Giáo án Sinh học Lớp 7 - Chương trình cả năm - Trịnh Quốc Thịnh

Ngày soạn: / / 200 Tiết 1 Thế giới động vật đa dạng, phong phú I. Mục tiêu: Sau bài học này, học sinh cần đạt 1. Kiến thức: - HS chứng minh được sự đa dạng và phong phú của động vật thể hiện ở số loài và môi trường sống. 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng quan sát, phân tích, tổng hợp, so sánh - Kĩ năng tự nghiên cứu và hoạt động nhóm 3. Thái độ: - Có ý thức yêu thích bộ môn II. Đồ dùng dạy học - GV: - Chuẩn bị tranh vẽ về động vật và môi trường sống của chúng III. Phương pháp dạy học - Nêu và giải quyết vấn đề, vấn đáp, trực quan, giảng giải - Tổ chức hoạt động nhóm IV. Tiến trình dạy học 1. Kiểm tra bài cũ: 2. Dạy học bài mới: Hoạt động của thầy và trò Nội dung * Hoạt động 1: Tìm hiểu sự đa dạng loài và phong phú về số lượng cá thể - GV yêu cầu HS quan sát H1.1 H1.2 và đọc thông tin, thảo luận: + Sự đa dạng và phong phú về loài được thể hiện như thế nào? + Kể tên các loài động vật được thu thập khi kéo một mẻ lưới trên biển, tát một ao cá, đơm đó qua một đêm ở ao hồ? + Kể tên các loài động vật tham gia vào bản giao hưởng trong đêm trên những cánh đồng? HS quan sát H1.1 H1.2 và đọc thông tin, thảo luận nhóm sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung. - GV thông báo thêm: một số động vật được thuần hóa trở thành vật nuôi phục vụ nhu cầu của con người nên có những đặc tính khác xa so với tổ tiên - GV hoàn thiện kiến thức cho HS * Hoạt động 2: Tìm hiểu đa dạng về môi trường sống - GV yêu cầu HS quan sát H1.4 hoàn thành bài tập điền tên HS quan sát H1.4 hoàn thành bài tập điền tên sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung và rút ra kết luận - GV yêu cầu HS đọc thông tin ở H1.3 và thảo luận: + Đặc điểm nào giúp chim cánh cụt thích nghi với khí hậu giá lạnh ở vùng cực? + Nguyên nhân nào khiến động vật vùng nhiệt đới đa dạng và phong phú hơn động vật vùng ôn đới và Nam Cực? + Động vật ở nước ta có đa dạng và phong phú không? Vì sao? HS quan sát H1.3, thảo luân sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung và rút ra kết luận - GV hoàn thiện kiến thức cho HS - GV yêu cầu HS đọc kết luận chung I. Đa dạng loài và phong phú về số lượng các thể - Thế giới động vật đa dạng về số loài, số lượng cá thể trong loài. Ngoài ra còn đa dạng về kích thước, lối sống II. Đa dạng về môi trường sống - Động vật có mặt khắp nơi do chúng thích nghi với mọi môi trường sống vì vậy có sự đa dạng về môi trường sống 3. Kiểm tra đánh giá: - Sự đa dạng và phong phú của động vật được thể hiện ở những điểm nào? - Vì sao động vật có mặt ở khắp nơi trên trái đất? 4. Dặn dò: - Học bài - Soạn bài mới Ngày soạn: 7 / 9 / 2007 Tiết 2 Phân biệt động vật với thực vật đặc điểm chung của động vật I. Mục tiêu: Sau bài học này, học sinh cần đạt 1. Kiến thức: - HS nêu được đặc điểm cơ bản để phân biệt động vật với thực vật. - Nêu được đặcđiểm chung của động vật. - HS nắm được sơ lược sự phân chia giới động vật 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng quan sát, phân tích, tổng hợp, so sánh - Kĩ năng tự nghiên cứu và hoạt động nhóm 3. Thái độ: - Có ý thức yêu