Giáo án Toán học 7 - Tiết 1 đến tiết 5

Ngày soạn : 16/08/2012 Ngày dạy : 17/08/2012 Chương I Số hữu tỉ . số thực Tiết 1: Tập hợp Q các số hữu tỉ I, Mục tiêu: Kiến thức: + Hiểu được định nghĩa số hữu tỉ , biết biểu diễn số hữu tỉ trên trục số, biết so sánh hai số hữu tỉ + Bước đầu nhận biết được mối quan hệ giữa các tập hợp số N, Z, Q Kĩ năng: + Rèn cho HS kĩ năng biểu diễn số hữu tỉ trên trục số , biết bỉểu diễn số hữu tỉ bằng nhiều phân số bằng nhau. + So sánh hai số hữu tỉ. Thái độ: + Rèn tính cẩn thận , chính xác. II, Chuẩn bị của giáo viên và học sinh: - GV: + Bảng phụ ghi bài tập; sơ đồ quan hệ giữa ba tập hợp số N, Z, Q. + Thước thẳng có chia khoảng - HS: + Ôn tập các kíên thức: phân số bằng nhau, tính chất cơ bản của phân số, quy đồng mẫu các phân số, so sánh số nguyên, so sánh phân số, biểu diễn số nguyên trên trục số + Thước thẳng có chia khoảng III, Kiểm tra bài cũ: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng GV treo bảng phụ, yêu cầu học sinh làm bài Yêu cầu HS khác nhận xét... 1 Học sinh lên bảng thực hiện, hs dưới lớp làm trong phiếu học tập 1 HS nhận xét, thống nhất ý kiến. Điền số thích hợp vào chỗ (…) IV, Tiến trình giảng bài mới: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Hoạt động 1: Hình thành khái niệm số hữu tỉ Dựa vào phần kiểm tra, GV hình thành khái niệm số hữu tỉ ? Các số 3; -0,5; 0; 2 là các số hữu tỉ. Vậy thế nào là số hữu tỉ ? Kí hiệu tập hợp số hữu tỉ là gì? Lấy ví dụ về số hữu tỉ ? *Củng cố: Trả lời ?1 theo nhóm? Nhận xét? Giáo viên chốt lại cách làm... Yêu cầu HS làm Em có nhận xét gì về mối qua hệ giữa tập hợp số N, Z, Q? Giáo viên treo bảng phụ giới thiệu sơ đồ biểu thị mối quan hệ giữa 3 tập hợp số - Yêu cầu HS làm BT1/7sk - Số viết dược ở dạng phân số Q - 5 học sinh lấy ví dụ. HS làm theo nhóm Đại diện 1 nhóm trình bày kết quả trên bảng Nhận xét HS làm nháp HS đứng tại chỗ trả lời Nhận xét N Z Z Q BT1/7sk 1. Số hữu tỉ : VD: Các số 3; -0,5; 0; 2 là các số hữu tỉ . *Khái niệm:(SGK-4) Kí hiệu tập hợp số hữu tỉ là Q. với , b Với a Z thì Với n Thì Q Z N Hoạt động2 : Biểu diễn số hữu tỉ trên trục số Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Trả lời ?3 Biểu diễn số trên trục số ? Nêu cách làm? Nhận xét? Biểu diễn số trên trục số? Nhận xét? *Củng cố: Yêu cầu học sinh làm bài tập 2( SGK-7) ? Biểu diễn số và trên trục số Học sinh làm bài vào vở 1HS trình bày bài trên bảng Nhận xét Hs làm nháp Lên bảng trình bày. 2 HS lên bảng làm, mỗi em một phần Hs làm nháp 1HS trình bày bài trên bảng HS khác nhận xét, bổ sung 2. Biểu diễn số hữu tỉ trên trục số: * VD1: Biểu diễn trên trục số VD2: Biểu diễn trên trục số. Ta có: Bài tập 2( SGK-7) -1 0 1 Hoạt động 3: So sánh hai số hữu tỉ Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Yêu cầu HS làm ?4 Nhận xét ? thì xvà y có thể có quan hệ gì? Nghiên cứu ví dụ 1,2 SGK *Củng cố: - Yêu cầu học sinh làm ?5( SGK-7) 1 HS lên bảng làm. Hs khác nhận xét Gv chốt lại... - Bài tập 3a (SGK-8) HS làm ?4 HS khác nhận xét, bổ sung Làm ?5(SGK-7) Làm tập 3a (SGK-8) 3. So sánh hai số hữu tỉ: a) VD: So sánh : -0,6 và (SGK) b) * thì x = y hoặc x > y hoặc x < y * x < y thì trên trục số điểm x ở bên trái điểm y Số hữu tỉ dương Số hữu tỉ âm . Bài 3a (SGK- 8) V, Hướng dẫn học ở nhà: Nắm vững định nghĩa số hữu tỉ, cách biểu diễn số hữu tỉ trên trục số, so sánh số hữu tỉ. Làm bài 2,3, 4, ( SGK-7, 8) , bài 1, 3, 4, 8( SBT-3, 4) Ôn tập quy tắc cộng, trừ phân số, quy tăc “dấu ngoặc”, quy tắc “chuyển vế”. Ngày soạn : 19/08/2012 Tiết 2: Ngày dạy : 20/08/2012 Cộng ,trừ số hữu tỉ I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: +Học sinh biết quy tắc cộng trừ số hữu tỉ , hiểu quy tắc “chuyển vế” trong tập số hữu tỉ . 2. Kĩ năng: + Có kỹ năng làm phép tính cộng trừ số hữu tỉ nhanh và đúng + Có kỹ năng áp dụng quy tắc chuyển vế. Thái độ: +Rèn tính cẩn thận , chính xác. II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh: Gv:+ Bảng phụ ghi công thức cộng, trừ số hữu tỉ. Quy tắc chuyển vế và một số bài tập + Một số bài tập Hs: + xem quy tắc cộng, trừ phân số , quy tắc chuyển vế, quy tắc dấu ngoặc ở lớp 6 + Bảng phụ III, Kiểm tra bài cũ: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Giáo viên treo bảng phụ ghi bài tập Gọi 2 HS lên bảng làm Lớp nhận xét Gv chốt lại.... Theo dõi, lên bảng làm HS1 làm bài tập 1 HS 2 làm bài tập 2 1, Thế nào là số hữu tỉ? Cho VD? Điền kí hiệu thích hợp vào ô vuông: 2, So sánh các số hữu tỉ x và y, biết: IV, Tiến trình giảng bài mới: Hoạt động 1: Cộng trừ hai số hữu tỉ Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Cho x=- 0,5, y = Tính x + y; x - y Giáo viên gọi 2 học sinh lên bảng , mỗi em tính một phần GV cho HS nhận xét Giáo viên chốt: . Viết số hữu tỉ về phân số cùng mẫu dương . Vận dụng t/c các phép toán như trong Z Vậy để cộng trừ hai số hữu tỉ ta có thể làm thế nào? Gv treo bảng phụ ghi công thức... Nhấn mạnh cách tính Treo bảng phụ ghi hai VD cho HS xem cách trình bày và pp làm * Củng cố: Y/c học sinh làm ?1 Bài tập 6(SGK-10) HS: làm trên phiếu học tập 1 (đổi - 0,5 ra PS) Học sinh còn lại tự làm trên phiếu học tập 1 Học sinh bổ sung Học sinh tự làm vào vở, 1hs báo cáo kết quả, các học sinh khác xác nhận kq Ta viết chúng dưới dạng phân số rồi áp dụng quy tắc cộng, trừ phân số. Cả lớp làm vào vở, 2HS lên bảng làm HS1 làm câu a, b HS1 làm câu c, d 1. Cộng, trừ hai số hữu tỉ x= ( a,b,m Z m0) VD: Tính ?1 Hoạt động 2: Quy tắc chuyển vế Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Phát biểu quy tắc chuyển vế trong Z đã học ở lớp 6 lớp 7. Y/c học sinh nêu cách tìm x, cơ sở cách làm đó. *Củng cố: Y/c 2 học sinh lên bảng làm ?2 Bài 8(SGK - 10) Gv yêu cầu HS làm Gv chốt lại... Gv yêu cầu hoạt động nhóm bài tập 9a, c (SGK-10) - Hỏi: Muốn cộng, trừ các số hữu tỉ talàm thế nào? Phát biểu quy tắc chuyển vế trong Q. học sinh phát biểu qui tắc chuyển vế trong Z phát biểu qui tắc chuyển vế trong Q Chuyển ở vế trái sang về phải thành Học sinh làm vào vở rồi đối chiếu. Một hs đọc “Chú ý” SGK-9 2Hs lên bảng Hs1 làm câu a,b Hs2 làm câu c,d Cả lớp làm vào vở Hs khác nhận xét hoạt động nhóm bài tập 9a, c (SGK-10) 2 hs nhắc lại 2. Quy tắc chuyển vế: (8') a) Quy tắc (sgk) x + y =z x = z – y Ví dụ: Tìm x, biết: ?2 Tìm x biết a) = b) c) Chú ý:(SGK-9 ) Bài 8(SGK - 10) Tính: a) = = c ) = = V, Hướng dẫn học ở nhà : Học thuộc quy tắc và công thức tổng quát Làm bài 8bd,10( SGK-10), 12,13 (SBT-5) Ôn tập nhân, chia phân số, các tính chất phép nhân trong Z, phép nhân phân số Ngày soạn : 23/08/2012 Tiết 3: Ngày dạy : 24/08/2012 Nhân, chia số hữu tỉ I. Mục tiêu: Kiến thức: - Học sinh biết các qui tắc nhân, chia số hữu tỉ - Hiểu khái niệm tỉ số của 2 số hữu tỉ . Kĩ năng: Có kỹ năng nhân, chia số hữu tỉ nhanh và đúng. Thái độ: + Rèn tính cẩn thận , chính xác. II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh: GV: Bảng phụ ghi công thức tổng quát phép nhân, chia hai số hữu tỉ, các tính chất phép nhân, chia , các số hữu tỉ, định nghĩa tỉ số của hai số, bài tập HS: + ôn tập qut tắc nhân phân số, chia phân số, tính chất cơ bản của phép nhân phân số, định nghĩa tỉ số ở lớp 6. + Đọc trước bài, bảng phụ III. Kiểm tra bài cũ: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng - HS 1: a) Muốn cộng, trừ hai số hữu tỉ x, y ta làm ntn? b) Tính : - HS2: a) Phát biểu quy tắc chuyển vế b) Tìm x: Hs nhận xét. HS 1: Tính HS2: Tìm x: 1, 2, IV. Tiến trình giảng bài mới: Hoạt động 1: Nhân hai số hữu tỉ Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Nêu quy tắc nhân hai phân số? Nhắc lại khái niệm số hữu tỉ? Vậy để nhân hai số hữu tỉ ta có thể làm như thế nào? Nêu cách nhân chia số hữu tỉ ? Gv cho Hs phát biểu bằng lời. Gv Mở rộng cho nhiều số hữu tỉ... Các tính chất của phép nhân với số nguyên đều thoả mãn đối với phép nhân số hữu tỉ. Nêu các tính chất của phép nhân số hữu tỉ . *Củng cố: Bài tập 11a,b(SGK-12) Hs khác nhận xét. Gv chốt lại.... HS ... -Ta đưa về dạng phân số rồi thực hiện phép toán nhân chia phân số Học sinh đứng tại chỗ ghi 1 học sinh nhắc lại các tính chất . Hs đọc ví dụ:(SGK- 11) Hai Hs lên bảng thực hiện Nhận