Giáo án Ngữ văn Lớp 7 - Chương trình cả năm

Ngày soạn: ............................. Bài 1 Tiết 1 .Cổng trường mở ra - Lý Lan - A. Mục tiêu cần đạt. Giúp HS : Cảm nhận và hiểu được những tình cảm thiêng liêng đẹp đẽ của cha mẹ đối với con cái. Thấy được ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời mỗi con người. B. Chuẩn bị: Bảng phụ, đồ dùng. Lưu ý: Nội dung liên quan đến người mẹ, nhà trường. Chú ý tìm hiểu và phân tích tâm trạng người mẹ. HS tự liên hệ, kiểm điểm thái độ tình cảm của bản thân đối với bố mẹ mình. C. Tiến trình trên lớp. 1. ổn định tổ chức lớp. 2. KTBC: 3 Bài mới. Giới thiệu bài: Năm nay lớp 7 như vậy các em đã dự 7 lần khai trườg, lần khai trường nào khiến các em nhớ nhất? - Ngày khai trường đầu tiên ai đưa em đến trường? Mẹ em đã chuẩn bị cho em khai trường ntn? - Cổng trường mở ra là một bài ký từ báo “yêu trẻ” – tác phẩm HCM. I. Giới thiệu chung GV nêu yêu cầu đọc: Đọc nhẹ, chậm rãi, tha thiết GV đọc mẫu 1 đoạn Gọi HS đọc - HS đọc chú thích ? Trong 16 chú thích trên có chú thích nào là từ Hán Việt? ? Qua nội dung đã học em hãy tóm tắt nội dung văn bản bằng vài câu ngắn gọn? (TG viết về cái gì , việc gì)? - Viết về tâm trạng của người mẹ trong đêm không ngủ trước ngày khai trường lần đầu tiên của con. - Như vậy mục đích chính trình bày trong văn bản này là: + Kể truyện nhà trường + Đưa con đến trường + Biểu hiện tâm tư của người mẹ ? Văn bản này có cốt truyện, có nhận vật không ? Nhân vật chính trong văn bản là ai? ? Em cho biết văn bản này có bố cục ntn? Đ1: Từ đầu ... mẹ bước vào Đ2: Còn lại Gọi HS đọc đoạn 1 ? Người mẹ nghĩ đến con trong thời điểm nào? (Đêm trước ngày con vào lớp 1) ? Trong đêm trước ngày khai trường , tâm trạng của người mẹ, đứa con có gì khác nhau? điều đó biểu hiển ở chi tiết nào? Mẹ: Thao thức không ngủ, suy nghĩ triền miên Con: Thanh thản, nhẹ nhàng, vô tư ? Theo em tại sao người mẹ không ngủ được + Vì lo lắng cho con + Nghĩ về năm xưa trong tuổi thơ của chính mình. + Vì cả hai lý do - HS thảo luận ? Vì sao không phải vì lo lắng cho con + Người mẹ chuẩn bị cho con đầu đủ , ngược lại mẹ lại rất hy vọng vì con đã lớn mẹ nuôi hy vọng tin tưởng ở con. ? Trong đêm không ngủ đó người mẹ đã làm gì cho con? ? Qua cử chỉ đó, em cảm nhận được gì về người mẹ? ? Trong bài văn có phải người mẹ đang nói trực tiếp với con không? ? Theo em người mẹ đang tâm sự với ai? Cách viết này có tác dụng gì? + Người mẹ như đang nói với chính mình , đang tự ôn lại kỷ niệm của riêng mình + Cách viết này làm nổi bật được tâm trạng khắc hoạ được tâm tư tình cảm những điều sâu thẳm khó nói bằng những lời trực tiếp. ? Người mẹ đã nhớ những kỷ niệm ntn? Nhớ những tình cảm nào? HS đọc đoạn 2 ? Trong đêm không ngủ được, mẹ đã nghĩ về điều gì? ? Nghĩ về ngày khai trường, vai trò giáo dục đối với trẻ em ? Câu văn nào trong đoạn nói lên tầm quan trọng của NT đối với thế hệ trẻ. - “Ai cũng biết lỗi lầm trong giáo dục ... hàng dặm sau này” ? Em hiểu gì về câu văn này? ? Kết thúc bài văn người mẹ nói “... là một thế giới kỳ diệu sẽ mở ra” em hiểu thế giới