Giáo án Sinh học Lớp 7 - Tiết 36-58

Tuần 18 Tiết 36 BÀI 4. SỰ ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA LỚP CÁ. I. Mục tiêu. 1. Kiến thức. - Nêu được sự đa dạng về thành phần các loài cá và môi trường sống của chúng, nêu được đặc điểm quan trọng nhất để phânh biệt cá sụn và cá xương. - Nêu được sự đa dạng của môi trường ảnh hưởng đến cấu tạo và khả năng di chuyển của cá. - Nêu được vai trò của cá đối với con người và đặc điểm chung của cá. 2. Kỹ năng: rèn kỹ năng: - Quan sát, phân biệt, khái quát hoá. - Hoạt động nhóm. 3. Thái độ. HS có ý thức bảo vệ nguồn lợi từ các loài cá và tận dụng các tầng mặt nước để phát triển kinh tế. II. Phương tiện dạy-học: - GV: Tranh ảnh một số loài cá sống trong các điều kiện sống khác nhau, bảng phụ T111 SGK. - HS: Mẫu vật các loài cá sống ở các tầng nước. III. Các hoạt động dạy-học: GV giới thiệu bài. 1. Hoạt động 1: Sự đa dạng về thành phần loài và đa dạng về môi trường sống. ­ Mục tiêu: - Thấy được sự đa dạng của cá về số loài và môi trường sống. - Thấy được do thích nghi với những điều kiện sống khác nhau nên cá có cấu tạo và hoạt động sống khác nhau. Hoạt động của giáo viên - GV yêu cầu HS đọc n , quan sát hình 34.1 à 7 T110 SGK, kết hợp với mẫu vật hoàn thành lệnh 6 cuối mục I. - GV gọi HS điền vào bảng so sánh và bảng phụ T111 SGK. - GV nhận xét ý kiến HS và chốt lại bằng bảng sau: Hoạt động của học sinh - HS thảo luận nhóm, thống nhất ý kiến. - Đại diện nhóm điền vào bảng, nhóm khác nhận xét, bổ sung. Bảng so sánh giữa cá sụn và cá xương Tên lớp cá Số loài Đặc điểm để phân biệt Môi trường sống Các đại diện Cá sụn 850 Bộ xương bằng chất sụn, khe mang trần, da nhám, miệng nằm ở bụng. Nước mặn và nước lợ. Cá nhám, cá đuối. Cá xương 24565 Bộ xương bằng chất xương, xương nắp mang che các khe mang, da phủ vảy, xương có chất nhày, miệng nằm ở mõm. Biển, nước lợ, nước ngọt. Cá chép, cá trích. Bảng ảnh hưởng của điểu kiện sống tới cấu tạo ngoài của cá. STT Đặc điểm môi trường Đại diện Hình dạng thân Đặc điểm khúc đuôi Đặc điểm vây chẵn Khả năng di chuyển 1 2 3 4 Tầng mặt, thiếu nơi ẩn náu. Tầng giữa và tầng đáy, nơi ẩn náu thường nhiều. Trong những hốc bùn đất ở đáy. Trên mặt đáy biển. Cá nhám. Cá vền, cá chép. Lươn. Cá bơn, cá đuối. Thon dài. Tương đối ngắn. Rất dài. Dẹt mỏng. Khoẻ Yếu Nhỏ Nhỏ Bình thường Bình thường Tiêu biến Lớn hoặc nhỏ Nhanh Chậm Kém Kém - GV yêu cầu HS dựa vào kết quả 2 bảng, rút ra kết luận về sự đa dạng của các lớp cá. - GV gọi HS nêu kết luận. - GV nhận xét và hoàn chỉnh kết luận. - HS thảo luận nhóm à thống nhất ý kiến. - Đại diện nhóm nêu kết luận, nhóm khác nhận xét, bổ sung. ­ Kết luận: Lớp cá có số lượng loài lớn nhất trong ngành ĐVCXS; khoảng 25415 loài được chia thành 2 lớp: cá sụn và cá xương. - Cá sụn có bộ xương bằng chất sụn. - Cá xương có bộ xương bằng chất xương. Cá sống trong các môi trường ở những tầng nước khác nhau, điều kiện sống khác nhau nên có cấu tạo và tập tính khác nhau. 2. Hoạt động 2: Đặc điểm chung của cá. ­ Mục tiêu: trình bày được đặc điểm chung của cá. Hoạt động của giáo viên - GV yêu cầu HS nêu đặc điểm chung của cá theo mục 6 (II). - GV gọi HS nêu kết luận. - GV nhận xét kết luận của HS và hoàn chỉnh kết luận. Hoạt động của học sinh - HS thảo luận nhóm theo hướng dẫn mục II à thống nhất kết luận. - Đại diện nhóm nêu kết luận, nhóm khác nhận xét, bổ sung. ­ Kết luận: Cá là ĐVCXS thích nghi với dời sống hoàn toàn ở nước : bơi bằng vây, hô hấp bằng mang, tim có 2 ngăn, 1 vòng tuần hoàn, máu đi nuôi cơ thể là máu đỏ tươi, thụ tinh ngoài, là ĐV biến nhiệt. 3. Hoạt động 3: Vai trò của cá., ­ Mục tiêu: Trình bày được vai trò của cá trong tự nhiên và đời sống. Hoạt động của giáo viên - GV gọi HS đọc n à rút ra kết luận về vai trò của cá và biện pháp bảo vệ cá. - GV gọi HS nêu kết luận. - GV nhận xét kết luận của HS và hoàn chỉnh kết luận. Hoạt động của học sinh - HS thảo luận nhóm à thống nhất kết luận. - Đại diện nhóm nêu kết luận, nhóm khác nhận xét, bổ sung. ­ Kết luận: - Cá là nguồn cung cấp thực phẩm, dược phẩm, nguyên liệu cho các ngành công nghiệp và diệt bọ gậy, sâu bọ gây hại. - Để bảo vệ và phát triển nguồn lợi cá cần tận dụng các tầng mặt nước và ngăn cấm săn bắt cá nhỏ, bằng mìn IV. Kiểm tra- đánh giá: - GV cho HS trả lời câu hỏi 2 T112 SGK. - GV nhận xét tiết học của HS. V. Dặn dò: - Trả lời câu hỏi 1, 3 T112 SGK. - Đọc mục “em có biết ?” T112 SGK. - Xem trước bài 35 SGK T113. - Kẻ sẳn bảng T114 SGK, chuẩn bị mỗi nhóm 1 con ếch. ––––––––––––––––––––––––––––––– Tuần 19 Tiết 37 LỚP LƯỠNG CƯ BÀI 1. ẾCH ĐỒNG I. Mục tiêu. 1. Kiến thức: - Nêu được đặc điểm cấu tạo ngoài thích nghi với đời sống vừa ở nước vừa ở cạn. - Trình bày được sự sinh sản và phát triển và ếch đồng. 2. Kỹ năng: rèn kỹ năng. - Quan sát, phân tích, tổng hợp. - Hoạt động nhóm. II. Phương tiện dạy-học: - GV: mô hình ếch đồng; tranh vẽ 34.1 à 4 SGK - HS: mẫu vật ếch đồng. III. Các hoạt động dạy-học: GV giới thiệu bài. 1. Hoạt động 1: Đời sống. ­Mục tiêu:Nắm được đặc điểm đời sống của ếch đồng và giải thích được một số tập tính của ếch đồng. Hoạt động của giáo viên - GV gọi HS đọc n, yêu cầu HS nêu đặc điểm đời sống của ếch đồng. - GV gọi HS trả lời. - GV nhận xét ý kiến của HS và hoàn chỉnh nội dung. - GV cho HS giải thích hiện tượng kiếm mồi vào ban đêm của ếch và cho điểm HS. Hoạt động của học sinh - HS làm việc cá nhân theo yêu cầu của GV. - HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung. ­ Kết luận: Ếch đồng vừa ở nước vừa ở cạn, kiếm ăn vào ban đêm, ăn tạp, có hiện tượng trú đông và là ĐV biến nhiệt. 