Giáo án Ngữ văn 9 - Tuần 19 - Bài 19 - Tiết 91, 92: Bàn về đọc sách

Tuần 19 Bài19 Tiết 91,92 BÀN VỀ ĐỌC SÁCH. (Trích) Chu Quang Tiềm. *************** A.. Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh: - Hiểu được sự cần thiết của việc đọc sách và phương pháp đọc sách. - Rèn luyện thêm cách viết văn nghị luận qua việc lĩnh hội bài nghị luận sâu sắc,sinh động,giàu tính thuyết phục của Chu Quang Tiềm. B.Chuẩn bị: 1 Giáo viên: Tư liệu về sách. 2 Học sinh: Soạn bài theo yêu cầu của GV. C.Tiến trình lên lớp: I. Ổn định tổ chức: II.Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra bài soạn một vài HS. III. Bài mới: Hoạt động của Giáo viên và học sinh Nội dung ghi * Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm hiểu chung. -GV gọi HS đọc phần dấu sao để tìm hiểu vài nét về tác giả và tác phẩm. - Nêu vài nét về tác giả? * Chu Quang Tiềm (1897-1986) người Trung Quốc. * Nhà Mỹ học và lý luận văn học nổi tiếng. * Ông viết và bàn nhiều về đọc sách. - Nêu vài nét về tác phẩm? * Phần trích dịch từ sách “Danh nhân Trung Quốc bàn về niềm vui, nỗi buồn của việc đọc sách” (Bắc Kinh,1995,GS Trần Đình Sử dịch) * Văn bản là lời bàn tâm huyết của người đi trước muốn truyền lại cho các thế hệ sau. * Hoạt động 2: Hướng dẫn đọc, tìm hiểu từ khó, thể loại, bố cục, vấn đề nghị luận. - GV hướng dẫn HS thực hiện các phần trên. * Đọc: Rõ ràng, mạch lạc với giọng tâm tình nhẹ nhàng như lời trò chuyện. * Tìm hiểu từ khó: 7 từ SGK.( Cần phân biệt cho HS giữa học vấn với học thuật). * Thể loại: Văn bản nghị luận do có hệ thống luận điểm, cach lập luận và tên văn bản. * Bố cục: 3 phần. (Câu hỏi 1/SGK trang 6). + “Học vấn không chỉ là ……… thế giới mới” Sự cần thiết và ý nghĩa của việc đọc sách. + “Lịch sử ……… lực lượng” Những khó khăn, nguy hại hay gặp của việc đọc sách trong tình hình hiện nay. + “Đọc sách ……… học vấn khác” Phương pháp chọn sách và đọc sách. * Vấn đề nghị luận(câu hỏi 1 SGK/6): nêu tầm quan trọng của việc đọc sách, yêu cầu ngày càng cao của hoạt động này trong quá trình tích lũy tri thức của mỗi con người. Từ đó giới thiệu văn bản, khẳng định giá trị văn học thực tiễn. * Hoạt động3: Hướng dẫn phân tích - Câu hỏi 2 SGK/6: Qua lời bàn của Chu Quang Tiềm, em thấy sách có tầm quan trọng như thế nào? Việc đọc sách có ý nghĩa gì? ªSách có tầm quan trọng đặc biệt với cuộc sống và việc đọc sách có ý nghĩa vô cùng quan trọng với con đường phát triển của nhân loại vì: * Sách ghi chép, cô đúc và lưu truyền mọi tri thức, mọi thành tựu mà loài người tìm tòi, tích lũy được. * Những sách có giá trị có thể xem là coat mốc trên con đường phát triển của nhân loại. * Sách là kho tàng kinh nghiệm quý báu của di sản tinh thần mà loài người thu lượm nung nấu suốt mấy ngàn năm. ª Ýù nghĩa của việc đọc sách: Đọc sách là con đường tích lũy, nâng cao vốn tri thức. Đọc sách chính là sự chuẩn bị kiến thức cho con đường học vấn, phát hiện thế giới mới. Để thu được các thành tựu mới trên con đường phát triển học thuật thì phải biết kế thừa thành tựu của người đi trước đúc kết được qua sách. - Câu hỏi 3 SGK/6:Muốn tích lũy học vấn, đọc sách có hiệu quả, tại sao trước tiên cần biết chọn lựa sách mà đọc? Theo tác giả, nên chọn lựa như thế nào? - Đọc sách có dễ không? * Sách nhiều khiến người ta không chuyên sâu, dễ sa vào lối “ăn tươi nuốt sống” chứ không kịp tiêu hóa, không biết nghiền ngẫm. - Có nên lựa chọn sách để đọc hay không? * Sách nhiều khiến người đọc khó lựa chọn, lãng phí thời gian và sức lực với những cuốn không thật có ích. - Tại sao cần lựa chọn sách khi đọc? * Không tham đọc nhiều, đọc lung tung mà phải chọn cho tinh, đọc cho kỹ những sách thật sự có giá trị, có lợi cho mình. * Cần đọc kỹ các cuốn sách, tài liệu cơ bản thuộc lĩnh vực chuyên môn, chuyên sâu của mình. * Đọc các loại sách thường