kỳ diệu đó là gì? - GV đưa bức tranh minh hoạ ? Bức tranh này vẽ cảnh gì? => Vậy TG kỳ diệu sẽ ở bên trong cánh cổng NT sẽ mở ra cho em, tri thức, tình người... ? Qua văn bản em hiều điều tác giả muốn nói với ta là gì? => Ghi nhớ ? Đoạn văn nào trong văn bản gây cho em xúc động nhất? - HS đọc thêm (trang 9) D. Hướng dẫn học ở nhà - Làm bài tập , tóm tắt VB E. Rút kinh nghiệm II. Đọc tìn hiểu văn bản 1. Đọc 2.Chú thích 3. Tìm hiểu văn bản * Bố cục Đ1: Nỗi lòng yêu thương của mẹ Đ2: Cảm nghĩ của người mẹ về XH và nhà trường trong GD trẻ. 1. Nỗi lòng người mẹ. - Đắp mền, buông mùng, ém gối, lượm đồ chơi, xem lại những thứ chuẩn bị cho con -> Mẹ rất thương yêu, coi đó là vẻ đẹp của tình mẫu tử. + Nhớ bà ngoại dắt mẹ đến trường ngày đầu tiên + Tâm trạng hồi hộp khi gần đến trường => Nhớ bằng cảm xúc bâng khuâng xao xuyến. 2. Cảm nghĩ của mẹ về XH và NT trong giáo dục trẻ. - không được phép sai lầm trong giáo dục. * ghi nhớ SGK Luyện tập * Đọc thêm Ngày soạn: ............................. Bài 1: Văn bản Tiết 2 : Mẹ tôi - Et – môn - đô đơ A mi - A. Mục tiêu cần đạt. Giúp HS : - Hiểu thấm thía công lao to lớn tình cảm cao cả của người mẹ dành cho con cái, liên hệ thái độ của con cái đối với cha mẹ. - Lời lẽ ân cần, của người cha nói với con dưới dạng một bức thơ B. Chuẩn bị: Bảng phụ, đồ dùng. Lưu ý: Nội dung chính Tâm trạng và những suy nghĩ của người bố qua bức thư gửi cho con Thấm thía công lao và tình cảm của người mẹ có ý nghĩa ntn đối với con C. Tiến trình trên lớp. 1. ổn định tổ chức lớp. 2. KTBC: Em cho biết ý nghĩa của bài “Cổng trường mở ra” 3 Bài mới. Trong cuộc đời của mỗi chúng ta người mẹ có vai trò hết sức to lớn thiêng liêng và cao cả nhưng không phải khi nào cũng ý thức được điều đó, chỉ đến khi nào mắc lỗi lầm ta mới nhận ra tất cả . Bài văn “Mẹ tôi” cho ta một bài học như thế. ? Em hãy đọc chú thích về tác giả (trang 11) - “Mẹ tôi” in trong tập truyện “Những tấm lòng cao cả” viết cho thiếu nhi năm 1886 - GV nêu yêu cầu đọc: thiết tha chậm rãi, có đôi chỗ dứt khoát, mạnh mẽ. - 2 HS đọc văn bản - Gọi HS đọc chú thích ? Chú thích nào là từ láy (3. 4) ? Từ “bội bạc” có phải là từ láy không? ? Em hãy cho biết phương thức biểu đạt chính trong văn bản? (Tự sự hay biểu cảm) - > biểu cảm ? VB được trình bày bằng hình thức nào? ? ND bức thư viết về vấn đề gì? tóm tắt nội dung bức thư? - E ri cô phạm lỗi nói thiếu lễ độ với mẹ khi cô giáo đến nhà, người bố phát hiện ra điều đó và ông đã viết thư cảnh cáo Em ri cô ? Bức thư chia làm mấy phần. - Phần đầu: Lý do viết thư - Phần 2: Nội dung thư ? Văn bản là một bức thư của bố gửi người con nhưng tại sao tác giả lại lấy nhan đề là “mẹ tôi” (Có phải là nội dung nhan đề không phù hợp) ? Các chi tiết trong bức thư đều hướng về ai? Hình ảnh người mẹ xuất hiện qua cái nhìn của ai? - Người bố – xuất hiện không trực tiếp ? Hình ảnh người mẹ xuất hiện gián tiếp có tác dụng gì + Làm tăng tính khách quan cho sự vạt và đối tượng (mẹ) => mặt khác thể hiện được tình cảm và thái độ của người kể . Vậy văn bản đặt tiêu đề “Mẹ tôi” là hoàn