Giáo án Sinh học Lớp 7 - Tuần 17

Ngµy so¹n: 8/12/2012 Ngµy d¹y: 10/12/2012 Ch­¬ng VI : Ngµnh ®éng vËt cã x­¬ng sèng C¸c líp c¸ TiÕt 32: Thùc hµnh: quan s¸t cÊu t¹o ngoµi vµ ho¹t ®éng sèng cña c¸ chÐp I. Mục tiêu: Sau bài học này, học sinh cần đạt 1. Kiến thức: - HS trình bày được đặc điểm đời sống của cá chép - HS giải thích được các đặc điểm cấu tạo ngoài thích nghi với đời sống ở nước 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng quan sát, phân tích, tổng hợp. - Kĩ năng tự nghiên cứu và hoạt động nhóm 3. Thái độ: - Yêu thích bộ môn II. Đồ dùng dạy học - GV: - Chuẩn bị giáo án ,sgk, mô hình cá, - HS: vở ghi,sgk,viết .Kẻ phiếu học tập vào vở III. Tiến trình dạy học 1. æn ®Þnh tæ chøc - KiÓm tra sÜ sè. 2. Kiểm tra bài cũ: 3. Dạy học bài mới: Mở bài: GV giới thiệu chung về ngành động vật có xương sống. Giới thiệu vị trí của các lớp cá và giới hạn nội dung bài nghiên cứu 1 đại diện của các lớp đó là cá chép Hoạt động của thầy và trò Nội dung * Hoạt động 1: Tìm hiểu đời sống cá chép - GV yêu cầu HS đọc thông tin, thảo luận: + Cá chép sống ở đâu? + Thức ăn của chúng là gì? + Tại sao nói cá chép là ĐV biến nhiệt + Đặc điểm sinh sản của cá chép? + Vì sao số lượng trứng của cá lại nhiều? Có ý nghĩa gì? HS đọc thông tin, thảo luận sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung rồi rút ra kết luân. - GV hoàn thiện kiến thức cho HS * Hoạt động 2: Tìm hiểu cấu tạo ngoài của cá chép + VĐ 1: Tìm hiểu cấu tạo ngoài - GV yêu cầu HS quan sát mẫu cá chép đối chiếu H31 để nhận biết các bộ phận trên cơ thể cá chép, thảo luận hoàn thành bảng 1 SGK HS thảo luận sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung và rút ra kết luận + VĐ 2: Tìm hiểu chức năng của vây cá - GV yêu cầu HS đọc thông tin, thảo luận: + Vây cá có chức năng gì? + Nêu vai trò của từng loại vây cá? HS đọc thông tin, thảo luận sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung và rút ra kết luận - GV hoàn thiện kiến thức cho HS - GV yêu cầu HS đọc kết luận chung I. Đời sống - Môi trường sống: Nước ngọt - Đời sống: Ăn tạp, là động vật biến nhiệt - Sinh sản: Thụ tinh ngoài, đẻ trứng nhiều. Trứng được thụ tinh phát triển thành phôi II. Cấu tạo ngoài 1. Cấu tạo ngoài - Đặc điểm cấu tạo ngoài thích nghi với đời sống bơi lội 2. Chức năng của vây cá - Vây ngực, vây bụng: giữ thăng bằng, rẽ trái phải, lên xuống - Vây lưng, vây hậu môn: giữ thăng bằng theo chiều dọc - Vây đuôi: giữ chức năng chính trong sự di chuyển 4. Kiểm tra đánh giá: - Trình bày cấu tạo ngoài của cá thích nghi với đời sống bơi lội? - Kể tên các loại vây cá và chức năng của từng loại vây cá? * Câu hỏi “ Hoa điểm 10”: Đặc điểm cấu tạo ngoài của cá thích nghi với đời sống bơi lội như thế nào? 5. Dặn dò: - Học bài - Soạn bài mới - ChuÈn bÞ thùc hµnh: theo nhãm+ 1 con c¸ chÐp (c¸ giÕc) + Kh¨n lau, xµ phßng Phụ lục : Đặc điểm cấu tạo ngoài của cá chép thích nghi với đời sống bơi lội. Đặc điểm cấu tạo ngoài của cá chép Sự thích nghi với đời sống bơi lội 1.Thân cá chép thon dài, đầu thuôn nhọn gắn chặt với thân. B 2.Mắt cá không cómí, màng mắt tiếp xúc với môi trường nước. C 3.Vảy cá có da bao bọc; trong da có nhiều tuyến tiết chất nhày. E 4.Sự sắp xếp vảy cá trên thân khớp với nhau như ngói lợp. A 5.Vây cá có các tia vây được căng bởi da mỏng, khớp động với thân. G Ngµy so¹n: 08/12/2012 Ngµy d¹y: 10/12/2012 TiÕt 33 Thùc