xét 1. Nhân hai số hữu tỉ Với Ví dụ:(SGK- 11) Bài tập 11(SGK-12) Tính: Hoạt động 2: Chia hai số hữu tỉ Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Với (y0) hãy tính x:y Giáo viên y/c học sinh làm ? *Củng cố: Bài tập 11d(SGK-12) Hs khác nhận xét. Học sinh lên bảng ghi công thức. 2 học sinh lên bảng làm, cả lớp làm bài sau đó nhận xét bài làm của bạn. Học sinh làm vào vở Nhận xét Học sinh thảo luận nhóm 3 phút 1 Hs đại diện 1 nhóm trình bày kết quả trên bản 2. Chia hai số hữu tỉ Với (y0) ? Tính a) b) Bài tập 11(SGK-12) Hoạt động 3: Chú ý Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Gv giới thiệu chú ý (SGK- 11) Học sinh đọc chú ý. -Tỉ số 2 số x và y với xQ; yQ (y0) -Phân số (aZ, bZ, b0) * Chú ý: SGK * Ví dụ: Tỉ số của hai số -5,12 và 10,25 là hoặc -5,12:10,25 -Tỉ số của hai số hữu tỉ x và y (y0) là x:y hay V. Củng cố: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng - Nêu cách nhân, chia hai số hữu tỉ ? - Thế nào là tỉ số của hai số hữu tỉ ? - Bài tập 13a,c(SGK-12) - HS nêu nhân, chia hai số hữu tỉ và thế nào là tỉ số của hai số hữu tỉ Kết quả: a) c) VI. Hướng dẫn học ở nhà: - Nắm vững quy tắc nhân chia số hữu tỉ. ôn tập giá trị tuyệt đối của số nguyên. - Làm các bài tập 12,13, 14,15, 16 (SGK-12, 13). Hướng dẫn bài 15 - Lưu ý xét kĩ đặc điểm của đề bài, áp dụng các tính chất của phép toán để làm bài. - Làm bài tập 10,14, 16 (SBT) + ôn lại giá trị tuyệt đối của số nguyên, quy tắc cộng, trừ, nhân, chia số thập phân, cách viết phân số dưới dạng số thập phân và ngược lại. (lớp 5 và 6). Biểu diễn số hữu tỉ trên trục số. Ngày soạn : 26/08/2012 Tiết: 4 Ngày dạy : 27/08/2012 Giá trị tuyệt đối của một số hữu tỉ. Cộng, trừ, nhân, chia số thập phân I, Mục tiêu: Kiến thức: - Hs biết được khái niệm giá trị tuyệt đối của một số hữu tỉ . - Xác định được giá trị tuyệt đối của một số hữu tỉ . 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng cộng trừ nhân chia số hữu tỉ, số thập phân.Vận dụng tính chất của phép toán để tính toán một cách hợp lí. 3. Thái độ: - Rèn tính cẩn thận ,chính xác. II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh: GV:Bảng phụ ghi bài tập ?1 , bài tập 19, ghi bài tập giải thích cách cộng trừ, nhân, chia số thập phân thông qua phân số thập phân. hình vẽ trục số để ôn lại giá trị tuyệt đối của số hữu tỉ. HS: + ôn lại giá trị tuyệt đối của số nguyên, quy tắc cộng, trừ, nhân, chia số thập phân, cách viết phân số dưới dạng số thập phân và ngược lại. (lớp 5 và 6). Biểu diễn số hữu tỉ trên trục số. + sgk, làm bt, đọc trước bài, bảng nhóm III, Kiểm tra bài cũ: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng - HS 1: a) giá trị tuyệt đối của số nguyên a là gì? b) Tìm: Tìm x, biết: - HS 2: Biểu diễn các số hữu tỉ sau trên trục số: - Gv: nhận xét-ghi điểm Hai Hs lên bảng làm IV, Tiến trình giảng bài mới: Hoạt động1 : Giá trị tuyệt đối của một số hữu tỉ Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng - Nhắc lại khái niệm giá trị tuyệt đối của một số nguyên? - Gv khẳng định GTTĐ của số hữu tỉ cũng có khái niệm tương tự - Nêu khái niệm giá trị tuyệt đối của một số hữu tỉ? - Giáo viên treo bảng phụ nội dung ?1 Giáo viên ghi tổng quát. Lấy ví dụ. *Củng cố:Yêu cầu học sinh làm ?2 Giáo viên uốn nắn sửa chữa sai xót. Tìm x biết Có hai trường hợp * * Là khoảng cách từ điểm a (số nguyên) đến điểm 0 Cả lớp làm việc theo nhóm Đại diện nhóm báo cáo kq. Các nhóm nhận xét, đánh giá. Học sinh lấy ví dụ. Bốn học sinh lên bảng làm các phần a, b, c, d - Lớp nhận xét. Học sinh làm nháp 1HS làm bài trên bảng Nhận xét Học sinh làm bài vào vở HS làm bài trên bảng Nhận xét Giá trị tuyệt đối của một số hữu tỉ Giá trị tuyệt đối của một số hữu tỉ x, kí hiệu: là khoảng cáchn từ điểm x đến điểm 0 trên trục số ?1 Điền vào ô trống a. nếu x = 3,5 thì nếu x = thì b. Nếu x > 0 thì nếu x = 0 thì = 0 nếu x < 0 thì * Ta có: = x nếu x > 0 -x nếu x < 0 * Nhận xét: "xQ ta có ?2 Tìm biết vì *Ví dụ: Tìm x, biết: . Ta có : hoặc * Vậy hoặc Hoạt động2 : Cộng, trừ, nhân, chia số thập phân Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Giáo viên cho một số thập phân. Khi thực hiện phép tính các số hữu tỉ là số thập phân người ta làm như thế nào? - Giáo viên: ta cũng có thể làm tương tự số nguyên. Y/c học sinh làm ?3 Giáo viên chốt lại cách làm *Củng cố: - Bài tập 17.2) - bài tập 19/15 sgk (đưa bài 15 trên bảng phụ) - áp dụng làm BT 20/15 sgk Học sinh quan sát - Cả lớp suy nghĩ trả lời - Học sinh phát biểu : + Ta viết chúng dưới dạng phân số . - Lớp làm nháp - Hai học sinh lên bảng làm. Nhận xét, bổ sung a) tương tự bài còn lại hs giải thích cách làm của hai bạn: Hùng và Liên hai HS lên bảng cả lớp làm vào vở. Kết quả: a) 4,7 b)0 ;c) 3,7 d) -28 2. Cộng, trrừ, nhân, chia số thập phân: (sgk) * Ví dụ: a) (-1,13) + (-0,264) = -() = -(1,13+0,64) = -1,394 b) (-0,408):(-0,34) = + () = (0,408:0,34) = 1,2 ?3: Tính a) -3,116 + 0,263 = -() = -(3,116- 0,263) = -2,853 b) (-3,7).(-2,16) = +() = 3,7.2,16 = 7,992 V, Hướng dẫn học ở nhà: - Học thuộc định nghĩa và công thức xác định giá trị tuyệt đối của số hữu tỉ, ôn lại so sánh hai số hữu tỉ. - Làm bài 21,22, 24 SGK 24, 27, 28, 29 SBT. - HD 29: Trước hết tính a, rồi thay vào biểu thức Ngày soạn : 30/08/2012 Tiết 5: Ngày soạn : 31/08/2012 Luyện tập I, Mục tiêu: Kiến thức: - Củng cố lại cho HS giá trị tuyệt đối của một số hữu tỉ , các phép toán cộng trừ nhân chia số thập