Giáo án Ngữ văn lớp 8 Tuần 20 Tiết 77 Bài 19 Quê hương

Tuần 20 Ngày soạn: /1/2008 Ngày dạy: Tiết 77 - Bài 19 - Văn bản : Quê Hương ( Tế Hanh ) A. Mục tiêu cần đạt 1. Cảm nhận được vẻ đẹp tươi sáng , sức sống của một làng quê miền biển được miêu tả trong bài thơ và tình cảm quê hương đằm thắm của tác giả . Thấy được nét dặc sắc nghệ thuật bài thơ mới tiêu biểu này . 2. Rèn kĩ năng phân tích thơ trữ tình kết hợp miêu tả tự sự 3. Giáo dục tinh thần yêu quê hương đất nước B.Chuẩn bị 1. Thầy : Nghiên cứu , soạn bài 2. Trò : Học bài và chuẩn bị bài theo sự hướng dẫn của thầy C. Tổ chức các hoạt động dạy hoc. *Hđ1: ổn định lớp *Hđ2: Kiểm tra bài cũ : Em hãy đọc thuộc bài thơ “Nhớ rừng” của Thế Lữ . Phân tích tâm trạng con hổ ở vườn bách thú ? - Gv kiểm tra vở soạn của một số học sinh . *Hđ3: Bài mới *Gv giới thiệu bài: Quê hương mỗi người chỉ một Như là chỉ một mẹ thôi Quê hương nếu ai không nhớ Sẽ không lớn nổi thành người. Lời bài ca Quê hương làm ta nhớ tới một làng quê biển miền TrungTrung bộ từ hơn nửa thế kỉ nay dã in dấu trong thơ Tế Hanh và trong lòng bạn đọc yêu thơ. * Bằng sự chuẩn bị ở nhà , hãy trình bày những hiểu biết của em về nhà thơ Tế Hanh? GV: Ông quê ở xã Bình Dương, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi Gv: *Yêu cầu đọc : Giọng tha thiết , nhớ nhung …. . ? bài thơ làm theo thể thơ nào ? GV: Tế Hanh có nhiều thời gian sống xa quê , quê ông là một làng chài ven biển có con sông Trà Bồng uốn quanh ôm trọn lấy làng rồi đổ ra biển. Bài thơ được viết khi nhà thơ sống xa quê học và làm việc ở Huế. Bài thơ được viết bằng cả tấm lòng yêu mến Thiên nhiên thơ mọng mà hùng tráng của quê hương, mến yêu những con người tràn trề sinh lực , bằng những kỉ niệm sâu đậm và nồng nàn của thời niên thiếu. ? Bài thơ có bố cục như thế nào ? “ Chim bay dọc biển đem tin cá” Đây là câu thơ của cha nhà thơ : Câu thơ làm tựa đề cho bài thơ bộc lộ quê nhà thơ là vùng quê biển ? Đọc hai câu thơ đầu ? hai câu thơ đầu giới thiệu gì về quê hương tôi? ? Em hiểu gì về làng quê được giới thiệu ở đây ? Nhận xét cách giới thiệu làng quê ở hai câu thơ đầu ? Đọc : “ Khi trời ………góp gió” ? Cánh đoàn thuyền ra khơi đánh cá trong hoàn cánh nào ? ? Đây là điều kiện thời tiết như thế nào ? ? Phương tiện và con người ra khơiđược miêu tả qua những từ ngữ , hình ảnh nào? ? Em có nhận xét gì về hình ảnh người dân chài lao động ? ? Nhận xét về hình ảnh con thuyền và mái chéo , cánh buồm ? ? Những phép tu từ này góp phần diễn tả cảnh ra khơi như thế nào? ? Tại sao nói : “ cánh buồm như mảnh hồn làng” * Đọc “ Ngày hôm sau….thớ vở” . Nêu nội dung? ? Cảnh trên bến được miêu tả với trạng thái và không khí như thế nào? ? Em cảm nhận được gì cảnh trên bến đỗ ? ? Câu thơ “ Nhờ ơn trời….