Giáo án Sinh học Lớp 7 - Tiết 58: Tiến hóa về sinh sản

Tuần 29 Ngày soạn : 01.04.08 Tiết 58 Ngày dạy : 02.04.08 Bài 55 . TIẾN HÓA VỀ SINH SẢN I. MỤC TIÊU : 1. Kiến thức : - HS nêu được sự tiến hóa các hình thức sinh sản ở động vật từ đơn giản đến phức tạp(sinh sản vô tính đến sinh sản hữu tính). - Thấy được sự hoàn chỉnh các hình thức sinh sản hữu tính. 2. Kĩ năng : Rèn kĩ năng hoạt động nhóm. 3.Thái độ : Giáo dục ý thức bảo vệ động vật đặc biệt trong mùa sinh sản. II. CHUẨN BỊ : * GV : Bảng phụ * HS : Kẻ bảng 1 và 2 III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC : 1. Mở bài : Sinh sản là đặc điểm đặc trưng của sinh vật để duy trì nòi giống. Động vật có những hình thức sinh sản nào? Sự tiến hóa các hình thức sinh sản thể hiện như thế nào? 2. Tiến hành hoạt động : Hoạt động 1:Tìm hiểu hình thức sinh sản vô tính a. Mục tiêu : Học sinh nêu được khái niệm sinh sản vô tính và các hình thức sinh sản vô tính ở động vật. b.Tiến hành : Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh -Yêu cầu HS nghiên cứu SGK trả lời câu hỏi: + Thế nào là sinh sản vô tính? + Có những hính thức sinh sản vô tính nào? - GV yêu cầu HS nhớ lại kiến thức cũ và phân tích các cách sinh sản ở thủy tức và trùng roi? + Tìm một số động vật khác có kiểu sinh sản giống như trùng roi. - GV yêu cầu HS rút ra kết luận. - Cá nhân tự đọc tóm tắt trong SGK tr.179 trả lời câu hỏi. Yêu cầu: + Không có sự kết hợp đực, cái. + Phân đôi, mọc chồi. - Một vài HS trả lời. HS khác bổ sung. - HS lưu ý: chỉ có một cá thể tự phân đôi hay mọc thêm một cơ thể mới. - HS có thể kể: trùng amíp, trung giày. * Tiểu kết : - Sinh sản vô tính không có sự kết hợp tế bào sinh dục đực và cái. - Hình thức sinh sản : Phân đôi cơ thể, mọc chồi và tái sinh. Hoạt động 2: Tìm hiểu hình thức sinh sản hữu tính a.Mục tiêu: Học sinh nêu được khái niệm sinh sản hữu tính và sự hoàn chỉnh các hình thức sinh sản hữu tính thông qua các lớp động vật. b.Tiến hành : Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh -Yêu cầu đọc SGK tr. 179 trả lời câu hỏi: + Thế nào là sinh sản hữu tính? + So sánh sinh sản vô tính với sinh sản hữu tính (bằng cách hoàn chỉnh bảng 1). - GV kẻ bảng để HS so sánh. a. Sinh sản hữu tính - Cá nhân tự đọc tóm tắt SGK tr.143 trao đổi nhóm. -Yêu cầu: + Có sự kết hợp đực và cái. + Tìm đặc điểm giống và khác - Đại diện các nhóm lên ghi kết quả vào bảng. - Nhóm khác nhận xét và bổ sung. Hình thức sinh sản Số cá thể tham gia Thừa kế đặc điểm Hình thức sinh sản Số cá thể tham gia Thừa kế đặc điểm 1 cá thể 2 cá thể 1 cá thể 2 cá thể Vô tính Vô tính 1 1 Hữu tính Hữu tính 2 2 Từ nội dung bảng so sánh này rút ra nhận xét gì? + Em hãy kể tên một số động vật không xương sông và động vật có xương sống sinh sản hữu tính mà em biết. - GV phân tích : một số động vật không xương sống có cơ quan sinh dục đực và cái trên một cơ thể được gọi là lưỡng tính - Yêu cầu trả lời câu hỏi: + Hãy cho biết giun đất, giun đũa cơ thể nào là lưỡng tính, phân tính và có hình thức thụ tinh ngoài hoặc thụ tinh trong? - GV yêu cầu HS tự rút ra kết luận: sinh sản hữu tính và các hình thức sinh sản hữu tính. - GV giảng bài: Trong quá trình phát triển của sinh vật tổ chức cơ thể ngày càng phức tạp. + Hình thức sinh sản hữu tính hoàn chỉnh dần qua các lớp đỗng vật được thể hiện như thế nào? - GV tổng kết ý kiến của các nhóm thông báo đó là những đặc điểm thể hiện sự hoàn chỉnh hình thức sinh sản hữu tính. - GV yêu cầu các nhóm hoàn thành bảng ở tr. 180. - GV kẻ sẵn bảng này treo để HS chữa. - GV lưu ý nếu có ý kiến nào chưa thống nhất thì cho các nhóm tiếp tục