hµnh mæ c¸ I. Mục tiêu: Sau bài học này, học sinh cần đạt 1. Kiến thức: - HS xác định được vị trí và nêu rõ một số cơ quan của cá trên mẫu mổ 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng quan sát, phân tích, tổng hợp - Kĩ năng tự nghiên cứu và hoạt động nhóm - Kĩ năng mổ động vật có xương sống 3. Thái độ: - Ngiêm túc, cẩn thận, chính xác II. Đồ dùng dạy học - GV: - Chuẩn bị giáo án ,sgk. mẫu cá chép, bộ đồ mổ, khay mổ, đinh ghim, tranh vẽ H32.1, H32,3 và mô hình não cá - HS: vở ghi, viết, sgk , chuẩn bị theo nhóm (cá chép sống) III. Tiến trình dạy học 1. ổn định tổ chức 2. Kiểm tra bài cũ: - Trình bày cấu tạo ngoài của cá thích nghi với đời sống bơi lội? - Kể tên các loại vây cá và chức năng của từng loại vây cá? 3 Dạy học bài mới: * Hoạt động 1: Tổ chức thực hành - GV phân chia nhóm thực hành - Kiểm tra sự chuẩn bị của các nhóm - Nêu yêu cầu của bài thực hành * Hoạt động 2: Tiến trình thực hành - Bước 1: GV hướng dẫn quan sát và viết tường trình thu hoạch a. Cách mổ: - GV trình bày kĩ thuật giải phẫu, chú ý vị trí đường cắt để nhìn rõ nội quan của cá - Biểu diễn thao tác mổ - Sau khi mổ cho HS quan sát vị trí tự nhiên của các nội quan b. Hướng dẫn quan sát cấu tạo trong trên khay mổ: - Hướng dẫn HS xác định vị trí của nội quan - Gỡ nội quan để quan sát rõ các nội quan - Quan sát mẫu bộ não cá: nhận xét màu sắc và các đặc điểm khác c. Hướng dẫn HS viết tường trình - Hướng dẫn HS cách điền vào bảng nội quan của cá: + Trao đổi nhóm: nhận xét vị trí, vai trò các cơ quan + Điền kết quả vào bảng, kết quả bảng 1 là bản tường trình bài thu hoạch - Bước 2: HS làm thực hành + HS thực hành theo nhóm 4 – 6 người, mỗi nhóm cử ra nhóm trưởng để điều hành chung; thư ký để ghi chép kết quả quan sát + Các nhóm thực hành theo hướng dẫn của GV: lưu ý khi mổ phải nâng mũi kéo để tránh cắt phải nội quan + Quan sát cấu tạo trong: Quan sát đến đâu ghi chép đến đó, sau khi quan sát thảo luận hoàn thành bảng - Bước 3: GV kiểm tra kết quả quan sát của HS + GV quan sát việc thực hiện viết bản tường trình + GV sửa chữa những sai sót của HS khi xác định tên và vai trò của từng cơ quan sau đó thông báo đáp án chuẩn B¶ng 1: C¸c c¬ quan bªn trong cña c¸ Tªn c¬ quan NhËn xÐt vÞ trÝ vµ vai trß - Mang (hÖ h« hÊp) N»m d­íi x­¬ng n¾p mang trong phÇn ®Çu gåm c¸c l¸ mang gÇn c¸c x­¬ng cung mang – cã vai trß trao ®æi khÝ. - Tim (hÖ tuÇn hoµn) N»m phÝa tr­íc khoang th©n øng víi v©y ngùc, co bãp ®Ó ®Èy m¸u vµo ®éng m¹ch – gióp cho sù tuÇn hoµn m¸u. - HÖ tiªu ho¸ (thùc qu¶n, d¹ dµy, ruét, gan) Ph©n ho¸ râ rÖt thµnh thùc qu¶n, d¹y dµy, ruét, cã gan tiÕt mËt gióp cho sù tiªu ho¸ thøc ¨n. - Bãng h¬i Trong khoang th©n, s¸t cét sèng, gióp c¸ ch×m næi dÔ dµng trong n­íc. - ThËn (hÖ bµi tiÕt) Hai d¶i, s¸t cét sèng. Läc tõ m¸u c¸c chÊt kh«ng cÇn thiÕt ®Ó th¶i ra ngoµi. - TuyÕn sinh dôc (hÖ sinh s¶n) Trong khoang th©n, ë c¸ ®ùc lµ 2 d¶i tinh hoµn, ë c¸ c¸i lµ 2 buång trøng ph¸t triÓn trong mïa sinh s¶n. - N·o (hÖ thÇn kinh) N·o n»m trong hép sä, ngoµi ra cßn tuû sèng n»m trong c¸c cung ®èt sèng, ®iÒu khiÓn, ®iÒu hoµ ho¹t ®éng cña c¸. Bước 4: GV tổng kết - GV nhËn xÐt tõng mÉu mæ: mæ ®óng, néi quan gì kh«ng bÞ n¸t, tr×nh bµy ®Ñp. - NhËn xÐt tinh thÇn, th¸i ®é häc tËp cña c¸c nhãm. - Cho c¸c nhãm thu dän vÖ sinh. 4. Kiểm tra đánh giá: GV ®¸nh gi¸ viÖc häc cña HS - Cho HS tr×nh bµy c¸c néi dung ®· quan sát 5. Dặn dò: - Học bài - Soạn bài mới Ngày soạn: 10/12/2012 Ngµy d¹y : 12/12/2012 Tiết 34 : CÊu t¹o trong cña c¸ chÐp I. Mục tiêu: Sau bài học này, học sinh cần đạt 1. Kiến thức: - HS nắm được vị trí cấu tạo các hệ cơ quan của cá chép - HS giải thích được các đặc điểm cấu tạo trong thích nghi đời sống ở nước 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng quan sát, phân tích, tổng hợp. - Kĩ năng tự nghiên cứu và hoạt động nhóm 3. Thái độ: - Yêu thích bộ môn II. Đồ dùng dạy học - GV: - Chuẩn bị giáo án ,sgk, tranh vẽ, mô hình cá, bảng phụ - HS: vở ghi,sgk,viết . Kẻ phiếu học tập vào vở III. Tiến trình dạy học 1. ổn định tổ chức 2. Kiểm tra bài cũ: 3. Dạy học bài mới: Hoạt động của thầy và trò Nội dung Hoạt động 1: Tìm hiểu các cơ quan dinh dưỡng + VĐ 1: Tìm hiểu hệ tiêu hóa - GV yêu cầu HS thảo luận: + Dựa vào kết quả quan sát trên mẫu mổ trong bài 32, nêu rõ các thành phần của hệ tiêu hóa mà em biết và thử xác định chức năng của mõi thành phần? HS thảo luận sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung rồi rút ra kết luân. - GV hoàn thiện kiến thức cho HS + VĐ 2: Tìm hiểu hệ tuần hoàn và hô hấp - GV yêu cầu HS quan sát H33.1, thảo luận: + Hoàn thành bài tập trang 108 SGK + Cá hô hấp bằng gì? + Hãy giải thích hiện tượng cá cử động há miệng liên tiếp kết hợp với cử động khép mở của nắp mang? + Vì sao trong bể nuôi cá, người ta thường thả rong hoặc cây thủy sinh? + VĐ 3: Tìm hiểu hệ bài tiết - GV yêu cầu HS đọc thông tin, thảo luận: + Hệ bài tiết nằm ở đâu? Có chức năng gì? HS đọc thông tin, thảo luận sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung và rút ra kết luận - GV hoàn thiện kiến thức cho HS * Hoạt động 2: Tìm hiểu thần kinh và các giác quan của cá - GV yêu cầu HS quan sát H33.2, H33.3 SGK và mô hình não, thảo luận: + Hệ thần kinh của cá gồm những bộ phận nào? + Bộ não cá chia làm mấy phần? Mỗi phần có chức năng gì? + Nêu vai trò của các giác quan? + Vì sao thức ăn có mùi lại hấp dẫn cá? HS thảo luận sau đó trình bày, nhận xét, bổ sung rồi rút ra kết luân. - GV yêu cầu HS đọc kết luận chung I. Các cơ quan dinh dưỡng 1. Tiêu hóa - Có sự phân hóa: + ống tiêu hóa: Miệng , hầu, thực quản, dạ dày, ruột, hậu môn + Tuyến tiêu hóa: gan, ruột - Chức năng: biến đổi thức ăn thành chất dinh dưỡng - Bóng hơi thông với thực quản giúp cá chìm nổi trong nước 2. Tuần hoàn và hô hấp - Hệ tuần hoàn: + Tim có 2 ngăn, 1 tâm nhĩ, 1 tâm thất + Một vòng tuần hoàn kín, máu đi nuôi cơ thể là máu đỏ tươi - Hô hấp bằng mang 3. Bài tiết - Hai dải thận màu đỏ, nằm sát sống lưng có chức năng lọc máu, thải các chất không thiết không cần thiết ra ngoài II. Thần kinh và giác quan - Hệ thần kinh bao gồm: + Trung ương thần kinh: não, tủy sống + Dây thần kinh: đi từ trung ương thần kinh dến các cơ quan - Cấu tạo não cá: 5 phần + Não trước: kém phát triển + Não trung gian: + Não giữa: Lớn, trung khu thị giác + Tiểu não: phát triển phối hợp các cử động phức tạp + Hành tủy: đièu khiển nội quan - Giác quan: + Mắt: không có mi nên chỉ nhìn gần + Mũi: đánh hơi, tìm mồi + Cơ quan đường bên: nhận biết áp lực tốc độ dòng nước, vật cản 4. Kiểm tra đánh giá: - Trình bày cấu tạo trong của cá thích nghi với đời sống ở nước? * Câu hỏi “ Hoa điểm 10”: Đặc điểm cấu tạo trong của cá thích nghi với đời sống ở nước như thế nào? 5.Hướng dẫn về nhà: - Học bài - Soạn bài mới