đầy ghe” tại sao lại để trong ngoặc kép ? Nhà thơ ghi lại lời người dân chài ? Em hiểu họ nói gì? ? hình ảnh ngươi dân chài hiện lên qua hình ảnh nào? ? Do đâu họ có làn da này ? Làn da ấy thể hiện người dân chài là người như thế nào? “Thân hình nồng thở vị xa xăm” gợi lên điều gì về người dân chài ? * GV: Người dân chài hiện lên khoẻ đẹp như trong huyền thoại ? Chiếc thuyền được miêu tả qua câu thơ nào ? ? nhà thơ sở dụng phép tu từ gì trong câu thơ đó ? Việc sử dụng phép tu từ ấy diễn tả điều gì ? . ? Qua việc miêu tả cảnh ra khơi và cảnh bến đỗ em cảm thấy quê hương nhà thơ là vùng quê như thế nào ? ? Nhà thơ miêu tả bức tranh quê hương trong hoàn cảnh nào Từ đó em cảm nhận được gì về tình cảm của nhà thơ đối với quê hương? GV: Tình cảm đối với quê còn được bộc lộ trực tiếp qua nỗi nhớ quê. Đọc khổ thơ cuối ? ? Nỗi nhớ quê được thể hiện qua những từ ngữ hình ảnh nào? ? Nhận xét những hình ảnh hiện về trong nỗi nhớ của nhà thơ ? ? Em cảm nhận được gì về tình cảm của nhà thơ đối với quê hương ? ? Em hãy nêu những đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ . ? bài thơ nêu bật nội dung gì? ? Đọc ghi nhớ SGK?  Hđ4. Củng cố: ? Đây là bài thơ tự sự hay trữ tình ?Biểu cảm hay miêu tả? Vì sao? - Bài thơ có phường thức biểu đạt chính là biểu cảm kết hợp với miêu tả, tự sự - Đây là tác phẩm trữ tình có kết hợp yếu tố miêu tả và yếu tố tự sự . Vì….. *Hđ5.Hướng dẫn về nhà : Học thuộc lòng bài thơ , tập phân tích từng khổ thơ -Chuẩn bị bài “ Khi con tu hú” I. Tìm hiểu chung về văn bản . 1 Tác giả Tế Hanh sinh năm 1921 - Quê Quảng Ngãi -Thơ ông mang nặng nỗi nhớ thương quê hương da diết và niềm khao khát tổ quốc được thống nhất - Ông được nhận giải thưởng văn học nghệ thuật năm 1996 2. Đọc , chú thích. 3. Tác phẩm : Trích trong tập “Nghẹn ngào”1939 * Thể thơ : Thể 8 tiếng/ câu; 4,6,8 câu/khổ- một thể thơ khá phổ biến trong phong trào thơ mới. *Bố cục : 4 phần -2 câu đầu :Giới thiệu chung về làng quê -6 câu tiếp: Cảnh thuyền ra khơi đánh cá trong sớm mai hồng. -8 câu tiếp: Thuyền cá trở về. -4 Câu cuối : Nỗi nhớ làng quê , miền biển , quê hương. II. Phân tích 1, Hình ảnh quê hương - nghề chài lưới - Nước bao vây cách nửa ngày sông - Giới thiệu một làng quê chài ven biển * Cách giới thiệu độc đáo … a, Cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá - Trời trong gió nhẹ , sớm mai hồng . - Điều kiện thời tiết thuận lợi cho thuyền ra khơi - Dân trai tráng - Thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã - Phăng mái chèo mạnh mẽ vượt trường giang . - cánh buồm giương to như mảnh hồn làng Rướn thân trắng bao la thâu góp gió …. - Người dân chài trẻ trung , kheỏ mạnh . - Một loạt phép so sánh , nhân hoá , đảo ngữ . Cảnh ra khơi khoẻ đẹp , báo hiệu chuyến ra khơi thắng lợi . -Hình ảnh quen thuộc bỗng trở lên lớn lao,thiêng liêng , thơ mộng, hùng tráng .Tạo nên vẻ đẹp lãng mạn. b, Cảnh