Giáo án Toán lớp 6 - Hình học - Tiết 1 đến tiết 14

TiÕt 1: §iÓm - §­êng th¼ng I- Môc tiªu: Häc sinh n¾m ®­îc h×nh ¶nh cña ®iÓm, h×nh ¶nh cña ®­êng th¼ng Häc sinh hiÓu ®­îc quan hÖ ®iÓm thuéc ®­êng th¼ng, ®iÓm kh«ng thuéc ®­êng th¼ng. RÌn kü n¨ng: VÏ ®iÓm, ®­êng th¼ng, ®Æt tªn ®iÓm, ®Æt tªn ®­êng th¼ng, kÝ hiÖu ®iÓm, kÝ hiÖu ®­êng th¼ng, sö dông kÝ hiÖu , . Quan s¸t c¸c h×nh ¶nh thùc tÕ II. ChuÈn bÞ: GV: B¶ng phô, th­íc. HS: Nghiªn cøu bµi míi. III. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 1. æn ®Þnh tæ chøc: 2. KiÓm tra : ( 2’) KiÓm tra dông cô häc tËp vµ triÓn khai ph­¬ng ph¸p häc tËp m«n to¸n. 3. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß Ghi b¶ng Ho¹t ®éng 1: Giíi thiÖu vÒ ®iÓm(10’) Yªu cÇu häc sinh tù nghiªn cøu sgk/103 Qua nghiªn cøu th«ng tin sgk cho biÕt c¸ch vÏ ®iÓm vµ ®Æt tªn ®iÓm? Quan s¸t h×nh 1 cho biÕt cã mÊy ®iÓm, ®äc tªn c¸c ®iÓm? Ba ®iÓm ë h×nh 1 gäi lµ ba ®iÓm ph©n biÖt. Quan s¸t h×nh 2 cho biÕt cã mÊy ®iÓm? §äc tªn c¸c ®iÓm? ë h×nh 2 ta cã hai ®iÓm A vµ C trïng nhau. H·y v· ba ®iÓm vµ ®Æt tªn cho chóng? Qua nghiªn cøu th«ng tin vÒ ®iÓm ta cÇn l­u ý ®iÒu g×? Mét ®iÓm cã lµ mét h×nh kh«ng? Chèt l¹i kiÕn thøc phÇn ®iÓm C¸ch vÏ: VÏ 1 dÊu chÊm nhá trªn giÊy hoÆc trªn b¶ng. §Æt tªn: Dïng ch÷ c¸i in hoa. Cã ba ®iÓm ®ã lµ ®iÓm A, ®iÓm B, ®iÓm C. Cã 1 ®iÓm ®ã lµ ®iÓm A hoÆc ®iÓm C. HS thùc hiÖn. Nãi hai ®iÓm mµ kh«ng nãi g× thªm, ta hiÓu ...... ph©n biÖt. BÊt cø h×nh nµo còng lµ mét tËp hîp c¸c ®iÓm. 1 ®iÓm còng lµ mét h×nh. 1. §iÓm: DÊu chÊm nhá trªn trang giÊy lµ h×nh ¶nh cña ®iÓm. Dïng ch÷ c¸i in hoa ®Ó ®Æt tªn cho ®iÓm. Ba ®iÓm A, B, C ph©n biÖt. hai ®iÓm A vµ C trïng nhau Ho¹t ®éng 2: §­êng th¼ng ( 15’) Nghiªn cøu sgk/103 Qua nghiªn cøu sgk cho biÕt: + H×nh ¶nh cña ®­êng th¼ng + C¸ch vÏ ®­êng th¼ng + C¸ch ®Æt tªn cho ®­êng th¼ng. LÊy vÝ dô minh ho¹? Sau khi kÐo dµi ®­êng th¼ng vÒ hai phÝa em cã nhËn xÐt g×? Cho h×nh vÏ: H×nh vÏ trªn cã nh÷ng ®iÓm nµo? ®­êng th¼ng nµo? §iÓm nµo n»m trªn, kh«ng n»m trªn ®­êng th¼ng ®· cho? Chèt l¹i c¸ch vÏ vµ ®Æt tªn ®­êng th¼ng Nghiªn cøu sgk vµ tr×nh bµy. LÊy vÝ dô minh ho¹ §­êng th¼ng kh«ng bÞ giíi h¹n vÒ hai phÝa. §iÓm: A, B, N, M, ®­êng th¼ng a. §iÓm M, N n»m trªn ®­êng th¼ng a, ®iÓm A, B kh«ng n»m trªn ®­êng th¼ng a. 2. §­êng th¼ng: - C¸ch vÏ: V¹ch theo c¹nh th­íc th¼ng cho ta mét ®­êng th¼ng - §Æt tªn cho ®­êng th¼ng: Dïng ch÷ c¸i in th­êng a, b, c, ... - §­êng th¼ng kh«ng bÞ giíi h¹n vÒ hai phÝa. Ho¹t ®éng 3: §iÓm thuéc ®­êng th¼ng, ®iÓm kh«ng thuéc ®­êng th¼ng(10’) Yªu cÇu häc sinh tù nghiªn cøu sgk/104 vµ cho biÕt: khi nµo ta sö dông kÝ hiÖu khi nµo ta sö dông kÝ hiÖu Chèt l¹i c¸ch sö dông hai ký hiÖu trªn ¸p dông thùc hiÖn? Sgk/104 Bµi to¸n cho biÕt g×? yªu cÇu g×? Yªu cÇu häc sinh ho¹t ®éng theo nhãm . Cïng häc sinh nhËn xÐt Chèt l¹i kiÕn thøc vµ ph­¬ng ph¸p gi¶i. Tù nghiªn cøu sgk vµ tr¶ lêi. §äc ? vµ tr¶ lêi c©u hái Ho¹t ®éng nhãm. §¹i diÖn b¸o c¸o Líp nhËn xÐt 3. §iÓm thuéc ®­êng th¼ng, ®iÓm kh«ng thuéc ®­êng th¼ng: M a; E a. ? Sgk/104 a) C thuéc ®­êng th¼ng a, E kh«ng thuéc ®­êng th¼ng a b) C a; E a c) Ho¹t ®éng 4: Cñng cè - LuyÖn tËp (10’) §iÓm lµ g×? ng­êi ta th­êng sö dông g× ®Ó kÝ hiÖu ®iÓm? ViÖc x©y dùng c¸c h×nh cã ph¶i dùa trªn ®iÓm kh«ng? §­êng th¼ng cã bÞ giíi h¹n vÒ hai phÝa kh«ng? H·y nªu mét sè h×nh ¶nh cña ®­êng th¼ng trong thùc tÕ? 4.1. Bµi 4: sgk/105 Tr×nh bµy c¸c theo t¸c vÏ h×nh. Chèt l¹i c¸ch vÏ h×nh. Bµi 5: sgk/105 Yªu cÇu 2 hs tr×nh bµy lêi gi¶i Chèt l¹i kiÕn thøc vÏ h×nh vµ ®äc h×nh Tr×nh bµy lêi gi¶i Tr×nh bµy c¸ch thùc hiÖn. NhËn xÐt bµi lµm cña b¹n 2 hs tr×nh bµy lêi gi¶i. NhËn xÐt bµi lµm cña b¹n 4. Bµi tËp: Bµi 4: sgk/105 a) b) Bµi 5: sgk/105 4. H­íng dÉn vÒ nhµ: (3’) N¾m ch¾c c¸ch vÏ h×nh vµ ®äc h×nh c¬ b¶n BTVN: 1, 2, 3, 6 ( sgk/104+105). TiÕt 2 : ba ®iÓm th¼ng hµng I- Môc tiªu: Häc sinh n¾m ®­îc thÕ nµo lµ ba ®iÓm th¼ng hµng, ba ®iÓm kh«ng th¼ng hµng, quan hÖ gi÷a ba ®iÓm th¼ng hµng. BiÕt ®­îc thÕ nµo lµ hai ®iÓm cïng phÝa ®èi víi mét ®iÓm thø ba, mét ®iÓm n»m gi÷a hai ®iÓm. RÌn kü n¨ng: VÏ 3 ®iÓm th¼ng hµng, 3 ®iÓm kh«ng th¼ng hµng, sö dông th­íc kÎ ®Ó kiÓm tra. RÌn tÝnh cÈn thËn chÝnh x¸c khi vÏ h×nh II. ChuÈn bÞ: GV: B¶ng phô, th­íc. HS: ChuÈn bÞ bµi cò, nghiªn cøu bµi míi. III. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 1. æn ®Þnh tæ chøc(1’): 2. KiÓm tra : ( 5’) VÏ ®­êng th¼ng a; VÏ A a, B a 3. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß Ghi b¶ng Ho¹t ®éng 1: ThÕ nµo lµ ba ®iÓm th¼ng hµng(10’) Tù nghiªn cøu môc 1 sgk/ 105 Khi nµo ta cã thÓ nãi :Ba ®iÓm A,B, C th¼ng hµng? Khi nµo nãi ba ®iÓm A,B,C kh«ng th¼ng hµng? Chèt l¹i ba ®iÓm th¼ng hµng vµ ba ®iÓm kh«ng th¼ng hµng. Cho vÝ dô vÒ h×nh ¶nh ba ®iÓm th¼ng hµng ? ba ®iÓm kh«ng th¼ng hµng? §Ó vÏ ba ®iÓm th¼ng hµng, vÏ ba ®iÓm kh«ng th¼ng hµng ta nªn lµm nh­ thÕ nµo? Chèt l¹i c¸ch vÏ ba ®iÓm th¼ng hµng, ba ®iÓm kh«ng th¼ng hµng. §Ó nhËn biÕt ba ®iÓm cho tr­íc cã th¼ng hµng hay kh«ng ta lµm nh­ thÕ nµo? ¸p dông lµm bµi tËp 8 ( sgk/106) Cã thÓ s¶y ra nhiÒu ®iÓm cïng thuéc ®­êng th¼ng kh«ng ? V× sao ? nhiÒu ®iÓm kh«ng cïng thuéc ®­êng th¼ng kh«ng ? v× Sao? Chèt l¹i c¸ch kiÓm tra ba ®iÓm th¼ng hµng Tr¶ lêi LÊy vÝ dô Tr×nh bµy c¸ch vÏ Dïng th­íc th¼ng ®Ó kiÓm tra. bµi tËp 8( sgk/106) Ba ®iÓm A, M, N th¼ng hµng. 1. ThÕ nµo lµ ba ®iÓm th¼ng hµng -Ba ®iÓm A, C, D cïng thuéc ®­êng th¼ng a, khi ®ã ta nãi “ Ba ®iÓm A, C, D th¼ng hµng”. A C D - Ba ®iÓm A, C, B kh«ng cïng thuéc ®­êng th¼ng a, khi ®ã ta nãi “ Ba ®iÓm A, C, B kh«ng th¼ng hµng”.. A C KL: Ba ®iÓm cïng thuéc mét ®­êng th¼ng gäi lµ ba ®iÓm th¼ng hµng. Ba ®iÓm kh«ng cïng thuéc bÊt k× ®­êng th¼ng nµo gäi lµ ba ®iÓm kh«ng th¼ng hµng. Ho¹t ®éng 2: Quan hÖ gi÷a ba ®iÓm th¼ng hµng (17’) Tù nghiªn cøu môc 2 sgk/106 Cho h×nh vÏ sau: dùa vµo môc 2 chØ ra: - Nh÷ng ®iÓm n»m cïng phÝa ®èi víi ®iÓm M - Nh÷ng ®iÓm n»m cïng phÝa ®èi