toàn phù hợp ? Bức thư có mấy nội dung chính + Hình ảnh của mẹ + Lời khuyên bảo của cha (Thái độ của cha) Trong thư người bố đã gợi lại những việc làm và tình cảm của mẹ dành cho En – ri cô . Em hãy tìm những chi tiết về hình ảnh đó? ? Qua những chi tiết đó, em cảm nhận được gì về người mẹ của En – ri – cô? (HS phân tích, bình) - Gọi HS đọc từ “Hãy nghĩ kỹ điều này - tình thương yêu đó” ? Qua bài văn, em thấy thái độ của người bố đối với En ricô ntn? ? Dựa vào đâu mà em biết được điều đó? ? Lý lẽ gì khiến ông có thái độ ấy? => Buồn bã, tức giận ? Khi đọc bức thư của bố Em ri cô đã có thái độ ntn => Vô cùng xúc động. ? Điều gì khiến cậu vô cùng xúc động? Hãy tìm những lý do mà em cho là đúng? + Vì bố đã gợi lại những kỷ niệm giữa mẹ và En ri cô + Vì thái độ kiên quyết và nghiêm khắc của bố. + Vì những lời nói rất chân tình và sâu sắc của bố + Vì sợ bố + Vì thấy xấu hổ ? Em có suy nghĩ gì về những lời lẽ mà người bố đã phân tích cho En ri cô? - Gợi về hình ảnh của người mẹ, lý lẽ chân tình thuyết phục ? Xuất phát từ tình cảm tốt đẹp , người bố đã khuyên ntn? Qua đó em hiểu thêm điều gì về hình ảnh người bố? ? Theo em tại sao người bố không nói trực tiếp nà qua thư? - Tình cảm tế nhị , kín đáo, viết thư nói những điều mà bài thơ không nói ra hết được mà vãn không làm cho người mắc lỗi mất tự trọng, đây là bài học về ứng xử trogn gia đình và xã hội. ? Nếu em là En ri cô sau khi đọc thư của bố, em có suy nghĩ gì (Xấu hổ, ân hận) ? Qua văn bản bài văn muốn nói với chúng ta điều gì? - Ca ngợi mẹ, khuyên nhủ En ri cô ? Sau khi có lỗi với bố mẹ em thường có thái độ ntn? - HS đọc thêm I. Giới thiệu chung II. Đọc tìm hiểu văn bản 1. Đọc 2. Chú thích 3. Tìm hiểu văn bản. a. Hình ảnh của mẹ - Thức suốt đêm, cúi mình bên chiếc nôi , chông chứng hơi thở hổn hển của con. - Quằn quại về nỗi lo sợ, khóc nức nở khi nghĩ rằng mất con - Sẵn sàng bỏ hết một năm hạnh phúc để tránh cho con một giờ đau đớn - Có thể đi ăn xin để nuôi con - Hy sinh tính mạng để cứu sống con. -> Một người mẹ cao cả b. Thái độ của người cha - “Thật dáng xấu hổ và nhục nhã cho kẻ nào trà đạp lên tình thương yêu đó” - Thà rằng bố không có con còn hơn thấy con bội bạc với mẹ Thôi trong một thời gian con đừng hôn bố , bố sẽ không thể vui lòng đáp lại cái hôn của con được - Rất buồn bã tức giận - Không bao giờ được thốt ra một lời nào nặng với mẹ. - Cầu xin mẹ hôn con - Con phải xin lỗi mẹ => Thái độ nghiêm khắc tình yêu con sâu sắc và mong muốn con nên người. * Ghi nhớ: SGK * Luyện tập * Đọc thêm D. Hướng dẫn học bài - Soạn “Từ ghép” (T13) - Đọc thêm T 12+13) E. Rút kinh nghiệm Ngày soạn: ............................. Bài 1 Tiết 3 : Từ ghép A. Mục tiêu cần đạt. Giúp HS : - Nắm được cấu tại của 2 từ loại từ ghép : Ghép C – P và ghép đẳng lập - Hiểu được ý nghĩa của các từ ghép B. Chuẩn bị: Bảng phụ. Lưu ý: - Hiểu được cơ chế tạo nghĩa của từ ghép - Từ ghép C –P và từ ghép đẳng lập mỗi loại có một cơ chế tạo nghĩa riêng - Có một só tiếng trong cấu trúc từ ghép mất nghĩa, mờ nghĩa C. Tiến trình trên lớp. 1. ổn định tổ chức