thích bộ môn II. Đồ dùng dạy học - GV: - Chuẩn bị tranh vẽ H2.1, bảng phụ - HS: Kẻ bảng 1 và 2 vào vở III. Phương pháp dạy học - Nêu và giải quyết vấn đề, vấn đáp, trực quan, giảng giải - Tổ chức hoạt động nhóm IV. Tiến trình dạy học 1. Kiểm tra bài cũ: - Sự đa dạng và phong phú của động vật được thể hiện ở những điểm nào? - Vì sao động vật có mặt ở khắp nơi trên trái đất? 2. Dạy học bài mới: Hoạt động của thầy và trò Nội dung * Hoạt động 1: Tìm hiểu các đặc điểm cơ bản để phân biệt động vật với thực vật - GV yêu cầu HS quan sát H2.1, thảo luận hoàn thành bảng 1 “ So sánh động vật và thực vật” HS quan sát H2.1, thảo luận nhóm sau đó lên bảng trình bày, nhận xét, bổ sung. - GV nêu câu hỏi: + Động vật giống thực vật ở điểm nào? + Động vật khác thực vật ở điểm nào? HS dựa vào bảng 1, thảo luận sau đó trình bày, nhận xét và bổ sung - GV hoàn thiện kiến thức cho HS * Hoạt động 2: Tìm hiểu đặc điểm chung của động vật - GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập trong SGK rồi từ đó rút ra các đặc điểm chung của động vật HS hoàn thành bài tập sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung và rút ra kết luận - GV hoàn thiện kiến thức cho HS * Hoạt động 3: Tìm hiểu về sự phân chia giới động vật - GV giảng giải: + Do sự phân loại mà giới động vật được chia làm 20 ngành, thể hiện ở H2.2 + Chương trình SH 7 chỉ học 8 ngành cơ bản * Hoạt động 4: Tìm hiểu vai trò của động vật - GV yêu cầu HS hoàn thành bảng 2 trong SGK và thảo luận: + Động vật có vai trò gì trong đời sống con người? HS hoàn thành bảng 2 và thảo luận sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung rồi rút ra kết luận - GV hoàn thiện kiến thức cho HS - GV yêu cầu HS đọc kết luận chung I. Phân biệt động vật với thực vật - Giống nhau: + Đều được cấu tạo từ tế bào + Lớn lên, sinh sản - Khác nhau: + Động vật có khả năng di chuyển, sống dị dưỡng, có hệ thần kinh và giác quan + Thực vật phần lớn không di chuyển, tự dưỡng và tế bào có thành xenlulô II. Đặc điểm chung của động vật - Có khả năng di chuyển - Có hệ thần kinh và giác quan - Chủ yếu sống dị dưỡng III. Sơ lược phân chia giới động vật - Giới động vật đực chia thành ĐV không xương sống và ĐV có xương sống + ĐV không xương sống gồm 7 ngành từ ĐVNS đến chân khớp + ĐV có xương sống có 1 ngành gồm cá, lưỡng cư. bò sát, chim, thú IV. Vai trò của động vật - Động vật cung cấp nguyên liệu làm thực phẩm, làm thí nghiệm, hỗ trợ con người trong lao động và giải trí - Một số động vật gây bệnh truyền nhiễm 3. Kiểm tra đánh giá: - Nêu các đặc điểm chung của động vật? - Động vật giống và khác thực vật ở điểm nào? 4. Dặn dò: - Học bài - Đọc mục “ Em có biết” - Soạn bài mới Ngày soạn: 10 / 9 / 2007 Tiết 3 Thực hành Quan sát một số động vật nguyên sinh I. Mục tiêu: Sau bài học này, học sinh cần đạt 1. Kiến thức: - HS thấy được 2 đại diện điển hình cho ĐVNS là trùng roi và trùng đế giày. - Phân biệt được hình dạng, cách di chuyển của 2 đại diện này. 