Giáo án Ngữ văn lớp 8 Tuần 10 Tiết 37 Ôn tập truyện kí Việt Nam

Tuần 10 Ngày soạn: 20/10/2013. Tiết 37. ÔN TẬP TRUYỆN KÍ VIỆT NAM. I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Sự giống và khác nhau cơ bản của các truyện kí đã học về các phương diện thể loại, phương thức biểu đạt, nội dung, nghệ thuật. - Những nét độc đáo về nội dung và nghệ thuật của từng văn bản. - Đặc điểm của từng nhân vật trong các tác phẩm truyện. 2. Kĩ năng: - Khái quát, hệ thống hoá và nhận xét về tác phẩm văn học trên một số phương diện cụ thể. - Cảm thụ nét riêng, độc đáo của tác phẩm văn học. 3. Thái độ: Có ý thức yêu mến văn học. II. Chuẩn bị : 1. Giáo viên: Giáo án, tư liệu tham khảo, Bảng phụ. 2. Học sinh: Đọc bài và soạn bài theo câu hỏi hướng dẫn III. Các bước lên lớp: 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: Sự Chuẩn bị bài của HS. 3. Bài mới: Hoạt động 1. Giới thiệu bài: Tõ ®Çu n¨m ®Õn giê, c¸c em ®· ®­îc häc nh÷ng v¨n b¶n truyÖn kÝ nµo? (T«i ®i häc, Trong lßng mÑ, Tøc n­íc vì bê, L·o H¹c). B©y giê chóng ta sÏ «n tËp hÖ thèng ho¸ l¹i nh÷ng kiÕn thøc ®· häc vÒ 4 v¨n b¶n nµy. Bảng thống kê những văn bản truyện kí Việt nam: TT Tên văn bản Tên tác giả Thế loại PT biểu đạt Nội dung Nghệ thuật 1 Tôi đi học Thanh Tịnh (1911-1988) Truyện ngắn Miêu tả + biểu cảm - Những kỷ niệm trong sáng về ngày đầu được đến trường đi học - Những hình ảnh so sánh mới mẻ, gợi cảm - Kể chuyện + miêu tả + biểu cảm 2 Trong lòng mẹ (trích “những ngày thơ ấu”) Nguyên Hồng (1918-1982) Hồi ký Tự sự + Miêu tả + Biểu cảm - Nỗi cay đắng, tùi nục và t/y mẹ mãnh liệt của bé Hồng khi xa mẹ và khi được nằm trong lòng mẹ - Miêu tả cảm xúc, tâm trạng nồng nàn, mãnh liệt - Sử dụng các hình ảnh so sánh liên tưởng 3 Tức nước vỡ bờ (trích chương 13 T/p Tắt Đèn) Ngô Tất Tố (1892-1954) Tiểu thuyết Tự sự + miêu tả + biểu cảm Bộ mặt tàn bạo của chế độ PK và tình cảnh khốn khổ cuả người nông dân, sức sống tiềm tàng của người phụ nữ nông dân nghèo trong XH cũ, tình cảm nhân đạo của nhà văn - Khắc hoạ tính cách nhân vật thông qua cử chỉ, lời nói, hành động. - Biện pháp tương phản đối lập Câu 2: So sánh để thấy sự giống nhau và khác nhau về nội dung tư tưởng của ba văn bản đã học trong bài 2, 3, 4? Giống nhau: - Thể loại: Văn bản tự sự hiện đại. - Thời gian ra đời: Trước cách mạng tháng 8 giai đoạn 1930-1945 - Đề tài chủ đề: Con người, đời sống đương thời xã hội. Tác giả đi sâu miêu tả những số phận con người bị vùi dập cực khổ. - Giá trị tinh thần: chan chứa tinh thần nhân đạo (yêu thương, trân trọng những tình cảm phẩm chất đẹp đẽ cao