Giáo án Toán học lớp 7 - Tiết 27: Hàm số

Tuần : 15 Tiết : 29 §5. HÀM SỐ Ngày soạn: Ngày dạy: MỤC TIÊU : Kiến thức cơ bản. HS biết được khái niệm hàm số . Kĩ năng cơ bản. Nhận biết được đại lượng này có phải là HS của đại lượng kia hay không trong những cách cho cụ thể ( bằng bảng, bằng công thức) Tư duy. Tìm đuợc giá trị tương ứng của học hàm số biết giá trị cuả biến CHUẨN BỊ : GV : SGK , giáo án, phấn màu, Thước thẳng, bảng phụ ghi khái niệm và bài tập HS : SGK, xem trước bài ở nhà. PP :Nêu vấn đề, diễn giải. HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC : NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ: (5 ph) Thế nào là hai đại lượng tỉ lệ thuận? - Hãy điền các giá trị tương ứng của y vào bảng sau : x -3 -1 1 2 5 y -4 - GV nêu câu hỏi: - Gọi HS lên bảng trả lời câu hỏi. - HS còn lại làm vào tập. GV nhận xét - đánh giá- cho điểm -Viết công thức liên hệ giữa x và y theo bảng trên? - Lên bảng trả lời câu hỏi. -Nêu định nghĩa đại lượng tỉ lệ thuận - Làm BT áp dụng. x -3 -1 1 2 5 y 6 2 -2 -4 -10 - HS nhận xét: - y = -2x. Hoạt động 2: Giới thiệu bài mới: (1’) Hoạt động : Một số ví dụ về hàm số (15’) 1. Một số ví dụ về hàm số: Ví dụ 1: Nhiệt độ T (0C) tại các thời điểm t (giờ) trong cùng một ngày được cho trong bảng sau : t(h) 0 4 8 12 16 20 T(0C) 20 18 22 26 24 21 -Nhiệt độ cao nhất lúc 12 giờ trưa (260C)và thấp nhất lúc 4 giờ sáng ( 180C). Ví dụ 2: Khối lượng m (g) của một thanh kim loại đồng chất cĩ khối lượng riêng là 7,8 (g/cm3) tỉ lệ thuận với thể tích V (cm3) theo cơng thức: m = 7,8 V. GIẢI m = 7.8V m và V là hai đại lượng tỉ lệ thuận vì công thức có dạng : y = kx với k =7,8. V 1 2 3 4 m 7,8 15,6 23,4 31,2 Ví dụ 3: (SGK) GIÀI t = Quãng đường không đổi thì thời gian và vận tốc là hai đại lượng tỉ lệ nghịch vì công thức có dạng y = v 5 10 25 50 t 10 5 2 1 -Nhiệt độ T phụ thuộc vào sự thay đổi của thời gian t. - Với mỗi giá trị của thời điểm t chỉ xác định được một giá trị tương ứng của nhiệt độ T. * Nhận biết - Nhiệt độ T phụ thuộc vào sự thay đổi của thời gian t ( giờ). - Với mỗi giá trị của t ta luôn xác định được chỉ một giá trị tương ứng của T. - Ta nói T là hàm số của t. - Trong thực tiễn và trong toán học ta thường gặp các đại lượng thay đổi phụ thuộc vào sự thay đổi của các đại lượng khác - Cho HS đọc ví dụ (GV treo bảng phụ trang 62) - Theo bảng này, nhiệt độ trong ngày cao nhất khi nào? thấp nhất khi nào? - Cho HS đọc VD 2 - Hãy lập công thức tính khối lượng m của thanh kim loại đó -Công thức này cho ta biết m và V là hai đại lượng quan hệ như thế nào? - Hãy tính các giá trị tương ứng của m khi V = 1; 2; 3; 4 -Gọi HS đọc ví dụ 3 và tìm hiểu. - Một vật chuyển động đều trên quãng đường dài 50 km với vận tốc V (km/h). hãy tính thời gian t (h) của vật đó? -Công thức này cho ta biết với quãng đường không đổi, thời gian và vận tốc là hai đại lượng quan hệ như thế nào? - Hãy lập bảng giá trị tương ứng của t khi biết v= 5; 10; 25; 50 Qua ví dụ 1 Em có nhận xét gì? - Với mỗi thời điểm t, ta xác định đuợc mấy giá trị nhiệt độ T tương ứng? - Đọc ví dụ 1: -Theo bảng trên nhiệt độ cao nhất lúc 12 giờ trưa (260C)và thấp nhất lúc 4 giờ sáng ( 180C) - Đọc m = 7.8V m và V là hai đại lượng tỉ lệ thuận vì công thức có dạng y = kx với k =7,8 V 1 2 3 4 m 7,8 15,6 23,4 31,2 Quãng đường không đổi thì thời gian và vận tốc là hai đại lượng tỉ lệ nghịch vì công thức có dạng: y = v 5 10 25 50 t 10 5 2 1 -Nhiệt độ T phụ thuộc vào sự thay đổi của thời gian t - Với mỗi giá trị của thời điểm t chỉ xác định được một giá trị tương ứng của nhiệt độ T. Hoạt động 3: Khái niệm hàm số (15ph) 2. Khái niệm hàm số Nếu đại lượng y phụ thuộc vào đại lượng thay đổi x sao cho với mỗi giá trị của x ta luôn xác định được chỉ một giá trị tương ứng của y thì y được gọi là hàm số của x. Với x là biến * Chú ý Khi x thay đổi mà y luôn nhận một giá trị thì được gọi là hàm hằng Hàm số có thể được cho bằng công thức, bằng bảng - Khi y là hàm số của x ta có thể viết y = f(x), y = g(x)..... BT 24 trang 63 y = f(x) = 3x f(1) = 3.1= 3 f(-5)= 3.(-5) =-15 f(0)=3.0 = 0 y = f(x) = Qua các VD trên hãy cho biết đại lượng y được gọi là hàm số của đại lượng thay đổi x khi nào? GV treo bảng phụ (khái niệm hàm số) * lưu ý để y là hàm số của x cần có điều kiện sau: x và y đều là các số; Đại lượng y phụ thuộc vào đại lượng x; với mỗi giá trị của x chỉ tìm được 1 giá trị tương ứng của y - GV giới thiệu chú ý -Ở phần trả bài y = -2x có phải là hàm số hay không? Vì sao? -Cho HS quan sát bài tập 24 qua bảng phụ. Đối chiếu với 3 điều kiện của hàm số, cho biết y có phải là hàm số của x hay không ? - Xét hàm số: y = f(x)= 3x. Hãy tính f(1), f(-5), f(0) -Xét hàm số : y = f(x) = - Tính f(2) và f(-4) - Đại lượng y phụ thuộc vào đại lượng thay đổi x sao cho với mỗi giá trị của x ta luôn xác định được chỉ một giá trị tương ứng cuả y thì y được gọi là hàm số của x. - Tiếp nhận. y = -2x là hàm số vì ứng với mỗi giá trị của x chỉ có một giá trị của y -Nhìn vào bảng ta thấy 3 điều kiện của hàm số đều thoả mãn, vậy y là 1 hàm số của x. y = f(x) = 3x f(1) = 3.1 = 3 f(-5)= 3.(-5) =-15 f(0)=3.0= 0 y = f(x) = f(2)= f(-4)= Hoạt động 4: Củng cố (13 ph) a/ b/ x -3 -2 -1 2 y -4 -6 -12 36 24 6 x 4 4 9 16 y -2 2 3 4 Bt 25 trang 64 Cho hàm số y = f(x) = 3x2 +1 Tính f(, f(1), f(3) f= 3.+ 1 = 1 f(1) = 3.12 +1= 4 f(3) = 3.32+1=28 -GV treo bảng phụ đề BT - Cho bảng bên, đại lượng y có phải là hàm số của đại lượng x hay không? + x và y liên hệ thế nào ? công thức liên hệ ? - Cho HS quan sát bài tập 25 và tìm hiểu. Gọi 3 HS lần lượt lên bảng thực hiện. - Nhận xét kết quả thực hiện. a/ y là hàm số của x vì y phụ thuộc vào sự biến thiên của x, với mỗi giá trị của x ta chỉ có một giá trị tương ứng của y. +x và y là hai đại lượng tỉ lệ nghịch. nên x.y = 12. b/ y không phải là hàm số của x vì ứng với x = 4 có 2 giá trị tương ứng của y là 2 và -2. f= 3.+ 1 = 1 f(1) = 3.12 +1= 4 f(3) = 3.32+1=28 Hoạt động 5: Hướng dẫn về nhà (1 ph) - Nắm vững khaí niệm hàm số, vận dụng các điều kiện để y là một hàm số của x. - Làm các BT 27, 28 trang 64. - Tiết sau "luyện tập". - Nhận xét tiết học.