Giáo án văn 12 - Tiêt 24, 25, 26, 27

Tiết 23 - 24 – 25 , Đọc văn VIỆT BẮC - Tố Hữu - I/ Mục tiêu cần đạt: Giúp HS - Nắm được những nét chính trong đường đời, đường cách mạng, đường thơ của Tố Hữu – nhà hoạt đọng cách mạng ưu tú, một trong những lá cờ đầu của nền văn học cách mạng Việt Nam. Cảm nhận sâu sắc chất trữ tình chính trị về nội dung và tính dân tộc trong nghệ thuật biểu hiện của phong cách thơ Hố Hữu. - Cảm nhận được một thời cách mạng và kháng chiến gian khổ mà anh hùng nghĩa tình gắn bó thắm thiết của những người kháng chiến với Việt Bắc với nhân dân với đất nước; qua đó thấy rõ: Từ tình cảm thủy chung truyền thống của dân tộc, TH đã nâng lên thành một tình cảm mới, in đậm nét thời đại, đó là ân tình cách mạng- một cội nguồn sức mạnh quan trọng tạo nên thắng lợi của cách mạng và kháng chiến. - Nắm được phương thức diễn tả và tác dụng của bài thơ: Nội dung trữ tình chính trị được thể hiện bằng một hình thức nghệ thuật đậm đà tính dân tộc. II/ Phương tiên dạy học: SGK,SGV, Thiết kế dạy học, tư liệu tham khảo. III/ Phương pháp: Nêu vấn đề, đàm thoại, trao đổi nhóm,diễn giảng IV/ Tiến trình tổ chức dạy học: 1. Ổn định: 2. Bài cũ: 3. Bài mới: HĐ của GV HĐ của HS NỘI DUNG BÀI HỌC Phần một: Tác giả Hoạt Động 1: Hướng dẫn HS tìm hiểu về tiểu sử tác giả. GV cho HS đọc lướt để có ấn tượng chung, ghi nhớ những ý chính Cuộc đời của Tố Hữu có thể chia làm mấy giai đoạn? HS đọc, ghi nhớ và trả lời , chú ý 3 giai đoạn cuộc đời nhà thơ. Phần một: Tác giả (1 tiết) I.Vài nét về tiểu sử: - Tố Hữu ( 1920- 2002) tên khai sinh là Nguyễn Kim Thành - Quê quán: xã Quảng Thọ, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên - Huế. - Cuộc đời: . Thời thơ ấu: Tố Hữu sinh ra trong một gia đình Nho học ở Huế - mảnh đất thơ mộng, trữ tình còn lưu giữ nhiều nét văn hoá dân gian. . Thời thanh niên: Tố Hữu sớm giác ngộ cách mạng và hăng say hoạt động, kiên cường đấu tranh trong các nhà tù thực dân . Thời kỳ sau CM tháng Tám: Tố Hữu đảm nhiệm những cương vị trọng yếu trên mặt trận văn hoá văn nghệ, trong bộ máy lãnh đạo của Đảng và nhà nước. HĐ2: Hướng dẫn HS tìm hiểu Đường cách mạng, đường thơ của Tố Hữu. GV cần nhấn mạnh bảy chặng đường đời của TH gắn liền với bảy chặng đường cách mạng và bảy tập thơ của TH ( nhất là 5 tập thơ đầu) GV chia lớp thành 4 nhóm, hướng dẫn HS thảo luận: Về nội dung chính của 5 tập thơ đầu. -Nhóm 1: Tập Từ ấy Sau khi HS trình bày, GV nhấn mạnh Từ ấy là chất men say lí tưởng, chất lãng mạn trong trẻo, tâm hồn nhạy cảm, sôi nổi của cái tôi trữ tình - Nhóm 2: Tập Việt Bắc - Nhóm 3: Tập Gío lộng - Nhóm 4: Ra trận, Máu và hoa - GV gọi HS đại diện nhóm trả lời ngắn gọn - GV chốt lại các tập thơ của TH là sự vận động của cái tôi trữ tình, là cuốn biên niên sử ghi lại đời sống dân tộc, tâm hồn dân tộc trong sự vân động của tiến trình lịch sử. HS chia thành các nhóm, chuẩn bị thảo luận. Nhóm 1 thảo luận, trình bày nội dung chính của tập thơ. Tập thơ chia làm 3 phần, nội dung của các phần HS dựa vào SGK trả lời. Nhóm 2 thảo luận, dựa vào SGK trình bày 4 nội dung chính. Nhóm 3 thảo luận, trình bày 3 nội dung chính trong sách GK. Nhóm 4 thảo luận trình bày nội dung chính: Tất cả là âm vang khí thế quyết liệt của cuộc kháng chiến chông Mĩ cứu nước và niềm tin chiến thắng. HS dựa vào SGK trả lời. II. Đường cách mạng, đường thơ: 1. Nhận xét chung: Những chặng đường thơ Tố Hữu gắn bó và phản ánh chân thực những chặng đường CM của dân tộc , những chặng đường vận động trong tư tưởng quan điểm và bản lĩnh nghệ thuật của nhà thơ 2. Những chặng đường thơ Tố Hữu: . Từ ấy: (1937- 1946) - Niềm hân hoan của tâm hồn trẻ đang gặp ánh sáng lý tưởng cách mạng, tìm thấy lẽ sống và quyết tâm đi theo ngọn cờ của Đảng. - Gồm có 3 phần: a. Máu lửa: b.Xiềng xích: c. Giải phóng : . Việt Bắc: (1946- 1954) Bản anh hùng ca về cuộc kháng chiến chống Pháp của dân ttộc . Gío lộng: (1955- 1961) Niềm vui lớn trước cuộc sống mới, con ngươì mới Vn và tình cảm sâu nặng với miền nam ruột thịt. . Ra trận (1962- 1971), Máu và hoa ( 1972- 1977): Viết về cuộc khán chiến chống Mĩ hào hùng của dân tộc .Một tiếng đờn (1992 ), Ta với ta (1999 ): Đánh dấu bước chuyển biến mới trong thơ Tố Hữu sau hoà bình Từ cái Tôi - chiến sĩ -> cái Tôi – công dân càng về sau là cái Tôi nhân danh dân tộc, cách mạng. HĐ3: Hướng dẫn HS tìm hiểu phong cách thơ Tố Hữu. - Phong cách thơ TH thể hiện ở những mặt nào? - Tại sao nói thơ Tố Hữu mang phong cách trữ tình chính trị? Sau khi HS trả lời GV giải thích trữ tình chính trị thể hiện ở những điểm nào. - Em chứng minh thơ Tố Hữu mang phong cách dân tộc đậm đà? HS tìm hiểu phong cách thơ Tố Hữu dưới sự hướng dẫn của GV. HS trả lời ở 2 mặt về nội dung và nghệ thuật HS trả lời Dự kiến HS trả lời về thể thơ, về ngôn ngữ. II. Phong cách thơ Tố Hữu: a.Về nội dung: Thơ Tố Hữu mang phong cách trữ tình chính trị sâu sắc. -Trong việc biểu hiện tâm hồn, thơ Tố Hữu luôn hướng tới cái ta chung - Trong việc miêu tả đời sống, thơ Tố Hữu mang đậm tính sử thi. - Những điều đó được thể hiện qua giọng thơ mang tính chất tâm tình, tự nhiên, đằm thắm, chân thành b. Về nghệ thuật: Thơ Tố Hữu mang phong cách dân tộc đậm đà - Về thể thơ: + Vận dụng thành công thể thơ lục bát truyền thống của dân tộc + Thể thất ngôn trang trọng mà tự nhiên -Về ngôn ngữ: Dùng từ ngữ và cách nói dân gian, phát huy tính nhạc phong phú của tiếng Việt. - HĐ 4: Hướng dẫn HS kết luận - Cảm nhận chung của em về nhà thơ Tố Hữu? - Định hướng và lưu ý HS phần ghi nhớ SGK HS trả lời IV. Kết luận: Thơ Tố Hữu là bằng chứng sinh động về sự kết hợp hài hoà hai yếu tố cách mạng và dân tộc trong sáng tạo nghệ thuật, sáng tạo thi ca. Phần hai: Đọc- hiểu bài thơ Việt Bắc * Tiết 1 HĐ 1: Hướng dẫn HS tìm hiểu phần chung về tác phẩm. - Em cho biết hoàn cảnh ra đời của tác phẩm? Theo em hoàn cảnh ra đơi đã chi phối đến sắc thái tâm trạng âm hưởng gịong điệu trong bài thơ như thế nào? - Vị trí đoạn trích? - Gọi HS đọc diễn cảm bài thơ, dựa theo kết cấu đối đáp, tìm bố cục? - Diễn giảng thêm về hiệu quả của lối kết cấu đối đáp ( Hô ứng đồng vọng, mở ra một vùng kỉ niệm đầy ắp về VB HS dựa vào SGK nêu hoàn cảnh ra đời, căn cứ vào mạch cảm xúc lối kết cấu, nhận xét 1-2 HS đọc diễn cảm bài thơ, xác định bố cục Phần hai: Tác Phẩm (2 tiết) I.Tìm hiểu chung: 1. Hoàn cảnh sáng tác: ( SGK) => Chính hoàn cảnh sáng tác đã chi phối tạo nên một sắc thái tâm trạng đặc biệt đầy xúc động, bâng khuâng da diết trong bài thơ. Cách chọn kết cấu theo lối đối đáp cũng là để thể hiện sắc thái đó. 2.Vị trí: Thuộc phần I ( Bài thơ gồm 2 phần: - Phần 1: Tái hiện những kỉ niệm cách mạng và kháng chiến. - Phần 2: Gợi viễn cảnh tươi sáng của đất nước và ca ngợi công ơn của đảng Bác Hồ đối với dân tộc. 3. Bố cục đoạn trích : 2 phần + Lời nhắn gửi của người ở lại + Lời đáp của người ra đi – ân tình sâu nặng với Việt Bắc. HĐ2: Hướng dẫn HS đọc hiểu tác phẩm. *Nêu vấn đề, cho HS thảo luận nhóm và trả lời: - Qua mạch đối đáp và dòng hồi tưởng của nhân vật trữ tình trong bài thơ, những kỉ niệm đầy ắp về VB đã hiện về rõ nét, đó là những kỉ niệm nào? - Từ những chi tiết nghệ thuật đặc sắc trong bài thơ , hãy phân tích làm rõ ấn tượng và tình cảm của tác giả đối với VB? * Gọi đại diện 1-2 nhóm trình bày kết quả thảo luận, các nhóm khác theo dõi bổ sung hoàn thiện nội dung. * Định hướng phân tích, khắc sâu nội dung * Theo em cảm hứng chi phối đoạn thơ là cảm hứng gì? - GV đặt câu hỏi thảo luận cho cả lớp: Em hãy chứng minh đoạn trích thể hiện nghệ thuật đậm đà tính dân tộc? - Sau khi đọc-hiểu đoạn thơ, em hãy rút ra chủ đề đoạn trích? HĐ3: GV hướng dẫn HS tổng kết GV đặt câu hỏi HS tổng kết trên hai mặt nghệ thuật và nội dung HS đọc - hiểu tác phẩm qua hướng dẫn của GV. .-HS thảo luận nhóm theo phân công của GV, chú ý: + Lối hỏi – đáp: Tạo sự hô ứng đồng vọng, cộng hưởng tình cảm giữa kẻ ở người đi + Điệp từ “Nhớ “ Sử dụng dày đặc như khắc sâu nỗi nhớ về cảnh vật và con người VB + Chi tiết tiêu biểu, đặc sắc + Kỉ niệm về Cảnh, người và kỉ niệm kháng chiến được gợi nhắc với bao ân tình sâu nặng Hs làm việc cá nhân trả lời -Cảm hứng ngợi ca: VB là căn cứ địa CM, đầu não của cuộc KC, là nơi hội tụ bao ân tình ân nghĩa, niềm tin... . HS trao đổi trả lời. HS tổng kết theo định hướng của GV II. Đọc - hiểu: 2. Việt Bắc qua hồi tưởng của chủ thể trữ tình: a.Thiên nhiên Việt Bắc: Cảnh được miêu tả ở nhiều không gian, nhiều thời giạn, nhiều hoàn cảnh khác nhau - Thiên nhiên VB vừa hùng vĩ, vừa thơ mộng, thi vị gợi nét đặc trưng riêng độc đáo. - VB còn là căn cứ địa vững chắc của Cách mạng b.Con người, cuộc sống: -Cuộc sống còn nghèo khổ, thiếu thốn, vất vả. - Con người chăm chỉ cần cù, chịu thương chịu khó, nhẫn nại, thuần phác. Đặc biệt rất giàu ân tình, ân nghĩa với cách mạng, hết lòng vì kháng chiến. =>Thiên nhiên luôn gắn bó gần gũi, tha thiết, hoà quyện với con người. Tất cả ngời sáng trong tâm trí nhà thơ. c. Kỉ niệm kháng chiến: - Không gian núi rừng rộng lớn - Hoạt động