víi ®iÓm C - Nh÷ng ®iÓm n»m kh¸c phÝa ®èi víi ®iÓm B - Trong ba ®iÓm M, B, C ®iÓm nµo n»m gi÷a hai ®iÓm cßn l¹i? Trong ba ®iÓm th¼ng hµng cã mÊy ®iÓm n»m gi÷a hai ®iÓm cßn l¹i? §ã chÝnh lµ néi dung nhËn xÐt. Chèt l¹i nhËn xÐt. Ng­îc l¹i NÕu cã mét ®iÓm n»m gi÷a hai ®iÓm liÖu r»ng ba ®iÓm nµy cã th¼ng hµng hay kh«ng? Tù nghiªn cøu. Tr¶ lêi theo yªu cÇu cña gi¸o viªn. §äc nhËn xÐt sgk/106 2. Quan hÖ gi÷a ba ®iÓm th¼ng hµng (sgk/106) NhËn xÐt: ( SGK – 106) *Chó ý: NÕu biÕt mét ®iÓm n»m gi÷a hai ®iÓm th× ba ®iÓm Êy th¼ng hµng –Kh«ng cã kh¸i niÖm n»m gi÷a khi ba ®iÓm kh«ng th¼ng hµng. Ho¹t ®éng 3: Cñng cè - LuyÖn tËp(10’) Khi nµo ba ®iÓm th¼ng hµng? Ba ®iÓm kh«ng th¼ng hµng? C¸ch vÏ ba ®iÓm th¼ng hµng, ba ®iÓm kh«ng th¼ng hµng? Cho ba ®iÓm th¼ng hµng cã mÊy ®iÓm n»m gi÷a hai ®iÓm cßn l¹i. 3.1 Bµi 11 (sgk/ 107) Bµi to¸n cho biÕt g×? yªu cÇu g×? Dùa trªn c¬ së nµo ®Ó hoµn thiÖn bµi tËp trªn? Ho¹t ®éng theo nhãm gi¶i bµi tËp trªn Cïng häc sinh nhËn xÐt. Chèt l¹i ph­¬ng ph¸p gi¶i vµ kiÕn thøc vËn dông. 3.2 Bµi 13 (sgk/ 107) H·y thùc hiÖn theo yªu cÇu cña bµi to¸n? Chèt l¹i c¸ch vÏ 3 ®iÓm th¼ng hµng, ®iÓm n»m gi÷a hai ®iÓm. Tr¶ lêi §äc vµ quan s¸t h×nh vÏ bµi 11 Dùa vµo h×nh vÏ vµ quan hÖ gi÷a ba ®iÓm th¼ng hµng. Ho¹t ®éng nhãm §¹i diÖn b¸o cao líp nhËn xÐt. §äc bµi 13 Tr×nh bµy lêi gi¶i 3. LuyÖn tËp Bµi 11 (sgk/ 107) M R N a.§iÓm R n»m gi÷a hai ®iÓm M vµ N. b. Hai ®iÓm R vµ M n»m cïng phÝa ®èi víi ®iÓm M. c.Hai ®iÓm M vµ N n»m kh¸c phÝa ®èi víi ®iÓm R Bµi 13 (sgk/ 107) a) N A M B b) A M B N 4. H­íng dÉn vÒ nhµ(1’) - N¾m ®­îc c¸ch vÏ ba ®iÓm th¼ng hµng, ba ®iÓm kh«ng th¼ng hµng, ®iÓm n¨mf gi÷a hai ®iÓm. BTVN: 9, 10, 12, 14( sgk/ 106+ 107) Nghiªn cøu tr­íc bµi “§­êng th¼ng ®i qua hai ®iÓm”. TiÕt 3 : §­êng th¼ng ®i qua hai ®iÓm I- Môc tiªu: - Häc sinh n¾m ®­îc cã mét vµ chØ mét ®­êng th¼ng ®i qua hai ®iÓm ph©n biÖt, cã v« sè ®­êng th¼ng kh«ng ®i qua hai ®iÓm ph©n biÖt, n¾m ®­îc kh¸i niÖm hai ®­êng th¼ng trïng nhau, c¾t nhau, song song. - HS biÕt vÏ ®­êng th¼ng ®i qua hai ®iÓm ph©n biÖt, hai ®­êng th¼ng song song, hai ®­êng th¼ng c¾t nhau. RÌn tÝnh cÈn thËn chÝnh x¸c khi vÏ h×nh II. ChuÈn bÞ: GV: B¶ng phô, th­íc. HS: ChuÈn bÞ bµi cò, nghiªn cøu bµi míi. III. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 1. æn ®Þnh tæ chøc(1’) 2. KiÓm tra : ( 5’) ThÕ nµo lµ ba ®iÓm th¼ng hµng? Ba ®iÓm kh«ng th¼ng hµng? Tr×nh bµy c¸ch vÏ ba ®iÓm th¼ng hµng? C¸ch vÏ ba ®iÓm kh«ng th¼ng hµng? 3. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß Ghi b¶ng Ho¹t ®éng 1: VÏ ®­êng th¼ng. (7’) Yªu cÇu häc sinh tù nghiªn cøu th«ng tin sgk/107. Qua nghiªn cøu sgk, tr×nh bµy c¸ch vÏ ®­êng th¼ng ®i qua hai ®iÓm? Chèt l¹i c¸ch vÏ ®­êng th¼ng ®i qua hai ®iÓm Ta cã thÓ vÏ ®­îc bao nhiªu ®­êng th¼ng ®i qua hai ®iÓm A vµ B? Nh­ vËy cã mét vµ chØ mét ®­êng th¼ng ®i qua hai ®iÓm A vµ B. Vµ còng chÝnh lµ néi dung nhËn xÐt. T¹i sao mµ ng­êi ta l¹i kh«ng nãi hai ®iÓm th¼ng hµng? Tù nghiªn cøu Tr×nh bµy nh­ sgk. VÏ ®­îc 1 ®­êng th¼ng. §äc nhËn xÐt. Dùa trªn nhËn xÐt 1. VÏ ®­êng th¼ng. C¸ch vÏ: - §Æt th­íc ®i qua hai ®iÓm A vµ B. - Dïng bót v¹ch theo c¹nh th­íc. A B NhËn xÐt: sgk/108 Ho¹t ®éng 2: Tªn ®­êng th¼ng (8’) Nh¾c l¹i c¸ch ®Æt tªn cho ®­êng th¼ng ®· häc? H·y nghiªn cøu c¸ch ®Æt tªn ®­êng th¼ng môc 2(sgk/108) Tr×nh bµy c¸c c¸ch ®Æt tªn cho ®­êng th¼ng? Chèt l¹i c¸ch ®Æt tªn cho ®­êng th¼ng. Thùc hiÖn ? theo nhãm. Cïng häc sinh nhËn xÐt vµ chèt l¹i c¸ch gäi tªn ®­êng th¼ng. Dïng 1 ch÷ c¸i in th­êng Gåm 3 c¸ch. Ho¹t ®éng nhãm. §¹i diÖn tr×nh bµy. Líp nhËn xÐt 2. tªn ®­êng th¼ng: C1: Dïng mét ch÷ c¸i in th­êng. a C2; Dïng hai ch÷ c¸i in hoa AB (BA ) tªn cña hai ®iÓm thuéc ®­êng th¼ng ®ã. C3:Dïng hai ch÷ c¸i in th­êng . x y ? NÕu ®­êng th¼ng cã chøa ba ®iÓm th× Cã 6 c¸ch gäi: ®­êng th¼ng AB, AC, BC, BA, CA, CB. Ho¹t ®éng 3: §­êng th¼ng trïng nhau, c¾t nhau, song song: (11’) Cã mÊy ®­êng th¼ng ®i qua hai ®iÓm A vµ B? Cã mÊy c¸ch gäi tªn ®­êng th¼ng ®i qua hai ®iÓm A vµ B? Nh­ vËy cã duy nhÊt mét ®­êng th¼ng ®i qua hai ®­êng A vµ B cã thÓ ®Æt tªn lµ AB hoÆc BA. Hai ®­êng th¼ng AB vµ BA gäi lµ trïng nhau. Khi nµo hai ®­êng th¼ng trïng nhau Chèt l¹i kh¸i niÖm hai ®­êng th¼ng trïng nhau. Nªu c¸ch vÏ hai ®­êng th¼ng trïng nhau? Chèt l¹i c¸ch vÏ hai ®­êng th¼ng trïng nhau. Trong tr­êng hîp hai ®­êng th¼ng kh«ng trïng nhau cßn gäi lµ hai ®­êng th¼ng ph©n biÖt. Víi hai ®­êng th¼ng ph©n biÖt th× x¶y ra nh÷ng tr­êng hîp nµo? Tr­êng hîp kh«ng cã ®iÓm chung gäi lµ hai ®­êng th¼ng song song, tr­êng hîp cã mét ®iÓm chung lµ hai ®­êng th¼ng c¾t nhau. VËy khi nµo hai ®­êng th¼ng c¾t nhau, hai ®­êng th¼ng song song? Tr×nh bµy c¸ch vÏ? Chèt l¹i c¸chvÏ hai ®­êng th¼ng song song, c¾t nhau vµ ®­a ra chó ý. Cã duy nhÊt Cã hai c¸ch gäi lµ AB vµ BA Khi hai ®­êng th¼ng ®ã cã Ýt nhÊt hai ®iÓm chung. Nªu c¸ch vÏ. Kh«ng cã ®iÓm chung vµ cã mét ®iÓm chung. Tr×nh bµy. 3. §­êng th¼ng trïng nhau, c¾t nhau, song song: a) Hai ®­êng th¼ng trïng nhau: A B Hai ®­êng th¼ng AB vµ BA lµ trïng nhau. KÝ hiÖu: AB BA - Hai ®­êng th¼ng cã Ýt nhÊt hai ®iÓm chung th× chóng trïng nhau. b) Hai ®­êng th¼ng c¾t nhau: A B C Hai ®­êng th¼ng AB vµ AC c¾t nhau t¹i A. KÝ hiÖu: AB AC = {A} c) Hai ®­êng th¼ng song song: Hai ®­êng th¼ng a vag b song song. KÝ hiÖu: // * Chó ý: sgk/ 109 Ho¹t ®éng 4: Cñng cè - LuyÖn tËp (12’) Tr×nh bµy c¸ch vÏ ®­êng th¼ng ®i qua hai ®iÓm A vµ B? VÏ ®­îc bao nhiªu ®­êng th¼ng ®i qua hai ®iÓm A vµ B? ThÕ nµo lµ hai ®­êng th¼ng trïng nhau, c¾t nhau, song song? 3.1 Bµi 15 (sgk/109) Bµi to¸n cho biÕt g×? yªu cÇu g×? ¸p dông kiÕn thøc nµo ®Ó gi¶i bµi tËp trªn? Chèt l¹i kiÕn thøc. 3.2. Bµi 20 (sgk/ 109) Bµi to¸n yªu cÇu lµm g×? H·y thùc hiÖn yªu cÇu ®ã? Chèt l¹i c¸ch thùc hiÖn vÏ. Tr¶ lêi §äc vµ quan s¸t h×nh 21. NhËn xÐt sgk/108 §äc bµi 20. Tr×nh bµy c¸ch vÏ h×nh vµ thùc hiÖn vÏ theo yªu cÇu cña ®Ò bµi. 4. LuyÖn tËp: Bµi 15:Quan s¸t h×nh 21 cho biÕt nh÷ng nhËn xÐt sau ®óng hay sai. a) Cã nhiÒu ®­êng “ kh«ng th¼ng” ®i qua hai ®iÓm A vµ B .(®óng) b) ChØ cã mét ®­êng th¼ng ®i qua hai ®iÓm A vµ B .(®óng) Bµi 20(sgk/109) a) p M q b) m A B n C p c) O q 4. H­íng dÉn vÒ nhµ: (1’) - N¾m ®­îc c¸ch vÏ ®­êng th¼ng ®i qua hai ®iÓm, c¸c vÞ trÝ t­¬ng ®èi cña hai ®­êng th¼ng. - BTVN: 16, 17, 18, 19 (sgk/109). §äc tr­íc bµi: Thùc hµnh trång c©y th¼ng hµng, mçi tæ chuÈn bÞ 3 cäc tiªu, 1 d©y räi. TiÕt 4 : Thùc hµnh trång c©y th¼ng hµng I- Môc tiªu: - Häc sinh biÕt vËn dông kh¸i niÖm ba ®iÓm th¼ng hµng vµo thùc tÕ. - HS biÕt ch«n c¸c cäc th¼ng hµng víi nhau dùa trªn kh¸i niÖm ba ®iÓm th¼ng hµng. nhau. Gi¸o dôc häc sinh yªu thÝch m«n häc biÕt ¸p dông khoa häc vµo thùc tiÔn RÌn tÝnh cÈn thËn chÝnh x¸c khi thùc hµnh. II. ChuÈn bÞ: GV: 3 Cäc tiªu, 1 d©y däi, 1 bóa. HS: Mçi nhãm 3 Cäc tiªu, 1 d©y däi, 1bóa. III. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 1. æn ®Þnh tæ chøc(1’) 2. KiÓm tra : ( 3’) KiÓm tra dông cô thùc hµnh cña häc sinh. 3. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß Ghi b¶ng Ho¹t ®éng 1: Th«ng b¸o nhiÖm vô: (5’) Nªu nhiÖm vô thùc hµnh? Chèt l¹i nhiÖm vô thùc hµnh. Nªu nhiÖm vô: a.Ch«n c¸c cäc hµng rµo th¼ng hµng n»m gi÷a hai cét mèc A, B b.§µo hè trång c©y th¼ng hµng víi hai c©y A vµ B ®· cã ë hai ®Çu lÒ ®­êng. 1. NhiÖm vô: . Ho¹t ®éng 2: ChuÈn bÞ dông cô thùc hµnh (5’) §Ó tiÕn hµnh trång c©y th¼ng hµng ta cÇn chuÈn bÞ nh÷ng dông cô g×? Mçi nhãm: 1 bóa ®ãng cäc, 1 d©y däi. Tõ 6 ®Õn 8 cäc tiªu ®Çu nhän ( hoÆc cäc cã thÓ ®øng th¼ng ®­îc s¬n mµu ®á tr¾ng xen kÏ,cäc th¼ng b»ng tre hoÆc gç dµi kho¶ng 1,5m. 2.ChuÈn bÞ: Ho¹t ®éng 3: H­íng dÉn c¸ch lµm(10’) Khi ®· cã dông cô trong tay chóng ta cÇn tiÕn hµnh lµm nh­ thÕ nµo? Dùa trªn kiÕn thøc nµo ®Ó tiÕn hµnh trång c©y th¼ng hµng? GV:Nªu l¹i dông cô cÇn thiÕt vµ lµm mÉu tr­íc toµn líp: GV h­íng dÉn ch«n cäc C th¼ng hµng víi hai cäc A,B ë c¶ hai vÞ trÝ cña C ( C n»m gi÷a A vµ B ; B n»m gi÷a A vµ C) Nªu c¸ch tiÕn hµnh: B­íc 1: C¾m cäc tiªu th¼ng ®øng víi mÆt ®Êt t¹i hai ®iÓm A vµ B . B­íc 2: Em thø nhÊt ®øng ë A, em thø 2 cÇm cäc tiªu dùng th¼ng ®øng ë mét ®iÓm C. B­íc 3: Em thø nhÊt ra hiÖu ®Ó em thø hai ®iÒu chØnh vÞ trÝ cäc tiªu cho ®Õn khi em thø nhÊt thÊy cäc tiªu A che lÊp hai cäc tiªu ë B vµ C.Khi ®ã ba ®iÓm A, B, C th¼ng hµng 3.H­íng dÉn c¸ch lµm: sgk/110+111 Ho¹t ®éng 4: Thùc hµnh: (20’) GV Yªu cÇu häc sinh thùc hµnh theo nhãm. Nhãm tr­ëng lµ tæ tr­ëng c¸c tæ ph©n c«ng nhiÖm vô cho tõng thµnh viªn tiÕn hµnh ch«n cäc th¼ng hµng víi hai cét mèc A vµ B mµ gi¸o viªn cho tr­íc. Yªu cÇu mçi nhãm ghi l¹i biªn b¶n thùc hµnh theo tr×nh tù c¸c kh©u: 1.ChuÈn bÞ thùc hµnh ( KiÓm tra tõng c¸ nh©n) 2.Th¸i ®é , ý thøc thùc hµnh 3.kÕt qu¶ thùc hµnh: Nhãm tù ®¸nh gi¸ : Tèt – kh¸ - trung b×nh GV: cuèi buæi nhËn xÐt ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc hµnh cña tõng nhãm. Thùc hµnh theo nhãm.Ghi biªn b¶n theo nhãm nép cho gi¸o viªn vµo cuèi buæi thùc hµnh. 4. Thùc hµnh: 4. H­íng dÉn häc ë nhµ(1’) VÖ sinh ch©n tay s¹ch sÏ CÊt dông cô gän gµng vµo n¬i quy ®Þnh. VÒ nhµ cã thÓ trång c©y ë nhµ sao cho c¸c c©y ®ã th¼ng hµng. §äc tr­íc néi dung bµi míi. TiÕt 5 : Tia I- Môc tiªu: - BiÕt kh¸i niÖm tia. - N¾m ®­îc thÕ nµo lµ hai tia ®èi nhau, hai tia trïng nhau. - BiÕt vÏ mét tia. NhËn biÕt ®­îc mét tia trong h×nh vÏ - RÌn tÝnh cÈn thËn chÝnh x¸c khi vÏ h×nh II. ChuÈn bÞ: GV: B¶ng phô, th­íc, phÊn mµu HS: ChuÈn bÞ bµi cò, nghiªn cøu bµi míi. III. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 1. æn ®Þnh tæ chøc(1’): 2. KiÓm tra : ( 5’) Cho hai ®iÓm A vµ B h·y vÏ ®­êng th¼ng ®i qua hai ®iÓm trªn vµ cho biÕt cã mÊy ®­êng th¼ng ®i qua hai ®iÓm A vµ B? 3. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß Ghi b¶ng Ho¹t ®éng 1: tia gèc O (15’) 1.1 Kh¸i niÖm tia gèc O: Cho ®iÓm O thuéc ®­êng th¼ng xy th× ®iÓm O sÏ chia ®­êng th¼ng xy thµnh mÊy phÇn ? Mçi phÇn ®­êng th¼ng cïng víi ®iÓm O gäi lµ mét tia gèc O. VËy thÕ nµo lµ mét tia gèc O? Chèt l¹i vµ ®ã chÝnh lµ kh¸i niÖm tia gèc O. ChØ ra trªn h×nh vÏ cã mÊy tia gèc O? §ã lµ nh÷ng tia nµo? Hai tia Ox, Oy cßn ®­îc gäi lµ nöa ®­êng th¼ng Ox, Oy. Quan s¸t tia Ox cã ®Æc ®iÓm g×? NhÊn m¹nh tia Ox bÞ giíi h¹n bëi ®iÓm O mµ kh«ng giíi h¹n vÒ phÝa x. Khi ®äc hoÆc viÕt tªn mét tia ph¶i ®äc hoÆc viÕt tªn gèc tr­íc. Nªu c¸ch vÏ mét tia? Chèt l¹i c¸ch vÏ tia. 1.2 Cñng cè : Bµi 25 (sgk/113) Bµi to¸n cho biÕt g×? Yªu cÇu g×? Tr×nh bµy c¸ch vÏ tõng tr­êng hîp? Chèt l¹i vµ yªu cÇu líp ho¹t ®éng theo nhãm Cïng häc sinh nhËn xÐt VËy Tia AB vµ ®­êng th¼ng AB cã g× gièng vµ kh¸c nhau? Tia AB vµ Tia BA cã g× gièng vµ kh¸c nhau? NhÊn m¹nh sù kh¸c nhau gi÷a ®­êng th¼ng víi tia, gi÷a tia víi tia Hai tia Ox vµ Oy h×nh trªn cã ®Æc ®iÓm g×? Hai tia Ox vµ Oy gäi lµ hai tia ®èi nhau. Thµnh hai phÇn Tr¶ lêi nh­ sgk/111 §äc sgk/111 2 tia gèc O ®ã lµ tia Ox vµ tia Oy BÞ giíi h¹n bëi ®iÓm O mµ kh«ng giíi h¹n vÒ phÝa x Nªu c¸ch vÏ §äc bµi 25 Tr¶ lêi Tr×nh bµy c¸ch vÏ Ho¹t ®éng theo nhãm §¹i diÖn b¸o c¸o Líp nhËn xÐt. Tr¶ lêi. - Chung gèc - Hai tia t¹o thµnh mét ®­êng th¼ng. 1) tia gèc O: a) Kh¸i niÖm: sgk/111 x O y Bµi 25(sgk/112) a) A B b) A B c) B A Ho¹t ®éng 2: Hai tia ®èi nhau(12’) VËy hai tia ®èi nhau cÇn tho¶ m·n nh÷ng ®iÒu kiÖn g×? Chèt l¹i vµ ®­a ra nhËn xÐt. H·y thùc hiÖn ?1 sgk/112 Nªu yªu cÇu cña bµi to¸n? Hai tia AB vµ ta Ay cã ®èi nhau kh«ng? Hai tia nµy cã ®Æc ®iÓm g×? Hai tia AB vµ Ay gäi lµ hai tia trïng nhau. - Chung gèc - Hai tia t¹o thµnh mét ®­êng th¼ng. §äc nhËn xÐt sgk/112 §äc ?1 Tr¶ lêi miÖng. Kh«ng ®èi nhau v× vi ph¹m ®iÒu kiÖn thø 2. Chung gèc Tia nµy n»m trªn tia kia 2: Hai tia ®èi nhau: x O y - Tia Ox vµ tia Oy: Cã chung gèc O, t¹o thµnh ®­êng th¼ng xy gäi lµ hai tia ®èi nhau. NhËn xÐt: Sgk/112 ?1 sgk.112 x A B y a) Tia Ax vµ By kh«ng ®èi nhau v× hai tia kh«ng chung gèc. b) C¸c