2. Hoạt động 2: Cấu tạo ngoài và di chuyển. ­ Mục tiêu: - Giải thích được những đặc điểm cấu tạo ngoài của ếch đồng thích nghi với đời sống vừa ở cạn. - Nêu được cách di chuyển của ếch khi ở nước, khi ở cạn. Hoạt động của giáo viên - GV yêu cầu HS quan sát cách di chuyển của ếch trong lồng nuôi và hình 35.2, 3 SGK à mô tả lại cách di chuyển của ếch. - GV gọi HS trả lời. - GV nhận xét ý kiến của HS và chốt lại ý đúng. Hoạt động của học sinh - HS quan sát, mô tả được: + Ở cạn: khi ngồi, chi sau hình chữ Z, khi nhảy bật thẳng à nhảy cóc. + Ở nước: chi sau đẩy nước, chi sau bẻ lái. - HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung. - GV yêu cầu HS điền vào bảng T114 SGK. - GV treo bảng phụ và gọi HS lên điền vào. - GV nhận xét ý kiến của HS và chốt lại ý đúng theo bảng sau: ­ Kết luận: Ếch đồng di chuyển bằng cách: nhảy cóc (ở cạn) và bơi (ở nước). - HS thảo luận nhóm à thống nhất ý kiến điền vào bảng. - Đại diện nhóm lên điền, nhóm khác nhận xét, bổ sung. Đặc điểm hình dạng và cấu tạo ngoài Sự thích nghi với đời sống Ở cạn Ở nước - Đầu dẹp, nhọn, khớp với thân thành một khối thuôn nhọn về phía trước. - Mắt và các lỗ nằm ở vị trí cao trên đầu (mũi ếch thông với khoang miệng và phổi vừa để ngửi vừa để thở. - Da trần, phủ chất nhầy và ẩm để thấm khí. - Mắt có mí giữ nước mắt do tuyến lệ tiết ra, tai có màng nhĩ. - Chi năm phần có ngón chia đốt linh hoạt. - Chi sau có màng căng giữa các ngón (giống chân vịt) X X X X X X - Dựa vào kết quả bảng trên, GV yêu cầu HS nêu đặc điểm cấu tạo ngoài của ếch đồng. - GV nhận xét ý kiến của HS và chốt lại kiến thức. - HS nêu cấu tạo ngoài của ếch đồng, HS khác nhận xét, bổ sung. ­ Kết luận: Ếch đồng có đặc điểm cấu tạo ngoài: đầu dẹp nhọn khớp với thân thành 1 khối; mắt và lỗ mũi ở trên đầu; mắt có mi; tai có màng nhĩ; da trần tiết chất nhầy để dễ thấm khí; chi có 5 ngón chia đốt; chi sau có màng bơi. 3. Hoạt động 3: Sinh sản và phát triển của ếch. ­ Mục tiêu: Trình bày được sự sinh sản và phát triển của ếch . Hoạt động của giáo viên - GV yêu cầu HS đọc n, quan sát hình 35.4 SGK à nêu sự sinh sản và phát triển của ếch đồng. - GV gọi HS trả lời. - GV nhận xét ý kiến của HS và chốt lại kiến thức. - GV cho HS so sánh số lượng trứng để trong 1 lứa giữa cá và ếch, giải thích à GV cho điểm HS. - GV lưu ý HS , ếch đồng sinh sản cần nước. Hoạt động của học sinh - HS thảo luận nhóm à thống nhất ý kiến trả lời. - Đại diện nhóm trả lời, nhóm khác