Giáo án Tình yêu và thù hận (trích rô-Mê-ô và giu-li-ét)

Ngày soạn:10-1-2008 Tiết: 65-66 Theo PPCT Ngày giảng: Tuần: TÌNH YÊU VÀ THÙ HẬN (Trích Rô-mê-ô và Giu-li-ét) Sếch-xpia A - MỤC TIÊU BÀI HỌC - Hiểu được tình yêu cao đẹp, bất chấp thù hận giữa hai dòng họ của Giô-mê- ô và Giu –li- ét. - Thấy được diễn biến tâm trạng nhân vật qua ngôn ngữ đối thoại. - Bài học sâu sắc rút ra: Tình yêu chân chính bao giờ cũng tạo ra tình cảm và nhân cách trong sáng, nâng đỡ cổ vũ con người vượt qua thù hận . B – CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH I – Giáo viên: * Sách giáo khoa, sách giáo viên Ngữ Văn 11 * Tư liệu tham khảo II - Học sinh: - Sách giáo khoa, sách Bài tập Ngữ Văn 11 C – PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC: GV hướng dẫn học sinh thảo luận và trả lời câu hỏi * Các phương pháp dạy học: + Tổ chức vấn đáp, tìm tòi + Nêu và giải quyết vấn đề. + Trao đổi nhóm D. TIẾN TRÌNH DẬY HỌC I - Ổn định tổ chức: 11A3 II - Kiểm tra bài cũ: CH: M©u thuÉn xung ®ét cña vë kÞch ®­îc ®Èy tíi ®Ønh ®iÓm trong håi V qua diÔn biÕn t©m tr¹ng cña VNT ntn? TL: - Khi xung ®ét x¶y ra: VNT b¨n kho¨n day døt vÒ vÊn ®Ò m×nh x©y Cöu trïng ®µi ®óng hay sai . III. Bµi míi. Tõ TK XV- XVII ë Ch©u ¢u lµ thêi ®¹i phôc h­ng, thêi ®¹i khæng lå ®Î ra nh÷ng con ng­êi khæng lå vÒ t­ t­ëng, v¨n ho¸ nghÖ thuËt, khoa häc, triÕt häc.. Uy- li- am SÕch- xpia ë n­íc anh- nhµ viÕt kÞch vÜ ®¹i lµ mét trong nh÷ng tªn tuæi tiªu biÓu nhÊt. Vë kÞch R«- mª- « vµ Giu- li- Ðt lµ mét trong nh÷ng vë kÞch bÊt hñ cña SÕch - xpia Hoạt động của giáo viên và học sinh Yêu cầu cần đạt ? HS dùa vµo phÇn tiÓu dÉn SGK tãm t¾t nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ SÕch – xpia( cã thÓ cho HS g¹ch ch©n nh÷ng ý c¬ b¶n) GV: - T¸c gi¶:Từ một người giữ chuồng ngựa (trông coi ngựa) trong rạp hát tiến đến kéo màn, nhắc vở diễn , diễn viên và nhà soạn kịch. Tất cả đều là kiệt tác của nhân loại. Tác phẩm của ông là tiếng nói của lương tri tiến bộ , của khát vọng tự do, của lòng nhan ái bao la, của lòng tin bất diệt và khả năng hướng thiện, vươn dậy để khẳng định cuộc sống con người . ? HS dùa vµo SGK kÓ tãm t¾t l¹i vë kÞch. ? M©u thuÉn c¬ b¶n cña vë kÞch ? ? Chñ ®Ò t¸c phÈm ? GV :Trong ®ªm héi ho¸ trang R« gÆp vµ yªu say ®¾m Giu. Nµng còng rÊt yªu chµng. Ngay ®ªm Êy R« quay l¹i, leo lªn t­êng, ®èi diÖn víi buång ngñ cña Giu t×nh cë ®óng lóc ®ã Giu còng ra ®øng bªn cöa sæ. §«i t×nh nh©n thæ lé lßng m×nh. Yªu cÇu ®äc diÔn c¶m ph©n vai ®o¹n trÝch( GV ph©n vai phï hîp víi n/v) GV : gi¶i thÝch tõ khã theo chó thÝch ch©n trang. ? NhËn xÐt vÒ sè nh©n vËt ? §o¹n trÝch cã bao nhiªu lêi tho¹i?