lớp. 2. KTBC: ? Tóm tắt nội dung văn bản “Cổng trường mở ra” và “Mẹ tôi” nêu ý nghĩa của mỗi văn bản? 3 Bài mới. Các em đã học về từ ghép trong chương trình lớp 5. Hãy nhắc lại khái niệm từ ghép Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu về câu tạo và nghĩa của các từ ghép. - Xét các ví dụ sau: ? Trong hai từ ghép “Bà ngoại” “Thơm phức” ở 2 ví dụ đó, tiếng nào là tiếng chính? Tiếng nào là tiếng phụ? ? Em cho biết trật tự của các tiếng trong từ đó ntn? ? Từ ghép có tiếng chính đứng trước tiếng phụ, đứng sau người ta gọi là từ ghép gì? ? Em hãy cho một ví dụ về từ ghép C-P? ? Vì sao em biết tiếng chính và tiếng phụ? - ND nghĩa thông báo chủ yếu ở tiếng chính , tiếng phụ chỉ bổ sung cho nghĩa của từ thêm cụ thể: Xét các ví dụ sau ? Các tiếng trong hai từ ghép “quần áo” “Trầm bổng có phân ra tiếng chính, tiếng phụ không” Vì sao? Vậy có thể gọi đó là từ ghép C-P được không? Gọi là từ ghép gì? ? Vậy thế nào là từ ghép đẳng lập? ? Cho ví dụ về từ ghép đẳng lập - Các tiếng có vai trò ngữ pháp ngang nhau. ? Vậy có mấy loại từ ghép? ? So sánh nghĩa của hai từ ghép C-P ở phần I ? So sánh nghĩa của từ ghép và từ đơn (tiếng chính) có gì khác nhau? - Nghĩa của từ đơn khái quát hơn nghĩa của từ ghép (Nghĩa của từ ghép hẹp hơn nghĩa chính) ? Hãy so sánh nghĩa của 2 từ ghép sau: - Thơm phức - Thơm ngát Giống: Có nét chung về nghĩa thơm Khác: Do tiếng phụ bổ sung nghĩa của tiếng chính khác nhau ? So sánh nghĩa của hai từ ghép : Bà nội, bà ngoại? - Từ ghép chính phụ có đặc điểm: Tiếng chính chỉ sự vật, tiếng phụ có nghĩa chỉ đặc điểm không cùng trường nghĩa. - GV viết từ quần áo và quần - áo ? So sánh nghĩa của từ quần áo và nghĩa của mỗi tiếng “quần” “áo” ? So sánh nghĩa của từ “Trầm bổng” và nghĩa của mỗi tiếng có gì khác nhau? - Khác với từ ghép C-P 2 tiếng ghép với nhau tạo nên sự ghép đẳng lập có cùng trường nghĩa ? Hãy cho biết nghĩa của từ ghéo C-P? ? Nghĩa của từ ghép đẳng lập? ? Hãy chỉ ra sự khác nhau giữa hai loại từ ghép ? Anh em, anh cả - đâu là từ ghép C-P đâu là từ ghép đẳng lập? ? Đọc và nêu yêu cầu của bài ? Nêu yêu cầu để HS tự điền. I. Các loại từ ghép 1. Từ ghép chính phụ - Ví dụ (HS tìm ra cấu tạo từ mới điền vào đề mục) - Từ ghép chính phụ có tiếng chính tiếng phụ bổ sung nghĩa cho tiếng chính. - Tiếng chính đứng trước, tiếng phụ đứng sau 2. Từ láy đẳng lập - Từ ghép đẳng lập có các tiếng bình đẳng về ngữ nghĩa (pháp) Ghi nhớ (SGK) II. Nghĩa của từ ghép 1. Nghĩa của từ ghép C - P - Ví dụ: Bà ngoại - Bà Từ ghép C-P - Từ đơn Thơm phức - Thơm Từ ghép C – P - Từ đơn Thơm ngát (Có mùi hương của hoa, dễ chịu, thích ngửi. Thơm phức (Có mùi thơm bốc lên mạnh, hấp dẫn. - Bà - Chỉ sự vật - Nội, ngoại: Chỉ đặc điểm 2.Từ ghép đẳng lập Quần áo / Quần, áo Trầm bổng / trầm, bổng Nghĩa khái quát / Nghĩa cụ thể - Quần áo: Quần và áo nói chung (chỉ sự vật) - Trầm bổng: Âm thanh lúc trầm lúc bổng rất êm tai (Chỉ âm thanh) * Ghi nhớ SGK III. Luyện tập * BT1: + C-P: Lâu đời, xanh ngắt,nhà máy, nhà ăn, cười nụ. + Đ - L: Chài lưới, cây cỏ, ẩm ướt, đầu đuôi, suy nghĩ. BT2: - Bút