phân 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng cộng trừ nhân chia số thập phân , so sánh số hữu tỉ, tính giá trị biểu thức, tìm x (đẳng thức có chứa dấu giá trị tuyệt đối), kĩ năng vận dụng tính chất của phép toán một cách hợp lí 3. Thái độ - Rèn tính chủ động, tích cực, độc lập tư duy. II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh: GV: Bảng phụ ghi bài tập HS: Làm trước bt, bảng phụ, máy tính III, Kiểm tra bài cũ: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Gv đưa ra bài tập Yêu cầu 3 Hs lên bảng thực hiện Gv chốt lại.... Ba Hs lên bảng làm Các hs khác nhận xét 1, Tìm x biết: 2, Tính: 3, Tính nhanh: IV, Tiến trình giảng bài mới: Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Hoạt động : Tổ chức luyện tập Gv yêu cầuHs đọc bài... Yêu cầu của bài là gì? Với yêu cầu đó ta làm như thế nào? Gv chốt lại: Các phân số bằng nhau biểu diễn cùng một số hữu tỉ. Gv yêu cầuHs đọc bài... Yêu cầu của bài là gì? Với yêu cầu đó ta làm như thế nào? Yêu cầu các nhóm khác nhận xét. Yêu cầu học sinh đọc đề bài Nêu quy tắc phá ngoặc? Làm bài ? Nhận xét ? Gv chốt lại... Yêu cầu học sinh đọc đề bài. Nếu tìm a? Ta phải xét mấy trường hợp? Tính giá trị của M với mỗi giá trị của a Bài 25/16 sgk a) những số nào có giá trị tuyệt đố bằng 2,3 b) chuyển vế -1/3 sang vế phải rồi xét hai trường hợp tương tự như bài a) - BT thêm : c) HD : do Nên khi 2 biểu thức trong giá trị tuyệt đối bằng 0 Đọc bài Hs đứng tại chỗ nêu cách làm. Một hs lên bảng làm Các học sinh khác nhận xét. Đọc bài Hs đứng tại chỗ nêu cách làm. Hs hoạt động theo nhóm Ba hs đại diện cho ba nhóm lên bảng thực hiện. Các nhóm khác nhận xét. HS làm bài vào vở 2 HS trình bày kết quả trên bảng Nhận xét HS làm bài vào vở 1HS trình bày kết quả trên bảng Nhận xét 2,3 và -2,3 => x-1,7=2,3 hoặc x-1,7=-2,3 1 hs lên bảng 1 hs lên bảng Bài 21(SGK- 15) Vậy các phân số , , biểu diễn cùng một số hữu tỉ. Các phân số , biểu diễn cùng một số hữu tỉ. Dạng : so sánh số hữu tỉ: Bài 23 (SGK-16) a, Ta có < 1< 1,1. Vậy < 1,1 b, Có -500< 0< 0,001. Vậ -500< 0,001. c, Có Dạng: Thực hiện phép tính Bài 24(Sgk- 16) Dạng: Tính giá trị của biểu thức Bài tập 29 (tr8 - SBT ) * Nếu a= 1,5; b= -0,5 M= 1,5+ 2.1,5. (-0,75)+ 0,75 = * Nếu a= -1,5; b= -0,75 M= -1,5+ 2.(-1,75).(-0,75)+0,75 Dạng: tìm x (đẳng thức có chức dấu giá trị tuyệt đối) Bài 25/16 sgk a) => x-1,7=2,3 hoặc x-1,7=-2,3 *) x-1,7=2,3 =>x = 2,3 +1,7 = 4 *) x-1,7=-2,3 => x = -2,3 +1,7 = -0,6 =>hoặc c) => x-1,5 = 0 và 2,5 – x = 0 x = 1,5 và x= 2,5 V, Hướng dẫn học ở nhà: Xem lại các bài tập đã chữa Làm bài : 22, 25, 27SGK 32, 34 SBT - Ôn tập: định nghĩa luỹ thừa bậc n của a. Nhân, chia hai luỹ thừa cùng cơ số (toán 6)