Giáo án Ngữ văn 9 - Tuần 11 - Tiết 54: Tập làm thơ tám chữ

Tiết 54, Tuần 11. TẬP LÀM THƠ TÁM CHỮ I - Kiểm tra bài cũ: - Phân biệt ẩn dụ &hoán dụ? cho VD minh hoạ? - Thế nào là BP nói giảm nói tránh? Cho VD? II - Mục têu cần đạt:Giúp HS: - Nắm được đặc điểm , khả năng, miêu tả, biểu hiện phong phú của thể thơ tám chữ. - Qua hoạt động làm thơ 8 chữ phát huy tinh thần sáng tạo, sự hứng thú học tập, rèn thêm năng lực cảm thụ thơ ca. III - Chuẩn bị: - GV: Bài soạn và những tư liệu có liên quan. Một số bài thơ tiêu biểu,những KL ngắn gọn về đặc trưng thể thơ 8 chữ. - HS: Chuẩn bị câu hỏi sgk, đề cương bình 1 đoạn thơ 8 chữ đã học trong chương trình để trình bày trước lớp. IV- Tiến trình các HĐ: Hướng dẫn GV&HS Nội dung bài học HĐ1: Hướng dẫn HS nhận diện thể thơ 8 chữ. -HS đọc kỹ 3 đoạn thơ sgk . - Số lượng chữ ở mỗi dòng? - Xác định &gạch dưới những chữ gieo vần ở mỗi đoạn. nhận xét cách gieo vần? - Nhận xét về cách ngắt nhịp? => Nêu đặc điểm về thể thơ 8 chữ? HĐ2:Hướng dẫn HS luyện tập. - Đọc BT1: Điền từ vào chổ trống. - Đọc BT2: Điền vào chỗ trống. - Đọc BT3: Cho biết câu nào bị chép sai? Nêu rõ lý do & sửa lại cho đúng. HĐ3: Hướng dẫn HS thực hành làm thơ 8 chữ: - Đọc BT1: Điền từ đúng thanh vần vào chổ trống. - Đọc BT2: Hoàn thành bài thơ. *Yêu cầu: - Câu thơ cuối phải đủ 8 chữ. - Chữ cuối phải có khuôn âm”ương” hoặc “a” & mang thanh bằng. I - Nhận diện thơ 8 chữ: 1.VD: 2.Nhận xét a/ Số chữ mỗi dòng:8 b/ Những chữ có chức năng gieo vần ở mỗi đoạn: tan – ngàn; mới - gội; bừng - rừng ; gắt - mật. - về - nghe; học - nhọc; bà - xa. - ngát – hát; non - son - đứng - dựng; tiên - nhiên. => Các vần đều ở cuối câu: vần chân. Đoạn a: các câu bắt vần liền nhau,vần liền. Đoan c: cách dòng,vần gián cách… c/ Nhận xét cách ngắt nhịp: Mỗi đoạn,mỗi câu có nhịp khác nhau tuỳ thuộc vào nội dung miêu tả, diễn đạt 2/3/3; 3/23; 3/3/2… (*) Ghi nhớ(sgk) II - Luyện tập nhận diện thể thơ 8 chữ: Bài tập 1 Điền vào đoạn thơ sau: Hãy cắt đứt…………..ca hát. ………………..……..ngày qua. …………………..……bát ngát. Của ngày mai…..…….muôn hoa. Bài tập 2 Điền các từ theo thứ tự: cũng mất tuần hoàn đất trời. Bài tập 3 Câu 3:âm cuối sai thanh điệu và vần vì từ rộn rã , từ: “rã” không bắt vần với từ “gương” ở dòng thơ trên Thay bằng: đến trường, vào trường III - Thực hành làm thơ 8 chữ: 1/Điền từ đúng thanh ,vần vào chỗ trống: - Câu 3:từ : “vườn” - Câu 4:từ : “qua” 2/Hoàn thành bài thơ: * Câu 4: Có thể chọn một trong các câu sau: Bóng ai kia thấp thoáng giữa màn sương. Của một thời áo trắng những tơ vương. Vẫn còn đây giây phút buổi chia xa Thuở thiếu thời một thoáng đã trôi qua V- Hướng dẫn HS: 1. Học bài: - Nhận diện, đặc điểm của thể thơ 8 chữ. - Làm BT3SGK. 2. Soạn bài: Trả bài KT văn. - Củng cố các kiến thức về văn học Trung đại đồng thời nắm vững giá trị nội dung và nghệ thuật của các tác phẩm. - Nhận ra được chỗ đúng và chỗ sai trong bài làm của mình. - Rèn