Giáo án Sinh học Lớp 9 - Tiết 1: Menđen và di truyền học - Ngô Thế Quỳnh

Tuần 1 Lớp 9 Tiết (theo TKB) ........ Ngày dạy ....................Sĩ số............. Vắng ......... DI TRUYỀN VÀ BIẾN DỊ Chương I: CÁC THÍ NGHIỆM CỦA MENĐEN Tiết 1: Menđen và di truyền học I. MỤC TIÊU 1.Kiến thức: HS trình bày được nhiệm vụ, néi dung và ý nghĩa của Di truyền học. Giới thiệu Menđen là người đặt nền móng cho Di truyền học. Kỹ năng: - Rèn kĩ năng quan sát và phân tích kênh hình - Phát triển tư duy phân tích so sánh. 3. Thái độ: - Xây dựng ý thức tự giác và thói quen học tập môn học II. CHUẨN B Ị 1. Giáo viên: Tranh phóng to hình 1.2 (SGK). 2. Học sinh: Học và chuẩn bị bài III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC Kiểm tra bài cũ. ( Không kiểm tra ) * Đặt vấn đề : Bài hôm nay chúng ta cùng nhau tìm hiểu khái niệm di truyền học và vị trí của bộ môn 2 . Bài mới. Hoạt động của Thầy Hoạt động của Trò Nội dung Hoạt động 1 : Tìm hiểu về di truyền học - GV: Yêu cầu HS làm bài tập mục ẹ (T5) . Liên hệ bản thân mình có những điểm giống và khác bố mẹ. - GV: Giải thích. + Đặc điểm giống bố mẹ hiện tượng di truyền + Đặc điểm khác bố mẹ hiện tượng biến dị ?Thế nào là di truyền? và biến dị? - GV: Tổng kết lại và giải thích rõ ý (biến dị và di truyền là 2 hiện tượng song song, gắn liền với quá trình sinh sản) ? Trình bày nội dung và ý nghĩa thực tiễn của di truyền học? - HS làm bài tập trình bày những đặc điểm của bản thân giống và khác bố mẹ về chiều cao, màu mắt, hình dạng, tai... - HS nêu được hai hiện tượng di truyền và biến dị. - HS: Sử dụng t liệu SGK trả lời theo yêu cầu lớp nhận xét bổ sung hoàn chỉnh đáp án. I. Di truyền học - Di truyền là hiện tượng truyền đạt các tính trạng của bố, mẹ tổ tiên cho các thế hệ con cháu. - Biến dị là hiện tượng con sinh ra khác bố mẹ và khác nhau về nhiều chi tiết. - Di truyền học nghiên cứu cơ sở vật chất, cơ chế, tính qui luật của hiện tượng di truyền và biến dị. Hoạt động 2 : Menđen - Người đặt nền móng cho di truyền học - GV: Giới thiệu tiểu sử của Men Đen. - GV: Giới thiệu tình hình nghiên cứu di truyền ở thế kỷ XIX và phơng pháp nghiên cứu của Men Đen. - GV: Hướng dẫn HS quan sát và phân tích H 1.2 Sgk để rút ra sự tơng phản của từng cặp tính trạng. - GV: Yêu cầu HS nghiên cứu thôngn tin ? Nêu phương pháp nghiên cứu của Men Đen? - GV: Các tác giả trước thường cố gắng n/c tính di truyền của SV thể hiện đồng thời ở toàn bộ các tính trạng 1 lần. Men Đen đã tách ra từng cặp tính trạng, theo dõi sự thể hiện cặp tính trạng đó qua các thế hệ lai chính là điểm độc đáo trong phương pháp phân tích di truyền của Men Đen. - GV: Men Đen chọn đậu Hà Lan làm đối tượng nghiên cứu. Do dễ trồng và có thể phân biệt nhau rõ ràng về các tính trạng tương phản, tự thụ phấn nghiêm ngặt nên dễ tạo ra dòng thuần. -GV: Công trình nghiên cứu của Men Đen mãi đến năm 1900 mới được thừa nhận, mặc dù công bố từ năm 1865, vì lúc bấy giờ sự hiểu biết về lĩnh vực tế bào học còn rất hạn chế. - HS đọc tiểu sử Men Đen cả lớp theo dõi HS lắng nghe. - HS quan sát và phân tích H1.2 Nêu được sự tương phản của từng cặp tính trạng. - HS đọc kĩ thông tin sgk trình bày được nội dung cơ bản của phương pháp phân tích các thế hệ lai. - HS phát biểu, lớp bổ sung. - HS lắng nghe khắc sâu kiến thức. - HS lắng nghe ghi nhớ II / Menđen - Người đặt nền móng cho di truyền học - Phương pháp phân tích các thế hệ lai. + Lai các cặp bố mẹ khác nhau về một hoặc số cặt tính trạng thuần chủng tương phản, rồi theo dõi sự di truyền riêng rẽ của từng cặp tính trạng đó trên con cháu của từng cặp bố mẹ. - Dùng toán thống kê để phân tích các số liệu thu được. Từ đó rút ra qui luật di truyền các tính trạng. Hoạt động 3 : Một số thuật ngữ và kí hiệu cơ bản của di truyền học - GV: Hướng dẫn HS nghiên cứu một số thuật ngữ - GV: HS lấy VD để minh hoạ cho từng thuật ngữ nhật xét, sửa chữa nếu cần. - GV: Giới thiệu một số kí hiệu: VD: P : Mẹ x Bố - GV: Hệ thống lại kiến thức bài học. - GV: Yêu cầu HS lắng nghe và đọc kết luận chung cuối sgk - HS tự thu nhập thông tin ghi nhớ tên các thuật ngữ. - HS lắng nghe, khắc sâu kiến thức. - HS đọc kết luận chung cuối sgk III / Một số thuật ngữ và kí hiệu cơ bản của di truyền học 1) Thuật ngữ. - Tính trạng: - Cặp tính trạng tương phản. - Nhân tố di truyền. - Giống (hay dòng) thuần chủng. 2) Kí hiệu. P. Cặp bố mẹ xuất phát X: Kí hiệu phép lai. G: Giao tử Oọ: Giao tử đực, cơ thể đực. O+: Giao tử cái, cơ thể cái F: Thế hệ lai Kết luận chung: Cuối sgk 3 . Củng cố - luyện tập - GV yêu cầu HS nhắc lại nội dung chính của bài. - Hướng dẫn trả lời câu hỏi cuối sgk. Câu 4: Tại sao Men Đen lại chọn các cặp tính trạng tương phản để thực hiện phép lai 4 . Hướng dẫn học sinh học bài ở nhà - Học bài. - Kẻ bảng 2 trang 8 vào vở bài tập.