quí của con người. Tố cáo những gì xấu xa tàn ác. - Giá trị nghệ thuật: Bút pháp chân thực hiện thực gần gũi đời sống, ngôn ngữ giản dị; kể chuyện miêu tả người, tả tâm lí cụ thể hấp dẫn. * Đó là đặc điểm văn xuôi hiện thực Việt Nam trước cách mạng tháng 8, khởi nguồn từ những năm 20 - phát triển mạnh mẽ năm 30 - 40. Đem lại những tên tuổi nhà văn và tác phẩm kiệt xuất: Phạm Duy Tốn, Nguyễn Công Hoan, Ngô Tất Tố, Vũ Trọng Phụng… - Văn học hiện thực phê phán đóng góp đáng kể vào quá trình hiện đại hoá văn học Việt Nam về nhiều mặt đề tài, chủ đề, thể loại xây dựng nhân vật. Khác nhau: Yêu cầu học sinh lập bảng so sánh. Tên văn bản Thể loại Phương thức biểu đạt Nội dung chủ yếu Đặc điểm nghệ thuật Trong lòng mẹ (Trích tự thuật – hồi kí những ngày thơ ấu Hồi kí (Đoạn trích) Tự sự xen lẫn trữ tình Nỗi đau của chú bé Hồng mồ côi và tình yêu thương mẹ của bé. Văn hồi kí chân thực trữ tình thiết tha Tức nước vỡ bờ Tự sự - Phê phán chế độ tàn ác bất nhân ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn, sức sống tiềm tàng của người phụ nữ Khắc hoạ nhân vật và miêu tả hiện thực một cách sinh động chân thực Lão Hạc trích Truyện ngắn Truyện ngắn Tự sự xen lẫn trữ tình Số phận bi thảm của người nông dân cùng khổ và nhân phẩm cao quí của họ Nhân vật được đào sâu tâm lí cách kể chuyện tự nhiên vừa linh hoạt vừa đậm chất triết lí trữ tình Câu 3: Trong các văn bản 2, 3, 4 Trong lòng mẹ, Tức nước vỡ bờ, Lão Hạc. Em thích nhất nhân vật nào, đoạn văn nào, vì sao? - Yêu cầu học sinh trả lời theo dàn ý: 1. Đó là đoạn văn (nhân vật) …trong văn bản…của tác giả…. 2. Lí do yêu thích a. Về nội dung tinh thần ? b. Về hình thức nghệ thuật? c. Vì lí do khác ? Học sinh dựa vào đoạn văn đã chuẩn bị ở nhà - trình bày Giáo viên cho học sinh nhận xét khái quát lại. - Nv chị Dậu (Tức nước vỡ bờ): Em rất cảm thông cho hoàn cảnh của chị, khâm phục sự vùng lên phản kháng lại áp bức bất công của chị. - Đoạn văn Lão Hạc kể chuyện bán cậu vàng với ông giáo: Thương cho hoàn cảnh của lão Hạc, kính trọng lão - một con người nhân hậu, cảm động trước tình cảm của lão đối với cậu vàng. - Đoạn văn Bé Hồng gặp mẹ và được ngồi trong lòng mẹ: Bé Hồng được sống lại những giây phút sung sướng, hạnh phúc khi ở trong lòng mẹ. Củng cố: GV cùng HS hệ thống hoá kiến thức bài học. Phân tích lời văn tự sự giàu cảm xúc ở một văn bản truyện kí đã học. 5. Hướng dẫn - Dặn dò: GV định hướng nội dung cho HS: - Học kĩ nội dung. Làm bài tập. - Chuẩn bị bài: Thông tin về ngày trái đất năm 2000 Phát biểu cảm nghĩ về 1 nhân vật trong TPTK đã học. IV