tia ®èi nhau lµ: Ax vµ Ay; Bx vµ By. Ho¹t ®éng 3: Hai tia trïng nhau(6’) Khi nµo hai tia ®­îc gäi lµ trïng nhau? T×m c¸c tia trïng nhau trªn h×nh cña ?1 Chèt l¹i c¸ch x¸c ®Þnh hai tia trïng nhau. Giíi thiÖu hai tia ph©n biÖt vµ còng chÝnh lµ néi dung chó ý. H·y thùc hiÖn ?2 Chèt l¹i c¸ch nhËn biÕt hai tia trïng nhau, hai tia ®èi nhau. Tr¶ lêi. Thùc hiÖn ?2 Tr¶ lêi miÖng 3: Hai tia trïng nhau B A x Tia BA vµ tia Bx gäi lµ trïng nhau. Chó ý: sgk/112 Thùc hiÖn ?2 B y O A x - Tia OB trïng víi tia Oy - Hai tia Ox va Ax kh«ng trïng nhau v× kh«ng chung gèc. - Hai tia Ox, Oy kh«ng ®èi nhau v× kh«ng tho¶ m·n yªu cÇu t¹o thµnh ®­êng th¼ng xy. Ho¹t ®éng 4: Cñng cè(5’) ThÕ nµo lµ hai tia trïng nhau? Hai tia ®èi nhau? Nªu c¸ch nhËn biÕt hai tia trïng nhau, ®èi nhau? Lµm bµi 22(sgk/112+113) Dùa trªn c¬ së nµo hoµn thµnh bµi tËp 22? Tr¶ lêi miÖng Dùa trªn kh¸i niÖm tia gèc O, hai tia ®èi nhau, trïng nhau. Bµi 22(sgk/112+113) B A C a) tia gèc O b) Hai tia ®èi nhau c) - AB vµ AC - CB - trïng nhau. 4. H­íng dÉn vÒ nhµ: (1’) N¾m ®­îc kh¸i niÖm tia gèc O, hai tia ®èi nhau, trïng nhau. BTVN: 23, 24 (sgk/113). TiÕt 6 : LuyÖn tËp I- Môc tiªu: - LuyÖn cho häc sinh kÜ n¨ng ph¸t biÓu ®Þnh nghÜa tia , hai tia ®èi nhau . - LuyÖn cho häc sinh kÜ n¨ng nhËn biÕt tia, hai tia ®èi nhau, hai tia trïng nhau, cñng cè ®iÓm n»m gi÷a, ®iÓm n»m cïng phÝa, kh¸c phÝa qua ®äc h×nh. - LuyÖn kÜ n¨ng vÏ h×nh II. ChuÈn bÞ: GV: B¶ng phô, th­íc, phÊn mµu HS: ChuÈn bÞ bµi cò, nghiªn cøu bµi míi. III. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 1. æn ®Þnh tæ chøc(1’): 2. KiÓm tra : ( 5’) VÏ ®­êng th¼ng xy. LÊy ®iÓm O bÊt k× trªn xy ChØ ra vµ viÕt tªn hai tia chung gèc O. T« ®á mét trong hai tia ,t« xanh tia cßn l¹i. ViÕt tªn hai tia ®èi nhau? Hai tia ®èi nhau cã ®Æc ®iÓm g×? 3. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß Ghi b¶ng Ho¹t ®éng 1: Ch÷a bµi tËp: (8’) Ch÷a bµi tËp 23 (sgk/113) NhËn xÐt bµi lµm cña b¹n? VËn dông kiÕn thøc nµo ®Ó gi¶i bµi tËp trªn? Chèt l¹i kiÕn thøc vËn dông vµ c¸ch tr×nh bµy. NhËn xÐt DÊu hiÖu nhËn biÕt hai tia ®èi nhau, hai tia trïng nhau. 1. Bµi 23 (sgk/113) a M N P Q a) Ba tia MN, MP, MQ trïng nhau Hai tia NP, NQ trïng nhau. b)Trong c¸c tia MN, NM, MP kh«ng cã tia nµo ®èi nhau. c) PN vµ PQ lµ hai tia ®èi nhau chung gèc P. Ho¹t ®éng 2: LuyÖn tËp(29’) 2.1 Bµi 26 (sgk/113) Bµi to¸n cho biÕt g× yªu cÇu g×? Nªu c¸ch thùc hiÖn? §iÓm M cã thÓ n»m ë nh÷ng vÞ trÝ nµo? VÏ h×nh minh ho¹? Chèt l¹i c¸ch thùc hiÖn yªu cÇu 2 häc sinh lªn b¶ng tr×nh bµy. 2.2. Bµi 31 ( sgk/ 114) Bµi to¸n cho biÕt g×? yªu cÇu g×? Tr×nh bµy c¸ch vÏ? Chèt l¹i c¸ch vÏ yªu cÇu häc sinh ho¹t ®éng theo nhãm Cïng häc sinh nhËn xÐt. Chèt l¹i c¸ch vÏ. 3.3. Bµi 32 (sgk/114) Theo em th× ®¸p ¸n nµo ®óng? Gi¶i thÝch? Chèt l¹i: Hai tia ®èi nhau th× chung gèc vµ t¹o thµnh ®­êng th¼ng. §äc bµi 26 tr¶ lêi Tr×nh bµy lêi gi¶i §äc bµi 31 Tr¶ lêi Tr×nh bµy Ho¹t ®éng nhãm §¹i diÖn