thuyền đánh cá về bến đỗ - Không khí ồn ào - trạng thái : Tấp nập - Cảnh thật đông vui nhộn nhịp - Họ cảm tạ trời đất đã cho trời yên , biển lặng để họ đánh bắt được nhiều cá tôm , để cuộc sống no đủ . - Dân chài lưới làn da đen ….xa xăm” - Gợi nét đẹp truyền thống “Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm” - Phép nhân hoá diễn tả con thuyền như có hồn , con thuyền đồng nhất với con người và trở thành thành viên của làng chài - Vùng quê lao động lam lũ , no ấm - Thể hiện tình yêu quê hương tha thiết mặn nồng 2. Nỗi nhớ quê - Lòng tôi luôn tưởng nhớ - Nhớ : Màu nước xanh cá bạc cánh buồm vôi Mùi mặn nồng - Đó là mùi vị nồng nàn , dặc trưng của quê hương lao động , cái hương vị đầy quyến rũ đối với những con người vô cùng yêu quý quê hương mình. - Nỗi nhớ cồn cào da diết III.Tổng kết 1. Nghệ thuật Lời thơ bình dị mà gợi cảm .Bút pháp lãng mạn giúp nhà thơ tạo được những hình ảnh đẹp , ấn tượng. 2. Nội dung . Tình cảm quê hương trong sáng , tha thiết của nhà thơ. Luyện tập Bài 1,2 SGK t18 Tuần 20 Ngày soạn: /1/2008 Ngày dạy: Tiết 78 Văn bản : Khi con tu hú ( Tố Hữu) A. Mục tiêu cần đạt 1. Học sinh cảm nhận được lòng yêu sự sống, niềm khao khát tự do cháy bỏng của người chiến sĩ cách mạng tuổi trẻ đang bị giam cầm trong tù ngục được thể hiện bằng những hình ảnh gợi cảm và thể thơ lục bát giản dị , thiết tha . 2. Rèn kĩ năng phân tích cảm nhận thơ trữ tình . 3. Giáo dục lòng yêu thiên nhiên , yêu cuộc sóng , yêu tự do. B. Chuẩn bị : 1, Thầy : Nghiên cứu soạn bài 2, Trò : Học bài và chuẩn bị theo sự hướng dẫn C. Tổ chức các hoạt động dạy. *Hđ1. ổn định lớp . *Hđ2. Kiểm tra bài cũ . ? Đọc thuộc lòng bài thơ “ Quê hương” Tế Hanh và trình bày ngắn gọn cảm nhận của em về bài thơ ? *Hđ3. bài mới * Giới thiệu bài : Văn học việt nam đầu thế kỉ XX, bên cạnh những bài thơ tiêu biểu thuộc trào lưu thơ mới , ta còn được học một số bài thơ thuộc trào lưu thơ ca cách mạng được sáng tác trong tù của Tố Hữu , Hồ Chí Minh . Hôm nay ta tìm hiểu bài :” Khi con tu hú” của Tố Hữu Yêu cầu học sinh đọc chú thích sgk T19 Em hãy trình bày những hiểu biết của em về nhà thơ Tố Hữu ? Gv bổ sung thêm. * Hướng dẫn tìm hiểu chú thích SGK ? Em hiểu “tu hú” là gì? * GV: giải nghĩa thêm “ Lúa chiêm” loại lúa cấy vào tháng giêng gặt vào tháng 10 “Bỗy” - đàn, “rây” –chuyển , ngả( màu) Yêu cầu đọc khổ 1giọng vui tươi, phấn khởi Khổ 2: bực bội , nhấn giọng vào những thán từ , chú ý nhịp thơ 6/2, 3/3 ? Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh nào? * GV: - Bài thơ có trong tập : “Từ ấy” , tập thơ đầu tay 2, của Tố Hữu gồm 3 phần : Máu lửa , xiềng xích , giải phóng . Bài thơ có trong phần “ xiềng xích” * Đang say mê hoạt động chống Pháp 4/1939 Tố Hữu bị bắt giam ở nhà lao Thừa Thiên Huế 3/1942 ông vượt ngục trở về với cách mạng . ? Theo em bài thơ có bố cục như thế nào? Đọc 6 câu đầu . Đoạn thơ miêu tả cảnh gi? ? Bức tranh thiên nhiên bắt đầu bước vào hè được miêu tả có những gì ? ? Bức tranh có những màu sắc gì? Nhận xét về màu sắc ấy? ? Âm thânh ở đây ra sao? ? nhận xét về cảnh vật ở bức tranh này ? . ? Bầu trời được miêu tả như thế nào ? - ? Đây là bầu trời gợi ra không khí như thế nào ? ? Từ việc miêu tả màu sắc âm thanh , cảnh vật giúp em cảm nhận được gì về bức tranh mùa hè ? ? Nhà thơ miêu tả bức tranh này trong hoàn cảnh này như thế nào ? GV: Bị giam trong tù , nghe tiếng chim tu hú từ ngoài vọng vào báo hiệu mùa hè đến ,nhà thơ tưởng tượng ra bên ngoài cuộc sống đang náo nức bước vào hè và bức tranh mùa hè được hiện lên thật đẹp , thật đáng yêu . ? Từ đó em cảm nhận được gì về tình cảm của nhà thơ với thiên nhiên , đất nước cuộc sống GV: Nếu không có tình yêu thiên nhiên yêu, quê hương đất nước ,yêu cuộc sống tha thiết thì trong tù người tù không thể có được bức tranh đẹp căng đầy sức sống . ? Đọc 4 câu thơ tiếp . nêu nội dung của 4 câu thơ đó ? ? Tâm trạng người tù được thể hiện qua những từ ngữ hình ảnh nào ? ? Em hiểu “ ngột , uất” ở đây là gì ? - ( ngột ngạt , uất ức ) ? Những từ “ ôi , làm sao ,thôi” thuộc từ loại gì ? - thán từ ? Một loạt những từ cùng trường từ vựng chỉ tâm trạng này giúp em cảm nhận được gì về tâm trạng của người tù ? ? Từ tâm trạng ấy người tù có ước muốn gì ? ? Vì sao người tù có tâm trạng ấy ? ? Nhận xét cách dùng từ tả tâm trạng ở đoạn thơ ? - từ ngắn gọn trong 2 từ 2 tiếng GV: Cách dùng từ miêu tả tâm trạng chỉ vẻn vẹn trong 2 từ 2 tiếng như 2 tiếng kêu nhức nhối – GV đọc khổ thơ . ? Nhận xét nhịp thơ ở khổ thơ ? ? Nhịp thơ và cách dùng từ độc đáo đáo này góp phần thể hiện khát vọng gì của người tù ? ? Nhận xét nội dung 2 khổ thơ ? -Khổ 1: Cảnh tự do , phóng khoáng vui tươi Đối lập với Khổ 2 : Tâm trạng bức bối , uất ức. ? Sự đối lập này càng góp phần diễn tả khát vọng gì của người tù ? Gv : Mở đầu bài thơ là tiếng chim tu hú báo hiệu mùa hè , kết thúc bài thơ là tiếng chim tu thú “cứ kêu” ? Hãy so sánh để thấy rõ sự khác biệt giưã tiếng chim tu hú ở đầu và cuối bài thơ ? GV: Bị giam trong tù , người chiến sĩ cách mạng tưởng tượng ra cuộc sống bên ngoài đang náo nức bước vào mùa hè đẹp đẽ sôi động và tâm trạng khao khát đến cháy bỏng được giải phóng quê hương, đất nước Em hiểu gì về thể thơ này , về số tiếng trong câu , cách gieo vần ? ? Bài thơ thể hiện tình cảm gì của người chiến sĩ cách mạng ? Đó chính là nội dung phần ghi nhớ SGK. Đọc chậm ,rõ ?- hs đọc. 4, Củng cố: ? Bài tập : Tên bài thơ và câu thơ mở đầu là : “Khi con tu hú” là một vế phụ chưa thông báo nội dung chính . hãy viết một câu trọn vẹn nêu được nội dung của bài gắn với vế phụ này ? VD: Khi con tu hú gọi bầy là mùa hè đến , người chiến sĩ cách mạng bị giam trong tù cảm thấy ngột ngạt , khát khao cuộc sống tự do ? Đây là câu gì đã học ? Vì sao ? - Đây là câu ghép có nhiều vế câu *Một lần nữa ta ôn được về câu ghép và luyện được nội dung của bài . 