Giáo án Sinh học Lớp 7 - Tiết 56-59

Tháng 3 năm 2010 Tiết 56 MôI trường sống và sự vận động - di chuyển I. Mục tiêu bài học: 1, Kiến thức: - HS nêu được các hình thức di chuyển của động vật. - Thấy được sự phức tạp và phân hóa của cơ quan di chuyển. - ý nghĩa của sự phân hóa trong đời sống động vật 2, Kỷ năng: - Rèn kỷ năng quan sát so sánh, kĩ năng hoạt động nhóm 3,Thái độ: - GD ý thức bảo vệ môi trờng và động vật II. Đồ dùng dạy học: Tranh H. 53.1 SGK III. Hoạt động dạy học: 1, Kiểm tra bài cũ: 2, Bài mới: * Hoạt động 1: Tìm hiểu các hình thức di chuyển của động vật Hoạt động của GV Hoạt động của HS - Yêu cầu nghiên cứu SGK và H53.1 → làm bài tập + Hãy nối các cách di chuyển ở các ô với loài động vật cho phù hợp. - GV treo tranh H53.1 để HS chữa bài - GV hỏi: + ĐV có những hình thức di chuyển nào? + Ngoài những ĐV ở đây em còn biết những ĐV nào? Nêu hình thức di chuyển của chúng? - GV yêu cầu rút ra kết luận - Cá nhân tự đọc thông tin và quan sát H53.1 tr.172 - Trao đổi nhóm hoàn thành phần trả lời - Đại diện các nhóm lên chữa bài gạch nối bằng các màu khác nhau. - Nhóm khác nhận xét bổ sung. - Nhìn sơ đồ HS nhắc lại hình thức di chuyển của 1 số ĐV - HS có thể kể thêm * Kết luận: - ĐV có nhiều cách di chuyển như: đi, bò, chạy, nhảy, bayphù hợp với môi trường sống và tập tính của chúng. Hoạt động 2: Sự phức tạp hóa và sự phân hóa các bộ phận di chuyển ở động vật Hoạt động của thầy Hoạt động của trò - GV yêu cầu: + Nghiên cứu SGK quan sát H52.2 tr.173 + Hoàn thành phiếu học tâp. nội dung SGK tr.173 - GV ghi nhanh đáp án của các nhóm lên bảng theo thứ tự 1,2,3 - GV hỏi thêm + Tại sao lựa chọn loài ĐV với đặc điểm tương ứng ? - Khi nhóm nào chọn sai GV giảng giải - GV yêu cầu HS theo dõi phiếu kiến thức chuânr - GV yêu cầu theo dõi lại nội dung trong phiếu học tập trả lời câu hỏi: + Sự phức tạp và phân hóa bộ phận di chuyển của động vật thể hiện như thế nào ? + Sự phức tạp và phân hóa này có ý nghĩa gì ? - GV tổng kết lại ý kiến của HS thành 2 vấn đề: - GV yêu cầu HS tự rút ra kết luận - Cá nhân tự nghiên cứu tóm tắt SGK quan sát H52.2 - Thảo luận nhóm hoàn thành nộ dung phiếu học tập - Đại diện 1 vài nhóm trả lời đáp án nhóm khác bổ sung - HS tiếp tục trao đổi nhóm theo 2 câu hỏi - HS theo dõi bảng suy nghĩ để trả lời: - Yêu cầu nêu được: + Từ chưa có bộ phận di chuyển -> có bộ phận di chuyển đơn giản-> phức tạp dần. + Sống bám -> di chuyển chậm-> di chuyển nhanh. + Giúp cho việc di chuyển có hiệu quả. * Kết luận: - Sự phức tạp hóa và phân hóa của bộ phận di chuyển giúp động vật di chuyển có hiệu quả thích nghi với điều kiện sống. IV.Củng cố: - GV yêu cầu HS nhắc lại những nội dung của bài V. Dặn dò: - Học bài trả lời câu hỏi SGK - Kẻ bảng 176 SGK vào vở bài tập - Ôn lại nhóm động đã học - Đọc mục " Em có biết" Tháng 3 năm 2010 Tiết 57: Tiến hóa