước phần luyện tập SGK/10,11 VI. Rút kinh nghiệm: