Giáo án Sinh học 11 tiết 1: Sự hấp thụ nước và muối khoáng ở rể

Phần 4: Sinh học cơ thể ChươngI: Chuyển hoá vật chất và năng lượng A. Chuyển hoá vật chất và năng lượng ở thực vật Tiết 1: Sự hấp thụ nước và muối khoáng ở rể I. Mục tiêu: + Trình bày được đặc điểm hình thái của rễ cây trên cạn thích nghi với chức năng hấp thụ nước và muối khoáng. + Phân biệt được cơ chế hấp thụ nước và các ion khoáng ở rễ cây. +Trình bày được mối tương tác giữa môi trường và rễ trong quá trình hấp thụ nước và các ion khoáng. II. Thiết bị dạy học: Tranh vẽ (theo sgk) III.Nội dung: 1. Bài mới: Hoạt động của thầy và trò Trọng tâm kiến thức FHoạt động1: +Treo tranh(h1.1; h1.2) h/s quan sát. ? Hệ rễ cây trên cạn có cấu tạo thích nghi với chức năng hấp thụ nước và MK như thế nào? ? Nhiều loài tv không có lông hút thì rễ hấp thụ nước và muối khoáng bằng cách nào? FHoạt động2: +Treo tranh h1.1 và cho h/s đọc mục 2(sgk) để trả lời các câu hỏi sau: ? Cấu tạo ngoài của hệ rễ cây trên cạn? ? Tìm mối liên hệ giữa nguồn nước trong đất và sự phát triển của hệ rễ ? ? Nêu đặc điểm cấu tạo của lông hút và ảnh hưởng của môi trường đến sự phát triển của lông hút ? + HS tham gia thảo luận các câu hỏi trên (thời gian 4 phút) + GV nhận xét, bổ sung và kết luận: FHoạt động3: + Cho h/s đọc mục II để trả lời câu hỏi sau : ? Cơ chế hấp thụ nước và ion khoáng từ đất vào tế bào lông hút được thực hiện như thế nào ? ? Sự khác biệt giữa hấp thụ nước và ion khoáng ở rễ cây ? ? Nguyên nhân nào làm cho dịch của Tb biểu bì lông hút là ưu trương so với dịch của đất? + HS thảo luận theo nhóm và cử đại diện nêu ý kiến phát biểu của mình. + GV nhận xét, bổ sung và kết luận: FHoạt động4: +Treo tranh h1.3 và mô tả các con đường vận chuyển của nước và ion khoáng từ đất vào mạch gổ của rễ, ghi tên mỗi con đường vào vị trí dấu? + Cho h/s thảo luận và điền + GV nhận xét và kết luận * Hoạt động 5. - Giáo viên cho học sinh đọc mục III. ? Hãy cho biết môi trường có ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ nước và muối khoáng của rễ cây như thế nào? Cho ví dụ? Học sinh nêu được các yếu tố ảnh hưởng: Nhiệt độ, ôxy, pH … - Giáo viên : cho học sinh thảo luận về ảnh hưởng của rễ cây đến môi trường, ý nghĩa của vấn đề này trong thực tiễn. I. Rề là cơ quan hấp thụ nước: 1. Hình thái của rễ  2/ Rễ cây phát triển nhanh bề mặt hấp thụ: - Rễ đâm sâu, lan rộng và sinh trưởng liên tục hình thành nên số lượng khổng lồ các lông hút làm tăng diện tích bề mặt tiếp xúc với đất giúp cây hấp thụ được nhiều nước và mối khoáng. - Tế bào lông hút có thành tế bào mỏng, không thấm cutin, có áp suất thẩm thấu lớn II. Cơ chế hấp thụ nước, và ion khoáng ở rễ cây 1.Sự hấp thụ nước và ion khoáng từ đất vào TB lông hút : a. Hấp thụ nước - Nước được hấp thụ liên tục từ đất vào tế bào lông hút luôn theo cơ chế thẩm thấu: đi từ môi trường nhược trương vào dung dịch ưu trương của các tế bào rễ cây nhờ sự chênh lệch áp suất thẩm thấu (hay chênh lệch thế nước) b. Hấp thụ muối khoáng - Các ion khoáng xâm nhập vào tế bào rễ cây một cách chọn lọc theo hai cơ chế : Thụ động: Cơ chế khuếch tán từ nơi nồng độ cao đến nồng độ thấp. Chủ động: Di chuyển ngược chiều gradien nồng độ và cần năng lượng. 2.Dòng nước và ion khoáng đi từ đất vào mạch gổ của rễ. - Gồm 2 con đường: + Từ lông hút " khoảng gian bào " Mạch gỗ + Từ lông hút " các tế bào sống " mạch gỗ III. ảnh hưởng của các nhân tố môi trường đối với quá trình hấp thụ nước và ion khoáng ở rễ cây. - Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ nước và các ion khoáng là : Nhiệt độ, ánh sáng, ôxy, pH., đặc điểm lý hoá của đất..... - Hệ rễ cây ảnh hưởng đến môi trường IV. Củng cố * So sánh sự khác biệt trong sự phát triển của hệ rễ cây trên cạn và cây thuỷ sinh? Giải thích? * Nêu sự khác biệt giữa hấp thụ nước và muối khoáng? Làm thế nào để cây có thể hấp thụ nước và muối khoáng thuận lợi nhất? V. Bài tập về nhà * Chuẩn bị câu hỏi trang 9 sách giáo khoa. * Cắt ngang qua thân cây cà chua (hoặc cây khác), hãy quan sát hiện tượng xảy ra, giải thích? Phần bổ sung kiến thức: * Vì sao ở một số cây như: cây thông, cây sồi, rễ không có lông hút mà chúng vẫn hấp thụ được nước và muối khoáng? Các em hãy cùng đọc mục: em có biết trang 8,9 sách giáo khoa.