Giáo án Ngữ văn lớp 8 Trong lòng mẹ trích: những ngày thơ ấu

TRONG LOØNG MEÏ Trích: Nhöõng ngaøy thô aáu (Nguyeân Hoàng) Bài: Tiết: 05 Tuần dạy:....... Ngày dạy:...... 1. MUÏC TIEÂU: Giuùp HS 1.1. Kieán thöùc: - Khái niệm thể loại hồi ký. - Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Trong lòng mẹ. - Ngôn ngữ truyện thể hiện niềm khát khao tình cảm ruột thịt cháy bỏng của nhân vật. - Ý nghĩa giáo dục: Những thành kiến cổ hủ, nhỏ nhen, độc ác không thể làm khô héo tình cảm ruột thịt sâu nặng, thiêng liêng. 1.2. Kó naêng: - Bước đầu biết đọc – hiểu văn bản hồi ký. - Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn bản tự sự để phân tích tác phẩm truyện. 1.3. Thaùi ñoä: Giaùo duïc cho caùc em loøng hieáu thaûo, ñoàng caûm vôùi noãi ñau tinh thaàn, tình yeâu maõnh lieät, noàng naøn cuûa chuù beù ñoái vôùi meï. 2. TRỌNG TÂM: Thấy được đặc điểm của thể văn hồi ký qua ngòi bút Nguyên Hồng: thấm đượm chất trữ tình, lời văn chân thành, dạt dào cảm xúc. 3. CHUAÅN BÒ: Giaùo vieân : Soaïn giaûng, taãp truyeän Nhöõng ngaøy thô aáu, Böùc tranh phoùng to SGK Hoïc sinh: Ñoïc baøi, traû lôøi caâu hoûi SGK. 4. TIEÁN TRÌNH: 4.1. OÅn ñònh toå chöùc: Kieåm só soá. 4.2. Kieåm tra miệng: ? Toâi ñi hoïc theo theå loaïi naøo? Vì sao em bieát? Haõy neâu noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa vaên baûn naøy? (10 ñieåm, moãi yù 5 ñieåm). - Truyeän ngaén hoài töôûng keát hôïp kieåu vaên baûn TS – MT – bieåu caûm döïa vaøo noäi dung, boá cuïc, maïch vaên vaø caùc hình aûnh……. - Noäi dung ghi nhôù. - Văn bản Trong lòng mẹ của tác giả nào? Em biết gì về tuổi thơ của tác giả? + Nguyên Hồng. + Tuổi thơ chịu nhiều đắng cay. 4.3 Giaûng baøi môùi: Tuoåi thô cay ñaéng, tuoåi thô ngoït ngaøo, tuoåi thô döõ doäi, tuoåi thô eâm ñeàm. Tuoåi thô cuûa em, tuoåi thô cuûa toâi. Ai chaúng coù moät tuoåi thô, moät thôøi thô aáu ñaõ troâi qua vaø khoâng bao giôø trôû laïi. Nhöõng ngaøy thô aáu cuûa Nguyeân Hoàng ñaõ keå, taû, nhôù laïi vôùi rung ñoäng cöcï ñieåm cuûa moät linh hoàn treû daïi maø thaám ñaãm tình yeâu – Tình yeâu meï. Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø Noäi dung baøi hoïc Hoaït ñoäng 1 > Giaùo vieân höôùng daãn caùch ñoïc. Gioïng chaàm, tình caûm, chuù yù nhöõng hình aûnh theå hieän caûm xuùc thay ñoåi cuûa nhaân vaät toâi, nhaát laø ñoaïn cuoái, cuoäc troø chuyeän vôùi baø coâ; Ñoaïn taû chuù beù Hoàng trong loøng meï, lôøi noùi ngoït ngaøo, giaû doái, raát kòch cuûa baø coâ gioïng ñay nghieán. > Giaùo vieân ñoïc maãu 1 ñoaïn, goïi 3 hoïc sinh ñoïc tieáp. Giaùo vieân nhaän xeùt. ? Em haõy noùi ñoâi neùt veà taùc giaû , taùc phaåm Hoïc sinh döïa vaøo SGK neâu yù chính. > Giaùo vieân giaûng môû roäng. - Nguyeân Hoàng laø moät trong nhöõng nhaø vaên lôùn cuûa vaên hoïc Vieät Nam hieän ñaïi. OÂng laø taùc giaû cuûa tieåu thuyeát Bæ voû, boä tieåu thuyeâí daøi Cöûa bieån (4 taäp), cuûa taäp thô trôøi xanh, Soâng nuùi queâ höông. - Thôøi thô aáu traûi nhieàu ñaéng cay, trôû thaønh nguoàn caûm höùng cho taùc phaåm tieåu thuyeát – hoài kyù – tö ïtruyeän caûm ñoäng. Nhöõng ngaøy thô aáu (1938 – 1940), taùc phaåm goàm 9 chöông moãi chöông keå veà moät kyû nieäm saâu saéc. Ñoaïn trích trong loøng meï (teân do ngöôøi soaïn saùch ñaët) laø chöông 4. ? Em hieåu theá naøo laø töø: Raát kòch, taâm can, thaønh kieán, coå tuïc, aûo aûnh. Hoaït ñoäng 2 ? Ñoaïn trích “ Nhöõng ngaøy thô aáu” ñöôïc vieát theo theå loaïi naøo? > Giaùo vieân giaûng tieåu thuyeát töï thuaät. ? Theo em coù theå chia ñöôïc trích thaønh 2 hay 3 ñoaïn , noäi dung töôøng ñoaïn? Thaûo luaän Tuyø hoïc sinh neâu caùch chia 2 hoaëc 3 ñoaïn. > Giaùo vieân ñònh höôùng, treo baûng phuï. - Ñ1: Töø ñaàu -> baèng caùch ñoù: Hoaøn caûnh, thôøi gian, khoâng gian vaø söï vieäc cuûa caâu chuyeän. - Ñ2: TT -> chöù: Cuoäc gaëp gôõ Beù Hoàng vôùi baø coâ tröôùc ngaøy gioã boá. - Ñ3: Phaàn coøn laïi: Cuoäc gaëp gôõ ngöôøi meï ñeán ngaøy gioã boá. ? Nhaân vaät chính trong hoài kyù naøy laø ai? ? Quan heä giöõa nhaân vaät chính vôùi taùc giaû caàn ñöôïc hieåu nhö theá naøo ? - Beù Hoàng chính laø taùc giaû , vì ñaëc ñieåm cuûa hoài kyù laø taùc giaû ñaõ ghi laïi nhöõng chuyeän ñaõ xaûy ra vôùi chính mình. ? Theo doõi phaàn ñaàu vaên baûn , haõy cho bieát caûnh ngoä cuûa beù Hoàng coù gì ñaëc bieät? ? Caûnh ngoä aáy taïo neân thaân phaän cuûa beù Hoàng nhö theá naøo? > Giaùo vieân chuyeån yù. > Giaùo vieân cho hoïc sinh ñoïc thaàm laïi ñoaïn keå veà cuoäc gaêp gôõ vaø ñoái thoaïi giöõa baø coâ vaø beù Hoàng? ? Nhaân vaät baø coâ ñöôïc hieän leân qua nhöõng chi tieát keå. Taû naøo? - Keå ñoaïn vaên ñaàu ………baø coâ xuaát hieän trong cuoäc gaëp gôõ, ñoái thoaïi vôùi ñöùa chaùu - Taû qua lôøi noùi, cöû chæ, meï cöôøi, thaùi ñoä. ? Nhöõng chi tieát aáy keát hôïp vôùi nhau nhö theá naøo ? nhaèm muïc ñích gì? - Moät caùch nhuaàn nhuyeãn, theå hieän tính caùch cuûa baø coâ. > Giaùo vieân goïi hoïc sinh ñoïc ñoaïn vaên:Moät hoâm…….ñoàng quaø. ? Neùt maët ñaàu tieân cuûa baø coâ laø gì? Cöôøi hoûi ? Caâu hoûi cuûa baø coâ coù phaûn aùnh ñuùng taâm traïng vaø tình caûm cuûa baø vôùi meï con beù Hoàng khoâng ? (Khoâng ) ? Vì sao em nhaän ra ñieàu ñoù? - Vì cöôøi hoûi chöù khoâng phaûi lo laéng hoûi, nghieâm nghò hoûi, caøng khoâng phaûi aâu yeám hoûi…..nhaän ra yù nghó cay ñoäc……… ? Cöû chæ cuûa baø nhö theá naøo ? ? Töø ngöõ naøo bieåu hieän thöïc chaát thaùi ñoä cuûa baø? (raát kòch) ? Vì sao baø laïi coù thaùi ñoä vaø caùch cö xöû nhö vaäy? ? Theo em, Thöïc chaát beù Hoàng coù muoán thaêm meï khoâng ? Taïi sao em khoâng ñaùp? ? Sau lôøi töø choái cuûa beù Hoàng, baø coâ laïi coù haønh ñoäng gì? Hoûi nhö theá naøo ? ? Neùt maët vaø thaùi ñoä cuûa baø thay ñoåi ra sao? Ñieàu ñoù theå hieän phaåm chaát gì? Thaûo luaän nhanh 3 phuùt - Hoûi luoân, gioïng vaãn ngoït “Sao laïi khoâng vaøo…….tröôùc ñaâu” “ Hai con maét…….chaët => Giaû doá, tieáp tuïc ñoùng kòch ñeå treâu côït. ? Cuoäc ñoái thoaïi dieãn ra nhaèm muïc ñích gì? - Xoaùy saâu taän cuøng noãi ñau tình caûm cuûa chauù mình. > Giaùo vieân cho hoïc sinh ñoïc: coâ toâi boãng…….hoûi ñeán chöù. > Nhöõng töø ngöõ ñoù caøng laøm roõ baûn chaát gì cuûa baø coâ? - Ñaïo ñöùc giaû doái, toû ra ngaäm nguøi thöông xoùt ngöôøi ñaõ maát ? Neâu nhaän xeùt khaùi quaùt cuûa em veà tính caùch cuûa baø coâ vaø beù Hoàng vaø noùi leân tình caûm cuûa mình? Thaûo luaän nhoùm nhoû Ñaïi dieän nhoùm trình baøy yù kieán, caùc nhoùm khaùc boå sung. > Giaùo vieân dieãn giaûng. Ngoân ngöõ cöû chæ coù veû ngoït ngaøo maø cay ñoäc, ñöôïc mieâu taû soáng ñoäng, xaùc thöïc, baø laø ngöôøi coù haønh ñoäng cöïc kyø man rôï, taøn nhaãn, ñaùng gheùt. Baø ñaõ ñeå laïi veát thöông loøng uùa maùu trong traùi tim beù Hoàng trong nhöõng ngaøy thô aáu. ? Coù phaûi taùc giaû chæ toá caùo baø coâ khoâng hay coøn toá caùo ai nöõa? - Coøn toá caùo haïng ngöôøi taøn nhaãn , khoâ heùo caû tình maùu muû ruoät raø trong caùi xaõ hoäi thöïc daân nöûa phong kieán coù nhöõng ñònh kieán ñoái vôùi ohuï nöõ. I – Ñoïc hieåu vaên baûn. 1.Đọc. 2. Taùc giaû, taùc phaåm SGK. 3. Giaûi töø khoù. II – Ñoïc tìm hieåu vaên baûn . 1. Theå loaïi. - Tieåu thuyeát töï thuaät ( töï truyeân keát hôïp giữûa keå chuyeän, mieâu taû bieåu caûm. 2. Boá cuïc. 3. Phaân tích . a. Nhaân vaät beù Hoàng. - Moà coâi cha, meï tha höông soáng nhôø coâ ruoät khoâng ñöôïc yeâu thöông maø bò haét huûi. -> Coâ ñoäc, ñau khoå, khao khaùt tình thöông yeâu cuûa meï. b. Nhaân vaät baø coâ. - Neùt maët cöôøi hoûi raát kòch. - Gioïng noùi: Cay ñoäc. - Cöû chæ: Voã vai. - Muoán beù Hoàng khinh mieät vaø ruoàng raãy meï mình. - Hoûi luoân, gioïng vaãn ngoït treâu côït, keùo chaùu vaøo troø chôi ñoäc aùc ñaõ tính saün. -> Chaâm choïc, nhuïc maï chaùu xoaùy saâu vaøo veát thöông loøng cuûa chaùu. => baø laø ngöôøi ñaøn baø ñoäc aùc, nham hieåm, ñaùng caêm gheùt. 4.4. Câu hỏi, bài tập củng cố: ? Em haõy neâu ñoâi neùt veà taùc giaû, taùc phaåm ? ? Em haõy neâu laïi nhöõng chi tieát dieãn taû ngöôøi coâ giaû doái, thaâm ñoäc? 4.5. Höôùng daãn HS töï hoïc: * Hoïc baøi tiết này: - Baøi cuõ: Hoïc phaàn taùc giaû, taùc phaåm, vôû ghi. - Baøi môùi: Ñoïc tieáp vaø tìm hieåu tình caûm cuûa beù Hoàng ñoái vôùi meï. + Tìm nhöõng chi tieát noùi veà caûm xuùc cuûa beù Hoàng khi traû lôøi coâ. + Tìm nhöõng chi tieát cuûa beù Hoàng dieãn taû nieàm vui söôùng khi gaëp meï. * Bài học tiết sau: 5. RUÙT KINH NGHIEÄM: - Nội dung: .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... - Phương pháp: .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... - Sử dụng đồ dùng, thiết bị dạy học: .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... TRONG LOØNG MEÏ (TT) Trích: Nhöõng ngaøy thô aáu (Nguyeân Hoàng) Bài: Tiết: 06 Tuần dạy:....... Ngày dạy:...... 1. MUÏC TIEÂU: Giuùp HS 1.1. Kieán thöùc: - Khái niệm thể loại hồi ký. - Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Trong lòng mẹ. - Ngôn ngữ truyện thể hiện niềm khát khao tình cảm ruột thịt cháy bỏng của nhân vật. - Ý nghĩa giáo dục: Những thành kiến cổ hủ, nhỏ nhen, độc ác không thể làm khô héo tình cảm ruột thịt sâu nặng, thiêng liêng. 1.2. Kó naêng: - Bước đầu biết đọc – hiểu văn bản hồi ký. - Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn bản tự sự để phân tích tác phẩm truyện. 1.3. Thaùi ñoä: Giaùo duïc cho caùc em loøng hieáu thaûo, ñoàng caûm vôùi noãi ñau tinh thaàn, tình yeâu maõnh lieät, noàng naøn cuûa chuù beù ñoái vôùi meï. 2. TRỌNG TÂM: Thấy được đặc điểm của thể văn hồi ký qua ngòi bút Nguyên Hồng: thấm đượm chất trữ tình, lời văn chân thành, dạt dào cảm xúc. 3. CHUAÅN BÒ: Giaùo vieân : Soaïn giaûng, taãp truyeän Nhöõng ngaøy thô aáu, Böùc tranh phoùng to SGK Hoïc sinh: Ñoïc baøi, traû lôøi caâu hoûi SGK. 4. TIEÁN TRÌNH: 4.1. OÅn ñònh toå chöùc: Kieåm só soá. 4.2. Kieåm tra miệng: ? Haõy neâu vaøi neùt veà taùc giaû , taùc phaåm cuûa nhaø vaên Nguyeân Hoàng ( 10 ñieåm) - Nguyeân Hoàng ( 1918 – 1982) queâ Nam Ñònh. - OÂng saùng taùc höôùng veà nhöõng ngöôøi cuøng khoå, gaàn guõi maø oâng yeâu thöông. - Nguyeân Hoàng vieát nhieàu theå loaïi, tieåu thuyeát, kyù thô…….vaø oâng ñöôïc taëng giaûi thöôûng Hoà Chí Minh veà vaên hoïc ngheä thuaät 1996. ? Em coù nhaän xeùt gì veà baø coâ beù Hoàng? Vì sao em coù nhöõng nhaän xeùt mhö vaäy? ( 10 ñieåm). - Laø ngöôøi ñaøn baø laïnh luøng, ñoäc aùc, nham hieåm……… 4.3 Giaûng baøi môùi: Caäu beù Hoàng ñaùng thöông, phaûi soáng beân caïch baø coâ: khoâ heùo tình maùu muû, phaûi soáng trong xaõ hoäi ñöông thôøi ñaày aép nhöõng coå tuïc phong kieán khaéc nghieät. Lieäu caäu ta coù phuùt giaây naøo ñöôïc höôûng nieàm haïnh phuùc hay khoâng ? Tieát hoïc naøy,………. Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø Noäi dung baøi hoïc Hoaït ñoäng 1 ? Khi baø coâ nhaéc ñeán meï baèng lôøi mæa mai, Hoàng nghó veà meï nhö theá naøo? - Töôûng ñeán veû maët raàu raàu vaø söï hieàn töø cuûa meï. ? Vì sao? - Trong taâm trí Hoàng, meï luoân laø ngöôøi meï hieàn töø, dòu daøng, coù cuoäc soáng ñau khoå vaø luoân nhaãn nhuïc. ? Thaùi ñoä cuûa Hoàng nhö theá naøo khi nghe baø coâ hoûi coù muoán vaøo Thanh Hoaù gaëp meï hay khoâng ? ? Vì sao raát nhôù meâ nhöng Hoàng laïi noùi khaùc ñi? - Phaûn öùng thoâng minh xuaát phaùt töø söï nhaïy caûm, loøng yeâu thöng vaø kính meán meï khoâng muoán baø coâ haû heâ chaâm choïc vaø khoâng muoán tình yeâu meï bò “nhöõng raép taâm tanh baån xaâm phaïm ñeán”. ? Sau caâu thöù 2 “sao laïi khoâng vaøo” taâm traïng cuûa Hoàng nhö theá naøo ? ? Ngöôøi coâ laïi noùi: Maøy daïi quaù, cöù vaøo……… May vaù thì taâm traïng Hoàng nhö theá naøo? ? Khi nhaéc ñeán hai tieáng “em beù” taâm traïng cuûa Hoàng nhö theá naøo ? ? Nhöng ngöôøi coâ vaãn noùi, taâm traïng Hoàng nhö theá naøo khi nghe coâ noùi chöa döùt caâu? ? Nhaän xeùt cuûa em veà taâm traïng cuûa beù Hoàng luùc naøy? ? Khi baø nhaéc ñeán em beù nhaèm muïc ñích gì? - Ñeå Hoàng nhuïc nhaõ, gheùt meï. ? Theá nhöng thaùi ñoä cuûa Hoàng nhö theá naøo? Thaûo luaän nhanh 3 phuùt ? Hoàng thöông meï ôû choã naøo? Giaän meï ôû choã naøo? Hoïc sinh traû lôøi theo nhoùm ? Chính thöông me,ï Hoàng ñaët ra giaû thieát gì? (Xem cuoái trang 16) ? Ñoaïn vaên ñoù taùc giaû söû döïng bieän phaùp ngheä thuaät gì? Taùc duïng? Hoïc sinh traû lôøi > Giaùo vieân dieãn giaûng: Noãi caêm töùc ñöôïc dieãn ñaït baèng nhöõng hình aûnh so saùnh ñaày aán töôïng, lôøi vaên doàn daäp cuøng vôùi ñieäp töø maø vaø nhöõng ñoäng töø gôïi taû maïnh, bieåu loä loøng caêm thuø voâ haïn nhöõng coå tuïc ñaøy ñoaï meï, > Giaùo vieân coù theå môû roäng cho hoïc sinh hieåu nhöõng coå tuïc phong kieán ngaøy xöa kia. ? Töø ñoù, em coù theå hieåu gì veà beù Hoàng töø traïng thaùi treân? > Giaùo vieân neâu vaán ñeà, caû lôùp cuøng thaûo luaän. Tieáng goïi thaûng thoát, boái roái: Meï ôi! Cuûa beù Hoàng vaø caùi giaû thieát maø taùc giaû ñaët ra: Neáu ngöôøi mình………..thì caùi caûm giaùc tuûi theïn cuûa Hoàng daõ ñöôïc laøm roõ baèng so saùnh kyø laï ñaày söùc thuyeát phuïc “ Khaùc…..maïc” ? YÙ kieán cuûa em veà taâm traïng cuûa beù Hoàng vaø hieäu qæa ngheä thuaät cuûa bieän phaùp so saùnh aáy? Hoïc sinh thaûo luaän > Giaùo vieân môøi hoïc sinh khaù, gioûi noùi lôøi bình ngaén goïn. ( trang 35) > Giaùo vieân cho hoïc sinh nhìn ñoaïn vaên taû caûnh beù Hoàng gaëp meï, treøo leân xe naèm trong loøng meï. ? Cöû chæ, taâm traïng, haønh ñoäng cuûa beù Hoàng khi baát ngôø ñöôïc gaëp meï nhö theá naøo ? - Möøng rôõ ñeán maát töï chuû, ríu caû chaân laïi khi meï xoa ñaàu ñaõ khoùc nöùc nôû, vöøa hôøn, vöøa tuûi vöøa maõn nguyeän haïnh phuùc. ? Caûm giaùc sung söôùng, maõn nguyeän ñoù ñöôïc theå hieän baèng nhöõng chi tieát naøo? Hoïc sinh tìm > Giaùo vieân dieãn giaûng. Caûm giaùc sung söôùng cöïc ñieåm ñöôïc dieãn taû baèng nhöõng caûm höùng say meâ, nhöõng rung ñoäng voâ cuøng tinh teá. Hoàng ñaõ caêng heát cuûa giaùc quan ñeå caûm nhaän taát caû tình yeâu thöông cuûa meï, söï dòu daøng cuûa meï. Ñoaïn vaên noùi leân 1 khoâng gian cuûa aùnh saùng, cuûa maøu saéc, höông thôm vöøa laï luøng, vöøa gaàn guõi, aêm aép tình maãu töû. ? Vì sao luùc naøy caâu noùi cuûa baø coâ laïi chìm ngay ñi? Hoïc sinh traû lôøi > Giaùo vieân giaûng: Gaëp laïi meï, beù Hoàng boàng beành troâi trong caûm giaùc sung söôùng, raïo röïc, khoâng coøn quan taâm tôùi baát kyø ñieàu gì. Neáu tröôùc kia caäu noùi vôùi baø coâ laøm caäu dau ñôùn bieát bao yhì giôø ñaây noù chaúng coøn nghóa lyù gì caû. Vì caäu coù meï laø coù taát caû. Luùc naøy Hoàng chæ bieát taän höôûng haïnh phuùc maø caäu ñang coù. ? Nhaän xeùt cuûa em veà tính caûm cuûa beù Hoàng ñoái vôùi meï vaø ngöôïc laïi? ? Theo em, chaát tröõ tình cuûa vaên baûn ñöôïc theå hieän qua nhöõng yeáu toá naøo? - Gioïng ñieäu xoùt xa, caêm giaän yeâu thöông ôû möùc toät ñænh. - Tình huoáng truyeän : 1 em beù moà coâi cuøng baø coâ ñoäc aùc. Cuoäc gaëp gôõ baát ngôø ñaày caûm ñoäng vôùi meï qua keå chuyeän boïc loä taâm traïng,. Caûm xuùc. - Nhöõng hình aûnh so saùnh ñaày aán töôïng, giaøu söùc gôïi caûm. Ñaëc bieät gioïng vaên phaàn cuoái say meâ khaùc thöôøng. ? Qua ñoaïn trích taùc giaû theå hieän ngheä thuaät gìlaøm noåi baät tình caûnh cuûa baø coâ vaø beù Hoàng, taùc duïng? - Pheùp töông phaûn. Taùc duïng: Laøm noåi baät tình caûnh taøn nhaãn laïnh luøng cuûa baø coâ. Khaúng ñònh tình maãu töû trong saùng cuûa beù Hoàng. ? Vaäy qua ñoaïn trích, em hieåu theá naøo laø hoài kyù? - Laø loaïi kyù, ôû ñoù ngöôøi vieát keå laïi nhöõng chuyeän, nhöõng ñieàu mình chöùng kieán, mình ñaõ traûi qua. > Giaùo vieân goïi 2 hoïc sinh ñoïc ghi nhôù. Hoaït ñoäng 4 > Giaùo vieân goïi hoïc sinh ñoïc caâu hoûi 5 Thaûo luaän nhoùm 5 phuùt Daùn phieáu leân baûng töøng nhoùm traû lôøi. > Giaùo vieân choát. - Nguyeân Hoàng, nhaø vaên vieát nhieàu veà phuï nöõ vaø nhi ñoàng. Ñaây laø nhöõng con ngöôøi xuaát hieän nhieàu trong theá giôùi nhaân vaät cuûa oâng. - Nguyeân Hoàng daønh cho nhi ñoàng vaø phuï nöõ taám loùng chan chöùa thöông yeâu vaø thaùi ñoä naâng niu chaân troïng. - Taùc giaû thaám thía noãi cô cöïc, tuûi nhuïc maø phuï nöõ vaø nhi ñoàng phaûi gaùnh chòu…..thaáu hieåu, traân troïng veû ñeïp taâm hoàn…… c. Tình caûm cuûa beù Hoàng ñoái vôùi meï. * Nhöõng yù nghó, caûm xuùc cuûa beù Hoàng khi traû lôøi coâ. - Cuùi ñaàu khoâng ñaùp. - Vì yeâu thöông vaø kính meán meï, khoâng muoán raép taâm tanh baån xaâm phaïm ñeán. - Loøng thaét laïi khoùc maét cay cay. - Nöôùc maét roøng roøng…….chan haøo ñaàm ñìa…….. - Hai tieáng “em beù” xoaén chaët laáy taâm can. - Coå hoïng ngheïn öù, khoùc khoâng ra tieáng. -> Ñau ñôùn, uaát öùc taêng daàn ñeán cöïc ñieåm. - Vöøa thöông vöøa giaän meï. - Giaù nhö nhöõng coå tuïc……nhö hoøn ñaù maø nhai…….. -> Duøng ngheä thuaät so saùnh , ñieäp töø, ñoäng töø bieåu loä loøng caêm thuø coå tuïc xöa. => Taâm hoàn trong saùng, traøn ngaäp tình yeâu thöông meï vaø caêm gheùt caùi xaáu xa ñoäc aùc. - Haønh ñoäng vội vaõ, cuoáng cöoàng ñuoåi theo xe, thôû hoàng hoäc, ríu caû chaân laïi, oaø khoùc nöùc nôû. - Taâm traïng vöøa hôøn, vöøa tuûi, vöøa maõn nguyeän haïnh phuùc. - Toâi ngoài treân xe, ñuøi aùp ñuøi meï, ñaàu ngaû vaøo caùnh tay meï toâi….. môn man khaép da thòt. - Hôi quaàn aùo, hôi traàu thôm tho laï thöôøng. - Khoâng còùn nhôù meï hoûi……… -> Sung