( 16 lêi tho¹i) GV: l­u ý HS vÒ nh÷ng ch÷ in nghiªng ®Ó HS h×nh dung ®­îc kh«ng gian, thêi gian, vÞ trÝ cña 2 n/v ?Ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a 6 lêi tho¹i ®Çu vµ 10 lêi tho¹i sau?DC GV:+ Êy khe khÏ chø, ¤I, ®Êy lµ ng­êi ta yªu(R«) + sao chµng l¹i lµ R« nhØ?(Giu) + M×nh cø nghe thªm…?( Giu) - Tuy lµ lêi ®éc tho¹i néi t©m song kh«ng ph¶i lµ kiÓu ph¸t ng«n ®¬n tuyÕn, mét chiÒu mµ trong ®äc tho¹i dã còng xuÊt hiÖn tÝnh ®èi tho¹i-> lêi tho¹i thªm sinh ®éng - DC: R«: khi thÊy Giu xuÊt hiÖn trªn cöa sæ “ võng d­¬ng ¬i…, Hìi nµng tiªn…” Lóc nh­ ®ang ®èi tho¹i víi chÝnh m×nh “ k×a! nµng t×…Êy”, “ M×nh cø nghe …nhØ” §iÒu ®ã cã dông ý nghÖ thuËt g×? ? Thï hËn ë ®©y xuÊt ph¸t tõ ®©u? GV: Sù thï hËn cø ¸m ¶nh c¶ hai ng­êi trong suèt cuéc gÆp gì, cuéc ®èi tho¹i ? Nã ®­îc thÓ hiÖn trong nh÷ng lêi tho¹i nµo cña nh©n vËt? - R« mª «: ( 3 lÇn) + T«i thï ghÐt c¸i tªn t«i + Tõ nay t«I sÏ kh«ng bao giê cßn lµ R« mª n÷a. + Ch¼ng ph¶I R« còng ch¼ng ph¶I M«n tai ghiu - Giu li Ðt( 5 lÇn) + Chµng h·y kh­íc tõ cha chµng vµ tõ chèi dßng hä cña chµng ®i + ChØ cã tªn hä chµng lµ thï ®Þch cña em th«i + N¬I tö ®Þa + Hä mµ b¾t gÆp anh + Em ch¼ng ®êi nµomuèn hä b¾t gÆp anh n¬I ®©y ? Nçi ¸m ¶nh thï hËn gi÷a hai dßng hä xuÊt hiÖn ë ai nhiÒu h¬n? ( Giu li Ðt). GV: R« ®èi víi mèi hËn thï cña 2 dßng hä quyÕt liÖt h¬n, chµng s½n sµng tõ bá dßng hä m×nh ®Õn víi t×nh yªu. Chµng sî nhÊt lµ Giu nh×n m×nh b»ng ¸nh m¾t hËn thï: ¸nh m¾t em nguy hiÓm h¬n 20… ? Hä nh¾c ®Õn thï hËn trong khi tá t×nh ®Ó lµm g×? ? Sau khi lễ hội kết thúc , Roméo đã bộc lộ tâm trạng và tình yêu say đắm của mình với Jiuliet như thế nào? ? NhËn xÐt vÒ hµnh ®éng cña R« ? ? Khi nhìn thấy Giuliet bên cửa sổ, Roméo đã thể hiện cảm xúc của mình như thế nào? DC ? Qua cách biểu lộ cảm xúc ấy , em cảm nhận gì về tình yêu của chàng với Jiuliet ? + Những lời nói của chàng về Mặt trăng còn giúp ta hiểu vì sao chàng từ chối ví ánh sáng ấy với người mình yêu ? (GV: + Đêm