Giáo án Toán học 8 - Tiết 4 đếm tiết 26 - Trường THCS Nguyễn Bỉnh Khiêm

Ngaøy soaïn : 26 – 01 – 08 §4 PHÖÔNG TRÌNH TÍCH Tuaàn 21 Ngaøy giaûng: 28 – 01 – 08 Tieát 45 I. MUÏC TIEÂU : - Hoïc sinh caàn naém vöõng : Khaùi nieäm vaø phöông phaùp giaûi phöông trình tích (daïng coù hai hay ba nhaân töû baäc nhaát) - OÂn taäp caùc phöông phaùp phaân tích ña thöùc thaønh nhaân töû, nhaát laø kó naêng thöïc haønh. II. CHUAÅN BÒ : 1. GV : - Thöôùc keû, phaán maøu, SGK, SBT, baûng phuï 2. HS: - Thöïc hieän höôùng daãn tieát tröôùc, baûng nhoùm III. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC: Hoaït ñoäng 1: Kieåm tra baøi cuõ : HS1 : Giaûi baøi ?1 : Phaân tích ña thöùc P(x) = (x2 - 1) + (x + 1)(x - 2) thaønh nhaân töû Ñaùp aùn : Keát quaû : (x+1)(2x - 3) Hoaït ñoäng cuûa Giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa Hoïc sinh Kieán thöùc Hoaït ñoäng 2: 1) Phöông trình tích vaø caùch giaûi : GV : Haõy nhaän daïng caùc phöông trình sau : a) x(5+x) = 0 b) (x + 1)(2x - 3) = 0 c) (2x - 1)(x + 3)(x+9) = 0 GV giôùi thieäu caùc pt treân goïi laø pt tích GV yeâu caàu HS laøm baøi ?2 (baûng phuï) GV yeâu caàu HS giaûi pt : (2x - 3)(x + 1) = 0 GV goïi HS nhaän xeùt vaø söûa GV goïi HS neâu daïng toång quaùt cuûa phöông trình tích Muoán giaûi phöông trình daïng A(x) B(x) = 0 ta laøm theá naøo ? HS Traû lôøi : a); b) ; c) VT laø moät tích, VP baèng 0 HS : nghe GV giôùi thieäu vaø ghi nhôù Tích baèng 0 Phaûi baèng 0 AÙp duïng tính chaát baøi ?2 ñeå giaûi - Moät vaøi HS nhaän xeùt HS : neâu daïng toång quaùt cuûa phöông tình tích. HS : Neâu caùch giaûi nhö SGK tr 15 Ví duï 1 : a) x(5+x) = 0 b) (x + 1)(2x - 3) = 0 laø caùc phöông trình tích Giaûi phöông trình : (2x - 3)(x + 1) = 0 Vaäy pt ñaõ cho coù hai nghieäm : x = 1,5 vaø x = -1 Ta vieát : S = {1,5; -1} Toång quaùt : Phöông trình tích coù daïng A(x).B(x) = 0 A(x)B(x) = 0 Û A(x) =0 hoaëc B(x) = 0 Vaø ta giaûi 2 pt A(x) = 0 vaø B(x) = 0, roài laáy taát caû caùc nghieäm cuûa chuùng. Hoaït ñoäng 3: 2) AÙp duïng GV ñöa ra ví duï 2: Giaûi pt: (x+1)(x+4)=(2-x)(2+x) GV yeâu caàu HS ñoïc baøi giaûi SGK tr 16 sau ñoù goïi 1 HS leân baûng trình baøy laïi caùch giaûi GV goïi HS nhaän xeùt : Trong ví duï 2 ta ñaõ thöïc hieän maáy böôùc giaûi ? neâu cuï theå töøng böôùc GV cho HS hoaït ñoäng nhoùm baøi ?3 Sau 3ph GV goïi ñaïi dieän moät nhoùm leân baûng trình baøy baøi laøm Goïi ñaïi dieän nhoùm traû lôøi Goïi ñaïi nhoùm khaùc nhaän xeùt GV nhaän xeùt ghi ñieåm GV ñöa ra ví duï 3 : giaûi phöông trình : 23 = x2 + 2x - 1 GV yeâu caàu HS caû lôùp gaáp saùch laïi vaø goïi 1HS leân baûng giaûi GV goïi HS nhaän xeùt baøi laøm cuûa baïn GV goïi 1 HS leân baûng laøm baøi ?4 1 HS : ñoïc ñeà baøi tröôùc lôùp HS : ñoïc baøi giaûi tr 16 SGK trong 2ph 1 HS : leân baûng trình baøy baøi laøm 1 HS nhaän xeùt HS : Neâu nhaän xeùt SGK trang 16 HS : hoaït ñoäng theo nhoùm Ñaïi dieän moät nhoùm leân baûng trình baøy baøi laøm Sau khi ñoái chieáu baøi laøm cuûa nhoùm mình, ñaïi dieän nhoùm nhaän xeùt baøi laøm cuûa baïn. HS : gaáp saùch laïi vaø caû lôùp quan saùt ñeà baøi treân baûng. 