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng quan sát, phân tích, tổng hợp, thực hành - Kĩ năng tự nghiên cứu và hoạt động nhóm 3. Thái độ: - Có ý thức nghiêm túc, tỉ mỉ, cẩn thận II. Đồ dùng dạy học - GV: - Chuẩn bị như SGK - HS: Chuẩn bị theo nhóm III. Phương pháp dạy học - Nêu và giải quyết vấn đề, vấn đáp, trực quan, thực hành - Tổ chức hoạt động nhóm IV. Tiến trình dạy học 1. Kiểm tra bài cũ: - Nêu các đặc điểm chung của động vật? - Động vật giống và khác thực vật ở điểm nào? 2. Dạy học bài mới: Hoạt động của thầy và trò Nội dung * Hoạt động 1: Tìm hiểu về hình dạng, cách di chuyển của trùng giày - GV hướng dẫn cho HS quan sát và thực hành các thao tác: + Dùng ống hút lấy một giọt nước nhỏ ở nước ngâm rơm + Nhỏ lên lam kính. dùng bông cản bớt tốc độ và quan sát dưới kính hiển vi + Điều chỉnh thị trường để tinh chỉnh + Quan sát H3.1, nhận biết trùng giày HS làm theo nhóm đã phân công - GV kiểm tra ngay trên kính hiển vi của các nhóm - GV yêu cầu HS lấy mẫu khác để quan sát - GV cho HS làm bài tập SGK và vẽ sơ lược hình dạng trùng giày sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung. * Hoạt động 2: Tìm hiểu về trùng roi - GV yêu cầu HS quan sát H3.2, H3.3 để nhận biết trùng roi HS quan sát H3.2, H3.3 - GV yêu cầu HS lấy mẫu làm tiêu bản và quan sát tương tự như quan sát trùng giày HS lấy mẫu và quan sát dưới kính hiển vi - GV nêu câu hỏi: +Trùng roi có hình dạng như thế nào? + Cấu tạo của trùng roi? HS thảo luận dựa trên thông tin và hình quan sát được sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung - GV yêu cầu HS làm bài tập mục sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung - GV hoàn thiện kiến thức cho HS I. Quan sát trùng giày a. Hình dạng - Cơ thể có hình khối, không đối xứng, giống chiếc giày b. Di chuyển - Di chuyển nhờ lông bơi - Kiểu di chuyển: vừ a tiến vừa xoay c. Cấu tạo - Nhân: Nhân lớn và nhân nhỏ - Miệng - Hầu - Không bào thiêu hóa - Lỗ thoát - Không bào co bóp II. Quan sát trùng roi a. Hình dạng - Cơ thể trùng roi có hình lá dài, đầu tù, đuôi nhọn b. Cấu tạo - Cơ thể đơn bào - Có roi - Có điểm mắt màu đỏ - Có các hạt diệp lục c. Di chuyển - Nhờ roi - Kiểu di chuyển: vừa tiến vừa xoay 3. Kiểm tra đánh giá: - GV yêu cầu HS vẽ trùng giày và trùng roi vào vở và ghi chú thích 4. Dặn dò: - Học bài - Soạn bài mới Ngày soạn: 13 / 9 / 2007 Tiết 4 Trùng roi I. Mục tiêu: Sau bài học này, học sinh cần đạt 1. Kiến thức: - HS nêu được đặc điểm cấu tạo, dinh dưỡng và sinh sản của trùng roi xanh, khả năng hướng sáng của trùng roi xanh. - HS thấy được bước chuyển quan trọng từ ĐV đơn bào đến ĐV đa bào qua đại diện là tập đoàn trùng roi 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng quan sát, phân tích, tổng hợp - Kĩ năng tự nghiên cứu và hoạt động nhóm 3. Thái độ: - Yêu thích bộ môn II. Đồ dùng dạy học - GV: - Chuẩn bị thanh vẽ H4.1, H4.2, H4.3, bảng phụ - HS: Kẻ phiếu học tập vào vở III. Phương pháp dạy học - Nêu và giải quyết vấn đề, vấn đáp, trực quan, thực hành - Tổ chức hoạt động nhóm IV. Tiến trình dạy học 1. Kiểm tra bài cũ: - Nêu cấu tạo của trùng giày và cách di chuyển của nó? - Trình bày cấu tạo, hình dạng và cách di chuyển của trùng roi? 2. Dạy học bài mới: Hoạt động của thầy và trò Nội dung * Hoạt động 1: Tìm hiểu về trùng roi xanh + VĐ 1: Tìm hiểu cấu tạo và di chuyển