Giáo án Ngữ văn lớp 10 Đọc văn :Chiến thắng MtaoM xây

Đọc văn :Chiến thắng MtaoM xây Ngày soạn:25/08/2008 (Trích sử thi “Đăm săn” A.Mục tiêu bài học.Giúp Hs: 1 .Hiểu được ý nghĩa cảu đè tài chiến tranh và chiến công của người anh hùng trong đoạn trích. 2. Biết phân tích các đặc điểm ngôn ngữ đối thoại của nhân vật ,ngôn ngư trần thuật của người kể sử thi,các biện pháp tu từ:so sánh ,phóng đại..nhằm làm sáng tỏ tính lí tưởng và âm điệu hùng tráng của thể loại sử thi anh hùng. B Phương pháp thực hiện. Đoc hiểu, giảng bình, thảo luận. C. Phương tiện. SGK,SGV ngữ văn lớp 10,Thiết kế bài học ngữ văn 10. C.Tiến trình. 1. ổn định tổ chức. 2.Kiểm tra bài cũ. Hãy cho biết :sử thi là gì?kể tên một số sử thi mà em biết? 3.Bài mới.Dẫn dắt………….. HoạT động của GV và HS Nội dung bài học Hoạt động1:GV hướng dẫn HS nắm được những nét quan trọng nhất của thể loại sử thi,đặc điểm của sử thi anh hùng. ?Hãy cho biết trong phần tiểu dẫn ,SGK đã trình bày những vấn đề chính gì? ?Hãy đọc phần tóm tắt tác phẩm trong SGK. ?Hãy nêu vị trí đoạn trích? Hoạt động2:GV yêu cầu học sinh tóm tắt các sự kiện chính của đoạn trích (trả lời câu hỏi 1-Sgk,Tr39), Hs khácbổ sung và GV đưa ra bảng phụ. ?Hãy nhận xét mối quan hệ giữa các tình tiết trong tác phẩm với cốt truyện cuả nó? ?Cốt truyện được quyết định bởi những yếu tố nào? Hoạt động3.Gv hướng dẫn Hs tìm hiểu cuộc chiến đáu giữa Đs và Mtao Mxây. Hỏi: Nguyên nhân dẫn đến cuộc chiến giữaĐ &M? ? Đó là cuộc chiến đấu chính hay fi nghĩa? Hỏi: Hãy thuật lại ngắn gọn cuộc chiến? Gv:lưu ý Hs đọc đoạn trích từ: “đầu trang 32…..cũng k thủng” hiệp đấu thứ nhất, cảnh 2 người múa khiên dược miêu tả như thế nào?tại sao Đắm săn lại k múa trước? Gv:hỏi..chi tiết Đ ăn miếng trầu của vợ sức khoẻ tăng lên gấp bội có ý nghĩa như thế nào? àVật thần kì hỗ trợ người anh hùng Hỏi:Hãy nx tư thế của Đ và M?nghệ thuật miêu tả có gì độc đáo? G: Sức mạnh cảu Đ là sức mạnh của gió lốc, của vũ trụ…Sức mạnh ấy kết tinh từ khát vọng, ứoc mơ về một cuộc sống bình yên thịnh vượng của nhân dân.vì vậy mà Đ đã được hỗ trợ sức mạnh từ NV thần kì I.Tìm hiểu chung. 1. Phân loại sử thi. - Sử thi thần thoại. - Sử thi anh hùng. +Nv trung tâm là người anh hùng có vevẻ.vvẻ đẹp và tài năng phi thường…. +Kể về sự nghiệp và chiến công của người anh hùng đối với toàn thể cộng đồng. 2. Tóm tắt tác phẩm sử thi “Đăm săn”. 3. Vị trí đoạn trích. II.Đọc-Hiểu đoạn trích. 1.Tóm tắt đoạn trích ->Các tình tiết của truyện cấu tạo nên cốt trucốt truyện. ->Cốt truyện sử thi được tạo bởi các sự kiện sử thi. ->Các sự kiện lại được quyết định bởi các hành động sử thi của các NV 2.Cuộc chiến đấu giữa Đăm săn& MtãoMây. a. Nguyên nhân . - MtãoMây lừa lúc Dăm săn cùng buôn làng đi làm vắng đã đến cướp fá buôn làng, bắt vợ ĐSàxúc fạm đến danh dự, đe doạ đến Hp, sự bình yên của bộ tộc . - K chỉ Đs mà cả bộ tộc của chàng cũng bị xúc fạm, danh dự bị tổn thương… à Đs buộc fải tiến hành cuộc chiến đấu này để lấy lại Hp của Gđ nhưng cao hơn đó là bảo vệ danh dự cộng đồng.