thức, sách thuộc lĩnh vực gần gũi, kế cận với chuyên môn: “ Trên đời không có học vấn nào là cô lập, tách rời các học vấn khác”, vì thế “không biết rộng thì không thể chuyên, không thông thái thì không thể nắm gọn”. GV nói thêm: Trong tình hình hiện nay, sách vở ngày càng nhiều thì việc đọc sách ngày càng không dễ. Bài viết này chỉ ra hai thiên hướng sai lạc: ¯Sách nhiều khiến người ta không chuyên sâu đễ sa vào lối”ăn tươi nuốt sống” chứ không kịp tiêu hóa, không biết nghiền ngẫm. ¯Sách nhiều khiến người đọc khó chọn lựa, lãng phí thời gian và sức lực với những cuốn không thật có ích. Và khi đã lựa chọn sách đã đọc thì tác giả bài viết đã khẳng định: “ Trên đời ………… học vấn khác”, “Không biết rộng ……… nắm gọn”. F Ý kiến này chứng tỏ kinh nghiệm, sự từng trải của một học giả lớn. - Câu hỏi 4 SGK/7: Phân tích lời bàn của tác giả bài viết về phương pháp đọc sách. Tìm hiểu cách lập luận, trình bày ở phần này? * Không nên đọc lướt qua, đọc và suy nghĩ nhất là với sách có giá trị nên “trầm ngâm tích lũy tưởng tượng”. * Không nên đọc một cách tràn lan, theo kiểu hứng thú cá nhân mà cần đọc có kế hoạch và có hệ thống. Ø Theo tác giả đọc sách đâu chỉ học tập tri thức mà còn là chuyện rèn luyện tính cách, chuyện học làm người. - Câu hỏi 5 SGK/7: bài viết có sức thuyết phục cao. Theo em, điều ấy được tạo nên từ những yếu tố cơ bản nào? * Nguyên nhân tạo nên tính thuyết phục, sức hấp dẫn cao của văn bản là: + Nội dung các lời bàn và trình bày của tác giả xác đáng vì nó là lời tâm huyết của một học giả có uy tín. + Giọng điệu lời bàn như trò chuyện , tâm tình nhằm chia sẻ kinh nghiệm thành công và that bại trong cuộc sống. + Bố cục chặt chẽ, hợp lý, ý kiến dẫn dắt tự nhiên. + Cách viết câu giàu hình ảnh. * Hoạt động 4: Hướng dẫn tổng kết. - Nêu luận điểm của bài? - Nêu đặc sắc nghệ thuật? * HS dựa vào ghi nhớ để trả lời. I.Tìm hiểu chung: 1. Tác giả: 2. Tác phẩm: II. Đọc, tìm hiểu từ khó,thể loại,bố cục,vấn đề nghị luận: 1. Đọc: 2. Tìm hiểu từ khó: 3. Thể loại: 4. Bố cục: 5. Vấn đề nghị luận: Tầm quan trọng của việc đọc sách, yêu cầu ngày càng cao của hoạt động này trong quá trình tích lũy tri thức của mỗi con người. III. Phân tích: 1. Tầm quan trọng và ý nghĩa của việc đọc sách: a. Tầm quan trọng: - Sách là kho tàng tri thức được tích lũy và lưu truyền. - Sách dẫn đường cho sự phát triển của nhân loại. - Sách là kho tàng quí báu của di sản tinh thần. b. Ý nghĩa: Đọc sách là con đường tích lũy, nâng cao vốn tri thức. 2. Phương pháp đọc sách: a. Cách lựa chọn: - Chọn sách có giá trị. - Đọc sách , tài liệu thuộc lĩnh vức chuyên môn, chuyên sâu. - Đọc sách thường thức có liên quan đến chuyên môn. b. Cách đọc sách: - Đọc kết hợp với suy nghĩ. - Đọc có kế hoạch, có hệ thống. 3. Tính thuyết phục, sức hấp dẫn của văn bản: - Nội dung nói lên tâm huyết của một học giả. - Giọng điệu tâm tình, trò chuyện. - Bố cục chặt chẽ. - Cách viết câu câu hình ảnh. IV. Tổng kết: Đọc sách là một con đường quan trọng để tích lũy, nâng cao học vấn. Ngày nay sách nhiều, phải biết chọn sách mà đọc, đọc ít mà chắc còn hơn đọc nhiều mà rỗng. Cần kết hợp giữa đọc rộng với đọc sâu, giữa đọc sách thường thức với đọc sách chuyên môn. Việc đọc sách phải có kế hoạch, có mục đích kiên định chứ không thể tùy hứng, phải vừa đọc vừa nghiền ngẫm. Qua bài viết “Bàn về đọc sách”, Chu Quang Tiềm đã trình bày những ý kiến xác đáng ấy một cách có lý lẽ và bằng những dẫn chứng sinh động. IV Củng cố: HS đọc lại phần ghi nhớ SGK/7. V. Hướng dẫn chuẩn bị bài mới: 1. Học thuộc bài. 2. Chuẩn bị bài Khởi ngữ. - Phân biệt các từ ngữ in đậm với chủ ngữ trong những câu ở câu 1 về vị trí trong câu và quan hệ với vị ngữ? - Trước các từ ngữ in đậm nói trên, có ( hoặc có thể thêm) những quan hệ từ nào? - Xem trước phần luyện tập. VI. Rút kinh nghiệm: