Giáo án Toán 6 - Hình học - Tiết 24: Đường tròn

GV: D­¬ng TiÕn M¹nh Ngµy so¹n: 22/3/2013 Ngµy d¹y: 30/3/2013 TiÕt 24 §­êng trßn I. Môc tiªu bµi d¹y: * KiÕn thøc: Häc sinh hiÓu ®­îc ®­êng trßn, h×nh trßn lµ g×? Häc sinh hiÓu thÕ nµo lµ cung, d©y cung, ®­êng kÝnh b¸n kÝnh vµ biÕt øng dông cña compa. * KÜ n¨ng: Häc sinh biÕt sö dông compa ®Ó vÏ ®­êng trßn vµ so s¸nh ®é dµi hai ®o¹n th¼ng, ®Æt ®o¹n th¼ng b»ng ®o¹n th¼ng cho tr­íc. Häc sinh biÕt x¸c ®Þnh ®­êng kÝnh, b¸n kÝnh vµ d©y cung cña ®­êng trßn. * Th¸i ®é: RÌn luyÖn tÝnh cÈn thËn, chÝnh x¸c, gi¸o dôc ý thøc tù gi¸c lßng yªu thÝch häc tËp bé. * Träng t©m: Häc sinh hiÓu c¸c kh¸i niÖm ®­êng trßn, h×nh trßn, cung, d©y cung, ®­êng kÝnh vµ b¸n kÝnh, biÕt sö dông compa thµnh th¹o. II. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS: - GV: B¶ng phô; th­íc; compa. - HS: B¶ng nhãm, bót d¹, th­íc, compa. III. TiÕn tr×nh bµi d¹y: TG Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh 15’ Ho¹t ®éng 1: §­êng trßn vµ h×nh trßn *GV ®­a m« h×nh ®­êng trßn vµ h×nh trßn vµ hái HS ®©y lµ h×nh g×? §Ó hiÓu râ h¬n vÒ ®­êng trßn vµ h×nh trßn ta nghiªn cøu bµi häc h«m nay: TiÕt 25 §­êng trßn. *GV yªu cÇu HS: Cho ®iÓm O bÊt kú. VÏ c¸c ®iÓm M,E,F sao cho OM=OE=OF=2cm. -GV l­u ý HS vÏ h×nh vµ ghi ®é dµi ®o¹n th¼ng vµo h×nh vÏ. GV(hái):- C¸c ®iÓm M,E,F cã ®Æc ®iÓm g×? - Cã thÓ vÏ ®­îc bao nhiªu ®iÓm tho¶ m·n ®iÒu kiÖn trªn? *GV:TËp hîp c¸c ®iÓm M,E,F cã tÝnh chÊt trªn gäi lµ ®­êng trßn t©m O b¸n kÝnh 2cm. - VËy ®­êng trßn t©m O b¸n kÝnh 2cm lµ h×nh gåm c¸c ®iÓm nh­ thÕ nµo? -C¸c ®o¹n th¼ng OM, OE,OF gäi lµ b¸n kÝnh. *GV: Tæng qu¸t, ®­êng trßn t©m O b¸n kÝnh R lµ h×nh gåm c¸c ®iÓm nh­ thÕ nµo? *GV giíi thiÖu kÝ hiÖu: - §­êng trßn t©m O b¸n kÝnh R: (O,R) - §­êng trßn t©m O b¸n kÝnh 2cm: (O,2cm) M . *Mét HS lªn b¶ng vÏ h×nh. M . O . F . *HS: C¸c ®iÓm M,E,F ®Òu c¸ch ®iÓm O mét kho¶ng b»ng 2cm. - Cã v« sè ®iÓm th¶o m·n tÝnh chÊt trªn. *HS: §­êng trßn t©m O b¸n kÝnh 2cm lµ h×nh gåm tÊt c¶ c¸c ®iÓm c¸ch ®Òu ®iÓm O mét kho¶ng b»ng 2cm *HS: §­êng trßn t©m O b¸n kÝnh R lµ h×nh gåm tÊt c¶ c¸c ®iÓm c¸ch ®iÓm O mét kho¶ng b»ng R. *GV: §Ó vÏ ®­êng trßn ta dïng dông cô g×? GV h­íng dÉn HS vÏ h×nh. . P . M . . N R O GV ®­a h×nh vÏ sau: - Em h·y cho biÕt ®iÓm n»m trªn d­êng trßn? ®iÓm n»m trong ®­êng trßn? ®iÓm n»m ngoµi ®õng trßn? *GV: Em h·y so s¸nh kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c ®iÓm M,N,P víi t©m O so víi b¸n kÝnh R *GV ®­a bµi tËp d¹ng ®iÒn