trăng thật đẹp, nhưng ánh sáng của mặt trời rực rỡ, chói loà hơn) - Theo thần thoại La Mã, Mặt Trăng là nữ thần Đi-a-na sống trinh bạch suốt đời. Nhưng Roméo đang rạo rực khát vọng yêu đương ( thứ tình yêu trần thế của con người thời Phục hưng chứ không phải tình yêu mà thượng đế ban phát ) nên chàng không đồng tình với ánh trăng “đồng cốt” “xanh xao nhợt nhạt” của ánh trăng. ?Vậy mặt trời Giuliet đã hiện ra như thế nào qua cái nhìn say đắm của chàng trai đang yêu?DC GV- Roméo còn thần tiên hoá vẻ đẹp của Giuliet. Nàng hiện ra dưới con mắt của chàng như “nàng tiên lộng lẫy” đang “toả ánh hào quang” như “ một sứ giả nhà trời có cánh”. ? NhËn xÐt vÒ c¸ch so s¸nh cña R« ? - Cách so sánh cũng hợp lý : Bởi những người yêu nhau thường tìm đến những nguồn sáng vĩnh hằng của vũ trụ . Vả lại Roméo lại nhìn thấy Giuliet hiện ra từ cửa sổ trên cao trước mặt chàng , như một nguồn sáng từ phương Đông đột ngột loé lên à là mặt trời. ? Qua cách biểu lộ cảm xúc ấy , em cảm nhận gì về tình yêu của chàng với Giuliet ? ?So víi t©m tr¹ng cña R«, t©m tr¹ng cña Giu cã g× kh¸c?( Qua nh÷ng ®éc tho¹i ®Çu)? V× sao? - C¸c lêi ®éc tho¹i : 2,4,6 thÊy ®­îc t×nh yªu m·nh liÖt ? C©u nãi ®Çu tiªn “ «I chao” nãi lªn t©m tr¹ng g× cña nµng? ? Lêi tho¹i 2,3 cho thÊy râ t©m tr¹ng vµ mong muèn g× cña nµng? - Nh÷ng lêi trùc tiÕp bµy tá t©m tr¹ng, thæ lé t/y m¹nh mÏ, muèn ng­êi yªu lµ cña m×nh, thuéc vÒ m×nh…. ? Nh­ng khi nhËn R« ®ang ®øng d­íi v­ên nh×n lªn th× lêi tho¹i cña Giu cã g× thay ®æi? V× sao? ? T×nh yªu vµ thï hËn trong c¶nh kÞch nµy thÓ hiÖn cã ®Æc ®iÓm riÖng ntn? GV: - Thï hËn ch­a xuÊt hiÖn nh­ mét thÕ lùc hiÖn h÷u c¶n trë t/y mµ chØ míi qua suy nghÜ cña 2 n/ v chÝnh vµ còng ch­a ph¶I lµ søc m¹nh, ®éng lùc chi phèi ®iÒu khiÓn hµnh ®éng cña 2 n/v… I. t×m hiÓu chung 1. T¸c gi¶. - Nhµ viÕt kÞch vÜ ®¹i cña thêi ®¹i phôc h­ng, - §Ó l¹i 37 vë kÞch: H¨m lÐt, ¤ten l«, M¸c bÐt, Ng­êi l¸i bu«n thµnh V¬- li- d¬… 2. T¸c phÈm. * XuÊt xø: viÕt vµo kho¶ng nh÷ng n¨m 1594- 1595 gåm 5 håi * Tãm t¾t kÞch R«- mª- « vµ Giu – li- Ðt: SGK - M©u thuÉn cña vë kÞch : Kh¸t väng t×nh yªu vµ hoµn c¶nh thï ®Þch cña 2 dßng hä - Chñ ®Ò : Kh¼ng ®Þnh vµ ca ngîi søc m¹nh cña t×nh yªu tù do. Lªn ¸n vµ tè c¸o ®anh thÐp thµnh kiÕn phong kiÕn, nguyªn nh©n thï hËn cña t×nh ng­êi, cña chñ nghÜa nh©n v¨n * §o¹n trÝch - Thuéc c¶nh 2 håi 2 II. §äc hiÓu v¨n b¶n 1. §äc vµ t×m hiÓu chó thÝch. 