về tổ chức cơ thể I. Mục tiêu bài học: 1, Kiến thức: - HS nêu được mức độ phức tạp dần trong tổ chức cơ thể của các lớp ĐV thể hiện ở sự phân hóa về cấu tạo và chuyên hóa về chức năng 2, Kỷ năng: - Rèn kĩ năng quan sát so sánh, kĩ năng phân tích tư duy. 3, Thái độ: - GD ý thức học tập yêu thích bộ môn II. Đồ dùng dạy học: - Tranh hình 54.1 SGK phóng to - HS kẻ bảng SGK tr.176 III. Hoạt động dạy học: 1, Kiểm tra bài cũ: Nêu quá trình tiến hoá của cơ quan di chuyển 2, Bài mới:GV giới thiệu như SGK * Hoạt động 1: So sánh một số hệ cơ quan của động vật Hoạt động của thầy Hoạt động của trò - GV yêu cầu quan sát tranh đọc các câu trả lời hoàn thành bảng trong vở bài tập - GV kẻ bảng để HS chữa bài - GV yêu cầu HS quan sát bảng kiến thức chuẩn - Cá nhân đọc nội bảng ghi nhận kiến thức - Trao đổi nhóm lựa chọn câu trả lời - Hoàn thành bảng - Đại diện các nhóm lên ghi kết quả vào bảng 1 - Nhóm khác theo dõi bổ sung - HS theo dõi và tự sửa chữa Tên ĐV Ngành Hô hấp Tuần hoàn Thần kinh Sinh dục Trùng biến hình ĐVNS Chưa phân hoá Chưa có Chưa phân hoá Chưa phân hoá Thuỷ tức Ruột khoang Chưa phân hoá Chưa có Hình mạng lưới TuyếnSD ko có ống dẫn Giun đất Giun đốt Da Tim đơn giản, tuần hoàn kín Hình chuỗi hạch Tuyến SD có ống dẫn Tôm sông Chân khớp Mang đơn giản Tim đơn giản, tuần hoàn hở Chuỗi hạch có hạch não Tuyến SD có ống dẫn Châu chấu Chân khớp Hệ ống khí Tim đơn giản, tuần hoàn hở Chuỗi hạch, hạch não lớn Tuyến SD có ống dẫn Cá chép ĐVCXS Mang Tim 2 ngăn, 1 vòng tuần hoàn kín, máu đi nuôi cơ thể là máu đỏ tươi Hình ống, não trước nhỏ, tiểu não hình khối trơn Tuyến sinh dục có ống dẫn ếch đồng ĐVCXS Da và phổi Tim 3 ngăn, 2 vòng tuần hoàn kín, máu pha đi nuôi cơ thể Hình ống, não trước nhỏ, tiểu não nhỏ hẹp Tuyến sinh dục có ống dẫn Thằn lằn ĐVCXS Phổi Tim 3 ngăn, có thêm vách hụt, máu pha đi nuôi cơ thể Hình ống, bán cầu não và tiểu não phát triển hơn ếch Tuyến sinh dục có ống dẫn Chim ĐVCXS Phổi và túi khí Tim3 ngăn, máu đỏ tươi đi nuôi cơ thể Bán cầu não lớn,tiểu não có hai mấu lồi bên Tuyến sinh dục có ống dẫn Thỏ ĐVCXS Phổi Tim 4ngăn, máu đỏ tươi đi nuôi cơ thể Bán cầu não lớn có vỏ chất xám,khe, rãnh Tuyến sinh dục có ống dẫn * Hoạt động 2: Sự phức tạp hóa tổ chức cơ thể Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV yêu cầu HS quan sát lại nội dung bảng trả lời câu hỏi: + Sự phức tạp hóa của các hệ hô hấp, tuần hoàn, thần kinh, sinh dục được thể hiện như thế nào qua các lớp động vậtđãhọc? - GV ghi tóm tắt kiến thức của các nhóm và phần bổ sung lên bảng - GV nhận xét đánh giá và yêu cầu HS rút ra kết luận về sự phức tạp hóa tổ chức cơ thể - GV hỏi thêm: + Sự phức tạp hóa tổ chức cơ thể ở động vật có ý nghĩa gì? - Cá nhân theo dõi thông tin ở bảng ghi nhớ kiến thức - Trao đổi nhóm - Đại diện nhóm trình bày đáp án nhóm khác bổ sung - HS dựa vào sự hoàn chỉnh của hệ thần kinh liên quan đến tập tính phức tạp * Kết luận: - Sự phức tạp hóa tổ chức cơ thể của các lớp động vật thể hiện ở sự phân hóa vè chức năng IV. Củng cố: - GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Hãy chứng minh sự phân hóa và chuyên hóa cảu hệ tuần hoàn và hệ thần kinh của động vật? V. Dặn dò: -Học bài trả lời câu hỏi SGK Tháng 3 năm 2010 Tiết 58 Tiến hóa về sinh sản I. Mục tiêu bài học: 1. Kiến thức: - HS nêu được sự tiến hóa các hình thức sinh sản ở động vật từ đơn giản đến phức tạp. -Thấy được sự hoàn chỉnh các hình thức sinh sản hữu tính. 2. Kỷ năng: - Rèn kĩ năng hoạt động nhóm 3.Thái độ: - GD ý thức bảo vệ động vật đặc biệt trong mùa sinh sản II. Đồ dùng dạy học: - HS đọc trước bài và kẻ bảng 1,2 SGK vào vở bài tập III. Hoạt động dạy học: 1. Kiểm tra bài cũ: Nêu sự phân hoá và chuyên hoá của hệ tuần hoàn và hệ thần kinh Trong quá trình tiến hoá của động vật? 2. Bài mới: * Hoạt động 1: Tìm hiểu hình thức sinh sản vô tính Hoạt động của thầy Hoạt động của trò - GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK trả lời câu hỏi: + Thế nào là sinh sản vô tính? + Có những hình thức sinh sản vô tính nào? + Hãy phân tích các cách sinh sản ở thủy tức và trùng roi? + Tìm một số động vật khác có kiểu sinh sản giống như trùng roi? - GV yêu cầu HS rút ra kết luận. - cá nhân tự đọc tóm tăt trong SGKtr.179 trả lời câu hỏi: - Một vài HS trả lời HS khác bổ sung - HS lưu ý chỉ có một cá thể tự phân đôi mọc thêm một cơ thể mới - Trung amít, trùng giày * Kết luận: - Sinh sản vô tính không có sự kết hợp TB sinh dục đực và cái - Hình thức sinh sản: + Phân đôi cơ thể + Sinh sản sinh dưỡng: Mọc chồi và tái sinh * Hoạt động 2: Tìm hiểu hình thức sinh sản hữu tính Hoạt động của thầy Hoạt động của trò - GV yêu cầu HS đọc SGK tr.179 trả lời câu hỏi: + Thế nào là sinh sản hữu tính? + So sánh sinh sản vô tính với sinh sản hữu tính ( bằng cách hoàn thành bảng 1) - GV kẻ bảng để HS so sánh - Từ nội dung bảng so sánh này hãy rút ra nhận xét gì? + Em hãy kể tên một số ĐVKXS và ĐVCXS sinh sản hữu tính mà em biết? - GV lưu ý: 1 số động vật có cơ quan sinh dục đực và cái trên 1 cơ thể gọi là lưỡng tính. - GV yêu cầu trả lời câu hỏi: + Hãy cho biết giun đất, giun đũa cơ thể nào là lưỡng tính, phân tính và có hình thức thụ tinh ngoài hoặc thụ tinh trong ? - GV yêu cầu HS tự rút ra kết luận hình thức sinh sản hữu tính. + Hình thức sinh sản hữu tính hoàn thiện dần qua các lớp ĐV đợc thể hiện nh thế nào? - GV tổng kết ý kiến của các nhóm thông báo đó là những đặc điểm thể hiện sự hoàn thiện hình thức sinh sản hữu tính - GV yêu cầu các nhóm hoàn thành bảng SGKtr.80 - GV kẻ sẵn bảng này treo để HS chữa - GV cho HS theo dõi bảng kiến thức chuẩn - Dựa vào bảng trên trao đổi nhóm trả lời câu hỏi: + Thụ tinh trong ưu việt hơn thụ tinh ngoài như thế nào? + Sự đẻ con ưu việt hơn so với đẻ trứng như thế nào? + Tại sao sự phát triển trực tiếp lại tiến hóa hơn so với sự phát triển gián tiếp? + Tại sao hình thức thai sinh lại tiến bộ nhất trong giới động vật? - GV ghi tóm tắt ý kiến của các nhóm để các nhóm khác theo dõi - GV thông báo đáp án đúng yêu cầu HS rút ra kết luận: sự hoàn chỉnh các hình thức sinh sản a) sinh sản hữu tính - Cá nhân tự đọc thông tin SGK tr143 trao đổi nhóm - Đại diện các nhóm lên ghi kết quả vào bảng - Nhóm khác nhận xét bổ sung - Sinh sản hữu tính ưu việt hơn sinh sản vô tính - Kêt hợp đặc tính của cả bố mẹ *Kết luận Sinh sản hữu tính - Là hình thức sinh sản có sự kết hợp giữa TB sinh dục đực và cái tạo thành hợp tử b) Sự tiến hóa hình thức sinh sản hữu tính: * HS nhớ lại cách sinh sản của các loài ĐV nh giun cá thằn lằn chim thú - Trao đổi nhóm nêu được - Đại diện nhóm trình bày ý kiến nhóm khác nhận xét bổ sung - Các nhóm tiếp tục trao đổi thảo luận trả lời câu hỏi - Đại diện nhóm trình bày ý kiến nhóm khác bổ sung +Thụ tinh trong-> số lượng trứng được thụ tinh nhiều hơn. + Phôi phát triển trong cơ thể mẹ an toàn hơn. + Phát triển trực tiếp tỉ lệ con non sống cao hơn. + Con non được nuôi dưỡng tốt, việc học tập rút kinh nghiệm từ trò chơi-> tập tính của thú đa dạng-> thích nghi cao. * Kết luận: - Sự hoàn chỉnh các hình thức sinh sản thể hiện : + Thụ tinh ngoài → thụ tinh trong + Đẻ nhiều trứng→ đẻ ít trứng→đẻ con. + Phôi phát triển có biến thái → phát triển trực tiếp không có nhau thai→phát triển trực tiếp có nhau thai + Con non không được nuôi dưỡng→được nuôi dưỡng bằng sữa mẹ→được học tập thích nghi với cuộc sống. IV. Củng cố: - GV nhắc lại nội dung chính của bài - Cho hs làm bài tập: Hãy đánh dấu (X) vào câu trả lời đúng . 1, TRong các nhóm động vật sau, nhóm nào sinh sản vô tính. a, Giun đất, sứa, san hô b. Thuỷ tức, đỉa, trai sông c, Trùng roi, trùng a míp, trùng dày 2, Nhóm động vật nào thụ tinh trong? a, Cá, cá voi, ếch b, Trai sông, thằn lằn, rắn c, Chim, thạch sùng, gà 3, Con non của loài động vật nào phát triển trực tiếp. a, Châu chấu, chim bồ câu, tắc kè. b, ếch, cá ,mèo. c, Thỏ, bò, vịt. V. Dặn dò: - Học bài trả lời câu hỏi SGK - Đọc mục " Em có biết" - Ôn tập đặc điểm chung các ngành động vật đã học Tháng 3 năm 2010 Tiết 59 Cây phát sinh giới động vật I. Mục tiêu bài học: 1, Kiến thức: - HS nêu được bằng chứng chứng minh mối quan hệ giữa các nhóm động vật là các di tích hóa thạch. - HS đọc được vị trí quan hệ họ hàng của các nhóm động vật trên cây phát sinh động vật 2. Kỷ năng: - Rèn kĩ năng quan sát so sánh, kĩ năng hoạt động nhóm 3, Thái độ: - GD ý thức yêu thích môn học II. Đồ dùng dạy học: - Tranh cây phát sinh giới động vật - HS ôn lại kiến thức đã học về đặc điểm chung các ngành động vật III. Hoạt động dạy học: 1. Kiểm tra bài cũ: 2. Bài mới: * Hoạt