Giáo án Toán 7 - Đại số - Tiết 1: Tập hợp Q các số hữu tỉ

Tuần: Ngày soạn : Ngày giảng : 1 4 8 2007 6 9 2007 Tiết1 §1 : TẬP HỢP Q CÁC SỐ HỮU TỈ I – Mục tiêu . Hs hiểu được khái niệm số hữu tỉ, cách biểu diễn số hữu tỉ trên trục số và so sánh các số hữu tỉ. Bước đầu nhận biết được mối quan hệ giửa các tập hợp số : NZQ. Hs biết biểu diễn số hữu tỉ trên trục số , biết so sánh hai số hữu tỉ . II – Chuẩn bị của giáo viên và học sinh : 1. GV : Đèn chiếu và các phim giấy trong ( hoặc bảng phụ ) ghi sơ đồ quan hệ giửa 3 tập hợp số : N, Z ,Q và các bài tập. Thước thẳng có chia khoảng, phấn màu. 2. HS : Oân tập các kiến thức : Phân số bằng nhau, tính chất cơ bản của phân số , quy đồng mẫu số các phân số, so sánh phân số, biểu diễn số nguyên trên trục số. Dụng cụ : Giấy trong, thước thẳng có chia khoảng, bút dạ. III – Tiến trình Dạy – Học . 1.Ổn định tổ chức : Gv kiểm tra sĩ số, tác phong của Hs. 2.Hoạt động Dạy - Học : Hoạt động của Giáo Viên Hoạt động của Học Sinh Hoạt động 1: Giới thiệu ( 5Phút ) Gv giới thiệu chương trình Đại số 7 ( 4 chương ). Gv nêu yêu cầu về sách vở, dụng cụ học tập, ý thức và phương pháp học tập bộ môn toán. Gv giới thiệu sơ lược về chương I : Số hữu tỉ – Số thực. Hs nghe Gv hướng dẫn. Hs ghi lại các yêu cầu của Gv để thực hiện. Hs mở mục lục trang 142 SGK để theo dõi. Hoạt động 2:1 – Số hữu tỉ (12 phút) 1. + Giả sử ta có các số : 3; - 0,5 ; 0 ; ; . Em hãy viết mỗi số trên thành 3 phân số bằng nó ? + Có thể viết mỗi số trên thành bao nhiêu phân số bằng nó ?(Sau đó Gv bổ sung vào cuối các dãy số dấu … ). 2. Ở lớp 6 ta đã biết : Các phân số bằng nhau là các cách viết khác nhau của cùng một số , số đó được gọi là số hữu tỉ . Vậy các số trên : 3; - 0,5 ; 0 ; ; đều là số hữu tỉ . Vậy : Thế nào là số hữu tỉ ? 3. Gv giới thiệu : Tập hợp các số hữu tỉ được kí hiệu là Q. 4. Yêu cầu Hs làm ? 1 : Vì sao các số : 0,6 ; -1,25 ; là các số hữu tỉ ? 5. Gv yêu cầu Hs làm ? 2 : + Số nguyên a có là số hữu tỉ không ? Vì sao ? + Số tự nhiên n có là số hữu tỉ không ? Vì sao ? + Vậy em có nhận xét gì về mối quan hệ giửa các tập hợp số : N, Z, Q? 6.+ Gv giới thiệu sơ đồ biểu thị mối quan hệ giửa các tập hợp số (trong khung trang 4 SGK). + Yêu cầu Hs làm bài tập 1 trang 7 SGK. 1.Hs : 3 = - 0,5 = 0 = =….. + Có thể viết mỗi số trên thành vô số phân số bằng nó . 2. Số hữu tỉ là số được viết dưới dạng với a,bZ; b 0. 4. 0,6 = -1,25 = Các số trên là số hữu tỉ theo định nghĩa. 5. Hs làm ? 2 : N Z Q + Vơí aZ thì a= => aQ + Với n N thì n = = > n Q + N Z ZQ 6. + Hs quan sát sơ đồ . + Bài 1 trang 7 SGK. -3 N ; -3 Z ; -3 Q ; Z ; Q ; N ZQ Hoạt động 3: 2 – Biểu diễn số hữu tỉ trên trục số (10 phút) 1. Gv vẽ trục số. Hãy biểu diễn các số nguyên –2 ; -1 ; 2 trên trục số . Tưong tự như đối với số nguyên , ta có thể biểu diễn mọi số hữu tỉ trên trục số . 2. Ví dụ 1 : Biểu diễn số hữu tỉ trên trục số? + Yêu cầu Hs đọc ví dụ 1 SGK, sau khi Hs đọc xong, Gv thực hành trên bảng , yêu cầu Hs làm theo. (Chú ý : Chia đoạn thẳng đơn vị theo mẫu số ; xác định điểm biểu diễn sô hữu tỉ theo tử số ) 3.Ví dụ 2 : Biểu diễn số hữu tỉ trên trục số ? + Viết dưới dạng phân số có mẫu dương. + Chia đoạn thẳng đơn vị làm mấy phần ? + Điểm biểu diễn số hữu tỉ xác định như thế nào ? Gv gọi 1 Hs lên bẳng biểu diễn. Trên trục số, điểm biểu diễn sô hữu tỉ x gọi là điểm x . 4. Yêu cầu Hs làm bài tập 2 trang 7 SGK. Gọi 2 Hs lên bảng, mỗi em làm một phần. 1. Hs biểu diễn. 0 -2 -1 2 0 1 2 M 2. Hs đọc cách biểu diễn số hữu tỉ ở SGK, thực hành theo Gv. 3. + + Chia đoạn thẳng đơn vị làm 3 phần bằng nhau. + Lấy về bên trái điểm 0 một đoạn thẳng bằng 2 đơn vị mới. 0 1 -1 N 4.Bài 2 trang 7 SGK a) b) 0 1 - 1 Hoạt động 4: 3 – So sánh hai số hữu tỉ (10 phút) 1. Gv yêu cầu Hs làm ? 4 :So sánh hai phân số ? và Muốn so sánh hai phân số ta làm thế nào ? 2. Ví dụ : a) So sánh hai số hữu tỉ : -0,6 và ? Để so sánh hai số hữu tỉ ta làm thế nào ? Hãy so sánh -0,6 và ? ( Hs phát biểu Gv ghi lại trên bảng ) b) So sánh hai số hữu tỉ 0 và ? 3. Qua hai ví dụ, em hãy cho biết để so sánh hai số hữu tỉ ta làm thế nào ? 4. Gv giới thiệu về số hữu tỉ dương, số hữu tỉ âm, số 0. 5. Yêu cầu Hs làm ? 5 . 6. Gv rút ra nhận xét : nếu a, b cùng dấu ;nếu a, b khác dấu. 1. vì hay 2.a) Để so sánh hai số hữu tỉ , ta viết chúng dưới dạng phân số rồi so sánh hai phân số đó . Vì : b) Hs tự làm vào vở. 3. Để so sánh hai số hữu tỉ ta cần làm : + Viết hai số hữu tỉ dưới dạng hai phân số có cùng mẫu dương. + So sánh hai tử số, số hữu tỉ nào có tử số lớn hơn thì lớn hơn. 5. ? 5 . Số hữu tỉ dương : Số hữu tỉ âm : Số hữu tỉ không âm cũng không dương : Hoạt động 5: Luyện tập củng cố (6 phút) 1. Thế nào là số hữu tỉ ? Cho ví dụ. 2. Để so sánh hai số hữu tỉ ta làm thế nào ? 3. Cho Hs hoạt động nhóm . Đề bài :Cho hai số hữu tỉ : -0,75 và So sánh hai số đó . Biểu diễn hai số đó trên trục số. Nêu nhận xét về vị trí của hai số đó đối với nhau, đối với 0? Như vậy : Với hai số hữu tỉ x và y : Nếu x < y thì trên trục số nằm ngang điểm x ở bên trái điểm y (Nhận xét này cũng giống như đối với hai số nguyên ) 1,2. Hs trả lời câu hỏi. 3.Hs hoạt động nhóm , trả lời câu hỏi . a) =>hay ( Có thể so sánh bắc cầu qua số 0 ) b) ở bên trái điểm trên trục số nằm ngang ở bên trái điểm 0 ở bên phải điểm 0. Hoạt động 6: Hướng dẫn về nhà(2 phút) Nắm vững định nghĩa số hữu tỉ, cách biểu diễn số hữu tỉ trên trục số, so sánh hai số hữu tỉ . Bài tập về nhà : 4, 4, 5 trang 8 SGK và 1, 3, 4 , 8 trang 3,4 SBT. Oân tập quy tắc cộng trừ phân số : quy tắc “dấu ngoặc”, quy tắc “ chuyển vế “. Kinh nghiệm :