5, Hướng dẫn học bài : - Học thuộc lòng bài thơ - Tập trình bày cảm nhận ở từng khổ - Chuẩn bị tiếp bài “câu nghi vấn” I Tìm hiểu chung về văn bản. 1, Tác giả : - Tố Hữu ( 1920-2002) Tố Hữu tham gia cách mạng từ thủa còn là học sinh (17-18 tuổi) Sáng tác đều . Ông đã từng là uỷ viên ban chấp hành TƯ đảng. Thơ ông gắn với từng chặng đường cách mạng của dân tộc . 2.Đọc ,chú thích. 3.Tác phẩm . * * Hoàn cảnh sáng tác :“Khi con tu hú” sáng tác 7/1939 khi bị giam cầm trong nhà lao Thừa Phủ ở Huế *Bố cục : 2 phần - 8 câu đầu – bức tranh mùa hè -4 câu cuối- tâm trạng người tù. III Tìm hiểu chi tiết văn bản 1,Bức tranh mùa hè - Tiếng chim tu hú gọi bầy - Lúa chiêm đương chín ,trái cây ngọt dần - Tiếng ve ngân - Bắp rât vàng hạt , nắng đào - Trời xanh –rộng –cao - Con diều sáo lộn nhào - Màu sắc tươi tắn , rực rỡ - Âm thanh rộn rã, tươi vui - Cảnh vật căng đầy sức sống , tất cả hứa hẹn sắp được thu hoạch - Trời xanh , rộng , cao ,con sáo diều nhào lộn. - Không khí thoáng đãng gợi sợ tự do - Màu sắc tươi tắn , âm thanh vui tươi rộn rã , hương vị ngọt ngào hết sức tự do thoáng đãng . - Bức tranh vào hè đầy sức sống - Thể hiện tình yêu thiên nhiên , yêu cuộc sống tha thiết . - 2 Tâm trạng người tù - Ngột làm sao , chết mất thôi - Người tù có tâm trạng bức bối , khó chịu - Đạp tan phòng giam về với cuộc sống tự do bên ngoài . - Vì phòng giam chật chội , tù túng . - Vì mùa hè oi bức , ngột ngạt . - Vì người tù ở đây là nhà thơ trẻ vừa tìm thấy lí tưởng và háo hức đi theo cách mạng , đang vui say với lí tưởng thì bị bắt giam - Nhịp 6-2, 3-3 - Khát vọng được tự do , được giải phóng . - Khát vọng được tự do đến cháy bỏng , mãnh liệt - Tiếng chim ở đầu bài thơ : Hiền lành báo hiệu mùa quả chín , tiếng chim gọi bầy , gọi bạn , mở ra một mùa hè đầy ắp sức sống , đầy ắp tự do . - Tiếng chim ở cuối bài thơ : “cứ kêu” tiếng kêu liên tục không dứt như thôi thúc giục giã lòng người đấu tranh để giành tự do . III. Tổng kết. 1.Nghệ thuật * Cách chọn từ ngữ hình ảnh : Thể thơ uyển chuyển , linh hoạt , giọng tự nhiên . Thể hiện trí tưởng tượng phong phú . Phép đối lập. 2. Nội dung . Thể hiện tình yêu cuộc sống và khát khao tự do . *Ghi nhớ SGK *Luyện tập Đọc diễn cảm bài thơ . Tuần 20 Ngày soạn : 1/2008 Ngày dạy : Tiết 79 câu nghi vấn ( tiếp) A.Mục tiêu cần đạt 1. Học sinh hiểu rõ : Câu nghi vấn không chỉ dùng để hỏi mà còn dùng để cầu khiến ,khẳng định , phủ định , đe doạ , bộc lộ tình cảm , cảm xúc …Biết sử dụng câu nghi vấn phù hợp với tình huống giao tiếp . Tích hợp với “ Nhớ rừng” 2 . Rèn kĩ năng phân tích , sử dụng câu nghi vấn 3. Giáo dục dùng câu nghi vấn khi viết văn . B. chuẩn bị 1. Thầy : Nghiên cứu , soạn bài 2. Trò : Học bài cũ chuẩn bị bài mới C. Tổ chức các hoạt động dạy học Hđ1. ổn định lớp Hđ2. kiểm tra bài cũ Về mặt hình thức và chức năng chính , em hiểu thế nào là câu nghi vấn ? Hđ3. bài mới : Gv giới thiệu tiếp nối từ tiết học trước . GV : Đưa bảng phụ có ghi các ví dụ ? Đọc các ví dụ ? Chọn các chức năng sau sao cho phù hợp với chức năng của từng câu ?