của trùng roi xanh - GV yêu cầu HS đọc thông tin trong SGK, quan sát H4.1 và thảo luận: + Trùng roi xanh có cấu tạo như thế nào? + Nêu cách di chuyển của trùng roi xanh? HS đọc thông tin, quan sát và thảo luận sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung - GV nhận xét và yêu cầu HS rút ra kết luận - GV hoàn thiện kiến thức cho HS + VĐ 2: Tìm hiểu dinh dưỡng của trùng roi xanh - GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK và thảo luận: + Trùng roi xanh dinh dưỡng như thế nào? HS đọc thông tin, quan sát và thảo luận sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung - GV nhận xét và yêu cầu HS rút ra kết luận + VĐ 3: Tìm hiểu cách sinh sản của trùng roi xanh - GV yêu cầu HS đọc thông tin trong SGK, quan sát H4.2 và thảo luận: + Trình bày các bước sinh sản của trùng roi xanh? + Hình thức sinh sản của trùng roi xanh là gì? HS đọc thông tin, quan sát và thảo luận sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung - GV nhận xét và yêu cầu HS rút ra kết luận + VĐ 4: Tìm hiểu tính hướng sáng của trùng roi xanh - GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK và làm bài tập mục , thảo luận: + Trùng roi xanh tiến về phía ánh sáng nhờ các đặc điểm nào? HS đọc thông tin, làm bài tập và thảo luận sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung - GV nhận xét và yêu cầu HS rút ra kết luận - GV hoàn thiện kiến thức cho HS * Hoạt động 2: Tìm hiểu tập đoàn trùng roi - GV yêu cầu HS đọc thông tin trong SGK, quan sát H4.3 và thảo luận hoàn thành bài tập mục HS đọc thông tin, quan sát và thảo luận sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung - GV nhận xét và yêu cầu HS rút ra kết luận - GV giảng giải: Trong tập đoàn, một số các thể ở ngoài làm nhiệm vụ di chuyển, bắt mồi đến khi sinh sản một số tế bào chuyển vào trong phân chia tạo thành tập đoàn mới - GV nêu câu hỏi: + Tập đoàn vôn vốc có ý nghĩa gì trong tiến hóa? HS thảo luận sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung - GV nhận xét và yêu cầu HS rút ra kết luận - GV yêu cầu HS đọc kết luận chung I. Trùng roi xanh 1. Cấu tạo và di chuyển a. Cấu tạo - Cơ thể là một tế bào, hình thoi, đuôi nhọn, đầu tù - Có roi - Bên trong cơ thể có nhân, hạt diệp lục, điểm mắt, không bào co bóp, hạt dự trữ b. Di chuyển - Di chuyển nhờ roi, roi xoáy vào trong nước giúp cơ thể di chuyển vừ a tiến vừa xoay 2. Dinh dưỡng - Tự dưỡng và dị dưỡng - Hô hấp: Trao đổi khí qua màng tế bào - Bài tiết: nhờ không bào co bóp thải nước thừa và sản phẩm bài tiết ra ngoài góp phần điều chỉnh áp suất thẩm thấu 3. Sinh sản - Hình thức: Sinh sản vô tính bằng cách phân đôi cơ thể theo chiều dọc - Các bước: + Nhân phân chia + Chất nguyên sinh phân đôi và các bào quan phân đôi + Cơ thể phân đôi theo chiều dọc 4. Tính hướng sáng - Trùng roi xanh có điểm mắt để nhận biết ánh sáng và roi để di chuyển II. Tập đoàn trùng roi - Là tập hợp các tế bào có roi, bước đầu có sự phân hóa chức năng - Gợi ra mối liên hệ giữa động vật đơn bào và động vật đa bào 3. Kiểm tra đánh giá: - Trình bày cấu tạo, di chuyển, dinh dưỡng của trùng roi xanh? - Trùng roi xanh giống thực vật ở điểm nào? 4. Dặn dò: - Học bài - Đọc mục “Em có biết” - Soạn bài mới Ngày soạn: 17 / 9 / 2007 Tiết 5 Trùng biến hình và trùng giày I. Mục tiêu: Sau bài học này, học sinh cần đạt 1. Kiến thức: - HS nêu được đặc điểm cấu tạo, di chuyển, dinh dưỡng và sinh sản của trùng biến hình và trùng giày. - HS thấy được sự phân hóa chức năng các bộ phận trong tế bào của trùng giày là biểu hiện mầm mống của ĐV đa bào. 