Rút kinh nghiệm: …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… Ngày soạn: 20/10/2013 Tuần 10 tiết 38: THÔNG TIN VỀ NGÀY TRÁI ĐẤT NĂM 2000 I. Mục tiêu cần đạt: 1. Kiến thức: Giúp HS: - Thấy được mói nguy hại đến môi trường sống và sức khoẻ của con người của thói quen dùng túi ni lông. - Tính khả thi trong đề xuất được tác giả trình bày. - Việc sử dụng từ ngữ dễ hiểu, sự giải thích đơn giản mà sáng tỏ và bố cục chặt chẽ, hợp lí đã tạo nên tính thuyết phục của văn bản. 2. Kĩ năng: - Tích hợp với phần tập làm văn để tập viết bài văn thuyết minh. - Đọc- hiểu một văn bản nhật dụng đề cập đến một vấn đề xã hội bức thiết. 3. Thái độ: Gi¸o dôc kĩ năng sống cho học sinh: Nhận biết, sử dụng BNL trong cuộc sống hàng ngày. Có ý thức bảo vệ môi trường xung quanh. II. Chuẩn bị : - Gi¸o viªn: §äc v¨n b¶n, soạn bài. Tranh ảnh có liên quan. - Häc sinh: Đọc, so¹n bµi theo câu hỏi. III. Các bước lên lớp: 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: H. Ý nghĩa của văn bản Hai cây phong? 3. Bài mới: Hoạt động 1. Giới thiệu bài: Bao ni l«ng tiÖn lîi biÕt bao! NhÑ, dai, rÎ, gi÷ ®­îc n­íc, l¹i trong suèt ®Ó ng­êi mua cã thÓ quan s¸t hµng ho¸ mµ kh«ng cÇn më xem tói ni l«ng ®¸p øng dÔ dµng nhiÒu yªu cÇu kh¸c nhau cña mäi ng­êi sö dông. S¶n xuÊt bao ni l«ng so víi bao b× giÊy l¹i rÎ thªm 40% n¨ng l­îng vËy mµ l¹i cã bøc th«ng ®iÖp kªu gäi tÊt c¶ mäi ng­êi kh«ng dïng bao ni l«ng. T¹i sao vËy và tác phẩm. .Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung cần đạt Hoạt động 2.Em hiÓu g× vÒ nguån gèc (xuÊt xø) cña b¶n th«ng tin nµy? - §©y cã ph¶i lµ v¨n b¶n nhËt dông kh«ng? V× sao? V¨n b¶n nµy cã thuéc kiÓu v¨n b¶n thuyÕt minh kh«ng? V× sao? Nªu bè côc? Đọc bài. Suy nghĩ, trả lời + Ph¶i v× liªn quan ®Õn vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i tr­êng 1 vÊn ®Ò liªn quan ®Õn sø mÖnh gi÷ g×n tr¸i ®Êt, ng«i nhµ chung cña chóng ta, phï hîp víi tÊt c¶ mäi ng­êi mµ l¹i cã ý nghÜa rÊt to lín lµ “mét ngµy kh«ng sö dông bao b× ni l«ng” + V× nã biÓu hiÖn vÊn ®Ò ®ang quan t©m - t¸c h¹i cña viÖc sö dông bao ni l«ng vµ vÊn ®Ò b¶o vÖ trong s¹ch m«i tr­êng tr¸i ®Êt lµ 1 vÊn ®Ò thêi sù ®ang ®Æt ra trong XH tiªu dïng hiÖn ®¹i. - Đọc văn bản - Nhận xét. Suy nghĩ, trả lời, bổ sung. I, Đọc- Tìm hiểu chung * Nguån gèc: Lµ v¨n b¶n ®­îc so¹n th¶o dùa trªn bøc th«ng ®iÖp cña 13 c¬ quan nhµ n­íc phi chÝnh phñ ph¸t ®i nh©n ngµy ®Çu tiªn ViÖt Nam tham gia “ngµy tr¸i ®Êt”. - Lµ VB thuyÕt minh mang tÝnh nhËt dông Bè côc: 3 phÇn P1: Tõ ®Çu - “kh«ng sö dông bao ni l«ng”: Sù ra ®êi cña “ngµy tr¸i ®Êt” P2: TiÕp - “m«i tr­êng”: T¸c h¹i cña viÖc sö dông bao ni l«ng P3: Cßn l¹i - lêi ®éng viªn kªu gäi mäi ng­êi. Hoạt động 3. Tìm hiểu văn bản: - Nh÷ng sù kiÖn nµo ®­îc th«ng b¸o ë phÇn ®Çu v¨n b¶n? - Lêi th«ng b¸o trùc tiÕp, ng¾n gọn, dÔ hiÖu, dÔ nhí. H. Tõ ®ã em thu nhËn ®­îc nh÷ng néi dung quan träng nµo ®­îc nªu trong phÇn ®Çu v¨n b¶n? - T¸c h¹i cña viÖc sö dông bao ni l«ng ®­îc nãi ®Õn ë ph­¬ng diÖn nµo? Hai ph­¬ng diÖn - Tõ ®ã ph­¬ng diÖn g©y h¹i nµo ®­îc thuyÕt minh - t¾c ®­êng èng dÉn n­íc, t¨ng kh¶ n¨ng lôt léi, muçi ph¸t triÓn, l©y truyÒn dÞch bÖnh chÕt sinh vËt khi nuèt ph¶i. ¤ nhiÔm thùc phÈm, g©y t¸c h¹i cho n·o, nguyªn nh©n g©y ung th­ phæi. - KhÝ ®éc: ngÊt n«n ra m¸u, rèi lo¹n chøc n¨ng g©y ung th­. - H·y x¸c ®Þnh râ ph­¬ng ph¸p thuyÕt minh cña ®o¹n v¨n: KÕt hîp liÖt kª ph©n tÝch t¸c dông cña c¸ch thuyÕt minh nµy? (KÕ ho¹ch, thùc tiÔn thuyÕt phôc dÔ hiÓu, dÔ nhí) - Em cã suy nghÜ g× vÒ hiÓm ho¹ sö dông bao ni l«ng. Häc sinh: V« cïng « nhiÔm g©y bÖnh chÕt ng­êi Häc sinh theo dâi phÇn 2 - C¸c biÖn ph¸p nh»m h¹n chÕ t¸c h¹i cña bao ni l«ng lµ g×? Theo em biÖn ph¸p nµo h÷u hiÖu nhÊt ? - Cã hai kiÕn nghÞ ®­îc nêu: Dùa vµo v¨n b¶n, h·y nªu néi dung hai kiÕn nghÞ nµy? - T¹i sao nhiÖm vô ®­îc nªu tr­íc hµnh ®éng nªu sau? Gi¸o viªn: C¸c c©u cÇu khiÕn cuèi v¨n b¶n cã ý nghÜa? - Em cã suy nghÜ g× vÒ hiÓm ho¹ sö dông bao ni l«ng - C¸c biÖn ph¸p nh»m h¹n chÕ t¸c h¹i cña bao ni l«ng lµ g× ? Theo em biÖn ph¸p nµo h÷u hiÖu nhÊt ? NhËn thøc cña em ? V¨n b¶n ®em l¹i cho em hiÓu biÕt g× vÒ viÖc mét ngµy kh«ng dïng? - Em dù ®Þnh lµm g× ®Ó th«ng tin nµy ®i vµo ®êi sèng biÕn thµnh hµnh ®éng cô thÓ . HS Theo dâi phÇn ®Çu cña VB + Ngµy 22/4 hµng n¨m ®­îc gäi lµ “ngµy tr¸i ®Êt” mang chñ ®Ò b¶o vÖ m«i tr­êng + Cã 141 n­íc tham dù + N¨m 2000 ViÖt Nam tham gia víi chñ ®Ò “1 ngµy kh«ng dïng bao ni l«ng” - V¨n b¶n nµy chñ yÕu nh»m TM cho sù kiÖn nµo? + Sù kiÖn “1 ngµy kh«ng dïng bao ni l«ng” - H·y nhËn xÐt c¸ch tr×nh bµy c¸c sù kiÖn ®ã? + TM b»ng c¸c sè liÖu cô thÓ + §i tõ th«ng tin kh¸i qu¸t (réng) - cô thÓ (hÑp) Thảo luận nhóm. Trả lời, bổ sung. Häc sinh ®äc 2 ®o¹n v¨n ®Çu Theo dâi phÇn kÕt NhiÖm vô cña chóng ta là hµnh ®éng V« cïng « nhiÔm g©y bÖnh chÕt ng­êi Häc sinh theo dâi phÇn 2 BiÖn ph¸p - H¹n chÕ tèi ®a sö dông. - Th«ng b¸o cho mäi ng­êi vÒ hiÓm ho¹ sö dông bao ni l«ng víi m«i tr­êng vµ søc khoÎ con ng­êi II. Tìm hiểu văn bản: 1. Th«ng tin vÒ “ngµy tr¸i ®Êt”: 1. Th«ng tin vÒ ngµy tr¸i ®Êt. - Ngµy 22/4: Ngµy tr¸i ®Êt víi chñ ®Ò b¶o vÖ m«i tr­êng. - Cã 141 n­íc tham dù - N¨m 2000 ViÖt Nam tham gia víi chñ ®Ò: Mét ngµy kh«ng dïng bao ni l«ng * ThÕ giíi quan t©m ®Õn vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i tr­êng. ViÖt Nam b»ng hµnh ®éng Mét ngµy kh«ng dïng bao ni l«ng tá râ sù quan t©m chung nµy 2. T¸c h¹i cña viÖc dïng bao ni l«ng vµ nh÷ng biÖn ph¸p h¹n chÕ sö dông chóng. - VÊn ®Ò bao ni l«ng cã thÓ g©y nguy h¹i víi m«i tr­êng bëi ®Æc tÝnh kh«ng ph©n huû plaxtic. * BiÖn ph¸p: - H¹n chÕ tèi ®a sö dông - Th«ng b¸o cho mäi ng­êi hiÓu vÒ hiÓm ho¹ cña viÖc l¹m dông bao ni l«ng víi m«i tr­êng vµ søc khoÎ con ng­êi. 3. KiÕn nghÞ vÒ viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng tr¸i ®Êt b»ng hµnh ®éng mét ngµy kh«ng sö dông bao ni l«ng - NhiÖm vô: B¶o vÖ tr¸i ®Êt khái nguy c¬ « nhiÔm. - Hµnh ®éng: Mét ngµy kh«ng dïng bao b× ni l«ng + NhÊn m¹nh nhiÖm vô to lín: H¹n chÕ dïng bao ni l«ng lµ c«ng viÖc tr­íc m¾t BiÖn ph¸p - H¹n chÕ tèi ®a sö dông - Th«ng b¸o cho mäi ng­êi vÒ hiÓm ho¹ sö dông bao ni l«ng víi m«i tr­êng vµ søc khoÎ con ng­êi * Ghi nhớ- SGK. 4. Củng cố: H. Cảm nhận của em về văn bản?nhận thức về tác dụng của một hành động nhỏ, có tính khả thi trong BVMT . 5. Hướng dẫn - dặn dò:GV định hướng nội dung cho HS: - Học kĩ nội dung. Làm bài tập. - Chuẩn bị bài: Nói giảm, nói tránh. Sưu tầm tranh ảnh, tư liệu về tác hại việc dùng bao bì ni lông, rác thải sinh hoạt làm ô nhiễm môin trường. IV. Rút kinh nghiệm: …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… Ngày soạn: 20/10/2013 Tiết 49. NÓI GIẢM NÓI TRÁNH I. Mục tiêu cần đạt: 1. Kiến thức: Giúp HS: Nắm được. - Khái niệm nói giảm nói tránh. - Tác dụng của biện pháp tu từ nói giảm nói tránh 2. Kĩ năng: Phân biệt nói giảm nói tránh với nói không đúng sự thật. - Sử dụng nói giảm nói tránh đúng lúc, đúng chỗ để tạo lời nói trang nhã, lịch sự. 3. Thái độ: Có ý thức phê phán những lời nói sai sự thật. Sử dụng đúng. II. Chuẩn bị : 1. Giáo viên: Giáo án, tư liệu tham khảo, Bảng phụ. 2. Học sinh: Đọc bài và soạn bài theo câu hỏi hướng dẫn III. Các hoạt động dạy và học: 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: H. Thế nào là nói quá? Cho ví dụ? Bài tập 6. 3. Bài mới: Hoạt động 1. Giới thiệu bài: B¸c ®· lªn ®­êng theo tæ tiªn M¸c- Lª Nin, thÕ giíi ng­êi hiÒn. Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung cần đạt Hoạt động 2. Tìm hiểu về nói giảm nói tránh, tác dụng của nói giảm, nói tránh. Gi¸o viªn treo b¶ng phô XÐt vÝ dô 1 - C¸c tõ in ®Ëm trong ®o¹n trÝch cã ý nghÜa g×? T¹i sao l¹i dïng c¸ch diÔn ®¹t ®ã? VÝ dô 2: V× sao t¸c gi¶ dïng tõ bÇu s÷a mµ kh«ng dïng tõ ng÷ cïng nghÜa? Gi¸o viªn treo b¶ng phô - CËu vµng ®i ®êi . -> luyÕn tiÕc, xãt xa, mØa mai - L·o lµm bé ®Êy, thËt ra l·o chØ tÇm ngÇm thÕ nh­ng còng ra phÕt -> gian, tham «ng gi¸o ®¸ng nÓ -> kh«ng nãi to¹c - Hs ®äc 2 c©u v¨n. - Em cã nhËn xÐt g× vÒ néi dung cña 2 c©u v¨n nµy? - So s¸nh 2 c¸ch nãi trªn, c¸ch nµo nhÑ nhµng, tÕ nhÞ h¬n ®èi víi ng­êi nghe? - Gv: c¸ch nãi thø 2 kh«ng trùc tiÕp chØ ra phÈm chÊt l­êi mµ gi¸n tiÕp nãi tíi phÈm chÊt Êy qua c¸ch nãi phñ ®Þnh “kh«ng ®­îc ch¨m chØ l¾m”. Nhê vËy mµ lêi chª cã tÝnh chÊt nhÑ nhµng. Nh­ vËy lµ nh÷ng c©u v¨n, c©u th¬ trªn ®· sö dông biÖn ph¸p tu tõ nãi gi¶m, nãi tr¸nh. - Em hiÓu thÕ nµo lµ biÖn ph¸p tu tõ nãi gi¶m, nãi tr¸nh? Häc sinh ®äc ghi nhí Đọc ví dụ Suy nghĩ, trả lời, bổ sung. - Nhận xét. - Hs ®äc vÝ dô 2. Suy nghĩ, trả lời Ghi bài - Hs ®äc vÝ dô 3. Suy nghĩ, trả lời Ghi bài Hs ®äc ghi nhí. I. Nãi gi¶m nãi tr¸nh vµ t¸c dông cña nãi gi¶m nãi tr¸nh. XÐt vÝ dô VÝ dô 1: - §i gÆp cô C¸c M¸c – Lª Nin - §i - Ch¼ng cßn -> chÕt Gi¶m nhÑ tr¸nh sù ®au ®ín. VÝ dô 2: - ¸p mÆt vµo bÇu s÷a -> tr¸nh th« tôc VÝ dô 3: - Con d¹o nµy l­êi l¾m. - Con d¹o nµy kh«ng ®­îc ch¨m chØ l¾m. -> Néi dung ë 2 c©u gÇn gièng nhau, ®Òu cã ý chª. Nh­ng c¸ch 2 nhÑ nhµng h¬n, tÕ nhÞ h¬n. *Ghi nhí: sgk (108). Hoạt động 3. Luyện tập. §iÒn tõ ng÷ nãi gi¶m, nãi tr¸nh. V× sao em ®iÒn? X¸c ®Þnh c©u nãi gi¶m, nãi tr¸nh, ý nghÜa ? Häc sinh ®Æt 5 c©u ®¸nh gi¸ c¸c tr­êng hîp kh¸c nhau Häc sinh x¸c ®Þnh tr­êng hîp nµo kh«ng dïng nãi gi¶m, nãi tr¸nh. - Gv: Nãi gi¶m, nãi tr¸nh còng nh­ c¸c biÖn ph¸p tu tõ kh¸c ®Òu nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ giao tiÕp b»ng ng«n ng÷. Tuy nhiªn ph¶i tuú thuéc vµo t×nh huèng giao tiÕp vµ m® giao tiÕp mµ dïng cho phï hîp. Khi cÇn ph¶i kiªn quyÕt phª ph¸n 1 hiÖn t­îng xÊu trong cuéc sèng th× cã nªn dïng nãi gi¶m, nãi tr¸nh kh«ng? HS đọc bài tập. Trả lời, bổ sung. - Nhận xét. Trả lời, bổ sung. Hoạt động nhóm. II. LuyÖn tËp Bµi tËp 1 §i nghØ Chia tay nhau KhiÕm thÞ Cã tuæi §i b­íc n÷a Bµi tËp 2 a 2 d1 b 2 e 2 c 1 Bµi tËp 3: ChÞ xÊu qu¸ - chÞ cã duyªn ®Êy Anh giµ qu¸ - anh kh«ng cßn trÎ l¾m Giäng h¸t chua loÐt Giäng h¸t ch­a ®­îc ngät l¾m CÊm c­êi to – xin c­êi nhá Anh cót ®i Cã lÏ ta nªn ®Ó khi kh¸c nãi chuyÖn Bµi tËp 4 Phª b×nh b¹n tr­íc líp 4. Củng cố: Em hiểu thế nào là nói giảm nói tránh và cách sử dụng. 5. Hướng dẫn - Dặn dò GV định hướng nội dung cho HS: - Học kĩ nội dung. Làm bài tập. - Chuẩn bị bài: Luyện nói Phân tích tác dụng của biện pháp nói giảm, nói tránh trong một đoạn văn tự chọn. * Rút kinh nghiệm: Ngày soạn: 20/10/2013 Tuần 10 tiết 40 LUYỆN NÓI: KỂ CHUYỆN THEO NGÔI KỂ KẾT HỢP VỚI MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM I. Mục tiêu cần đạt: 1. Kiến thức: Giúp HS: Nắm được. - Ngôi kể và tác dụng của việc thay đổi ngôi kể trong văn bản tự sự. - Sự kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự. - Những yêu cầu khi trình bày văn nói kể chuyện. 