nhận xét, bổ sung. ­ Kết luận: Ếch sinh sản vào cuối mùa xuân, có tập tính “ghép đôi” ở gần bờ nước, đẻ trứng và thụ tinh ngoài. Trứng sau khi thụ tinh nở thành nòng nọc, trải qua nhiều giai đoạn mới thành ếch con (phát triển qua biến thái). IV. Kiểm tra-đánh giá. - GV cho HS trả lời câu hỏi T115 SGK. - GV nhận xét tiết học của HS. V. Dặn dò: - Xem trước bài 2. - Mỗi nhóm chuẩn bị một con ếch tiết sau thực hành. ------------------------------------------------------------ Tuần 19 Tiết 38 BÀI 2. THỰC HÀNH: QUAN SÁT CẤU TẠO TRONG CỦA ẾCH ĐỒNG TRÊN MẪU MỖ I. Mục tiêu. 1. Kiến thức : - Nhận dạng và xác định vị trí các cơ quan của ếch trên mẫu mỗ. - Tìm những cơ quan thích nghi với đời sống ở cạn nhưng cấu tạo chưa hoàn chỉnh. 2. Kỹ năng: rèn kỹ năng: - Quan sát, phân tích và kỹ năng mỗ ĐVCXS. - Hoạt động nhóm. II. Phương tiện dạy-học: - GV: Mô hình cấu tạo trong của ếch đồng cvà tranh vẽ hình 36.1 à 6 SGK; mô hình não ếch. - HS: mỗi nhóm một con ếch đồng. III. Các hoạt động dạy-học: GV nêu yêu cầu tiết học. 1. Hoạt động 1: quan sát bộ xương ếch. ­ Mục tiêu: Biết được cấu tạo và chức năng bộ xương. Hoạt động của giáo viên - GV hướng dẫn HS quan sát hình 36.1 SGK à nhận biết các xương của ếch. - GV yêu cầu HS quan sát mẫu mổ bộ xương ếch , đồi chiếu hình 36.1 à xác định các xương trên mẫu mổ. - GV gọi HS lên chỉ trên mẫu. - GV yêu cầu HS thảo luận: bộ xương ếch có chức năng gì? - GV nhận xét và chốt lại kiến thức. Hoạt động của học sinh - HS tự thu nhận à nhớ vị trí, tên xương: xương đầu, xương cột sống, xương đai, xương chi. - HS thảo luận rút ra chức năng của bộ xương. - Đại diện nhóm phát biểu, nhóm khác nhận xét, bổ sung. ­ Kết luận: - Bộ xương gồm: xương đầu, xương cột sống, xương đai (đai vai, đai hông) và xương chi (chi trước, chi sau). - Bộ xương có chức năng: + Tạo khung nâng đỡ cơ thể. + Là nơi bám của cơ giúp cho ếch di chuyển. + Tạo thành khoang bảo vệ não, tuỷ sống và nội quan. 2. Hoạt động 2: quan sát da và nội quan trênmẫu mổ. ­ Mục tiêu: nắm được cấu tạo và chức năng của da và nội quan trên mẫu mổ. Hoạt động của giáo viên a. Quan sát da. - GV hướng dẫn HS: sờ tay lên bề mặt da, quan sát mặt trong da à nhận xét. - GV cho HS thảo luận: vai trò của da ếch. - GV nhận xét ý kiến của HS và chốt lại Hoạt động của học sinh - HS thực hiện theo hướng dẫn: nhận xét: da ẩm ướt, mặt trong có mạch máu dưới da. - HS thảo luận à thống nhất ý kiến. - Một HS trả lời, nhóm khác nhận xét, bổ kiến thức. b. Quan sát nội quan. - GV yêu cầu HS quan sát hình 36.3 đối chiếu với mẫu mổ à xác định các cơ quan của ếch. - GV đến từng nhóm, yêu cầu HS chỉ từng cơ quan trên mẫu mổ. - GV bổ sung và uốn nắn sai