kỹ năng tìm hiểu, phân tích các câu hỏi của đề bài. - Rút kinh nghiệm làm bài kiểm tra 1 tiết cho những lần sau * RKN: HS nhận diện được thể thơ 8 chữ và có cố gắng tập làm được bài thơ 8 chữ theo yêu cầu. ________Nắng sântrường_______ Có chút gì thoảng qua mà nhớ mãi Có chút gì đọng lại chẳng sao quên Một chút nắng, một chút màu xa vắng Vẫn mơn man ngập bóng dáng sân trường Cô vào lớp nắng sân trường níu bước Khắc bóng hình lên bục giảng thân thương Thầy đi qua, năm tháng dưới mái trường Nắng in mãi dấu chân thầy gian khó ( Nguyễn Anh Khánh Phương) Một số bàai thơ 8 chữ HS tự làam Thầy cô! e-Một chút-f Người lái đò đã đưa khách sang sông Một chút nắng cho thêm hồng đôi má Chẳng chờ mong có ngày ai trở lại Một chút mây cho xanh biếc da trời Người cũng vậy , suốt một đời cao cả Một chút gió cho xôn xao hoa lá Lặng lẽ ươm mầm hạt giống mai sau Một chút hương thầm thoảng nhẹ trong ta ( Nguyễn Nhật Dương) ( Nguyễn Thị Anh Thư) Hạ Nắng hạ vàng lấp lấp tiếng ve ngân Chùm phượng đỏ lunh linh trong gió nhẹ Mây lang thang bay về nơi vô tận Cơn mưa rào, tí tách đợi mùa sang. ( Nguyễn Hoàng Lâm) Giờ chơi Cháu yêu bà Giờ ra chơi sân trường thành sân bóng Bà ơi bà ! Cháu yêu bà nhiều lắm Những bàn chân nho nhỏ chạy long nhong Bao tháng năm bà khó nhọc lặng thầm Quả bóng chẳng chịu thua tài ai hết Để cho cháu từng quả hồng quả mận Nên lăn hoài, lăn mãi chẳng nằm im Từng nắm xôi vò, từng bát chè khoai. (Giản Anh Duy) ( Ngọc Diệp) Bạn! Quê Ngoại Có nhỏ bạn bốn năm cùng chung lớp Quê ngoại em một miền quê tươi đẹp Nên thân nhau không biết tự bao giờ Nơi con sông ôm ấp luỹ tre làng Cùng học hành, cùng trò chuyện ngây ngơ Nơi bóng trăng hoà trong gió mơn man Cũng có lúc giận hờn nhau vớ vẩn Nơi cánh diều mỗi chiều hè cưỡi gió Năm học cuối, bao nhiêu điều muốn nói. Quê ngoại em nơi ông bà ở đó Nhưng ngại ngùng, sợ bạn nghĩ vẩn vơ Mái tóc xanh xưa đã ngã màu Nên lặng thầm, lòng tự nhủ: Bạn ơi! Cả cuộc đời lao đao cùng sương gió Hãy gắng học tương lai đang rộng mở Cho cháu con noấm đến bây giờ ( Võ Minh Đạt) ( Phạm Thị Thanh Thảo) & Không thuộc bài? Hoa Phượng! Không thuộc bài không phải vì không học Tuổi học trò ai không yêu hoa phượng Mà đêm qua mê ngủ mải quên bài Một loài hoa đỏ rực nỗi nhớ mong Sáng vào lớp tim em sao đập mãi Năm tháng đợi hoa tàn rồi hoa nở Cầu mong sao cô đừng gọi tên em! Cho ve sầu ngơ ngẩn hát lời thơ ( Nguyễn Minh Nhật) ( Lan Thảo) Gọi ! Tình Con ! Em gọi nắng soi vào trang sách vở Con muốn ngả vào hai cánh tay cha Em gọi mậy thêu dệt những vần thơ Con muốn uống cả đôi dòng sữa mẹ Em gọi gió xua tan cơn dông bão Tình cảm ấy chẳng bao giờ chia sẻ Gọi dòng sông về hát với tuổi thơ. Như võng đưa, không chỉ một đầu dây ( Thanh Tâm) ( Đống Thị Huỳnh Như) ? Mơ Đêm nằm mơ lòng bỗng xao xuyến lạ Em là cô giáo nhỏ dạy trường xa. Trên bục giảng bao điều em muốn hỏi Hỏi vì sao lời nói ở đầu môi? ( Nguyễn Thị Ngọc Mai)