2. Kĩ năng: - Kể được 1 câu chuyện theo nhiều ngôi kể khác nhau; biết chọn ngôi kể phù hợp với câu chuyện được kể. - Lập dàn ý một văn bản tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả và biểu cảm. - Diễn đạt trôi chảy, gãy gọn, biểu cảm, sinh động câu chuyện kết hợp sử dụng các yếu tố phi ngôn ngữ. 3. Thái độ: Có ý thức trau dồi vận dụng. Vận dụng tốt khi viết đoạn văn, bài văn. II. Chuẩn bị : 1. Giáo viên: Giáo án, tư liệu tham khảo, 2. Học sinh: Đọc bài và soạn bài theo câu hỏi hướng dẫn III. Các bước lên lớp: 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: Chuẩn bị bài của HS. 3. Bài mới: Hoạt động 1. Giới thiệu bài:H. Vì sao trong VBTS thường sử dụng kết hợp các yếu tố MT, BC trong bài văn? Cách lập ý cho bài văn đó như thế nào? Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung cần đạt Hoạt động 2. Tìm hiểu tác dụng của ngôi kể, sự kết hợp các yếu tố kể, tả và biểu lộ tình cảm trong văn bản tự sự. H­íng dÉn häc sinh «n tËp vÒ ng«i kÓ - KÓ theo ng«i thø nhÊt lµ kÓ nh­ thÕ nµo? Nªu t¸c dông cña ng«i kÓ thø nhÊt? Nh÷ng v¨n b¶n nµo dïng ng«i kÓ thø nhÊt? - Nh­ thÕ nµo lµ kÓ theo ng«i thø ba? KÓ theo ng«i thø ba cã t¸c dông g×? Nh÷ng v¨n b¶n nµo ®­îc kÓ theo ng«i thø ba? - T¹i sao ng­êi ta ph¶i thay ®æi ng«i kÓ? (Thay ®æi ng«i kÓ lµ do môc ®Ých, ý ®å nghÖ thuËt cña ng­êi viÕt truyÖn ®Ó c©u chuyÖn kÓ phï hîp h¬n víi cèt truyÖn, nh©n vËt vµ nhÊt lµ ®Ó c©u chuyÖn hÊp dÉn h¬n ®èi víi ng­êi ®äc do t¸c dông cña tõng ng«i kÓ) - Thay ®æi ng«i kÓ nh»m môc ®Ých? - Sù vËt, nh©n vËt chÝnh vµ ng«i kÓ? C¸c yÕu tè biÓu c¶m? X¸c ®Þnh c¸c yÕu tè miªu t¶ vµ nªu t¸c dông cña chóng? - Em h·y chØ ra c¸c yÕu tè miªu t¶ trong ®o¹n v¨n? - C¸c yÕu tè miªu t¶ ®ã cã t¸c dông g×? - T×m c¸c yÕu tè biÓu c¶m cã trong ®o¹n v¨n? - KÓ l¹i ®o¹n trÝch theo lêi cña chÞ DËu (ng«i thø nhÊt)? Đọc ví dụ. Lắng nghe Suy nghĩ, trả lời (Ng­êi kÓ cã thÓ trùc tiÕp kÓ ra nh÷ng g× m×nh nghe, m×nh thÊy, m×nh tr¶i qua, cã thÓ trùc tiÕp nãi ra nh÷ng c¶m t­ëng, ý nghÜ cña m×nh khiÕn c©u chuyÖn trë nªn ch©n thùc, xóc ®éng) -> cã thÓ linh ho¹t th«ng qua nhiÒu mèi quan hÖ cña nh©n vËt. KÓ theo ng«i thø nhÊt: T«i ®i häc, L·o H¹c, nh÷ng ngµy th¬ Êu. KÓ theo ng«i thø ba: T¾t ®Ìn, C« bÐ b¸n diªm, ChiÕc l¸ cuèi cïng - Nhận xét. Suy nghĩ, trả lời khái quát. Yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi c©u hái Trả lời, nhận xét. Nh©n vËt chÝnh: ChÞ DËu, cai lÖ, ng­êi nhµ lÝ tr­ëng Ng«i kÓ: ng«i thø ba - Miªu t¶: T¶ hµnh ®éng vò phu, tµn b¹o cña cai lÖ; t¶ hµnh ®éng chèng tr¶ m¹nh mÏ, quyÕt liÖt cña chÞ DËu; t¶ 2 tªn tay sai bÞ ®¸nh ng·. - BiÓu c¶m: Trong c¸c c©u ®èi tho¹i cña chÞ DËu víi tªn cai lÖ, ®Æc biÖt lµ viÖc sö dông c¸c cÆp ®¹i tõ x­ng h« (ch¸u - «ng, t«i - «ng, bµ - mµy), qua c¸c côm tõ ng÷ biÓu c¶m (van, kh«ng ®­îc phÐp, bµ cho mµy xem). + Trong khi kÓ cÇn kÕt hîp c¸c ®éng t¸c, cö chØ, nÐt mÆt... ®Ó miªu t¶ vµ thÓ hiÖn t×nh c¶m ®óng nh­ nh©n vËt chÞ DËu trong truyÖn ®· thÓ hiÖn. - Viết lại đoạn văn theo ngôi kể số 1 I. ¤n tËp vÒ ng«i kÓ - KÓ theo ng«i thø nhÊt Ng­êi kÓ x­ng t«i ®Ó dÉn d¾t c©u chuyÖn, gióp ng­êi nghe hiÓu víi ng«i kÓ nµy ng­êi kÓ cã t­ c¸ch lµ ng­êi trong cuéc, tham gia vµo sù viÖc -> ®é tin cËy cao. - KÓ theo ng«i thø ba: Ng­êi kÓ giÊu m×nh ®i gäi tªn sù vËt mét c¸ch kh¸ch quan. Ng­êi kÓ cã t­ c¸ch lµ ng­êi chøng kiÕn c¸c sù vËt vµ kÓ l¹i. 3. Thay ®æi ng«i kÓ lµ ®Ó a. Thay ®æi ®iÓm nh×n víi nh©n vËt vµ sù viÖc: - Ng­êi trong cuéc kÓ kh¸c víi ng­êi ngoµi cuéc. - Sù viÖc cã liªn quan tíi ng­êi kÓ kh¸c víi sù vËt kh«ng liªn quan tíi ng­êi kÓ. b. Thay ®æi th¸i ®é miªu t¶, biÓu c¶m - Ng­êi trong cuéc cã thÓ buån vui theo c¶m tÝnh chñ quan. - Ng­êi ngoµi cuéc cã thÓ dïng miªu t¶ biÓu c¶m gãp phÇn kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch nh©n vËt II. LËp dµn ý Cuéc ®èi ®Çu gi÷a nh÷ng kÎ thóc s­u víi ng­êi xin khÊt s­u Nh©n vËt chÝnh: ChÞ DËu, cai lÖ, ng­êi nhµ lÝ tr­ëng Ng«i kÓ: ng«i thø ba - Miªu t¶: -> Gióp ng­êi ®äc h×nh dung ®­îc mäi diÔn biÕn cña sù viÖc vµ gãp phÇn t¨ng thªm søc biÓu c¶m cho nh©n vËt vµ c©u chuyÖn, khiÕn ng­êi ®äc høng thó vµ h¶ hª. - BiÓu c¶m: -> Gióp ng­êi ®äc h×nh dung ®­îc mäi diÔn biÕn cña sù viÖc vµ gãp phÇn t¨ng thªm søc biÓu c¶m cho nh©n vËt vµ c©u chuyÖn, khiÕn ng­êi ®äc høng thó vµ h¶ hª. III- LuyÖn nãi: BT + KÓ theo ng«i thø nhÊt, ®ãng vai chÞ DËu lµ ng­êi trong cuéc ®Ó kÓ l¹i c©u chuyÖn nµy, x­ng lµ “t«i”. Do vËy c¸ch kÓ, ng«n ng÷ kÓ sÏ cã nh÷ng chç kh¸c víi c¸ch kÓ theo ng«i thø ba ë ®o¹n v¨n trªn. 4. Củng cố: H. Tác dụng của việc chọn ngôi kể phù hợp, sử dụng kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm trong VBTS? 5. Hướng dẫn học ở nhà: GV định hướng nội dung cho HS: - Học kĩ nội dung. Làm bài tập. - Chuẩn bị bài: Câu ghép. IV Rút kinh nghiệm: …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… Duyệt của tổ