sót. - GV yêu cầu HS nghiên cứu bảng đặc điểm cấu tạo trong của ếch T118 SGK, thảo luận các câu hỏi: + Hệ tiêu hoá của éch có đặc điểm gì khác so với cá? + Vì sao ếch đã xuất hiện phổi mà vẫn trao đổi khí qua da? + Tim của ếch khác c1 ở điểm nào? Trình bày sự tuần hoàn của máu ếch? + Quan sát mô hình bộ não ếch à xác định các bộ phận của não ếch. - GV chốt lại kiến thức. - GV cho HS thảo luận: trình bày những đặc điểm thích nghi của ếch với đời sống trên cạn, thể hiện ở cấu tạo trong. sung. ­ Kết luận: Da trần (trơn, ẩm ướt) mặt trong có nhiều mạch máu à trao đổi khí. - HS quan sát hình đối chiếu mẫu mổ à xác định vị trí các hệ cơ quan. - Đại diện nhóm trình bày. - HS thảo luận nhómà thống nhất ý kiến. + Hệ tiêu hoá: lưỡi phóng ra để bắt mồi, dạ dày, gan mật lớn cí tuyến tuỵ. + Phổi có cấu tạo đơn giản, hô hấp qua da là chủ yếu. + Tim có 3 ngăn, 2 vòng tuần hoàn (T118 SGK). ­ Kết luận: bảng đặc điểm cấu tạo trong của ếch T118 SGK. - HS thảo luận, xác định được các hệ tiêu hoá, hô hấp, tuần hoàn thể hiện sự thích nghi với đời sống di chuyển lên trên cạn. IV. Nhận xét-đánh giá. - GV nhận xét tinh thần, thái độ của HS trong tiềt thực hành và kết quả quan sát của các nhóm. - Cho HS dọn vệ sinh sạch sẽ. V. Dặn dò: - Hoàn thành bài thu hoạch theo mẫu T119 SGK. - Xem trước bài 3 T120 SGK, chuẩn bị mẫu vật (nếu có). - Kẻ sẵn bảng T121 SGK. ––––––––––––––––––––––– Tuần 20 Tiết 39 BÀI 3. ĐA DẠNG VÀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA LƯỠNG CƯ. I. Mục tiêu. 1. Kiến thức: - Nêu được những đặc điểm để phân biệt ba bộ trong lớp lưỡng cư. - Nêu được đặc điểm mơi sống và tập tính tự vệ các đại diện của các bộ lưỡng cư kể trên. - Nêu được vai trò của lưỡng cư đối với con người. - Nêu được đặc điểm chung của lưỡng cư. 2. Kỹ năng: rèn kỹ năng: - Quan sát, phân tích, tổng hợp. - Hoạt động nhóm. 3. Thái độ: HS ý thức bảo vệ lớp lưỡng cư. II. Phương tiện dạy-học: - GV: tranh vẽ trong bài 36 SGK, bảng phụ. - HS: mẫu vật như bài học (nếu có). III. Các hoạt động dạy-học: GV giới thiệu bài. 1. Hoạt động 1: tìm hiểu sự đa dạng về thành phần loài, môi trường ống và tập tính. ­ Mục tiêu: - Nêu được càc đặc điểm đặc trưng nhất để phân biệt 3 bổ lưỡng cư. Từ đó thấy được môi trường sống ảnh hưởng đến cấu tạo ngoài của từng bộ. - Giải thích được sự ảnh hưởng của môi trường tới tập tính và hoạt động của lưỡng cư. Hoạt động của giáo viên - GV gọi HS đọc n mục I, yêu cầu HS quan sát hình 37.1 SGK à nêu những dặc điểm đặc trưng để phân biệt 3 bộlưỡng cư. - GV yêu cầu HS quan sát hình 37.1 đọc chú thích à lựa chọn câu trả lời điền vào bảng T121 SGK. - GV treo bảng phụ và gọi HS lên điền vào bảng. - GV nhận