Giáo án Sinh học 11 bài 36: Phát triển ở thực vật có hoa

Ngày soạn: Ngày soạn: Tiết: Tuần: Bài 36. PHÁT TRIỂN Ở THỰC VẬT CÓ HOA Mục tiêu: 1. Kiến thức Sau khi học xong bài này, học sinh cần: Nêu được khái niệm phát triển ở thực vật có hoa. Nêu được các nhân tố cho phối sự ra hoa. Trình bày vai trò của phitôcrôm, hoocmôn ra hoa (florigen). Mối quan hệ giữa sinh trưởng và phát triển. 2. Kỹ năng Thông qua hình ảnh HS cách hệ thống hoá kiến thức. Ứng dụng thực tiễn của sinh trưởng và phát triển. Phương tiện dạy học: Siêu tầm tranh ảnh liên quan đến bài học. Hình 36 SGK. Phương pháp giảng dạy: Vấn đáp, trực quan, phân tích, giải thích tìm tòi bộ phận. Lên lớp: Ổn định lớp Giới thiệu thầy cô dự giờ (nếu có). Kiểm tra bài cũ: 1, 2, 3, 4 SGK. Giảng bài mới: Dẫn nhập: Phát triển là gì ? Phát triển khác gì so với sinh trưởng ? Cụ thể như thế nào ta vào ? Bài 36. PHÁT TRIỂN Ở THỰC VẬT CÓ HOA Hoạt động thầy giáo Hoạt động học sinh Nội dung - Phát triển là gì ? (Phát triển bao gồm quá trình sinh trưởng (ra rễ, thân, lá) và quá trình phát dục (hoa, quả, hạt.) Þ Trong QT này có sự xen kẻ thế hệ lưỡng bội (2n), đơn bội (n) ® hợp tử ® cơ thể mới được tạo ra, có sự ra hoa, kết trái. - Có những yếu tố nào chi phối sự ra hoa của cây ? + Tuổi của cây ảnh hưởng như thế nào đến sự ra hoa của cây ? (Đến độ tuổi xác định, tuỳ thuộc vào giống, loài, trong cây hội tụ đầy đủ các điều kiện tỉ lệ C/N thích hợp, tương quan hoocmôn thích hợp thì cây ra hoa mà không phụ thuộc vào điều kiện ngoại cảnh) (VD: Cây hướng dương) - Lệnh HS quan sát H 36 và trả lời câu hỏi ? * Lệnh HS đọc phần 2 SGK: - Xuân hoá là gì ? ® Mục đích là tạo ra tính thích nghi. - Quang chu kì là gì ? (Nhiều TV đã đến tuổi ra hoa, vẫn không ra hoa nếu ĐK nhiệt độ, ánh sáng chưa thích hợp) - Dựa vào quang chu kì người ta chia TV ra mấy nhóm ? - Chỉ ra điểm khác nhau giữa: cây ngày ngắn (dài) với cây ngắn (dài) ngày ? - Yếu tố nào quyết định đến quang chu kì ? - Phitôcrôm là gì ? - Ví dụ ? - Hoocmôn ra hoa là gì ? - Lệnh HS trả lời câu hỏi SGK ? - Sinh trưởng và phát triển có mối quan hệ như thế nào ? * GV lệnh HS nghiên cứu phần IV, từ đó nên ra được những ứng dụng kiến thức về sinh trưởng và phát triển trong thực tiễn: * HS nghiên cứu SGK, trả lời: - Có 2 yếu tố: + Bên trong: tuổi của cây. (phụ thuộc vào giống, loài). + Bên ngoài: nhiệt độ, A/S,… - Cây cà chua đến tuổi thứ 14 thì ra hoa. Tuổi của cây 1 năm được tính theo số lá. * HS đọc phần 2, thảo luận và trả lời: - Là hiện tượng cây ra hoa phụ thuộc vào nhiệt thấp. - Một số cây chỉ ra hoa kết hạt sau khi trải qua mùa đông giá lạnh tự nhiên hoặc được xử lí ở nhiệt độ dương thấp thích hợp nếu gieo trồng vào mùa xuân. - Chia làm 3 nhóm: + Cây trung tính: cây bóng nước, đậu cô ve, cà chua, dưa chuột. + Cây ngày ngắn: cúc, cà phê, đậu tương, thuốc lá. + Cây ngày dài: cỏ ba lá. - Cây ngày ngắn (dài): tương quan giữa ngày và đêm. - Cây ngắn (dài) ngày: chỉ thời gian sống của cây. - Phitôcrôm. - Rau diếp. * HS nghiên cứu SGK, thảo luận, trả lời: - Khi ở QCK thích hợp trong lá cây hình thành nên hoocmôn ra hoa, sau đó vận chuyển vào đỉnh sinh trưởng của thân và cành. Tại đó hoocmôn kích thích ra hoa. * HS đọc phần III, thảo luận và trả lời: - Sinh trưởng là cơ sơ cho PT. - Phát triển là động lực cho ST. * HS đọc SGK, thảo luận và trả lời: I. Khái niệm phát triển : - Phát triển bao gồm 3 quá trình liên quan với nhau: sinh trưởng, phân hoá, phát sinh hình thái tạo nên các cơ quan của cơ thể (rễ, thân, lá, hoa, quả, hạt). II. Những nhân tố chi phối sự ra hoa : 1. Tuổi của cây : - Sự ra hoa điều tiết theo độ tuổi không phụ thuộc vào điều kiện ngoại cảnh, mà tuỳ thuộc vào giống, loài, đến độ tuổi xác định thì cây ra hoa. 2. Nhiệt độ thấp và quang chu kì : a. Nhiệt độ thấp : - Cây ra hoa vào mùa đông khi nhiệt độ thấp. Tuy nghiên người ta có thể xử lí cây ở nhiệt độ thấp để trồng vào mùa xuân. b. Quang chu kì : - Là sự ra hoa của thực vật phụ thuộc vào tương quan độ dài ngày và đêm. c. Phitôcrôm : - Là sắc tố cảm nhận chu kì quang của thực vật và là sắc tố cảm nhận ánh sáng trong các loại hạt cần ánh sáng để nẩy mầm. 3. Hoocmôn ra hoa (florigen) : - Là hợp chất kích thích sự ra hoa của thực vật phụ thuộc vào quang chu kì. III. Mối quan hệ sinh trưởng và phát triển : - Sinh trưởng gắn liền với phát triển. PT được thực hiện trên cơ sở của ST, PT là động lực cho ST. Đó là hai mặt của QT sống của cây và phụ thuộc lẫn nhau. IV. Ứng dụng kiến thức về sinh trưởng và phát triển : 1. Ứng dụng kiến thức về ST : - Trong nông nghiệp: thúc củ, hạt nẩy mầm sớm khi ở trạng thái nghỉ. - Trong lâm nghiệp: điều chỉnh mật độ rừng. - Trong công nghiệp rượu bia: 2. Ứng dụng kiến thức về PT : - Tác động nhiệt, chu kì quang được sử dụng trong công tác chọn giống cây trồngtheo vùng địa lí, theo mùa, xen canh, chuyển, gối vụ cây nông nghiệp, trồng cây hỗn loài. 5. Củng cố: HS đọc và nhờ phần tóm tắt in nghiêng trong khung ở cuối bài. 6. Bài tập về nhà: Hoàn thành các câu hỏi sau bài học trong SGK, SBT.