trao đổi. - GV cho HS theo dõi bảng kiến thức chuẩn. + HS phải nêu được: - Sinh sản hữu tính ưu việt hơn sinh sản vô tính - Kết hợp đặc tính của cả bố và mẹ. - HS nêu: thủy tức, giun đất, châu chấu, sứa, gà, mèo, chó b. Sự tiến hóa các hình thức sinh sản hữu tính - HS nhớ lại cách sinh sản của loài động vật cụ thể như giun, cá, thằn lằn, chim, thú. - Trao đổi nhóm, nêu được: + Loài đẻ trứng, đẻ con. + Thụ tinh ngoài, trong. + Chăm sóc con. - Đại diện nhóm trình bày ý kiến, nhóm khác nhận xét bổ sung. - Trong mỗi nhóm: + Cá nhân đọc những câu lựa chọn, nội dung trong bảng. + Thống nhất ý kiến của nhóm để hoàn thành nội dung. - Đại diện nhóm lên ghi ý kiến của nhóm mình vào bảng của GV. - Các nhóm nhận xét và bổ sung ý kiến. - HS theo dõi tự sữa chữa nếu cần. Bảng 2. Sự sinh sản hữu tính và tập tính chăm sóc con ở động vật Tên loài Thụ tinh Sinh sản Phát triển phôi Tập tính bảo vệ trứng Tập tính nuôi con Trai sông Trong Đẻ trứng Biến thái Không đào hang làm tổ Con non ấu trùng tự kiếm mồi Châu chấu Trong Đẻ trứng Biến thái Trứng trong hốc đất Con non tự kiếm ăn Cá chép Ngoài Đẻ trứng Trực tiếp (không nhau thai) Không làm tổ Con non tự kiếm mồi Ếch đồng Ngoài Đẻ trứng Biến thái Không đào hang làm tổ Ấu trùng tự kiếm mồi Thằn lằn bóng đuôi dài Trong Đẻ trứng Trực tiếp (không nhau thai) Đào hang Con non tự kiếm mồi Chim bồ câu Trong Đẻ trứng Trực tiếp (không nhau thai) Làm tổ, ấp trứng Bằng sữa diều, móm mồi Thỏ Trong Đẻ con Trực tiếp (có nhau thai) Lót ổ Bằng sữa mẹ - Dựa vào bảng trên trao đổi nhóm trả lời câu hỏi: + Thụ tinh trong ưu việt hơn so với thụ tinh ngoài như thế nào? + Sự đẻ con tiến hóa hơn so với đẻ trứng như thế nào? +Tại sao sự phát triển trực tiếp lại tiến bộ hơn so với phát triển gián tiếp? + Tại sao hình thức thai sinh thực hiện trò chơi học tập là tiến bộ nhất trong giới động vật? - GV lưu ý ghi tóm tắt ý kiến của các nhóm để các nhóm khác theo dõi. - GV thông báo ý kiến đúng từ đó yêu cầu HS tự rút ra kết luận: sự hoàn chỉnh các hình thức sinh sản. - Các nhóm tiếp tục trao đổi trả lời câu hỏi Yêu cầu: +Thụ tinh trong số lượng trứng được thụ tinh nhiều. + Phôi phát triển trong cơ thể mẹ an toàn hơn. + Phát triển trực tiếp tỷ lệ con non sống cao hơn. + Con non được nuôi dưỡng tốt việc học tập rút kinh nghiệm từ trò chơi tập tinh của thú đa dạng thích nghi cao. - Đại diện nhóm trình bày ý kiến nhóm khác bổ sung. * Tiểu kết : - Sinh sản hữu tính là hình thức sinh sản có sự kết hợp giữa tế bào sinh dục đực và tế bào sinh dục cái tạo thành hợp tử. - Sinh sản hữu tính trên cá thể đơn tính hay lưỡng tính. - Sự hoàn chỉnh dần các hình thức sinh sản hữu tính thể hiện : + Từ thụ tinh ngoài -> thụ tinh trong + Đẻ nhiều trứng -> đẻ ít trứng -> đẻ con. + Phôi phát triển có nhiều biến thái -> phát triển trực tiếp không có nhau thai -> phát triển trực tiếp có nhau thai. + Con non không được nuôi dưỡng -> được nuôi dưỡng bằng sữa mẹ, được học tập thích nghi với cuộc sống. 3. Tổng kết bài : HS đọc kết luận SGK. 4. Kiểm tra đánh giá : HS làm bài tập: hãy đánh dấu x vào câu trả lời đúng. 1.Trong các nhóm động vật sau, nhóm nào sinh sản vô tính. a.Giun đất, sứa, san hô. b.Thủy tức, đỉa, trai sông. c.Trùng roi, trùng amíp, trùng giày. 2. Nhóm động vật nào thụ tinh trong? a.Cá, cá voi, ếch. b.Trai sông, thằn lằn, rắn. c.Chim, thạch sùng, gà. 3. Con non của loài động vật nào phát triển trực tiếp? a.Châu chấu, chim bồ câu, tắc kè. b.Ếch, cá, mèo. c.Thỏ, bò, vịt. 5. Dặn dò : - Học bài trả lời câu hỏi trong SGK. - Đọc mục “Em có biết”. - Ôn tập đặc điểm chung các ngành động vật đã học.