(Chức năng: Cầu khiến , nghi vấn , khẳng định , phủ định , đe doạ , bộc lộ tình cảm , cảm xúc ) ? đoạn trích a có câu nào là câu nghi vấn ? Câu này có chức năng để làm gì trong những chức năng trên ? Cụ thể là tình cảm , cảm xúc gì ? ? Đoạn trích b,c có câu nào là câu nghi vấn ? Câu này có chức năng để làm gì trong những chức năng trên ? - Đoạn trích d dùng để làm gì? Câu e - Con gái tôi vẽ đấy ư ? Chả lẽ lại đúng là nó , cái con mèo hay lục lọi ấy !Có để hỏi không ? * Như vậy xét về chức năng của câu nghi vấn, ngoài mục đích chính là dùng để hỏi , câu nghi vấn còn dùng để làm gì nữa? Trong trường hợp này có cần người đối thoại trả lời không?Vì sao? - Ngoài chức năng chính dùng để hỏi , trong nhiều trường hợp câu nghi vấn dùng để cầu khiến , khẳng định , phủ định , đe doạ , bộc lộ tình cảm , cảm xúc …và không yêu cầu người đối thoại trả lời. * Xét về mặt hình thức từ những ví dụ trên em thấy câu nghi vấn kết thúc bằng dấu hỏi chấm ? Nếu không dùng để hỏi thì câu nghi vấn kết thúc bằng dấu chấm câu gì? Cụ thể ở ví dụ nào? ( Dấu chấm than ở ví dụ e) * Gv gọi học sinh đọc châm rõ ghi nhớ . Đọc và nêu yêu cầu của bài tập Đọc đoạn trích a? Đoạn trích trong tác phẩm nào? , của ai ? Có nội dung gì ? Đoạn có câu nầo là câu nghi vấn ? Vì sao ? Câu dùng để làm gì? ? Đọc đoạn trích b. Đoạn trích trong văn bản nào ?của ai ? có nội dung gì ? Có những câu nào là câu nghi vấn ? Câu nghi vấn ấy dùng để làm gì? Các trường hợp còn lại làm tương tự . Gợi ý : Câu d( phủ định bộc lộ tình cảm , cảm xúc) Đọc và nêu yêu cầu bài tập ? ? Đoạn trích a trích trong tác phẩm nào ? Đoạn có những câu nghi vấn nào ? ? những câu nghi vấn này dùng để làm gì? ? Đoạn b trích trong tác phẩm nào ? ? Nói về chuyện gì ? Có câu nào là câu nghi vấn?Vì sao ? ? Nêu yêu cầu bài tập? ? Đọc và nêu yêu cầu bài tập ? GV: nhắc lại câu hỏi HS trả lời Hđ4.Củng cố : Qua 2 tiết học em thấy ta cần căn cứ vào đâu để xác định câu nghi vấn + Về hình thức + Về chức năng Hđ5. Hướng dẫn học bài : Học thuộc khái niệm và làm các bài tập còn lại III Những chức năng khác . 1 Ví dụ : những người muôn năm cũ Hồn để đâu bây giờ ? -Bộc lộ tình cảm , cảm xúc . Thương tiếc cho sự vắng bóng của ông đồ và cả thế hệ những người theo nền nho học - Mày dịnh nói cho cha mày nghe ..? Có biết không ? … Lính đâu ? Sao bay dám để cho nó chạy xồng xộc vào đây như vậy ? Không còn phép tắc gì nữa à?