1 HS leân baûng giaûi Moät vaøi HS nhaän xeùt baøi laøm cuûa baïn 1 HS : leân baûng giaûi pt (x3 + x2) + (x2 + x) = 0 Û x2 (x + 1) + x (x+1) = 0 Û (x + 1)(x2 + x) = 0 Û (x + 1) x (x + 1) = 0 Û x (x+1)2 = 0 Û x = 0 hoaëc x = - 1 Vaäy S = {0 ; -1} Ví duï 2 : Giaûi pt : (x+1)(x+4)=(2 - x)(2 + x) Û(x+1)(x+4) -(2-x)(2+x) = 0 Û x2 + x + 4x + 4 - 22 + x2 = 0 Û 2x2 + 5x = 0 Û x(2x+5) = 0 Û x = 0 hoaëc 2x + 5 = 0 1) x = 0 2) 2x+5 = 0 Û x = -2,5 Vaäy : S = {0 ; -2,5} Nhaän xeùt : “SGK tr 16” Baûng nhoùm : giaûi pt : (x-1)(x2 + 3x - 2) - (x3-1) = 0 Û(x-1)[(x2+3x-2)-(x2+x+1)]=0 Û (x - 1)(2x -3 )= 0 Û x - 1 = 0 hoaëc 2x-3 =0 Ûx = 1 hoaëc x = Vaäy S = {1 ; } Ví duï 3 : Giaûi pt 23 = x2 + 2x - 1 Û 2x3 - x2 - 2x + 1 = 0 Û (2x3 - 2x) - (x2 - 1) = 0 Û 2x(x2 - 1) - (x2- 1) = 0 Û(x2 - 1)(2x - 1) = 0 Û (x+1)(x-1)(2x-1) = 0 Ûx+1 = 0 hoaëc x - 1 = 0 hoaëc 2x - 1 = 0 1/ x + 1 = 0 Û x = -1 ; 2/ x - 1 = 0 Û x = 1 3/ 2x -1 = 0 Û x = 0,5 Vaäy : S {-1 ; 1 ; 0,5} Hoaït ñoäng 4: Luyeän taäp, cuûng coá : Baøi taäp 21(a) GV goïi 1 HS leân baûng giaûi Baøi taäp 21 (a) GV goïi HS nhaän xeùt Baøi taäp 22 (b, c) : GV cho HS hoaït ñoäng theo nhoùm Nöûa lôùp laøm caâu (b), Nöûa lôùp laøm caâu (c) GV goïi ñaïi dieän moãi nhoùm leân baûng trình baøy baøi laøm GV goïi HS khaùc nhaän xeùt 1 HS leân baûng giaûi baøi 21a Moät HS nhaän xeùt baøi laøm cuûa baïn HS : Hoaït ñoäng theo nhoùm Ñaïi dieän moãi nhoùm leân baûng trình baøy baøi laøm Moät vaøi HS khaùc nhaän xeùt baøi laøm cuûa töøng nhoùm a) (3x - 2)(4x + 5) = 0 Û 3x - 2 = 0 hoaëc 4x + 5 = 0 Û x = hoaëc x = - S = { ; -} Baøi taäp 22 (b, c) Baûng nhoùm : b) (x2 - 4)+(x -2)(3-2x) = 0 Û (x - 2)(5 - x) = 0 Û x = 2 hoaëc x = 5 Vaäy S = {2 ; 5} c) x3 - 3x2 + 3x - 1 = 0 Û (x - 1)3 = 0 Û x = 1 Vaäy S = {1} Hoaït ñoäng 5: Höôùng daãn hoïc ôû nhaø : - Naém vöõng phöông phaùp giaûi phöông trình tích. - Laøm caùc baøi taäp 21 (b, c, d) ; 22 (e, f) ; 23 ; 24 ; 25 tr 17 SGK Ngaøy soaïn : 28 – 01 – 08 LUYEÄN TAÄP Tuaàn 21 Ngaøy giaûng: 29 – 01 – 08 Tieát 46 I. MUÏC TIEÂU : - Thoâng qua heä thoáng baøi taäp, tieáp tuïc reøn luyeän kyõ naêng giaûi phöông trình tích, ñoàng thôøi reøn luyeän cho HS bieát nhaän daïng baøi toaùn vaø phaân tích ña thöùc thaønh nhaân töû II. CHUAÅN BÒ : 1. GV: - SGK, SBT, baûng phuï ghi saün caùc baøi taäp 2. HS: - Thöïc hieän höôùng daãn tieát tröôùc, baûng nhoùm III. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC Hoaït ñoäng 1: Kieåm tra baøi cuõ : Giaûi caùc phöông trình : HS1 : a) 2x(x- 3) + 5(x - 3) = 0 ; b) (4x + 2)(x2 + 1) = 0 HS2 : c) (2x - 5)2 - (x + 2)2 = 0 ; d) x2 - x -(3x - 3) = 0 Ñaùp aùn : Keát quaû : a) S = {3 ; -2,5} ; b) S = {-; } c) S = {1 ; 7} ; d) S = {1 ; 3} Hoaït ñoäng cuûa Giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa Hoïc sinh Kieán thöùc Hoaït ñoäng 2: Luyeän taäp Baøi 23 (b,d)tr 17 SGK GV goïi 2 HS ñoàng thôøi leân baûng söûa baøi taäp 23 (b, d) Goïi HS nhaän xeùt baøi laøm cuûa baïn vaø boå sung choã sai soùt GV yeâu caàu HS choát laïi phöông phaùp baøi (d) Baøi 24 (c, d) tr 17 SGK GV tieáp tuïc goïi 2 HS khaùc leân baûng söûa baøi taäp 24 (c, d) tr 17 SGK Goïi HS nhaän xeùt baøi laøm cuûa baïn vaø boå sung choã sai soùt : Baøi (d) muoán phaân tích ña thöùc thaønh nhaân töû ta duøng phöông phaùp gì ? 