bi, thước kẻ, mưa rào, làm vườn, ăn quả, trắng tinh, vui chơi, nhát dao. BT3: - Núi non, ham thích, xinh tươi - Mặt mũi, học hành, tươi đẹp BT4: - Cuốn: Danh từ tồn tại dưới dạng cá thể - Sách vở: Chỉ SV, tổng hợp (Không thể kết hợp được) D. Hướng dẫn HS Làm BT 5, 6, 7 E. Rút kinh nghiệm Ngày soạn: ............................. Bài 1 Tiết 4: Liên kết trong văn bản A. Mục tiêu cần đạt. Giúp HS : - Muốn đạt được mục đích giao tiếp thì VB phải có tính liên kết - Sự liên kết cần được thể hiện trên cả hai mặt. + Hình thức ngôn ngữ + Nội dung ý nghĩa B. Chuẩn bị: Bảng phụ, đồ dùng. Lưu ý: Không đi vào kiến thức quá sâu, ví dụ phức tạp. C. Tiến trình trên lớp. 1. ổn định tổ chức lớp. 2. KTBC: ? 3 Bài mới - Em hãy nhắc lại văn bản là gì? VB có những tính chất nào ? Muốn hiểu cụ thể VB và muốn tạo lập được VB tốt -> tìm hiểu kỹ một trong những tính chất quan trọng nhất của nó là tính liên kết. - Treo bảng phụ, ghi ví dụ ? Đọc văn bản trên em có thể hiểu điều bố En ri cô nói chưa? ? Hãy chọn một trong các lý do và phân tích lý do nào là đúng? (3 lý do SGK – Tr 17) ? Vậy muốn cho đoạn văn hiểu được thì nó phải có tính chất gì? => Tính liên kết (So sánh với đoạn văn trong văn bản “Mẹ tôi” SGK) ? Vậy liên kết trong văn bản là gì? - Hãy làm bài tập sau: Tôi đến trường. Thu bị ngã ? Câu trên có mấy ví dụ cần thông báo? ? Những nội dung đó có mối liên hệ gì với nhau không? => Đó là hai thông tin rời rạc , khó hiểu ? Em hãy sửa lại để câu văn có tính liên kết - Tôi đến trường . Tôi nhìn thấy Thu bị ngã. (Gió thổi mạnh. Cây tre bị đổ ? Muốn cho đoạn văn có tính liên kết ta phải làm thế nào - Treo bảng phụ (BT 2b) ? Sự sắp xếp ý nghĩa giữa câu 1 và câu 2 có gì bất hợp lý. ? Làm thế nào để xoá bỏ sự bất hợp lý đó -> Thêm từ liên kết - Từ câu 2 đến câu 3 ghép nhầm từ “con” thành từ “đứa trẻ” - HS thảo luận, GV nhận xét ? Vậy một văn bản có tính liên kết phải thoả mãn điều kiện gì? + Liên kết về nội dung + Liên kết về hình thức ND: ý của các câu, đoạn, toàn VB Hình thức: Từ tổ hợp từ nối giữa câu, đoạn, toàn văn bản => hướng vào nội dung chính của đoạn và văn bản - GV khẳng định, ghi nhớ - Chia HS thành 4 nhóm giải quyết 4 bài tập trong một thời gian báo cáo kết quả sau 10 phút. I. Liên kết và phương tiện liên kết trong văn bản 1. Tính chất liên kết của văn bản * Ghi nhớ 1 SGK 2. Phương tiện liên kết trong VB * Ghi nhớ SGK II. Luyện tập 1. Bài 1 1-4-2-5-3 2. Bài 2 - ĐV chưa liên kết chỉ đúng về hình thức ngôn ngữ không nói về một nội dung 3. Bài 4: - Nếu tách 2 văn bản thì rời rạc nhưng đọc tiếp câu 3 . Câu 3 liên kết hai câu trên thành một thể thống nhất làm đoàn văn trở nên liên kết chặt chẽ. D. Hướng dẫn về nhà - Tìm phương tiện liên kết trong 2 văn bản đã học - Làm BT 5 (SGK) - Đọc thêm SGK E. Rút kinh nghiệm Ký duyệt của tổ chuyên môn Ngày soạn: ............................. Bài 2 Tiết 5 : văn bản (2 tiết) Cuộc chia tay của những con búp bê A. Mục tiêu cần đạt. Giúp HS : - Thấy được những tình cảm chân thành sâu nặng của hai anh em - Cảm nhận được nỗi đau đớn xót xa của những bạn nhỏ có gia đình hạnh phúc. - Thấy được cái hay của truyện ở cách kể chân thật, cảm động - Rèn kỹ năng đọc kể, tóm tắt , tìm hiểu văn bản B. Chuẩn bị: Bảng phụ, đồ dùng. Lưu ý: Là VB nhật dụng nói về quyền trẻ em VB được giải nhì trong cuộc thi viết về quyền trẻ em tổ chức tại Thuỵ Điển 1992 Tập trung khắc hoạ những tình cảm trong sáng và cao đẹp của hai anh em trong văn bản C. Tiến trình trên lớp. 1. ổn định tổ chức lớp. 2. KTBC: ? ý nghĩa của văn bản “Mẹ tôi” là gì? 3 Bài mới Gia đình hạnh phúc êm ấm là ước mơ của tất cả chúng ta thế nhưng điều mơ ước đó vẫn có nhiều khi không thực hiện được. Một khi hạnh phúc mất đi người ta càng thấm thía nỗi đau đớn khi phải chia ly , cách xa người thân yêu ruột thịt luôn gần gũi với ta trong cuộc sống . Bài học hôm nay ... - HD đọc: Nhẹ nhàng, cảm động, chú ý ngôn ngữ đối thoạid - GV đọc mẫu – 3 HS đọc 3 đoạn - HS1: “Đồ chơi ... nước mắt ứa ra” - HS2: “Gần trưa ... bao trùm lên cảnh vật” - HS 3: “Cuộc chia tay ... hết” - HD học sinh tóm tắt truyện ? Câu truyện có những tình tiết chính nào? + Hai anh em chia đồ chơi theo yêu cầu của mẹ. Hai anh em nhừơng nhau đồ chơi. Chúng không chịu nổi nỗi đau khi phải chia rẽ 2 con búp bê (Tâm trạng của hai anh em) + Hai anh em đến chào cô giáo , chia tay cô và các bạn + Hai anh em chia tay nhau Em theo mẹ về quê Anh ở lại với bố Treo bảng phụ để HS kiểm tra những tình tiết chính Gọi HS đọc chú thích Giải thích một số từ chú thích ? Em hãy cho biết câu truyện viết về ai ? về việc gì? - Đó chính là đại ý của truyện ? Theo em nhân vật nào là nhân vật chính trong truyện Thành và Thuỷ ? Vậy tại sao tên truyện là “.. búp bê” ? Những con búp bê gợi cho em những suy nghĩ gì - Đồ chơi tuổi nhỏ – Gợi lên TG trẻ em với sự ngộ nghĩnh trong sáng , ngây thơ ? Trong truyện những con búp bê chia tay thật không? vì sao chúng phải chai tay? + Vì em phải về quê với mẹ , anh ở lại với bố ? Hai anh em có lỗi gì không? => Sự vô tình của người lớn làm tổn thương đến tình cảm của con trẻ - đó chính là ý đồ của tác giả. - Chương trình văn 6: Văn tự sự thường dùng ngôi kể nào Tự sự: Ngôi thứ nhất và ngôi thứ ba ? Câu truyện này được kể theo ngôi thứ mấy? Tác dụng của việc chọn ngôi kể này? N1 - HS thảo luận - NV cũng chính là người kể , là người trong cuộc làm tăng tính chân thực, tính thuyết phục ? Hãy tìm những chi tiết nói về tính cảm của hai anh em + Tôi kéo em ngồi xuống và khẽ vuốt tóc em + áo anh bị toạc “Anh cởi ra em khâu cho” - Chiều nào tôi cũng đi đón em , chúng tôi dắt tay nhau vừa đi vừa trò truyện. + Chia đồ chơi Thành nhường cho em hết + Thuỷ nhường con sỹ để nó gác cho anh ngủ vệ + Những chi tiết đó hướng tới chủ đề gì? (Điều tác giả muốn bày tỏ là gì) => Vấn đề xã hội ? Thuỷ đã có tình cảm ntn về người bố, qua đó thể hiện phẩm chất gì? ? Các ý kiến cho rằng : Thái độ cáu giận của Thuỷ khi thấy anh chia búp bê là vô lý ý kiến của em ntn? - HS thảo luận theo nhóm -> Phản ứng tự nhiên của con trẻ vốn giàu lòng nhân ái - đồ chơi cũng có linh hồn. ? Cuối cùng Thuỷ đã giải quyết chuyện búp bê ntn. Điều đó gợi cho