( Đe doạ ) Lính đâu ( Để hỏi) -Khẳng định giá trị cuả văn chương . – Bộc lộ cảm xúc ngạc nhiên 2 .Ghi nhớ : - Trong nhiều trường hợp , Câu nghi vấn không dùng để hỏi mà dùng để cầu khiến , khẳng định , phủ định , đe doạ , bộc lộ tình cảm cảm xúc , … và không yêu cầu người đối thoại trả lời . - Nếu không dùng để hỏi thì một số trường hợp , câu nghi vấn có thể kết thúc bằng dấu chấm , dấu chấm hoặc dấu chấm lửng II Luyện tập 1, bài tập 1: SGK /23Xác định câu nghi vấn Đoạn a, Câu: Con người đáng kính ấy ….có ăn ư ? – Dùng để bộc lộ cảm xúc nghi ngờ lão Hạc b, Nào đâu những đem vàng bên bờ suối . ……ánh trăng tan ? - Phủ định không còn những đêm trăng đẹp - Đâu những ngày ….đổi mới ? Phu định không còn những ngày mưa tự do .. - Đâu những ngày……… tưng bừng ? Phủ định không còn những bình minh đẹp - Đâu những chiều ….bí mật ? Phủ định không còn những chiều …. c, Sao ta không ngắm …rơi? bộc lộ cảm xúc , tình cảm. 2 Bài tập 2 SGK 23 Xác định câu nghi vấn và đặc điểm hình thức của nó a, Các câu nghi vấn : Sao cụ lo xa thế quá ? - Tội gì bây gìơ nhịn đói mà để tiền lại ? - ăn mãi hết đi thì đến lúc chết lấy gì mài lo liệu ? * Các câu đó dùng để phủ định điều không nên lo xa quá , điều không nên để tiền lại , không lấy gì lo liệu lúc chết b, Cả đàn bò giao cho thằng bé không ra người không ra ngợm ấy , chăn dắt làm sao? - Bộc lộ sự băn khoăn ngần ngại 3, bài tập 3 SGK/ 24 Đặt 2 câu nghi vấn không dùng để hỏi mà dùng để : + Yêu cầu một người bạn kể lại nội dung một bộ phim vừa được trình chiếu Ví dụ : Bạn có thể kể lại nội dung bộ phim “ Đường thư” vừa được chiếu không ? + Bộc lộ tình cảm , cảm xúc trước số phận cảu một nhân vật văn học Ví dụ : Số phận lão Hạc sao mà đáng thương thế? 4, bài tập 4 SGK /24 - Bộc lộ sự quan tâm , thăm hỏi , lời chào , Người nghe không cần trả lời câu hỏi đó mà có thể chaod alị bằng một cau khác ? - Khi ấy quan hệ giữa người nghe và nói thân mật với nhau hơn Tuần 20 Ngày soạn : /1/2008 Ngày dạy : Tiết 80 : Thuyết minh về một phương pháp ( Cách làm) A. Mục tiêu cần đạt 1- Học sinh biết cách thuyết minh về một phương pháp , một thí nghiệm ,một món ăn thông thường , một đồ dùng học tập đơn giản , một trò chơi quen thuộc , cách trồng cây ….từ mục đích yêu cầu đến chuẩn bị , qui trình tiến hành , yêu cầu sản phẩm . Tích hợp với cuộc sống 2- Rèn kĩ năng trình bày lại một cách thức một phương pháp làm việc với mục đích nhất định . 