2 HS leân baûng HS1 : baøi b HS2 : baøi d Moät vaøi HS nhaän xeùt baøi laøm cuûa baïn HS : Neâu phöông phaùp : - Quy ñoàng maãu ñeå khöû maãu - Ñaët nhaân töû chung ñeå ñöa veà daïng phöông trình tích. 2 HS leân baûng HS1 : caâu c, HS2 : caâu d. Moät vaøi HS nhaän xeùt baøi laøm cuûa baïn Traû lôøi : Baøi (d) duøng phöông phaùp taùch haïng töû ñeå phaân tích ña thöùc thaønh nhaân töû1 b)0,5x(x - 3)=(x-3)(1,5x-1) Û 0,5x(x-3)-(x-3)(1,5x-1) =0 Û (x - 3)(0,5x - 1,5x+1) = 0 Û (x - 3)( - x + 1) = 0 Û x - 3 = 0 hoaëc 1 - x = 0 S = {1 ; 3} d) x - 1 – x (3x - 7) =0 Û (3x - 7)- x (3x - 7) = 0 Û (3x - 7)(1 - x) = 0 S = {1 ; } c) 4x2 + 4x + 1 = x2 Û (2x + 1)2 - x2 = 0 Û (3x + 1)(x + 1) = 0 Û 3x + 1 = 0 hoaëc x+1= 0 Vaäy S = {-; -1} d) x2 - 5x + 6 = 0 Û x2 - 2x - 3x + 6 = 0 Û x(x - 2) - 3 (x - 2) = 0 Û (x - 2)(x - 3) = 0 Vaäy S = {2 ; 3} Baøi 25 (b) tr 17 SGK : GV goïi 1HS leân baûng giaûi baøi taäp 25 (b) Goïi HS nhaän xeùt baøi laøm cuûa baïn vaø boå sung choã sai soùt HS leân baûng giaûi baøi taäp 25 (b) Moät vaøi HS nhaän xeùt baøi laøm cuûa baïn Baøi 25 (b) tr 17 SGK : b) (3x-1)(x2+2) = (3x-1)(7x-10) Û (3x -1)(x2 + 2-7x+10) = 0 Û (3x - 1)(x2-7x + 12) = 0 Û (3x - 1)(x2-3x-4x+12) = 0 Û (3x - 1)(x - 3)(x - 4) = 0 Vaäy S = {; 3 ; 4} Hoaït ñoäng 3 : Toå chöùc troø chôi GV toå chöùc troø chôi nhö SGK : Boä ñeà maãu Ñeàsoá 1 : Giaûi phöông trình 2(x - 2) + 1 = x - 1 Ñeà soá 2 : Theá giaù trò cuûa x (baïn soá 1 vöøa tìm ñöôïc) vaøo roài tìm y trong phöông trình (x + 3)y = x + y Ñeà soá 3 : Theá giaù trò cuûa y (baïn soá 2 vöøa tìm ñöôïc) vaøo roài tìm x trong pt Ñeà soá 4 : Theá giaù trò cuûa x (baïn soá 3 vöøa tìm ñöôïc) vaøo roài tìm t trong pt z(t2-1) = (t2+t), vôùi ñieàu kieän t > 0 Moãi nhoùm goàm 4 HS HS1 : ñeà soá 1 HS2 : ñeà soá 2 HS3 : ñeà soá 3 HS4 : ñeà soá 4 Caùch chôi : Khi coù hieäu leänh, HS1 cuûa nhoùm môû ñeà soá 1, giaûi roài chuyeån giaù trò x tìm ñöôïc cho HS2 cuûa nhoùm mình. HS2 môû ñeà soá 2 thay giaù trò x vöøa nhaän töø HS1 vaøo giaûi pt ñeå tìm y, roài chuyeån ñaùp soá cho HS3 HS3 cuõng laøm töông töï . . . HS4 chuyeån giaù trò tìm ñöôïc cuûa t cho giaùm khaûo (GV). Nhoùm naøo noäp keát quaû ñuùng ñaàu tieân thì thaéng cuoäc Keát quaû boä ñeà Ñeà soá 1 : x = 2 Ñeà soá 2 : y = Ñeà soá 3 : z = Ñeà soá 4 : t = 2 Chuù yù : Ñeà soá 4 ñieàu kieän cuûa t laø t > 0 neân giaù trò t = -1 bò loaïi Hoaït ñoäng 4. Höôùng daãn hoïc ôû nhaø : - Xem laïi caùc baøi ñaõ giaûi. - Laøm baøi taäp 30 ; 33 ; 34 SBT tr 8 - OÂn ñieàu kieän cuûa bieán ñeå giaù trò phaân thöùc xaùc ñònh, ñònh nghóa hai phöông trình töông ñöông Ngaøy soaïn : 12 – 02 – 08 §5 PHÖÔNG TRÌNH CHÖÙA AÅN ÔÛ MAÃU (Tieát 1) Tuaàn 22 Ngaøy giaûng: 12 – 02 – 08 Tieát 47 I. MUÏC TIEÂU : - HS naém vöõng : Khaùi nieäm ñieàu kieän xaùc ñònh cuûa moät phöông trình, caùch tìm ñieàu kieän xaùc ñònh (vieát taét laø ÑKXÑ) cuûa phöông trình. - HS naém vöõng caùch giaûi phöông trình chöùa aån ôû maãu, caùch trình baøy baøi chính xaùc, ñaëc bieät laø böôùc tìm ÑKXÑ cuûa phöông trình vaø böôùc ñoái chieáu vôùi ÑKXÑ cuûa phöông trình ñeå nhaän nghieäm II. CHUAÅN BÒ : 1. GV: - Baûng phuï ghi baøi taäp, caùch giaûi pt chöùa aån ôû maãu 2. HS: - Thöïc hieän höôùng daãn tieát tröôùc, baûng nhoùm, oân taäp ñieàu kieän cuûa bieán ñeå giaù trò cuûa phaân thöùc xaùc ñònh, ñònh nghóa hai phöông trình töông ñöông. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC Hoaït ñoäng 1: Kieåm tra baøi cuõ : HS1 : - Phaùt bieåu ñònh nghóa hai phöông trình töông ñöông - Giaûi phöông trình : x3 + 1 = x(x+1) Ñaùp aùn : x3 + 1 = x(x+1) Û (x+1)(x2-x +1) - x(x+1) = 0 Û (x+1)(x2-x+1-x)=0 Û (x+1)(x-1)2 = 0 Û x+1 = 0 hoaëc x - 1 = 0 Û x = - 1 hoaëc x = 1. Vaäy S = {-1 ; 1} Hoaït ñoäng cuûa Giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa Hoïc sinh Kieán thöùc Hoaït ñoäng 2: 1) Ví duï môû ñaàu : GV ñöa ra phöông trình x+ Ta chöa bieát caùch giaûi phöông trình daïng naøy, vaäy ta thöû giaûi baèng phöông phaùp ñaõ bieát xem coù ñöôïc khoâng ? Ta bieán ñoåi nhö theá naøo ? x = 1 coù phaûi laø nghieäm cuûa phöông trình hay khoâng vì sao? Ghi phöông trình vaøo vôû Chuyeån caùc bieåu thöùc chöùa aån sang moät veá x+ Thu goïn : x = 1 HS : x = 1 khoâng phaûi laø nghieäm cuûa phöông trình vì taïi x = 1 giaù trò phaân thöùc khoâng xaùc ñònh Giaûi phöông trình : x+ Û x+ Thu goïn ta ñöôïc : x = 1 - Giaù trò x = 1 khoâng phaûi laø nghieäm cuûa phöông trình treân vì taïi x = 1 phaân thöùc khoâng xaùc ñònh Hoaït ñoäng 3: 2) Tìm ñieàu kieän xaùc ñònh cuûa moät phöông trình : ÑKXÑ cuûa phöông trình laø gì? Ví duï 1 : Tìm ÑKXÑ cuûa moãi pt sau: a) . ÑKXÑ: x - 2 ¹ 0 x ¹ 2 b) ÑKXÑ: x – 1¹ 0 vaø x+2¹ 0 x ¹ 1 vaø x ¹ -2 GV yeâu caàu HS laøm baøi ?2 a) b) - x Ñieàu kieän xaùc ñònh cuûa phöông trình (vieát taét laø ÑKXÑ) laø ñieàu kieän cuûa aån ñeå taát caû caùc maãu trong phöông trình ñeàu khaùc 0 HS ghi ví duï 1 ÑKXÑ cuûa phöông trình laø : x ¹ 1 vaø x ¹ - 2 a) ÑKXÑ cuûa phöông trình a) laø : x ¹ ± 1 b) ÑKXÑ cuûa phöông trình b) laø: x ¹ 2 Ñieàu kieän xaùc ñònh cuûa phöông trình (vieát taét laø ÑKXÑ) laø ñieàu kieän cuûa aån ñeå taát caû caùc maãu trong phöông trình ñeàu khaùc 0 Ví duï 1 : a) Vì x - 2 = 0 x = 2 ÑKXÑ: x ¹ 2 b) ÑKXÑ: x ¹ 1 vaø x ¹ -2 Hoaït ñoäng 4: 3) Giaûi phöông trình chöùa aån ôû maãu : GV ñöa ra Ví duï 2 : Giaûi PT (1) Haõy tìm ÑKXÑ phöông trình ? Haõy quy ñoàng maãu hai veá cuûa phöông trình roài khöû maãu Khi khöû maãu coù töông ñöông khoâng GV yeâu caàu HS sau khi khöû maãu, tieáp tuïc giaûi phöông trình theo caùc böôùc ñaõ bieát x = - coù thoûa maõn ÑKXÑ cuûa phöông trình hay khoâng ? GV : Vaäy ñeå giaûi moät phöông trình coù chöùa aån ôû maãu ta phaûi laøm qua nhöõng böôùc naøo ? HS : ñoïc ví duï 2 HS : ÑKXÑ phöông trình laø x ¹ 0 vaø x ¹ 2 Þ 2(x- 2)(x+2)= x (2x+3) HS traû lôøi … Û 2(x2-4) = 2x2 + 3x Û 2x2 - 8 = 2x2 + 3x Û 2x2 - 2x2 - 3x = 8 Û -3x = 8 Û x = - x = - thoûa maõn ÑKXÑ. HS Traû lôøi : quan boán böôùc nhö SGK HS ñoïc “Caùch giaûi pt chöùa aån ôû maãu” Ví duï 2 : giaûi phöông trình (1) - ÑKXÑ cuûa phöông trình laø : x ¹ 0 vaø x ¹ 2 (1) Û