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng quan sát, phân tích, tổng hợp, so sánh - Kĩ năng tự nghiên cứu và hoạt động nhóm 3. Thái độ: - Yêu thích bộ môn II. Đồ dùng dạy học - GV: - Chuẩn bị thanh vẽ H5.1, H5.2, H5.3, bảng phụ - HS: Kẻ phiếu học tập vào vở III. Phương pháp dạy học - Nêu và giải quyết vấn đề, vấn đáp, trực quan, so sánh - Tổ chức hoạt động nhóm IV. Tiến trình dạy học 1. Kiểm tra bài cũ: - Trình bày cấu tạo, di chuyển, dinh dưỡng của trùng roi xanh? - Trùng roi xanh giống thực vật ở điểm nào? 2. Dạy học bài mới: Hoạt động của thầy và trò Nội dung * Hoạt động chung: Tìm hiểu về trùng biến hình và trùng giày - GV yêu cầu HS đọc thông tin trong SGK, quan sát H5.1, H5.2, H5.3 và thảo luận hoàn thành phiếu học tập: HS đọc thông tin, quan sát và thảo luận sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung - GV nhận xét và giảng giải thêm: + Không bào tiêu hóa ở ĐVNS hình thành khi lấy thức ăn vào cơ thể + Trùng giày: mới chỉ có sự phân hóa đơn giản + Sinh sản hữu tính ở trùng giày là hình thức tăng sức sống cho cơ thể và rất ít khi sinh sản hữu tính - GV tiếp tục nêu câu hỏi và yêu cầu HS thảo luận: + Trình bày quá trình bắt mồi và tiêu hóa mồi của trùng biến hình? + Không bào co bóp ở trùng giày khác trùng biến hình như thế nào? + Quá trình tiêu hóa ở trùng giày và trùng biến hình khác nhau ở điểm nào? HS thảo luận sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung - GV hoàn thiện kiến thức cho HS - GV yêu cầu HS đọc kết luận chung Nội dung ghi như phiếu học tập 3. Kiểm tra đánh giá: - So sánh trùng giày và trùng biến hình về đặc điểm cấu tạo, di chuyển, dinh dưỡng, sinh sản? - Sự phân hóa cấu tạo ở trùng giày cho chúng ta biết được điều gì? 4. Dặn dò: - Học bài - Đọc mục “Em có biết” - Soạn bài mới Phiếu học tập: So sánh các đặc điểm của trùng biến hình và trùng giày Động vật Đặc điểm Trùng biến hình Trùng giày Cấu tạo - Cơ thể đơn bào: + Màng cơ thể(màng TB) + Chất nguyên sinh: không bào co bóp, không bào tiêu hóa + Nhân + Chân giả - Cơ thể đơn bào: + Màng cơ thể(màng TB) + Chất nguyên sinh: không bào co bóp, không bào tiêu hóa + Nhân: nhân lớn, nhân nhỏ + Miệng, hầu, lỗ thoát + Lông bơi Di chuyển - Nhờ chân giả - Nhờ lông bơi Dinh dưỡng - Tiêu hóa nội bào - Hô hấp: Trao đổi khí qua bề mặt cơ thể - Bài tiết: nhờ không bào co bóp - Tiêu hóa: thức ăn vào miệng qua hầu đến không bào tiêu hóa, thức ăn được tiêu hóa bởi enzim tiêu hóa - Hô hấp: qua bề mặt cơ thể - Bài tiết: qua lỗ thoát Sinh sản - Sinh sản vô tính bằng hình thức phân đôi cơ thể - Sinh sản vô tính bằng hình thức phân đôi cơ thể - Sinh sản hữu tính: Tiếp hợp Ngày soạn: 22 / 9 / 2007 Tiết 6 Trùng kiết lị và trùng sốt rét I. Mục tiêu: Sau bài học này, học sinh cần đạt 1. Kiến thức: - HS nêu được đặc điểm cấu tạo của trùng kiết lị và trùng sốt rét phù hợp với lối sống kí sinh. - HS thấy được tác hại do 2 loại trùng gây ra và cách phòng chống. 