xét và thông báo kết quả đúng theo bảng sau: Hoạt động của học sinh - HS thảo luận nhóm à thống nhất câu trả lời: căn cứ vào đuôi và chân. - HS thảo luận nhóm à thống nhất ý kiến hoàn thành bảng. - Đại diện nhóm điền vào bảng, nhóm khác nhận xét, bổ sung. Tên loài Đặc điểm nơi sống Hoạt động Tập tính tự vệ - Cá cóc tam đảo. - Ễnh ươn lớn. - Cóc nhà. - Ếch cây. - Ếch giun. - Sống chủ yếu ở nước. - Ưa sống ở nước hơn. - Chủ yếu sống trên cạn. - Chủ yế sống trên cây, bụi cây. - Sống chui luồn trong hang đất. - Ban ngày. - Ban đêm. - Ban đêm. - Ban đêm. - Cả ngày và đêm. - Trốn chạy, ẩn nấp. - Doạ nạt. - Tiết nhựa độc. - Trốn chạy, ẩn nấp. - Trốn chạy, ẩn nấp. - GV yêu cầu HS rút ra kết luận về sự đa dạng về môi trường sống, thành phần loài và tập tính. - GV gọi HS nêu kết luận. - GV nhận xét ý kiến của HS và chốt lại kiến thức. - HS thảo luận nhóm à thống nhất kết luận. - Đại diện nhóm nêu kết luận, nhóm khác nhận xét, bổ sung. ­ Kết luận: Lưỡng cư khoảng 4000 loài chia thành 3 bộ: - Bộ lưỡng cư có đuôi. - Bộ lưỡng cư không đuôi. - Bộ lưỡng cư không chân. Chúng đều có đời sống gắn bó nhiều hoặc ít với môi trường nước và có nhiều tập tính khác nhau. 2. Hoạt động 2: Đặc điểm chung của lưỡng cư. ­ Mục tiêu: nêu được đặc điểm chung của lưỡng cư. Hoạt động của giáo viên - GV yêu cầu HS nêu đặc điểm chung của lưỡng cư theo yêu cầu mục 6 phần III T122 SGK. - GV gọi HS nêu đặc điểm chung. - GV nhận xét ý kiến của HS và chốt lại kiến thức. Hoạt động của học sinh - HS thảo luận nhóm à thống nhất các đặc điểm chung của lưỡng cư. - Đại diện nhóm trả lời, nhóm khác nhận xét, bổ sung. ­ Kết luận: lưỡng cư là ĐVCXS có cầu tạo thích nghi với đời sống vừa ở nước vừa ở cạn: - Da trần và ẩm ướt. - Di chuyển bằng bốn chi. - Hô hấp bằng phổi và da. - Tim có 3 ngăn, có 2 vòng tuần hoàn, máu pha nuôi cơ thể . - Là động vật biến nhiệt. - Sinh sản trong môi trường nước, thụ tinh ngoài, nòng nọc phát triển qua biến thái. 3. Hoạt động 3: Vai trò của lưỡng cư. ­ Mục tiêu: nêu được vai trò của lưỡng cư trong tự nhiên và trong đời sống. Hoạt động của giáo viên - GV gọi HS đọc n mục III T122 SGK à nêu vai trò của lưỡng cư trong tự nhiên và trong đời sống, biện pháp bảo vệ. - GV gọi HS nêu vai trò của lưỡng cư. - GV nhận xét ý kiến của HS và chốt lại kiến thức. Hoạt động của học sinh - HS thảo luận nhóm à thống nhất vai trò của lưỡng cư. - Đại diện nhóm ytrả lời, nhóm khác nhận xét, bổ sung. ­ Kết luận: lưỡng cư là động vật có ích: chúng tiêu diệt sâu bọ và côn trùng gây hại, được dùng làm thực phẩm, làm thuốc, làm vật thí nghiệm. Vì vậy chùng ta cần phải bảo vệ chúng, cấm săn bắt bừa bãi. IV. Kiểm tra-đánh giá: - GV cho