Þ2(x- 2)(x+2)= x (2x+3) Û 2(x2-4) = 2x2 + 3x Û 2x2 - 8 = 2x2 + 3x Û 2x2 - 2x2 - 3x = 8 Û -3x = 8 Û x = - (thoûa maõn ÑKXÑ)Vaäy taäp nghieäm cuûa phöông trình (1) laø S = * Caùch giaûi phöông trình chöùa aån ôû maãu : SGK trg 21 Hoaït ñoäng 5: Luîeän taäp, cuûng coá Baøi 27 tr 22 SGK Giaûi phöông trình = 3 Tìm ÑKXÑ cuûa phöông trình ? GV yeâu caàu HS tieáp tuïc giaûi phöông trình GV goïi HS nhaän xeùt HS ghi ñeà vaøo vôû HS Traû lôøi : ÑKXÑ cuûa phöông trình laø x ¹ - 5 HS leân baûng tieáp tuïc laøm 1 HS nhaän xeùt Giaûi = Þ 2x - 5 = 3x + 15 Û 2x - 3x =15 + 5 Û x = 20 Û x = - 20 (thoûa maõn KXÑ). Vaäy taäp nghieäm cuûa phöông trình S = {- 20} Hoaït ñoäng 6: Höôùng daãn hoïc ôû nhaø : - Naém vöõng ÑKXÑ cuûa phöông trình laø ñieàu kieän cuûa aån ñeå taát caû caùc maãu cuûa phöông trình khaùc 0 - Naém vöõng caùc böôùc giaûi phöông trình chöùa aån ôû maãu, chuù troïng böôùc 1 (tìm ÑKXÑ) vaø böôùc 4 (ñoái chieáu ÑKXÑ, keát luaän) - Baøi taäp veà nhaø soá 27(b, c, d), 28 (a, b) tr 22 SGK Ngaøy soaïn : 12 – 02 – 08 §5 PHÖÔNG TRÌNH CHÖÙA AÅN ÔÛ MAÃU (Tieát 2) Tuaàn 22 Ngaøy giaûng: 13 – 02 – 08 Tieát 48 I. MUÏC TIEÂU : - Cuûng coá cho HS kyõ naêng tìm ÑKXÑ cuûa phöông trình, kyõ naêng giaûi phöông trình coù chöùa aån ôû maãu. - Naâng cao kyõ naêng : Tìm ñieàu kieän ñeå giaù trò cuûa phaân thöùc ñöôïc xaùc ñònh, bieán ñoåi phöông trình vaø ñoái chieáu vôùi ÑKXÑ cuûa phöông trình ñeå nhaän nghieäm II. CHUAÅN BÒ : 1. GV : - Baûng phuï ghi baøi taäp, ghi caâu 2. HS : - Thöïc hieän höôùng daãn tieát tröôùc, baûng nhoùm III. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC: Hoaït ñoäng 1: Kieåm tra baøi cuõ : HS1 : - ÑKXÑ cuûa phöông trình laø gì ? (laø giaù trò cuûa aån ñeå taát caû caùc maãu thöùc trong phöông trình ñeàu khaùc 0) - Laøm baøi 27 (b) tr 22 SGK Ñaùp aùn : . ÑKXÑ : x ¹ 0 Suy ra : 2x2 - 12 = 2x2 + 3x Û - 3x = 12 Û x = - 4 (thoûa maõn ÑKXÑ) Vaäy taäp nghieäm cuûa phöông trình laø S = {-4} HS2 : - Neâu caùc böôùc giaûi phöông trình chöùa aån ôû maãu - Laøm baøi taäp 28 (a) SGK Ñaùp aùn : . ÑKXÑ : x ¹ 1 Suy ra 3x - 2 = 1 Û 3x = 3 Û x = 1 (khoâng thoûa maõn ÑKXÑ, loaïi). Vaäy phöông trình voâ nghieäm Hoaït ñoäng cuûa Giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa Hoïc sinh Kieán thöùc Hoaït ñoäng 2: 4) AÙp duïng Ví duï 3 : Giaûi PT Tìm ÑKXÑ cuûa phöông trình ? : Quy ñoàng maãu hai veá cuûa pt vaø khöû maãu GV goïi 1HS leân baûng tieáp tuïc giaûi phöôngtrình nhaän ñöôïc Phöông trình sau khi quy ñoàng maãu hai veá ñeán khi khöû maãu coù theå ñöôïc phöông trình môùi khoâng töông ñöông vôùi phöông trình ñaõ cho neân ta ghi : suy ra hoaëc duøng kyù hieäu “Þ” chöù khoâng duøng kyù hieäu “Û”. GV yeâu caàu HS laøm baøi ?3 : Giaûi phöông trình trong baøi ?2 a) b) - x Goïi HS nhaän xeùt baøi cuûa baïn GV nhaän xeùt vaø söûa sai (neáu coù) ÑKXÑ cuûa PT laø : Suy ra :x2+ x + x2-3x = 4x Û 2x2-2x-4x = 0 Û 2x2 - 6x = 0 Û 2x(x-3) = 0 Û x = 0 hoaëc x = 3 x = 0 (thoûa maõn ÑKXÑ) x = 3(khoâng thoûa maõn ÑKXÑ) Vaäy : S = {0} HS : caû lôùp laøm baøi ?3 2 HS leân baûng laøm HS1 : laøm caâu (a) HS2 : laøm caâu (b) b) - x ÑKXÑ : x ¹ 2 Û Þ 3 = 2x - 1 - x2 + 2x Û x2 - 4 x + 4 = 0 Û (x - 2)2 = 0 Û x - 2 = 0 Û x =2 (khoâng TM ÑKXÑ) Vaäy : S = Æ Ví duï 3: Giaûi phöông trình - ÑKXÑ : x ¹ -1 vaø x ¹ 3 Suy ra : x2+ x+ x2-3x = 4x Û 2x2-2x-4x = 0 Û 2x2 - 6x = 0 Û 2x(x-3) = 0 Û x = 0 hoaëc x = 3 x = 0 (thoûa maõn ÑKXÑ) x = 3(khoâng thoûa maõn ÑKXÑ) Vaäy : S = {0} Giaûi ?3 : a) ÑKXÑ : x ¹ ± 1 Û Þ x(x+1)=(x-1)(x+4) Ûx2 + x - x2 - 3x = 4 Û - 2x = - 4 Û x = 2 (TM ÑKXÑ) Vaäy S = {2} Hoaït ñoäng 3: Luyeän taäp, cuûng coá Baøi 36 tr 9 SBT : Ñeà baøi ñöa leân baûng phuï : Khi giaûi phöông trình : baïn Haø laøm nhö sau : Theo ñònh nghóa hai phaân thöùc baèng nhau ta coù : Û (2-3x)(2x+1) =(3x+2)(-x-3) Û - 6x2+x+2= -6x2 - 13x - 6 Û 14x = -8 Û x = - Vaäy phöông trình coù nghieäm : x = - Em haõy cho bieát yù kieán veà lôøi giaûi cuûa baïn Haø HS ñoïc ñeà baøi baûng phuï HS1 nhaän xeùt : - Baïn Haø ñaõ laøm thieáu böôùc : tìm ÑKXÑ cuûa pt vaø böôùc ñoái chieáu ÑKXÑ ñeå nhaän nghieäm. - Caàn boå sung : ÑKXÑ cuûa phöông trình laø : x ¹ - vaø x ¹ - vaø ñoái chieáu x = - thoûa maõn ÑKXÑ Vaäy x = - laø nghieäm cuûa phöông trình. Hs traû lôøi … Baøi giaûi : ÑKXÑ laø : -2x-3 ¹ 0 vaø 2x + 1 ¹ 0 x ¹ - vaø x ¹ - Þ (2-3x)(2x+1) = (3x+2)(-x-3) Û - 6x2+x+2= -6x2 - 13x - 6 Û 14x = -8 Û x = - (thoûa maõn ÑKXÑ). Vaäy taäp nghieäm cuûa phöông trình laø : S = {-} Hoaït ñoäng 4. Höôùng daãn hoïc ôû nhaø : - Naém vöõng 4 böôùc giaûi phöông trình chöùa aån ôû maãu - Baøi taäp veà nhaø soá 29, 30, 31 tr 23 SGK - Baøi soá 35, 37 tr 8, 9 SBT- Tieát sau luyeän taäp Ngaøy soaïn : 16 – 02 – 08 LUYEÄN TAÄP Tuaàn 23 Ngaøy giaûng: 18 – 02 – 08 Tieát 49 I. MUÏC TIEÂU : - Tieáp tuïc reøn luyeän kyõ naêng giaûi phöông trình coù chöùa aån ôû maãu vaø caùc baøi taäp ñöa veà daïg naøy. - Cuûng coá khaùi nòeâm hai phöông trình töông ñöông. ÑKXÑ cuûa phöông trình, nghieäm phöông trình. II. CHUAÅN BÒ : 1. GV : - Baûng phuï ghi ñeà baøi taäp. 2. HS : - Thöïc hieän höôùng daãn tieát tröôùc, baûng nhoùm , oân taäp caùc kieán thöùc lieân quan : ÑKXÑ cuûa phöông trình, hai quy taéc bieán ñoåi phöông trình, phöông trình töông ñöông III. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC: Hoaït ñoäng 1: Kieåm tra baøi cuõ : HS1 : - Khi giaûi phöông trình coù chöùa aån ôû maãu so vôùi phöông trình khoâng chöùa aån ôû maãu, ta caàn theâm nhöõng böôùc naøo ? Taïi sao ? Traû lôøi : + Ta caàn theâm hai böôùc laø : Tìm ÑKXÑ cuûa phöông trình vaø ñoái chieáu giaù trò tìm ñöôïc cuûa x vôùi ÑKXÑ ñeå nhaän nghieäm + Caàn laøm theâm caùc böôùc ñoù vì khi khöû maãu coù chöùa aån cuûa phöông trình coù theå ñöôïc phöông trình môùi khoâng töông ñöông vôùi phöông trình ñaõ cho - Laøm baøi 30(a) SGK. Giaûi phöông trình : (ÑKXÑ : x ¹ 2 . Keát quaû : S = Æ) HS2 : Chöõa baøi 30 (b) tr 23 SGK. Giaûi phöông trình : 2x - (ÑKXÑ : x ¹ - 3. Keát quaû : S = Hoaït ñoäng cuûa Giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa Hoïc sinh Kieán thöùc Hoaït ñoäng 2: Luyeän taäp : Baøi 29 tr 22 - 23 SGK (Ñeà baøi ñöa leân baûng phuï) GV yeâu caàu HS cho bieát yù kieán veà lôøi giaûi cuûa Sôn vaø Haø. : Vaäy giaù trò tìm ñöôïc x = 5 coù phaûi laø nghieäm cuûa phöông trình khoâng ? Baøi 31 (a, b) tr 23 SGK Giaûi caùc phöông trình a) b) HS caû lôùp xem kyõ ñeà baøi 29 HS : Caû hai baïn giaûi ñeàu sai vì thieáu ÑKXÑ cuûa phöông trình laø x ¹ 5 HS : Vì giaù trò tìm ñöôïc x = 5 phaûi loaïi vaø keát luaän laø phöông trình voâ nghieäm HS ñoïc ñeà baøi 2 HS leân baûng laøm HS1 : baøi a HS2 : baøi b Lôøi giaûi ñuùng = 5 Þ x2 - 5x = 5(x - 5) Û x2 - 5x = 5x - 25 Û x2 - 10x + 25 = 0 Û (x - 5)2 = 0 Þ x = 5 (khoâng TM ÑKXÑ Vaäy : S = Æ Baøi 31 (a, b) tr 23 SGK a) ÑKXÑ : x ¹ 1 Û GV goïi 2 HS leân baûng laøm GV ñi kieåm tra hoïc sinh laøm baøi taäp Goïi HS nhaän xeùt. GV nhaän xeùt ghi ñieåm. HS : caû lôùp laøm baøi taäp b) ÑKXÑ : x ¹ 1 ; x ¹ 2 ; x ¹ 3 Û Þ 3x-9+2x-4 = x -1 Û 4x = 12 Û x = 3 (khoâng TM ÑKXÑ) Vaäy phöông trình voâ nghieäm Û -2x2 + x + 1 = 2x2- 2x Û -4x2 + 3x + 1 = 0 Û 4x(1-x) + (1-x) = 0 Û (1-x) (4x+1) = 0 Ûx = 1 hoaëc x = - x=1 (khoâng TMÑKXÑ) x= - (TM ÑKXÑ) Vaäy : S = Baøi 32 tr 23 SGK GV yeâu caàu HS hoaït ñoäng theo nhoùm Nöûa lôùp laøm caâu a Nöûa lôùp laøm caâu b GV löu yù caùc nhoùm HS neân bieán ñoåi phöông trình veà daïng phöông trình tích, nhöng vaãn phaûi ñoái chieáu vôùi ÑKXÑ cuûa phöông trình ñeå nhaän nghieäm GV goïi ñaïi dieän 2 nhoùm trình baøy baøi giaûi vaø goïi HS khaùc nhaän xeùt GV choát laïi vôùi HS nhöõng böôùc caàn theâm cuûa vieäc giaûi phöông trình coù chöùa aån ôû maãu Baøi 32 tr 23 SGK HS hoaït ñoäng theo nhoùm : giaûi caùc phöông trình Baûng nhoùm a) (x2 + 1) ÑKXÑ : x ¹ 0 Û (x2+1)=0 Û (1-x2 - 1 ) = 0 Û ( -x2) = 0 Û + 2 = 0 hoaëc x = 0 Û x = - hoaëc x = 0 x = - (TM ÑKXÑ) x = 0 (Khoâng TM ÑKXÑ) Vaäy : S = b) ÑKXÑ x ¹ 0 Û=0 Û . . = 0 Û 2x (2+) = 0 Û x = 0 hoaëc x = - 1 x = 0 (khoâng TM ÑKXÑ) x = -1(TM ÑKXÑ) Vaäy : S = { -1} Ñaïi dieän hai nhoùm HS trình baøy baøi giaûi HS khaùc nhaän xeùt Hoaït ñoäng 3: Höôùng daãn hoïc ôû nhaø : - Xem laïi caùc baøi ñaõ giaûi - Baøi taäp veà nhaø : 33 tr 23 SGK - Baøi 38 ; 39 ; 40 tr 9 ; 10 SBT Höôùng daán baøi 33 SGK : Laäp phöông trình =2 - OÂn laïi caùch giaûi phöôhg trình ñöa veà daïng ax + b = 0 - Xem tröôùc baøi “giaûi baøi toaùn baèng caùch laäp phöông trình” Ngaøy soaïn : 18 – 02 – 08 §6 GIAÛI TOAÙN BAÈNG CAÙCH LAÄP PHÖÔNG TRÌNH (tieát1) Tuaàn 23 Ngaøy giaûng: 20 – 02 – 08 Tieát 50 I. MUÏC TIEÂU : - Hoïc sinh naém ñöôïc caùc böôùc giaûi baøi toaùn baèng caùch laäp phöông trình - Hoïc sinh bieát vaän duïng ñeå giaûi moät soá daïng toaùn baäc nhaát khoâng quaù phöùc taïp II. CHUAÅN BÒ : 1. GV : - SGK, baûng phuï ghi ñeà baøi taäp, toùm taét caùc böôùc giaûi baøi toaùn baèng caùch laäp phöông trình tr 25 SGK 2. HS : - Thöïc hieän höôùng daãn tieát tröôùc, baûng nhoùm III. TIEÁN TRÌNH DAÏY HOÏC: Hoaït ñoäng 1: Kieåm tra baøi cuõ : HS1 : - Haõy neâu caùc böôùc chuû yeáu ñeå giaûi phöông trình khoâng chöùa aån ôû maãu ñöa ñöôïc veà daïng ax + b = 0 HS traû lôøi coùba böôùc … Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa Hoïc sinh Kieán thöùc Hoaït ñoäng 2: 1) Bieåu dieãn moät ñaïi löôïng bôûi bieåu thöùc chöùa aån Ví duï 1 : Goïi vaän toác cuûa 1 oâ toâ laø x(km/h) Haõy