em cảm xúc gì đối với Thuỷ. ? Trong cuộc chia tay của Thuỷ với lớp học, chi tiết nào khiến cô giáo bàng hoàng ? vì sao? ? Em hãy giải thích vì sao tâm trạng của Thành lại kinh ngạc khi thấy mọi người vẫn đi lại bt, nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật? ? Hãy nhận xét nghệ thuật miêu tả và nghệ thuật kể chuyện của tác giả. ? Qua truyện tác giả muốn nhắc nhở mọi người điều gì? - Tranh minh hoạ ? Bức tranh minh hoạ miêu tả cảnh gì? ? Hãy giải thích tâm trạng của nhân vật chính trong từng bức tranh. - Chi tiết nào gây cho em sự xác định nhất? Tại sao? ? Em học tập được những phong cách gì đáng quý ở nhân vật Thuỷ. ? Qua câu truyện chúng ta cần ghi nhớ điều gì? - GV hướng dẫn HS I. Giới thiệu chung - Là một văn bản nhật dụng viết về quyền trẻ em. - Truyện ngắn được trao giải nhì trong cuộc thi viết về quyền trẻ em tổ chức tại Thuỵ Điển (1992) II. Đọc và tìm hiểu VB - Đại ý: Câu chuyện viết về cuộc chia tay đau đớn của Thành và Thuỷ. * Chủ đề: Ca ngợi tình cảm yêu thương gắn bó chia sẻ nhường nhịn tràn đầy tình anh em của Thành và Thuỷ 1. Hai anh em và cuộc chia tay Mong bố về để chào bố trước khi đi => Lòng hiếu thảo - Thuỷ để búp bê lại cho anh để chúng được gần nhau. => Sự hy sinh cao thượng của Thuỷ thật đáng yêu quý và trân trọng - Thuỷ không được đi học -> vô lý bất công. - Kinh ngạc sững sờ khóc thút thít khóc mỗi lúc một to hơn –> xúc động xót xa đau đớn . 2. Nghệ thuật - TN vẫn đẹp, cuộc sống vẫn bình lặng trôi tâm trạng hai anh em đau khổ , đổ vỡ quá lớn. => Tăng sự buồn tủi , cô đơn của nhân vật - Quyền được vui sống, được giáo dục trong tổ ấm gia đình. - Quyền được đi học, vui chơi * Ghi nhớ SGK trang 27 * Luyện tập * Đọc thêm D. Hướng dẫn học ở nhà - Học thuộc ghi nhớ - Kể lại truyện - Soạn bài E. Rút kinh nghiệm Ngày soạn: ............................. Tiết 7 : Bố cục trong văn bản A. Mục tiêu cần đạt. Giúp HS : - Tầm quan trọng của bố cục trong văn bản, trên cơ sở có ý thức xây dựng bố cục khi tạo lập VB. Thế nào là một bố cục rành mạch hợp lý. - Tính phổ biến và sự hợp lý của bố cục 3 phần, nhiệm vụ của mỗi phần trong bố cục B. Chuẩn bị: Bảng phụ, các ví dụ cụ thể. Lưu ý: Cho HS thấy sự cần thiết của việc XD bố cục trước khi tạo lập VB C. Tiến trình trên lớp. 1. ổn định tổ chức lớp. 2. KTBC: ? Thế nào là liên kết trong văn bản? Các phương tiện liên kết? 3 Bài mới Trong bóng đá các cầu thủ phải sắp xếp theo thế trậ để giành thắng lợi . Trong chiến đấu cũng vậy, những vị tướng cũng phải bố trí các đạo quân thành thế trận=> thành công trong việc tạo lập VB cũng phải dàn quân thành thế trận tức là tạo lập dàn ý để đi đến XD một văn bản hoàn chỉnh. ? Muốn viết một lá đơn xin gia nhập Đội em phải viết thế nào? Có cần phải trình bày theo trình tự không? ? Nếu cô đảo ngược trình tự sắp xếp của lá đơn có được không? - Treo bảng phụ: 01 lá đơn theo trình tự 01 lá đơn không theo trình tự - Cách trình bày lá đơn từ ND – HT đều theo một trình tự hợp lý, người ta gọi đó là bố cục của lá đơn. ? Vậy một bài văn có bố cục không? Bố cục của một bài văn về HT