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng quan sát, phân tích, tổng hợp, so sánh - Kĩ năng tự nghiên cứu và hoạt động nhóm 3. Thái độ: - Có ý thức giữ gìn vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường II. Đồ dùng dạy học - GV: - Chuẩn bị thanh vẽ H6.1, H6.2, H6.3, H6.4, bảng phụ - HS: Kẻ phiếu học tập vào vở III. Phương pháp dạy học - Nêu và giải quyết vấn đề, vấn đáp, trực quan, so sánh - Tổ chức hoạt động nhóm IV. Tiến trình dạy học 1. Kiểm tra bài cũ: - So sánh trùng giày và trùng biến hình về đặc điểm cấu tạo, di chuyển, dinh dưỡng, sinh sản? - Sự phân hóa cấu tạo ở trùng giày cho chúng ta biết được điều gì? 2. Dạy học bài mới: Hoạt động của thầy và trò Nội dung * Hoạt động 1: Tìm hiểu cấu tạo, dinh dưỡng và vòng đời phát triển của trùng kiết lị và trùng sốt rét - GV yêu cầu HS đọc thông tin trong SGK, quan sát H6.1, H6.2, H6.3, H6.4 và thảo luận hoàn thành phiếu học tập HS đọc thông tin, quan sát và thảo luận sau đó lên bảng trình bày, nhận xét, bổ sung rồi rút ra kết luận - GV cho HS làm nhanh bài tập trang 23 SGK - GV hoàn thiện kiến thức cho HS * Hoạt động 2: Tìm hiểu bệnh kiết lị và bệnh sốt rét - GV yêu cầu HS đọc thông tin trong SGK và thảo luận hoàn thành bảng trong SGK HS đọc thông tin, thảo luận sau đó lên bảng trình bày, nhận xét, bổ sung rồi rút ra kết luận - GV nêu câu hỏi: + Tình trạng bệnh kiết lị và bệnh sốt rét ở Việt Nam hiện nay như thế nào? + Cách phòng chống bệnh kiết lị và bệnh sốt rét? + Tại sao ở miền núi hay bị bệnh sốt rét? HS đọc thông tin, liên hệ thực tế sau đó lên bảng trình bày, nhận xét, bổ sung rồi rút ra kết luận - GV hoàn thiện kiến thức cho HS - GV yêu cầu HS đọc kết luận chung I. Trùng kiết lị và trùng sốt rét - Nội dung ghi như phiếu học tập II. Bệnh kiết lị và bệnh sốt rét 1. Bệnh kiết lị: - Do trùng kiết lị gây nên, làm suy nhược cơ thể - Cách phòng chống: Vệ sinh cá nhân, vệ sinh ăn uống và vệ sinh môi trường 2. Bệnh sốt rét: - Do trùng sót rét gây nên, làm thiếu máu, suy nhược cơ thể - Cách phòng chống: vệ sinh môi trường(diệt bọ gậy, lăng quăng...) 3. Kiểm tra đánh giá: - Trùng kiết lị và trùng sốt rét có đặc điểm gì khác về cấu tạo? - Nêu nguyên nhân và tác hại, cách phòng chống bệnh kiết lị và bệnh sốt rét? 4. Dặn dò: - Học bài - Đọc mục “Em có biết” - Soạn bài mới Phiếu học tập: So sánh các đặc điểm của trùng biến hình và trùng giày Động vật Đặc điểm Trùng biến hình Trùng giày Lối sống Sống kí sinh trong cơ thể người, kết bào xác khi ở môi trờng ngoài Sống kí sinh trong cơ thể người, trong thành ruột và tuyến nước bọt của muỗi anôphen Cấu tạo Có chân giả ngắn Không có cơ quan di chuyển và các không bào Dinh dưỡng Thực hiện qua màng tế bào, nuốt hồng cầu Thực hiện qua màng tế bào, lấy chất dinh dưỡng từ hồng cầu Vòng đời phát triển Bào xác vào đến ruột người thì trùng kiết lị chui ra nuốt hồng cầu và sinh sản Muỗi anôphen hút máu người và truyền trùng sốt rét vào cơ thể người, trùng sốt rét chui