-->cuộc chiến đấu chính nghĩa. b. Diễn biến. * Đăm săn khiêu chiến- Mtao Mxây ngạo mạn, khiêu khích Đsăn. - Đsăn đến tận nhà khi Mtao Mxây có nhà & gọi Mtao Mxây là”diêng” , y/cầu “đọ dao”àchàng vừa mỉa mai kẻ thù- loại fản bạn- vừa thể hiện xđột gay gắt k thể điều hoà được nữa. -+ Mtao Mxay từ chối nhưng vẫn cố chọc tức Đsàkhiến chàng nổi cơn thịnh nộ. Đ thúc bách ,ra lệnh MtaoMxay:xuống,diêng!xuống,diêng!” àchàng buộc M fải chién đấu bằng được. + MtãoMxây hoảng sợ nhưng cuối cùng cũng fải xuống đọ dao với Đsăn ------>Tương fản trong tư thế của 2 NV:Đs tư thế anh hùng, đường hoàng, M hèn nhát. * Hiệp đấu thứ nhất. - Đăm săn khích M múa khiên trướcàthể hiện tinh thần thượng võ, vừa để thăm dò đối thủ( tài nghệ thực hư ra sao) + M cất lời huênh hoang để đánh đòn tâm lí với Đ. - Đ tự tin thể hiện tài năng của mình.Chàng múa khiên vừa khoẻ vừa đẹp. + M múa khiên như trò chơi,bước cao bước thầp,chém trượt fải chão buộc trâu. - Đ nhai được miếng trầu của HƠnhị, sức khoẻ tăng gấp bội,lại tiếp tục đuổi M, fóng lao đâm trúng đùi M +M hèn nhát chạy vùng quanh àNhiều so sánh phóng đại đã được dùng để ca gợi tài năng và vẻ đẹp của Đ.Nghệ thuật đối lập được sử dụng triệt để qua đó cho thấy sự dũmg cảm fi thường của Đ và sự hèn nhát ,tàm fào của M. à Cảnh Đ múa khiên được miêu tả đầy hào hứng,đậm chất anh hùng ca IV. Củng cố dặn dò. Đắm săn là di sản văn học, văn hoá quí giá của người dân TN. - Doạn trích được họcnằm ở fần giữa TP - Cảnh Đ đánh nhau với M được miêu tả đầy hào hứng,đậm chất anh hùng ca.Nhưng sau hiệp đấu thứ nhất tất cả còn chưa ngã ngũ. * VN học bài,đọc lại đoạn trích ít nhất 2lần.tiết sau học GV Tiết 8 Chiến thắng Mtao Mxây (tiếp) I.ổn định tổ chức. II. Kiểm tra bài cũ. Hãy trình bày nguyên nhân của cuộc chiến giữa Đ với M? Diễn biến hiệp đấu thứ nhất ntn? III. Bài mới Hoạt động1:Gv cho Hs tìm hiểu hiệp đấu thứ 2 Hỏi: Hãy tóm tắt diễn biến của Hiệp đấu thứ 2? Gv: cho Hs thảo luận---ý nghia chi tiết ông trời mách kế cho Đ? ---àÔng Trời:là nhân vật trợ thủ thần kì của người anh hùng.Hành động trợ lực của Ô thể hiện qniệm về cuộc chiến đấu chính nghĩa của người anh hùng chống lại các đối thủ.Tuy nhiên Ô Trời chỉ mách kế chứ k làm hộ .Điều này rất giống với sử thi Iliat và Ôđixê Hỏi: Hãy nêu ý nghĩa chiến thắng của Đ và cái chết của M? Hs theo dõi đoạn giữa Tr33 đến hết Hỏi: Sau khi chặt đầu M ,Đ đã đối xử thế nào với tôi tớ của M? Điều đó cho thấy điều gì trong xh lúc báy giờ? ? Tôi tớ của M đã đáp lại như thế nào? ý nghĩa? ? Qua đoạn trích này đã cho ta hiểu biết gì về quá trình F/t của các bộ tộc? Hs trả lời câu hỏi3 Tr 36(SGK)/ Hoạt động2. Gv cho Hs tìm hiểu cảnh ăn mừng chiến thắng Hỏi: Trong lễ ăn mừng chiến thắng Đ đã nói điều gì?