là gì? MB – TB - KL ? Vậy bố cục là gì? ? Tại sao khi xây dựng văn bản cần phải quan tâm tới bố cục? VB sẽ ntn nếu các ý trong đó không được sắp xếp theo trật tự và thành hệ thống. - Gọi 2 HS đọc VB 2 (1) ? Hãy cho biết văn bản trên đã có bố cục chưa? Cách kể bất hợp lý ở chỗ nào? ? Hãy sắp xếp lại các câu truyện hợp lý - Gọi 2 HS đọc VB 2 (2) ? VB trên gồm mấy đoạn văn? nội dung của mỗi đoạn văn có thống nhất không? - Đoạn đầu: Khoe mà chưa khoe được - Đoạn sau: Không khoe được => Sự sắp xếp thay đổi (So với văn bản đã học) làm mất đi yếu tố bất ngờ, không gây cười được nữa không phê phán nhân vật chính được nữa ? Em hãy sắp xếp lại bố cục của đoạn văn? ? Vậy bố cục trng văn bản có yêu cầu ntn? ? Nội dung VB phải ntn ? ? Trình tự sắp xếp trong văn bản phải ntn? ? Một văn bản có bố cục mấy phần ? NV của MB , TB, KL trong văn bản MT và tự sự ntn? - Biết rõ nhân vật của mỗi phần – tạo sự rành mạch trong văn bản - MB: Không chỉ đơn thuần thông báođề tài của văn bản mà còn làm cho người đọc người nghe đi vào đề tài một cách dễ dàng, tự nhiên, hứng thú. KB: Ngoài NV nhắc lại đề tài, đưa ra lời hứa hẹn, nêu cảm tưởng còn ở NV để lại ấn tượng tốt đẹp cho người đọc, người nghe. ? Có ý kiến cho rằng : TB quan trọng còn MB và KB không cần thiết có đúng không? - 3 phần bố cục giúp VB trở nên rành mạch - HS đọc ghi nhớ HD HS Làm BT 1, 2 I. Bố cục và những yêu cầu về bố cục trong văn bản 1. Bố cục của VB GN1: Sự sắp xếp nội dung các phần trong văn bản theo một trình tự hợp lý được gọi là bố cục. 2. NHững yêu cầu về bố cục trong VB Ghi nhớ 2: 3. Các phần của bố cục hi nhớ 3 II. Luyện tập D. Hướng dẫn học ở nhà - Học ghi nhớ, làm BT E. Rút kinh nghiệm. Ngày soạn: ............................. Tiết :8 Mạch lạc trong văn bản A. Mục tiêu cần đạt. Giúp HS : - Có những hiểu biết bước đầu về mạch lạc trong VB và sự cần thiết phải làm văn bản mạch lạc, không rời rạc. B. Chuẩn bị: Bảng phụ. Lưu ý: Chú ý sự sắp xếp các phần , đoạn có liên quan với nhau. C. Tiến trình trên lớp. 1. ổn định tổ chức lớp. 2. KTBC: ? Thế nào là tính liên kết trong một văn bản?Phương tiện liên kết trong văn bản là gì? 3 Bài mới Nói đến bố cục là nói đến sự sắp đặt, sự phân chia những văn bản không thể không liên kết . Vậy làm thế nào để các phần , đoạn của văn bản vẫn phân tách rành mạch mà lại không mất đi sự liên kết chặt chẽ với nhau. ? Trong Đông y từ mạch lạc có nghĩa là gì? - Mạch máu trong thân thể ? Trong văn băn cũng cần có mạch lạc, mạch lạc trong văn bản có nghĩa là gì? ? Xác định xem mạch lạc trong văn bản có những tác dụng gì giống các t/c sau: + Trôi chảy thành dòng, thành mạch + Tuần tự đi qua khắp các phần các đoạn trong văn bản + Thông suốt liên tục không đứt đoạn - Có cả 3 tính chất trên - VB “Cuộc chia tay của những con búp bê” chủ đề xuyên suốt văn bản là gì? - Các phần các đoạn trong văn bản có làm nổi bật chủ đề đó không. ? Đề tài trong văn bản là gì? Quyền trẻ em và trách nhiệm của người lớn đối với trẻ em ? Nội dung văn bản có nói về đề tài đó không? ? Vậy cái gì đã xuyên suốt toàn bộ TP - Chủ