vào hồng cầu sinh sản và phá vỡ hồng cầu rồi lại tiếp tục chui vào hồng cầu khác Phiếu học tập: Tìm hiểu bệnh sốt rét và bệnh kiết lị Đặc điểm Động vật Kích thước Con đường truyền bệnh Nơi kí sinh Tác hại Tên bệnh Trùng kiết lị Lớn hơn hồng cầu Qua ăn uống ở thành ruột Làm suy nhược cơ thể Bệnh kiết lị Trùng sốt rét Nhỏ hơn hồng cầu Qua muỗi anophen Trong mạch máu Thiếu máu, làm suy nhược cơ thể Bệnh sốt rét Ngày soạn: 26 / 9 / 2007 Tiết 7 Đặc điểm chung – Vai trò thực tiễn của động vật nguyên sinh I. Mục tiêu: Sau bài học này, học sinh cần đạt 1. Kiến thức: - HS nêu được đặc điểm chung của động vật nguyên sinh - HS chỉ ra được vai trò thực tiễn và tác hại do ĐVNS gây ra 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng quan sát, phân tích, tổng hợp. - Kĩ năng tự nghiên cứu và hoạt động nhóm 3. Thái độ: - Có ý thức giữ gìn vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường II. Đồ dùng dạy học - GV: - Chuẩn bị tranh vẽ, bảng phụ - HS: Kẻ phiếu học tập vào vở III. Phương pháp dạy học - Nêu và giải quyết vấn đề, vấn đáp, trực quan, so sánh - Tổ chức hoạt động nhóm IV. Tiến trình dạy học 1. Kiểm tra bài cũ: - Trùng kiết lị và trùng sốt rét có đặc điểm gì khác về cấu tạo? - Nêu nguyên nhân và tác hại, cách phòng chống bệnh kiết lị và bệnh sốt rét? 2. Dạy học bài mới: Hoạt động của thầy và trò Nội dung * Hoạt động 1: Tìm hiểu các đặc điểm chung của ĐVNS - GV yêu cầu HS quan sát tranh, thảo hoàn thành phiếu học tập HS quan sát và thảo luận sau đó lên bảng trình bày, nhận xét, bổ sung rồi rút ra kết luận - GV yêu cầu HS thảo luận: + ĐVNS sống tự do có đặc điểm gì? + ĐVNS sống kí sinh có đặc điểm gì? + ĐVNS có đặc điểm chung gì? HS thảo luận sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung rồi rút ra kết luận - GV nhận xét và hoàn thiện kiến thức cho HS * Hoạt động 2: Tìm hiểu vai trò thực tiễn của ĐVNS - GV yêu cầu HS quan sát H7.1, H7.2 và đọc thông tin SGK, hoàn thành bảng 2 SGK HS đọc thông tin, quan sát và thảo luận sau đó lên bảng trình bày, nhận xét, bổ sung rồi rút ra kết luận - GV hoàn thiện kiến thức cho HS - GV yêu cầu HS đọc kết luận chung I. Đặc điểm chung - Cơ thể có kích thước hiển vi - Chỉ là một tế bào nhưng đảm nhiệm mọi chức năng của cơ thể sống - Phần lớn: dị dưỡng - Di chuyển bằng chân giả, lông bơi, roi hoặc tiêu giảm - Sinh sản vô tính theo kiểu phân đôi II. Vai trò thực tiễn - Lợi ích: + Làm thức ăn cho ĐV khác + Có ý nghĩa về mặt địa chất - Tác hại: + Gây bệnh ở người và động vật 3. Kiểm tra đánh giá: - Nêu đặc điểm chung của ĐVNS? - Nêu vai trò thực tiễn của ĐVNS? 4. Dặn dò: - Học bài - Đọc mục “Em có biết” - Soạn bài mới Phiếu học tập: đặc điểm chung của ngành động vật nguyên sinh Đại diện Kích thước Cấu tạo từ Thức ăn Bộ phận di chuyển Hình thức sinh sản Hiển vi Lớn 1tế bào Nhiều TB Trùng roi x x Vụn hữu cơ, VK Roi Phân đôi Trùng biến hình x x Vụn hữu cơ, VK Chân giả Phân đôi Trùng giày x x Vi khuẩn Lông bơi Phân đôi và tiếp hợp Trùng kiết lị x x Hồng cầu Chân giả Phân đôi Trùng sốt rét x x Hồng cầu Tiêu giảm Phân đôi Ngày soạn: 30 / 9 / 2007 Tiết 8 Thủy tức I. Mục tiêu: Sau bài học này, học sinh cần đạt 