ý nghĩa lời nói đó? Hỏi: Sức mạnh và vẻ đẹp dũng mãnh của tù trưởng D được miêu tả qua những chi tiết ,hình ảnh cụ thể nào? Qua hình ảnh Đ còn thể hiện sự khái quat nào cao rộng hơn? -Hs tìm chi tiết, phân tích các biện fáp nt miêu tả Hoạt động 3 :Gv hướng dẫn Hs rút ra Nx về nghệ thuật Đoạn trích. Hỏi: Hãy Nx các mặt sau đây:ngôn ngữ, các biện fáp tu từ đcdùng?ý nghĩa? Hoạt động4 :Gv hướng dẫn Hs tổng kết và Luyện tập. Hs đọc và trình bày lại cách hiểu về nd fần Ghi nhớ Sgk Tr36 - Gv :nhấn mạnh * Hiệp đấu thứ 2. - Trong giấc mơ, Đ được ông trời mách cho kế sách: Dùng chày mòn ném vào vành tai M( chỗ hiểm)à Đ bừng tỉnhàđuổi M,dồn hắn ngã lăn quay ra đất àhỏi tội cướp vợ àgiết chết M. + M: giáp sắt trở thành vô dụng àvùng chạy quanh chuồng trâu,ngã lăn ra đấtàgiả dối cầu xin tha mạng àbị giết chết. Tóm lại: Chiến thắng của Đ là chiến thắng của lẽ fải, của chính nghĩa và được ca tụng, ngưỡng mộ. Kết cục của M là tất yếu cho những kẻ fản bạn,cướp fá buôn làng của người khác. 2. Đămsăn sau chiến thắng trở về a. Thái độ và hành động của Đ với tôi tớ của M. - Chàng hỏi( hỏi đi hỏi lại 3 lần )ý kiến tôi tớ của M àtinh thần dân chủ của công xã thị tộc thời cổ đại. + Tôi tớ của M trả lời 3 lần nhưng cùng 1 nội dung chỉ khác nhau chút ít trong cách nói àthể hiện sự thống nhất cao độgiữa kvọng, quyền lợi của cá nhân anh hùng với kvọng, quyền lợi của cộng đồng, đồng thời thể hiện sự ngưỡng mộ, tôn vinh của dân làng đối với thủ lĩnh + Mọi người đi theo Đ trở về đông vui như chảy hội. àKq của chiến tranh ( dẫu là nguyên nhân gì đi nữa) đều là sự mở rộng địa bàn ,lãnh thổ, sự liên minh của các bộ lạc (F/ánh lịch sử các bộ tộc trêncon đường F triển) 3. Cảnh Đ cùng tôi tớ ăn mừng chiến thắng. - Trong lời nói của Đ ta tháy chàng rất tự hào, tự tin vì sức mạnh và sự giàu có của thị tộc mình. + cho tổ chức ăn mừng thật lớn để tạ ơn thần linh + Cho đánh nhiều chiêng…. - Hình ảnh Đ +nằm trên võng…nong hoa. +uống k biết say, ăn k biết no… + “tiếng tăm lừng lẫy,bắp chân…Đ vốn ngang tàng từ trong bụng mẹ” àH/a Đ được miêu tả bằng cái nhìn đầy ngưỡng mộ của ndân với niềm tôn kính ,tự hào, ngợi ca. ốTác giả dùng nhiều so sánh fóng đại, giọng văn trang trọng,những hô ngữ… để tôn vinh tuyệt đối vẻ đep, sức mạnh của chàng 4.Đặc điểm nghệ thuật. - Ngôn ngữ trang trọng, giàu H/a ,giàu nhịp điệu với nhiều kết cấu đối xứng. - Sử dụng nhiều so sánh ,fóng đại làm cho người anh hùng mang vẻ đẹptoàn diện, lí tưởng. III.Tổng kết 1.Những tình cảm cao cả nhất thôi thúc Đ chiến đấu và chiến thắng kẻ thù : trọng danh dự, gắn bó với Hp gia đình, thiết tha với c/s bình yên, hạnh phúc của thị tộc. 2.Ngôn ngữ trang trọng, giàu H/a, nhịp điệu..nhiều so sánh fóng đại được sdụng để ca gợi smạnh, vẻ đẹp người anh hùng IV.Củng cố ,dặn dò. - cuộc chiến của Đ là cuộc chiến chính nghĩa để bảo vệ danh dự cộng đồng và hp của bản thân… -Tuy kể về diễn biến trận đánh nhưng vẫn hướng về C/s thịnh vượng ,n0o đủ, đoần kết thống nhất và lớn mạnh..ca gợi tầm vóc, vị thế của người anh hùng trên bước đường đi lên của các thị tộc *Vn học bài và soạn “Mị Châu – Trọng Thuỷ”