động 1: Tìm hiểu bằng chứng về mối quan hệ giữa các nhóm động vật Hoạt động của thầy Hoạt động của trò - GV yêu cầu HS quan sát hình182 SGK trả lời câu hỏi + Làm thế nào để biết các nhóm động vật có mối quan hệ với nhau? + Đánh dấu đặc điểm của lưỡng cư cổ với cá vây chân cổ và đặc điểm của lưỡng cư cổ giống lưỡng cư ngày nay? + Đánh dấu đặc điểm của chim cổ giống bò sát và chim ngày nay. + Những đặc điểm giống và khác nhau đó nói lên điều gì về mối quan hệ họ hàng giữa các nhóm động vật ? - GV ghi tóm tắt ý kiến của nhóm lên bảng - GV nhận xét và thông báo ý kiến đúng của nhóm - GV cho HS rút ra kết luận - Cá nhân tự đọc thông tin mục bảng quan sát các hình 56.1-2 SGK - Thảo luận nhóm theo các câu hỏi và yêu cầu: + Di tích hoá thạch cho biết các nhóm động vật. + Lưỡng cư cổ và cá vây chân cổ có vảy vây đuôi, nắp mang. + Lưỡng cư cổ và lưỡng cư ngày nay có 4 chi, 5 ngón. + Chim cổ giống bò sát: Có răng, có vuốt, đuôi dài có nhiều đốt. + Chim cổ giống chim hiện nay: có cánh lông vũ. + Nói lên nguồn gốc của động vật - Đại diện nhóm trình bày kết quả - Thảo luận toàn lớp thống nhất ý kiến * Kết luận: - Di tích hóa thạch của các động vật cổ có nhiều đặc điểm giống động vật hiện nay - Những loài động vật mới đợc hình thành có đặc điểm giống tổ tiên của chúng * Hoạt động 2: Cây phát sinh giới động vật Hoạt động của thầy Hoạt động của trò - GV giảng: Những cơ thể có tổ chức càng giống nhau phản ánh mối quan hệ nguồn gốc càng gần nhau - GV yêu cầu quan sát hình đọc SGK trao đổi nhóm trả lời câu hỏi : + Cây phát sinh giới động vật biểu thị điều gì? + Mức độ quan hệ họ hàng được thể hiện trên cây phát sinh giới động vật ntn? + Tại sao khi quan sát cây phát sinh lại biết được số lượng loài của nhóm động vật nào đó? + Ngành chân khớp có quan hệ họ hàng với ngành nào? + Chim và thú có quan hệ với nhóm nào? - GV ghi tóm tắt phần trả lời của nhóm lên bảng - GV hỏi: Vì sao lựa chọn các đặc điểm đó ? - GV yêu cầu HS rút ra kết luận - Cá nhân tự đọc thông tin SGK và quan sát H56.3 tr.183 - Thảo luận nhóm yêu cầu nêu được: + Cho biết mức độ quan hệ họ hàng của các nhóm động vật. + Nhóm có vị trí gần nhau, cùng nguồn gốc có quan hệ họ hàng gần hơn nhóm ở xa. + Vì kích thước trên cây phát sinh lớn thì số loài đông. + Chân khớp có quan hệ họ hàng với thân mềm. + Chim và thú gần với bò sát hơn với loài khác. - Đại diện nhóm trình bày đáp án của nhóm mình - HS nhóm khác theo dõi nhận xét bổ sung . * Kết luận: - Cây phát sinh giới động vật phản ánh mối quan hệ họ hàng giữa các loài sinh vật. IV. Củng cố: - GV dùng tranh cây phát sinh động vật → yêu cầu HS trình bày mối quan hệ họ hàng giữa các nhóm động vật V. Dặn dò: - Học bài trả lời câu hỏi SGK - Đọc mục " Em có biết" - HS kẻ phiếu học " Sự thích nghi của ĐV ở môi trờng đới lạnh và hoang mạc đới nóng vào vở bài tập