3- Giáo dục ý thức học tập văn thuyết minh . B. Chuẩn bị 1. Thầy : Nghiên cứu soạn bài 2. Trò: học bài cũ và chuẩn bị bài mới theo hướng dẫn C. Tổ chức các hoạt động dạy học. * Hđ1. ổn định lớp . *Hđ2. Kiểm tra bài cũ . ? Em hiểu gì về đoạn văn trong văn bản thuyết minh ? * Hđ3. Bài mới : Giới thiệu bài : Các em đã học về cách thuyết minh một tác phẩm văn học , thuyết minh một thớ đồ dùng hoặc một con vật . Bài học hôm nay chúng ta tìm hỉểu về : “thuyết minh một phương pháp cách làm” * Đọc văn bản a? * Đọc văn bản b? ? Từ hai văn bản trên em thấy , khi cần thuyết minh cách làm một đồ vật ( hay cách nấu một món canh)người ta thường nêu những nội dung gì? ? Văn bản a hướng dẫn cách làm đồ chơi gì? ? Văn bản thuyết minh kiểu này gồm mấy phần chủ yếu ? ? Phần nào là phần quan trọng ? Vì sao? ? Đọc ví dụ b? ? Bài giới thiệu về vấn đề gì ? ? Bài có mấy phần ? -3 phần ? Văn bản b có gì khác với văn bản a ? - a, giới thiệu cách làm đồ chơi - b, Giới thiệu cách làm một món ăn ? Em thấy thuyết minh về một phương pháp ( Cách làm) là gì ? ? Bài văn thuyết minh dạng này có bố cục như thế nào ? *Gọi hs đọc to rõ ghi nhớ sgk T26. ? Đọc và nêu yêu cầu bài tập ? ? ở phần mở bài em giới thiệu như thế nào ? ? ở phần thân bài em làm ra sao? * Gv hướng dẫn làm bài tập 2/t26,27. 4 Củng cố : Có nhiều phương pháp làm ví dụ về món ăn thì cũng có rất nhiều món ăn . Mỗi món có một cách làm riêng . Muốn làm tốt cần tìm hiểu kĩ trong cuộc sống . 5 Hướng dẫn về nhà : -Học , lắm được cách làm bài -Làm bài tập sau : Giới thiệu về bánh trưng xanh . Lập dàn ý cho đề văn trên . I Giới thiệu một phương pháp (cách làm). 1 Ví dụ : Văn bản a : Cách làm đồ chơi “ Em bé đá bóng” bằng quả khô Văn bản b: Cách nấu canh rau ngót với thịt lợn lạc - Nêu nguyên liệu dể được thứ cần thiết - Cách làm - Yêu cầu thành phẩm *Văn bản a. - Đồ chơi em bé đá bóng - 3 phần. - Phần nguyên liệu : Không thể thiếu vì nếu không giới thiệu đầy đủ nguyên liệu thì không làm được -Phần cách làm : Bao giờ cũng đóng vai trò quan trọng nhất . Vì nó giới thiệu đầy đủ tỉ mỉ cách chế tác hoặc chơi , cách tiến hành để người đọc làm theo .- Phần yêu cầu thành phẩm : Yêu cầu tỉ lệ , hình dáng các bộ phận , chất lượng sản phẩm cần cho người làm sửa chữa thành phẩm của mình *Văn bản b . - Cách làm một món ăn 2 Kết luận : - Thuyết minh về một phương pháp ( cách làm) giúp người đọc hiểu và có thể làm theo tạo ra được một thành phẩm theo yêu cầu - Bố cục của bài văn thuyết minh một phương pháp A, Mở bài : Giới thiệu đối tượng cần làm B, Thân bài : Nguyên liệu Cách làm Yêu cầu thành phẩm C, Kết bài : Nêu ý nghĩa, tác dụng , cảm nghĩ về cách làm hoặc sản phẩm vừa làm ra . II Luyện tập (20’) Lập dàn ý cho đề văn sau : - Đề : Hãy giới thiệu cách luộc rau muống A, Mở bài : Rau muống luộc món ăn dân dã quen thuộc . - Luộc thế nào cho ngon ? ta cùng tìm hiểu B, Thân bài : + Nguyên liệu : Rau muống tươi , ngọn nhỏ , nhặt rửa sạch , : 1 mớ ( 0,5kg), 1 quả chanh Nước sạch một gáo , (1/2lít) 1 thìa muối nhỏ + Cách làm : Đun sôi nước già lửa Bỏ rau đảo đều Vớt rau + Yêu cầu: Rau luộc vừa phảo Xanh rau Chế biến nước chấm Nước rau C, Kết luận : Mùa hè nóng bức có món canh rau muống luộc thật hợp khẩu vị – Tiện lợi dễ làm