HS trả lời câu hỏi 3 T122 SGK. - GV nhận xét tiết học của HS. V. Dặn dò: - Xem lại bài “ếch đồng”. - Trả lời câu hỏi 1, 2 à122 SGK. - Đọc mục “em có biết?” T123 SGK. - Xem trước bài 38 SGK T124. - Kẻ sẵn bảng T125 SGK. - Mỗi nhóm chuẩn bị một con thằn lằn bóng đuôi dài. ––––––––––––––––––––––––––––– Tuần 20 Tiết 40 LỚP BÒ SÁT BÀI 1: THẰN LẰN BÓNG ĐUÔI DÀI. I. Mục tiêu. 1. Kiến thức. - Nêu được những đặc điểm giống nhau và khác nhau giữa đời sống của thằn lằn bóng đuôi dài với ếch đồng. - Nêu được những đặc điểm cấu tạo ngoài của thằn lằn thích nghi với điều kiện sống ở cạn. - Nêu được cấu tạo ngoài và sinh sản của thằn lằn bóng đuôi dài. - Mô tả cử động của thân và được phối hợp trật tự cử động của các chi trong sự di chuyển. Đặc điểm của kiểu di chuyển bằng cách “bò sát” là gì? 2. Kỹ năng: rèn kỹ năng: - Quan sát, phân tích, so sánh, mô tả. - Hoạt động nhóm. II. Phương tiện day-học. - GV: mô hình thằn lằn bóng, tranh vẽ các hình bài 38 SGK. - HS: mẫu vật thằn lằn bóng (nếu có). III. Các hoạt động day-học: GV giới thiệu bài. 1. Hoạt động 1: đời sống. ­ Mục tiêu: - Nắm được đặc điểm đời sống của thằn lằn. - Trình bài được đặc điểm sinh sản của thằn lằn. Hoạt động của giáo viên - GV gọi HS đọc n à so sánh đặc điểm đời sống của thằn lằn với ếch đồng. - GV kẻ nhanh phiếu học tập lên bảng, gọi một HS lên hoàn thành bảng. Hoạt động của học sinh - HS làm việc cá nhân, kết hợp kiến thức đã học hoàn thành phiếu học tập. - 1 HS lên trình bày trên bảng, lớp nhận xét, bổ sung. Đặc điểm nơi sống Thằn lằn Ếch đồng 1. Nơi sống và hoạt động. 2. Thời gian kiếm mồi. 3. Tập tính. Sống và bắt mồi ở nơi khô ráo. Bắt mồi về ban ngày. Thích phơi nắng, trú đông trong các hốc đất khô. Sống và bắt mồi ở nơi ẩm ướt cạnh các khu vực nước. Bắt mồi vào chập tối hay ban đêm. Ở nơi tối hoặc bóng râm trú đông trong các hốc đất ẩm bên vực nước hoặc trong bùn. - Qua bảng trên, kết hợp với n SGK, GV yêu cầu HS rút ra kết luận về đời sống và đặc điểm sinh sản của thằn lằn. - GV gọi HS nêu kết luận. - GV nhận xét ý kiến của HS và chốt lại kết luận. - GV cho HS trả lời câu hỏi: + Vì sao số lượng trứng của thằn lằn lại ít? + Trừng thằn lằn có vỏ có ý nghĩa gì đối với - HS thảo luận nhóm à thống nhất ý kiến trả lời. - Đại diện nhóm trả lời, nhóm khác nhận xét, bổ sung. ­ Kết luận: thằn lằn bóng sống nơi khô ráo; ăn sâu bọ; bắt mồi vào ban ngày; hô hấp bằng phổi; thích phơi nắng; trú đông trong hang đất khô; là động vật biến nhiệt. đời sống ở cạn? - GV cho điểm HS trả lời đúng.  