khuyÕt: - §iÓm M n»m trªn ®­êng trßn (O;R) th× OM .... R - §iÓm N n»m bªn trong (hay n»m trong, ë trong) ®­êng trong (O;R) th× ON ... R - §iÓm P n»m bªn ngoµi (hay ë ngoµi, n»m ngoµi) ®­êng trong (O;R) th× OP ... R *GV: LÊy mét ®iÓm bÊt k× trªn ®­êng trßn vµ hái: Kho¶ng c¸ch tõ ®iÓm ®ã ®Õn t©m O? VËy khi nãi r»ng ®­êng trßn (O;r) ®i qua ®iÓm M cã nghÜa lµ g×? *GV: ë tiÓu häc chóng ta ®· biÕt ®­êng trßn lµ ®­êng bao quanh h×nh trßn. VËy h×nh trßn lµ h×nh gåm nh÷ng ®iÓm nh­ thÕ nµo? GV ®­a ®Þnh nghÜa h×nh trßn. *GV ®­a m« h×nh ®­êng trßn vµ h×nh trßn yªu cÇu HS ph©n biÖt ®©u lµ ®­êng trßn, ®©u lµ h×nh trßn. - VËy ®­êng trßn kh¸c h×nh trßn ë ®iÓm g×? *HS: §Ó vÏ ®­êng trßn ta sö dông compa. HS vÏ h×nh vµo vë. *HS: M n»m trªn ®­êng trßn (O;R) N n»m trong ®­êng trong (O;R) P n»m ngoµi ®­êng trßn (O;R) *HS so s¸nh ®é dµi c¸c ®o¹n th¼ng víi b¸n kÝnh: Mét HS ®äc kÕt qu¶, GV ghi b¶ng phô: - §iÓm M n»m trªn ®­êng trßn (O;R) th× OM = R - §iÓm N n»m bªn trong (hay n»m trong, ë trong) ®­êng trong (O;R) th× ON < R - §iÓm P n»m bªn ngoµi (hay ë ngoµi, n»m ngoµi) ®­êng trong (O;R) th× OP > R *HS: Kho¶ng c¸ch tõ mét ®iÓm bÊt k× n»m trªn ®­êng trßn b»ng b¸n kÝnh R -HS: Cã nghÜa lµ OM = R *HS: H×nh trßn lµ h×nh gåm c¸c ®iÓm n»m trªn ®­êng trßn vµ c¸c ®iÓm n»m ngoµi ®­êng trßn. *HS ph©n biÖt h×nh trßn vµ ®­êng trßn. Ho¹t ®éng 2: Cung trßn vµ d©y cung 15’ GV vÏ ®­êng trßn vµ lÊy hai ®iÓm C;D bÊt kú trªn ®­êng trßn. - GV m« h×nh h×nh vÏ vµ giíi thiÖu cung trßn (cung lín, cung nhá) - GV lÊy mét d©y nèi hai ®iÓm C vµ D råi giíi thiÖu d©y cung CD. *GV(hái): Cung vµ d©y cung kh¸c nhau ë ®iÓm g×? - GV vÏ mét d©y cung AB ®i qua t©m O *GV(hái): D©y cung AB cã ®¨c ®iÓm g×? *GV giíi thiÖu ®­êng kÝnh: D©y ®i qua t©m O gäi lµ ®­êng kÝnh. C D B A O R *GV: Em h·y so s¸nh ®é dµi ®­êng kÝnh AB víi b¸n kÝnh R? H·y so s¸nh ®­êng kÝnh vµ 1 d©y cung bÊt k×? *KÕt luËn: §­êng kÝnh lµ d©y dµi nhÊt §­êng kÝnh dµi gÊp ®«i b¸n kÝnh AB = 2R *Muèn so s¸nh hai d©y cung CD vµ EF em dïng dông cô g× ? -GV giíi thiÖu c¸ch sö dông compa ®Ó so s¸nh hai ®o¹n th¼ng AB vµ CD. *HS vÏ h×nh vµ nghe GV giíi thiÖu c¸c kh¸i niÖm cung vµ day cung *Cung lµ mét ®­êng cong, day lµ mét ®o¹n th¼ng. *HS: D©y AB ®i qua t©m O. *HS chØ c¸ d©y vµ c¸c ®­êng kÝnh trªn h×nh vÏ. Mét ®­êng trßn cã v« sè day vµ ®­êng kÝnh. *HS so s¸nh c¸c ®o¹n th¼ng vµ tr¶ lêi miÖng: AB = AO + OB = 2R AB > CD *HS: Ta cã thÓ sö dông th­íc ®Ó ®o ®é dµi c¸c ®o¹n th¼ng råi so s¸nh. Ho¹t ®éng 3: Mét c«ng dông kh¸c cña Compa GV: Nh­ vËy, compa ngoµi c«ng dông vÏ ®­êng trßn ta cßn dïng ®Ó so s¸nh 2 ®o¹n th¼ng cho tr­íc. H·y dïng compa ®Ó so s¸nh hai ®o¹n th¼ng sau (GV ®­a b¶ng phô vÏ 2 ®o¹n th¼ng AB vµ MN nh­ trong SGK ®Ó HS so s¸nh vµ viÕt kÕt qu¶ AB .... MN) *GV: §Ó cñng cè cho c«ng dông nµy cña compa ta ®i lµm bµi tËp 40 SGK.92. GV yªu cÇu HS ho¹t ®éng nhãm lµm bµi tËp 92 trong 5 phót. *GV ®­a ®¸p ¸n vµ nhËn xÐt bµi lµm cña c¸c nhãm vµ yªu cÇu mét nhãm lªn ®iÒn kÝ hiÖu c¸c ®o¹n th¼ng b»ng nhau vµo h×nh vÏ. *GV thao t¸c l¹i ®¸nh dÊu ®iÓm E vµ giíi thiÖu: Ta ®· sö dông compa ®Ó ®Æt ®o¹n th¼ng ME = AB trªn ®o¹n th¼ng MN. B»ng c¸ch t­¬ng tù nh­ trªn h·y ®Æt ®o¹n th¼ng tho¶ m·n bµi tËp sau: Bµi to¸n: Cho hai ®o¹n th¼ng AB, CD vµ tia Ox nh­ h×nh vÏ: B C A D . O x -Dùng trªn tia Ox ®o¹n th¼ng AM = AB vµ MN = CD. - So s¸nh tæng ®é dµi ®o¹n th¼ng AB + CD víi ®é dµi ®o¹n th¼ng ON. *VÝ dô: BiÕt AB = 3cm, CD = 4cm th× ON = OM + MN = AB + CD = 7cm *GV chèt l¹i ba c«ng dông cña compa. *HS sö dông compa lµm theo sù h­íng dÉn trong SGK. Mét HS lªn b¶ng thùc hiÖn ®o vµ so s¸nh. *HS ho¹t ®éng nhãm lµm bµi tËp 40 SGK.92 *KÕt qu¶: AB = IK; ES = GH; CD = PQ -§¹i diÖn mét nhãm lªn b¶ng ®iÒn kÝ hiÖu c¸c ®o¹n th¼ng b»ng nhau vµo b¶ng phô. . B . M A. . E .N AB < MN HS vÏ h×nh vµo vë vµ theo t¸c theo. Mét HS lªn b¶ng thùc hiÖn ®Æt hai ®o¹n th¼ng OM vµ MN B C A D . . . O M N x ON = OM + MN = AB + CD 10’ Ho¹t ®éng 4: LuyÖn tËp, cñng cè 5’ Bµi 38(SGK.91) O A C D GV ®­a ®Ò bµi trªn b¶ng, yªu cÇu HS ®äc ®Ò bµi. Trªn h×nh vÏ ta cã 2 ®­êng trßn (O;2cm) vµ (A;2cm) c¾t nhau t¹i C;D. §iÓm A . . n»m trªn ®­êng trßn t©mO. a) VÏ ®­êng trßn t©m C, b¸n kÝnh 2cm. b) V× sao ®­êng trßn (C;2cm) ®i qua hai ®iÓm O vµ A ? *GV: §­êng trßn (C;2cm) ®i qua hai ®iÓm O vµ A cã nghÜa lµ nh­ thÕ nµo? - T¹i sao CA = 2cm? CO = 2cm? *HS lµm bµi ®éc lËp t¹i chç. O A C D Mét HS lªn b¶ng vÏ ®­êng trßn t©m C HS quan s¸t h×nh suy nghÜ vµ tr¶ lêi miÖng c©u b. *HS: NÕu ®iÓm A n»m trªn ®­êng trßn (C;2cm) th× CA = 2cm. *HS: CA = 2cmv× ®iÓm C n»m trªn (A;2cm) CO = 2cm v× C còng n»m trªn(O;2cm) VËy hai ®iÓm A vµ O n»m trªn ®­êng trßn (C;2cm) hay ®­êng trßn (C;2cm) ®i qua A vµ O. 1’ Ho¹t ®éng 5: H­íng dÉn vÒ nhµ * GV chØ vµo tam gi¸c ABC trong bµi tËp 41 vµ giíi thiÖu tam gi¸c ABC. §Ó biÕt tam gi¸c ABC lµ h×nh nh­ thÕ nµo tiÕt sau chóng ta sÏ nghiªn cøu. VÒ nhµ ®äc tr­íc bµi “Tam gi¸c” - SGK.93 - Lµm c¸c bµi tËp 41; 42 SGK.92 Bµi 35; 36; 37; 38 SBT.59