b¸o c¸o Líp nhËn xÐt. §äc bµi 32 Tr¶ lêi miÖng C©u ®óng lµ c©u c) 2. Bµi 26 (sgk/113) h1 A B M h2 A M B a) Hai ®iÓm B vµ M n»m cïng phÝa ®èi víi ®iÓm A. b) §iÓm M n»m gi÷a hai ®iÓm A vµ B (h1) hoÆc ®iÓm B n»m gi÷a hai ®iÓm A vµ M (h2) 3. Bµi 31 ( sgk/ 114) C A M x N B y 4.H­íng dÉn häc ë nhµ: (1’) ¤n tËp kÜ lý thuÕt Lµm tèt c¸c bµi tËp 24,26,28(SBT – 99) TiÕt 7 : ®o¹n th¼ng I- Môc tiªu: - N¾m ®­îc ®Þnh nghÜa ®o¹n th¼ng; VÏ ®­îc ®o¹n th¼ng nhËn d¹ng c¸c vÞ trÝ t­¬ng ®èi gi÷a ®o¹n th¼ng, ®­êng th¼ng vµ tia. - BiÕt m« t¶ h×nh vÏ b»ng c¸c c¸ch diÔn ®¹t kh¸c nhau. - gi¸o dôc tÝnh cÈn thËn chÝnh x¸c. II. ChuÈn bÞ: GV: B¶ng phô, th­íc, phÊn mµu HS: ChuÈn bÞ bµi cò, nghiªn cøu bµi míi. III. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 1. æn ®Þnh tæ chøc(1’): 2. KiÓm tra : ( 5’) - VÏ tia AB, ®­êng th¼ng AB? 3. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß Ghi b¶ng Ho¹t ®éng 1: §o¹n th¼ng AB(15’) 1.1 Kh¸i niÖm: Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu th«ng tin sgk/114. §o¹n th¼ng AB lµ g×? §o¹n th¼ng AB cßn ®­îc gäi lµ ®o¹n th¼ng BA. Hai ®iÓm A, B cßn ®­îc gäi lµ hai mót ( hoÆc hai ®Çu) cña ®o¹n th¼ng. Nªu c¸ch vÏ ®o¹n th¼ng AB? Chèt l¹i c¸ch vÏ ®o¹n th¼ng VÏ ®o¹n th¼ng CD? ®o¹n th¼ng CD lµ g×? Ph©n biÕt ®o¹n th¼ng, ®­êng th¼ng vµ tia? ChØ trªn h×nh vÏ ®Ó häc sinh quan s¸t sù kh¸c biÖt gi÷a ®õng th¼ng, tia vµ ®o¹n th¼ng. 1.2 Cñng cè: Bµi 33 (sgk/115+116) Nªu c¸ch thùc hiÖn? Dùa trªn kiÕn thøc nµo hoµn thµnh c¸c ph¸t biÓu trªn? Nghiªn cøu sgk Nªu ®Þnh nghÜa Nªu c¸ch vÏ Thùc hiÖn vÏ ®o¹n th¼ng CD vµ ®. nghÜa. §o¹n th¼ng bÞ giíi h¹n ë hai ®Çu mót. Tia bÞ giíi h¹n bëi ®iÓm gèc. §­êng th¼ng kh«ng bÞ giíi h¹n vÒ hai phÝa. §äc néi dung bµi Nªu c¸ch ®iÒn Dùa trªn kh¸i niÖm ®o¹n th¼ng. 1. §o¹n th¼ng AB lµ g×? A B Kh¸i niÖm: sgk/115 C¸ch vÏ: sgk/114 Bµi 33 (sgk/115+116) a) - R, S ; R vµ S . -R, S b) ®iÓm P, ®iÓm Q vµ tÊt c¶ c¸c ®iÓm n»m gi÷a P vµ Q. Ho¹t ®éng 2: §o¹n th¼ng c¾t ®o¹n th¼ng, c¾t tia, c¾t ®­êng th¼ng(15’ ) Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu sgk Cho hai ®o¹n th¼ng AB vµ CD xÐt vÞ trÝ t­¬ng ®èi cña hai ®o¹n th¼ng trªn? Cã nh÷ng vÞ trÝ t­¬ng ®èi nµo? VÏ h×nh minh ho¹ T­¬ng tù ®èi víi tia, ®­êng th¼ng. Chèt l¹i c¸ch vÏ. VÏ h×nh t­êng tr­êng hîp: - Cã mét ®iÓm chung kh¸c hai ®Çu mót - Cã ®iÓm chung lµ 1 trong 2 ®Çu mót. 2. §o¹n th¼ng c¾t ®o¹n th¼ng, c¾t tia, c¾t ®­êng th¼ng: a) §o¹n th¼ng c¾t ®o¹n th¼ng: b) §o¹n th¼ng c¾t tia: sgk/ 1115 c) ) §o¹n th¼ng c¾t ®­êng th¼ng: sgk/ 1115 Ho¹t ®éng 3: Cñng cè - luyÖn tËp: (8’) - §o¹n th¼ng MN lµ g×? Nªu c¸ch vÏ? - Hai ®o¹n th¼ng c¾t nhau cã nh÷ng tr­êng hîp nµo? - ¸p dông lµm bµi 37 sgk/116 Bµi to¸n yªu cÇu lµm g×? Nªu c¸ch thùc hiÖn? Yªu cÇu häc sinh ho¹t ®éng theo nhãm. Chèt l¹i c¸ch vÏ ®o¹n th¼ng, vÏ tia. Tr¶ lêi §äc bµi to¸n vµ cho biÕt yªu cÇu cña bµi. Ho¹t ®éng theo nhãm §¹i diÖn b¸o c¸o Líp nhËn xÐt 3. Bµi tËp: Bµi 37 (sgk/116) A C B K x 4. H