bieåu dieãn quaõng ñöôøng oâ toâ ñi ñöôïc trong 5 giôø ? Neáu quaõng ñöôøng oâ toâ ñi ñöôïc laø 100km, thì thôøi gian ñi cuûa oâ toâ ñöôïc bieåu dieãn bôûi coâng thöùc naøo ? GV yeâu caàu HS laøm ?1 (Ñeà baøi ñöa leân baûng phuï) : Bieát thôøi gian vaø vaän toác, tính quaõng ñöôøng nhö theá naøo ? Goïi 1HS traû lôøi caâu a Bieát thôøi gian vaø quaõng ñöôøng. Tính vaän toác nhö theá naøo vaø goïi 1HS traû lôøi caâu b GV yeâu caàu HS laøm ?2 (Ñeà baøi ñöa leân baûng phuï) a) GV : Ví duï x = 12 Þ soá môùi baèng 512 = 500+12 Vaäy vieát theâm chöõ soá 5 vaøo beân traùi soá x, ta ñöôïc soá môùi baèng gì? b) : Vaäy vieát theâm chöõ soá 5 vaøo beân phaûi soá x, ta ñöôïc soá môùi baèng gì ? HS : Laø 5x (km) HS : Thôøi gian ñi quaõng ñöôøng 100km cuûa oâ toâ laø : (h) HS1 : Thôøi gian baïn Tieán taäp chaïy laø x ph, vaän toác trung bình laø 180m/ph thì quaõng ñöôøng Tieán chaïy ñöôïc laø 180x(m) HS2 : Quaõng ñöôøng Tieán chaïy laø 4500m, thôøi gian chaïy laø x(phuùt) thì vaän toác TB cuûa Tieán laø : (m/ph) HS : soá môùi baèng HS : Vieát theâm chöõ soá 5 beân traùi soá x, ta ñöôïc soá môùi baèng : 500 + x HS : Vieát theâm chöõ soá 5 vaøo beân phaûi soá x, ta ñöôïc soá môùi baèng 10x + 5 Ví du 1ï : goïi x (km/h) laø vaän toác cuûa moät oâ toâ khi ñoù quaõng ñöôøng oâ toâ ñi ñöôïc trong 5giôø laø : 5x (km) Thôøi gian ñeå oâ toâ ñi ñöôïc quaõng ñöôøng 100km laø :(h) Baøi ? 1 a) Bieåu thöùc bieåu thò quaõng ñöôøng Tieán chaïy ñöôïc trong xph laø 180x(m) b) Bieåu thöùc bieåu thò vaän toác trung bình cuûa Tieán trong xph laø : (m/ph) Baøi ? 2 Goïi x laø soá töï nhieân coù 2 chöõ soá a) Vieát theâm chöõ soá 5 vaøo beân traùi soá x ta coù bieåu thöùc: 500 + x b) Vieát theâm chöõ soá 5 vaøo beân phaûi soá x, ta coù bieåu thöùc: 10x+5 Hoaït ñoäng 3: Ví duï veà giaûi baøi toaùn baèng caùch laäp phöông trình : Ví duï 2 : (Baøi toaùn coå) GV noùi : Baøi toaùn yeâu caàu tính soá gaø, soá choù Tính soá chaân gaø ? Bieåu thò soá choù Tính soá chaân choù Caên cöù vaøo ñaâu laäp phöông trình baøi toaùn ? GV yeâu caàu HS töï giaûi phöông trình Goïi 1 HS leân baûng laøm x = 22 coù thoûa maõn caùc ñieàu kieän cuûa aån khoâng ? Ñeå giaûi PT ta coù nhöõng böôùc naøo? - Moät HS ñoïc ñeà baøi HS : Soá gaø+soá choù=36 con chaân gaø+chaân choù=100chaân Tính soá gaø ? soá cho? Goïi soá gaø laø x (con) ÑK: x nguyeân döông, x < 36 HS : 2x chaân Soá choù : 36 - x (con) Soá chaân choù laø : 4(36 - x) chaân Toång soá chaân laø 100, neân ta coù phöông trình : 2x + 4(36 - x) = 100 x = 22 thoûa maõn ñieàu kieän cuûa aån Ví duï 2: Baøi toaùn coå (SGKtrg24) - Goïi soá gaø laø x (con) ÑK: x laø soá nguyeân döông, x<36 - Soá chaân gaø laø 2x (chaân) - Soá choù laø 36 - x (con) - Soá chaân choù laø 4(36 -x) Toång soá chaân laø 100 Ta coù phöông trình : 2x + 4(36 - x) = 100 Û2x + 144 - 4x = 100 44 = 2x x = 22 x = 22 (thoûa maõn ñk cuûa aån) Vaäy soá gaø laø 22 (con) Þ soá choù laø 36 - 22 = 14(con) Caùc böôùc giaûi PT SGK trang 25 GV yeâu caàu HS laøm ?3 Giaûi baøi toaùn trong ví duï 2 baèng caùch choïn x laø soá choù Goïi 1 HS trình baøy mieäng böôùc laäp phöô