Đẻ trứng, thụ tinh trong, rứng có vỏ dai nhiều noãn hoàng, phát triển trực tiếp. 2. Hoạt động 2: cấu tạo ngoài và di chuyển. ­ Mục tiêu: - Giải thích được các đặc điểm cấu tạo ngoài của thằn lằn thích nghi với điều kiện sống ở cạn. - Mô tả được cách di chuyển của thằn lằn. Hoạt động của giáo viên a. Cấu tạo ngoài. - GV yêu cầu HS đọc n T124 SGK, quan sát hình 38.1 kết hợp với mô hình à hoàn thành bảng T125 SGK. - GV treo bảng phụ gọi HS điền vào bảng. - GV nhận xét ý kiến của HS và chốt lại ý đúng: 1G; 2E; 3D; 4C; 5B; 6A. - GV yêu cầu HS nêu đặc điềm cấu tạo ngoài của thằn lằn bóng. - GV cho HS so sánh cấu tạo ngoài của thằn lằn với ếch để thấy thằn lằn bóng thích nghi hoàn toàn với đời sống ở cạn. - GV treo bảng phụ, gọi HS lên điền vào. - GV hận xét ý kiến của HS và chốt lại ý đúng theo bảng sau: Hoạt động của học sinh - HS thào luận nhóm à thống nhất ý kiến điền vào bảng. - Đại diện nhóm lên điền vào bảng, nhóm khác nhận xét, bổ sung. - HS nêu kết luận, HS khác nhận xét, bổ sung. ­ Kết luận: thằn lằn bóng đuôi dài có cấu tạo ngoài thích nghi với đời sống ở cạn: da khô có vảy sừng; cổ dài; mắt có mi cử động và tuyến lệ; màng nhĩ nằm trong hốc tai. Đuôi và thân dài; chân ngắn, yếu, có vuốt sắc. - HS thảo luận nhóm à thống nhất ý kiến. - Đại diện nhóm lên điền, nhóm khác nhận xét, bổ sung. STT Đặc điểm cấu tạo ngoài của thằn lằn (phần cho trước) Đặc điểm cấu tạo ngoài của ếch so sánh với thằn lằn (phần điền) Giống nhau Khác nhau 1 2 3 4 5 6 7 Da khô, có vảy sừng bao bọc. Cổ dài. Mắt có mi cử động Màng nhĩ nằm trong một hốc nhỏ bên đầu. Thân dài, đuôi rất dài. Chi năm ngón. Bàn chân có năm ngón có vuốt. - - + - - - - + + - + + + + b. Di chuyển. - GV yêu cầu HS đọc n, quan sát hình 38.2 T126 SGK à mô tả cử động di chuyển của thằn lằn.  - HS thảo luận à thống nhất ý kiến: + Thân uốn sang phải à đuôi uốn trái, chi trước phải và chi sau trái chuyển lên phía trước. + Thân uốn sang trái à động tác cử động ngược lại. - GV gọi HS mô tả. - GV nhận xét ý kiến của HS và chốt lại đáp án đúng. - GV yêu cầu HS nêu cách di chuyển của thằn lằn bóng. - GV nhận xét ý kiến của HS và chốt lại kiến thức. - Đại diện nhóm mô tả, nhóm khác nhận xét, bổ sung. - HS suy nghĩ và nêu cách di chuyển của thằn lằn, HS khác nhận xét, bổ sung. ­ Kết luận: khi di chuyển, thân và đuôi tì vào đất, cử động uốn thân phối hợp các chi làm cho cơ thể tiến lên trước. IV. Kiểm tra-đánh giá. - GV cho HS đọc ghi nhớ à 126 SGK. - GV nhận xét tiết học của HS. V. Dặn dò: - Trả lời câu hỏi cuối bài. - Đọc mục “em có biết?” T126 SGK. - Xem trước bài 2 T127 SGK và xem lại bài cấu tạo trong của ếch đồng. ––––––––––––––––––––––––––––––– Tuần 21 Tiết 41 BÀI 2. CẤU TẠO TRONG CỦA THẰN LẰN BÓNG I. Mục tiêu. 1. Kiến thức. - Nêu được đặc điểm cấu tạo trong của thằn lằn thích nghi với đời sống ở ca