söôùng, haïnh phuùc. - Caâu noùi cuûa baø coâ chìm ngay ñi. => Tình yeâu thöông maõnh lieät cuûa beù Hoàng daønh cho meï vaø ngöôïc laïi. * tình mẫu tử là mạch nguồn tình cảm không bao giờ vơi trong tâm hồn con người. * Ghi nhôù. SGK T21. III – Luyeän taäp. 4.4. Câu hỏi, bài tập củng cố: - Hoïc sinh laøm caâu hoûi 5, giaùo vieân cho hoïc sinh nhìn tranh vaø bình. ? Neâu nhöõng neùt ñaëc saéc veà ngheä thuaät cuûa vaên baûn ? taùc duïng? - Pheùp töông phaûn, so saùnh ,ñieäp töø………… Goïi hoïc sinh ñoïc laïi ghi nhôù. 4.5. Höôùng daãn HS töï hoïc: * Đối với bài học ở tiết học này: -Baøi cuõ: Hoïc baøi , ghi nhôù. * Đối với bài học ở tiết học tiếp theo: - Baøi môùi: ñoïc vaø soaïn “ Töùc nöôùc vôõ bôø” + Ñoïc phaàn chuù thích tìm hieåu taùc giaû, taùc phaåm . + Tìm nhöõng chi tieát noùi veà teân cai leä, chò Daäu. 5. RUÙT KINH NGHIEÄM: - Nội dung: .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... - Phương pháp: .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... - Sử dụng đồ dùng, thiết bị dạy học: .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... TRÖÔØNG TÖØ VÖÏNG Bài : Tiết: 07 Tuần dạy:....... Ngày dạy:...... 1. MUÏC TIEÂU: Giuùp HS 1.1. Kieán thöùc: Khái niệm trường từ vựng. 1.2. Kó naêng: - Tập hợp các từ có chung nét nghĩa vào cùng trường từ vựng. - Vận dụng kiến thức về trường từ vựng để đọc – hiểu và tạo lập văn bản. 1.3. Thaùi ñoä: Giaùo duïc hoïc sinh hieåu nghóa, phaùt trieån nghóa thaønh nhieàu tröôøng töø vöïng. 2. TRỌNG TÂM: Hiểu thế nào là trường từ vựng và biết cách sử dụng các từ cùng trường từ vựng để nâng cao hiệu quả diễn đạt. 3. CHUAÅN BÒ: Giaùo vieân : Giaùo aùn, baûng phuï. Hoïc sinh : Ñoïc baøi traû lôøi theo caâu hoûi, xem tröôùc phaàn baøi taäp. 4. TIEÁN TRÌNH: 4.1. OÅn ñònh toå chöùc: Kiểm diện sĩ số. 4.2. Kieåm tra miệng: ? Moät töø nhö theá naøo ñöôïc xem laø nghóa roäng( hoaëc heïp) hôn so vôùi nhöõng töø khaùc? Cho vd (10 ñieåm) - Moät töø ñöôïc coi laø coù nghóa roäng khi phaïm vi nghóa cuûa töø ngöõ ñoù bao haøm phaïm vi nghóa cuûa nhöõng töø ngöõ khaùc. Heïp hôn khi phaïm vi nghóa cuûa töø ngöõ ñoù ñöôïc bao haøm trong phaïm vi nghóa cuûa moät töø ngöõ khaùc. VD :Thöïc vaät > caây coû > coû tranh, gaø…… ? Haõy tìm töø coù nghóa roäng hôn, heïp hôn ôùac töø ngöõ sau, coù theå theå hieän baèng sô ñoà ( 10 ñieåm ) - Truyeän daân gian Vaên hoïc daân gian > truyeän daân gian > coå tích - Hoïc taäp Laøm toaùn…..< hoïc taäp < lao ñoäng - Côø Côø töôùng, vua < côø < theå thao - Tiết học này chúng ta học bài gì? + Trường từ vựng. 4.3 Giaûng baøi môùi: Trong moái quan heä vềø nghóa caùc töø ngöõ, ngoaøi hai khaùi nieäm “ nghóa roäng” coøn coù khaùi nieäm nöõa laø tröôøng töø vöïng. Theá naøo laø tröôøng töø vöïng………. Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø Noäi dung baøi hoïc Hoaït ñoäng 1 > Giaùo vieân cho hoïc sinh ñoïc ñoaïn vaên cuûa Nguyeân Hoàng. Sgk T121 ? Trong ñoaïn trích coù nhöõng töø in ñaäm naøo. Hoïc sinh tìm ? Caùc töø treân coù nhöõng neùt chung gì veà nghóa. - Ñeàu chæ boä phaän cô theå cuûa con ngöôøi . => Ta goïi nhöõng töø coù neùt chung veà nghóa aáy laø tröôøng töø vöïng. ? Em hieåu theá naøo laø tröôøng töø vöïng? ? Nhö vaäy cô sôû ñeå hình thaønh tröôøng töø vöïng laø gì? Ñaëc ñieåm chung veà nghóa. Hoïc sinh ñoïc ghi nhôù Hoaït ñoäng 2 > Giaùo vieân coù theå cho hoïc sinh quan saùt moät böùc tranh veõ veà ñoâi maét, caùc em nhaän xeùt ruùt ra keàt luaän. > Giaùo vieân cho hoïc sinh theâm VD. ? Em haõy tìm nhöõng töø thuoäc tröôøng töø vöïng cuûa tay? ? Theo em tröôøng töø vöïng cuûa tay, coù theå coù nhöõng tröôøng töø vöïng naøo? - Boä phaän cuûa tay: caùnh tay, buïng tay, coå tay, baøn tay. - Ñaëc ñieåm cuûa tay: Buùp maêng, duøi ñuïc, meàm maïi, thoâ thaùp. - Hoaït ñoäng cuûa tay: Caàm, naém, voø. ? Töø ñoù em ruùt ra nhaän xeùt gì? > Giaùo vieân cho hoïc sinh ñoïc yù baøi Sgk ? Em nhaän xeùt gì veà töø loaïi cuûa tröôøng töø vöïng “ maét” - Bao goàm nhieàu töø loaïi: Danh, ñoäng tính. > Giaùo vieân cho hoïc sinh quan saùt phaàn c (baûng phuï). ? Ngöôøi ta döïa vaøo ñaâu ñeå chia thaønh nhieàu tröôøng töø vöïng khaùc nhau veà töø “ngoït”? - Döïa vaøo hieän töôïng nhieàu nghóa. * Cho töø saéc trong caùc tröôøng hôïp sau: + Dao coù maøi môùi saéc. + Maét saéc nhö dao cau ? Haõy xaùc laäp caùc tröôøng töø vöïng cuûa töø “noùng” - Tröôøng tôøi tieát: Aám, laïnh, hanh. Muøi vò: noùng, nguoäi , laïnh. Tính tình: Oân hoaø, laïnh luøng. ? Nhö vaäy 1 töø coù theå hieåu maáy tröôøng töø vöïng? Do ñaâu? - Nhieàu, do hieän töôïng nhieàu nghóa. > Giaùo vieân ñoïc thô. “Khaên thöông nhôù ai ………………..” Trong thô vaên cuõng nhö trong giao tieáp haøng ngaøy, ngöôøi ta thöôøng duøng caùch chuyeån tröôøng töø vöïng ñeå taêng theâm tính ngheä thuaät cuûa ngoân töø (qua caùc bieän phaùp tu töø nhö so saùnh , aån duï, nhaân hoaù …..) d sgk t22 > Giaùo vieân cho hoïc sinh ñoïc to phaàn d > Giaùo vieân duøng baûng phuï ñeå cho caùc em phaân bieät tröôøng töø vöïng vaø caáp ñoä khaùi quaùt nghóa töø ngöõ. - Tröôøng töø vöïng veà caây. + Boä phaän cuûa caây: Thaân reã caønh. + Hình daùng cuûa caây: Cao, thaáp, to, beù * Caùc töø caønh vaø thaáp khaùc nhau veà töø loaïi. - Toát (nghióa roäng) – ñaûm ñang (heïp) tính töø. - Ñaùnh (nghóa roäng) – Caén (heïp) ñoäng töø > Giaùo vieân choát laïi Hoaït ñoäng 3 > Giaùo vieân goïi hoïc sinh xaùc ñònh yeâu caàu töøng baøi taäp . Toå 1 baøi taäp 1 ñöùng taïi choã trình baøy > Giaùo vieân goïi ñöùng taïi choã trình baøy . Baøi taäp 3,4 Thaûo luaän nhoùm 3 phuùt Toå 1,2 Baøi taäp 3 Toå 3,4 Baøi taäp 4 Laøm vaøo pghieáu len baûng trình baøy , caùc baïn khaùc nhaän xeùt, giaùo vieân choát. I – Theá naøo laø tröôøng töø vöïng . * Tìm hieåu ñoaïn trích