1. Kiến thức: - HS nêu được đặc điểm cấu tạo, hình dạng, dinh dưỡng và cách sinh sản của thủy tức đại diện cho ngành ruột khoang và là ngành động vật đa bào đầu tiên 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng quan sát, phân tích, tổng hợp, so sánh - Kĩ năng tự nghiên cứu và hoạt động nhóm 3. Thái độ: - Yêu thích môn học II. Đồ dùng dạy học - GV: - Chuẩn bị tranh vẽ H8.1, H8.2, bảng phụ - HS: Kẻ phiếu học tập vào vở III. Phương pháp dạy học - Nêu và giải quyết vấn đề, vấn đáp, trực quan, so sánh - Tổ chức hoạt động nhóm IV. Tiến trình dạy học 1. Kiểm tra bài cũ: - Nêu đặc điểm chung của ĐVNS? - Nêu vai trò thực tiễn của ĐVNS? 2. Dạy học bài mới: Hoạt động của thầy và trò Nội dung * Hoạt động 1: Tìm hiểu cấu tạo ngoài và di chuyển - GV yêu cầu HS đọc thông tin trong SGK, quan sát H8.1, H8.2 và thảo luận: + Trình bày cấu tạo ngoài của thủy tức? + Thủy tức di chuyển như thế nào? Mô tả bằng lời 2 cách di chuyển? HS đọc thông tin, quan sát và thảo luận sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung rồi rút ra kết luận - GV hoàn thiện kiến thức cho HS * Hoạt động 2: Tìm hiểu cấu tạo trong - GV yêu cầu HS đọc thông tin trong SGK,quan sát H8.3 và thảo luận: + Xác định và ghi tên của từng loại tế bào vào ô trống của bảng? HS đọc thông tin, quan sát, thảo luận sau đó lên bảng trình bày, nhận xét, bổ sung rồi rút ra kết luận - GV hoàn thiện kiến thức cho HS * Hoạt động 3: Tìm hiểu hoạt động dinh dưỡng - GV yêu cầu HS quan sát tranh thủy tức bắt mồi, đọc thông tin SGK, thảo luận: + Thủy tức đưa mồi vào miệng bằng cách nào? + Nhờ loại tế bào nào của cơ thể, thủy tức tiêu hóa được mồi? + Thủy tức thải bã bằng cách nào? HS đọc thông tin, quan sát, thảo luận sau đó lên bảng trình bày, nhận xét, bổ sung rồi rút ra kết luận - GV hoàn thiện kiến thức cho HS * Hoạt động 4: Tìm hiểu hoạt động sinh sản của thủy tức - GV yêu cầu HS quan sát tranh, đọc thông tin SGK, thảo luận: + Thủy tức có những hình thức sinh sản nào? HS đọc thông tin, quan sát, thảo luận sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung rồi rút ra kết luận - GV hoàn thiện kiến thức cho HS: Khả năng tái sinh cao ở thủy tức là do thủy tức còn tế bào chưa chuyên hóa - GV yêu cầu HS đọc kết luận chung I. Hình dạng ngoài và di chuyển - Cấu tạo ngoài: + Hình trụ dài phần dưới là đế bám, phần trên là lỗ miệng, xung quanh có tua miệng + Đối xứng tỏa tròn - Di chuyển: Kiểu sâu đo, kiểu lộn đầu II. Cấu tạo trong - Thành cơ thể có 2 lớp: + Lớp ngoài: gồm tế bào gai, tế bào thần kinh, tế bào mô bì - cơ, tế bào sinh sản + Lớp trong: Tế bào mô cơ - tiêu hóa + ở giữa là tầng keo mỏng + Lỗ miệng thông với khoang tiêu hóa ở giữa III. Dinh dưỡng - Thủy tức bắt mồi bằng tua miệng, quá trình tiêu hóa thực hiện ở khoang tiêu hóa nhờ dịch từ tế bào tuyến - Sự trao đổi khí qua màng cơ thể - Thải bã qua lỗ miệng IV. Sinh sản - Các hình thức sinh sản; + Sinh sản vô tính: mọc chồi + Sinh sản hữu tính: sự kết hợp tinh trùng và trứng + Tái sinh: 1 phần của cơ thể tạo nên cơ thể mới 3. Kiểm tra đánh giá: - Trình bày cấu tạo ngoài và cấu tạo trong của thủy tức? - Nêu các hình thức sinh sản của thủy tức? 4