2. Ph©n tÝch. a. H×nh thøc c¸c lêi tho¹i - 6 lêi tho¹i ®Çu: lµ nh÷ng ®éc tho¹i néi t©m cña tõng ng­êi( hä nãi vÒ nhau chø kh«ng nãi víi nhau)-> tiÕng lßng cña nh©n vËt( nçi lßng, suy nghÜ cña n/v) -> Chøa ®ùng c¶m xóc yªu th­¬ng ch©n thµnh, ®»m th¾m - 10 lêi tho¹i cßn l¹i mang th×nh thøc ®èi tho¹i( c¸c lêi tho¹i h­íng vµo nhau, c¸c nh©n vËt nãi cho nhau nghe)-> hái ®¸p, ®èi ®¸p. b. T×nh yªu trªn nÒn thï hËn. - Sù thï hËn cña hai dßng hä C¶ hai ®Òu ý thøc ®­îc sù thï hËn, song nçi lo chung cña c¶ hai : kh«ng ®­îc yªu nhau, kh«ng cã ®­îc t×nh yªu cña nhau Thï hËn cña 2 dßng hä chØ lµ c¸i nÒn, t×nh yªu cña 2 ng­êi kh«ng xung ®ét víi hËn thï. §©y lµ sù kh¼ng ®Þnh quyÕt t©m x©y ®¾p t×nh yªu cña 2 ng­êi. c. T©m tr¹ng cña R« mª «. - Chàng vượt tường vào nhà Giuliet để được ngắm nhìn và gần gũi người mình yêu. “ Kẻ chưa từng bị thương thì há sợ gì sẹo”. à Roméo đã bất chấp sự nguy hại đến tính mạng .Hành động này của chàng quả là liều lĩnh và táo bạo . Khi nhìn thấy Jiuliet bên cửa sổ, Roméo đã không kìm được sự ngưỡng mộ của mình: + Chàng đã ví nàng như mặt trời . “Đấy là phương Đông, và nàng Jiuliet là mặt trời!” -Dưới con mắt của Roméo, Giuliet đẹp như mặt trời lúc rạng đông : + Mắt nàng như các vì sao : “ Chẳng qua hai ngôi sao đẹp nhất bầu trời đi vắng, đã thiết tha nhờ mắt nàng lấp lánh, chờ đến lúc sao về” . “Ừ nếu mắt nàng lên thay cho sao và sao xuống nằm dưới đôi lông mày kia thì thế nào nhỉ” à Cách so sánh tạo ấn tượng bất ngờ, mạnh mẽ àCách so sánh đặt ra dưới nhiều góc độ hoặc tương đồng, hoặc tương phản; so sánh không mang tính khuôn sáo, tán tụng mà xuất phát từ trái tim yêu chân thành và đắm say của Roméo. d. T©m tr¹ng cña Giu- li- Ðt. - B¨n kho¨n day døt d»n vÆt, rèi bêi tr­íc hoµn c¶nh Ðo le e. T×nh yªu bÊt chÊp thï hËn. - T/y ch­a xung ®ét víi thï hËn mµ chØ diÔn ra trªn nÒn thï hËn - Thï hËn bÞ ®Èy lïi, chØ cßn t×nh ng­êi bao la -> lÝ t­ëng nh©n v¨n III. Tæng kÕt Néi dung. NghÖ thuËt. Ghi nhí.SGK IV . luyÖn tËp IV. Cñng cè. - T×nh yªu trªn nÒn thï hËn. - T©m tr¹ng cña R« vµ Giu V. H­íng dÉn häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi. - Häc bµi - ChuÈn bÞ: «n tËp v¨n häc + §äc kÜ SGK + Xem phÇn bµi tËp E. rót kinh nghiÖm