tấp nập - Hình ảnh hào hùng - Âm thanh sôi nổi, dồn dập, náo nức -> Khung cảnh chiến đấu hoành tráng phản ánh khí thế mạnh mẽ của cả một dân tộc đứng lên chiến đấu vì tổ quốc độc lập, tự do. => Đoạn thơ thể hiện cảm hứng ngợi ca Việt Bắc, ngợi ca cuộc kháng chiến chống Pháp oanh liệt. 4. Nghệ thuật: Đậm đà tính dân tộc. - Cấu tứ ca dao với hai nhân vật trữ tình ta và mình - Hình thức tiểu đối của ca dao - Ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, sử dụng lời ăn tiếng nói của nhân dân. - Sử dụng nhuần nhuyển phép trùng điệp của ngôn ngữ dân gian III/ Chủ đề: VB là khúc tình ca về cách mạng, về kháng chiến mà cội nguồn sâu xa là tình yêu đất nước, niềm tự hào về sức mạnh của nhân dân, là truyền thống ân nghĩa, đạo lý thuỷ chung của dân tộc. IV/ Tổng kết: 1.Nghệ thuật: Giọng thơ tâm tình, ngọt ngào tha thiết, giàu tính dân tộc.Thể thơ truyền thống vận dụng tài tình 2.Nội dung: VB là khúc ân tình chung của những người cách mạng, của cả dân tộc qua tiếng lòng của tác giả. Cái chung hoà trong cái riêng, cái riêng tiêu biểu cho cái chung. Tình cảm, kỉ niệm đã thành ân tình, tình nghĩa với đất nước, với nhân dân và cách mạng. * Củng cố: - Nắm vững nội dung của năm tập thơ đầu, phong cách nghệ thuật của Tố Hữu. - Việt Bắc là khúc ân tình cách mạng. Thiên nhiên Việt Bắc thơ mộng trữ tình, con người Việt Bắc thủy chung, gần gũi, giản dị… VB là tác phẩm tiêu biểu cho phong cách thơ Tố Hữu. * Dặn dò : - Học bài cũ và chuẩn bị bài mới : Tiếng Việt bài Luật thơ ( SGK trang101 và trang 127- Lí thuyết và thực hành) ................................................................................................................................................ Tiết 26-27 , Tiếng Việt LUẬT THƠ I/ Mục tiêu bài học: Giúp Hs Hiểu luật thơ của một số thể thơ truyền thống: Lục bát, song tất lục bát, ngũ ngôn và thất ngôn Đường luật. Qua các bài tập hiểu thêm một số đổi mới trong các thể thơ hiện đại: năm tiếng, bảy tiếng... II/ Phương tiện : SGK, SGV, Thiết kế dạy học... III/ Phương pháp: Nêu ngữ liệu, phát vấn, đối thoại... IV/ Tiến trình bài dạy: Ổn định lớp. Kiểm tra bài cũ. Bài mới: Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung kiến thức Hoạtđộng 1:Hướng dẫn HS tìm hiểu kiến thức khái quát về luật thơ: -Gọi HS đọc mục I SGK , chú ý tìm hiểu khái niệm, phân loại, vai trò của tiếng trong việc hình thành luật thơ ( Thế nào là luật thơ? Theo em tiếng trong tiếng Việt có vai trò như thế nào?...) - Đưa ví dụ một đoạn thơ cho HS quan sát , nhận xét về vai trò của Tiếng trong thơ (“Đưa người ta không đưa qua sông...mắt trong”) - GV lưu ý tính chất đơn lập của tiếng Việt, nhấn mạnh vai trò của tiếng trong tiếng Việt, từ đó hiểu vai trò của tiếng trong việc hình thành luật thơ Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu một số thể thơ truyền thống. - Đưa ngữ liệu: Một bài(đoạn thơ) lục bát, yêu cầu HS quan sát và nhận xét các phương diện: Số tiếng, vần, ngắt nhịp, hài thanh... căn cứ vào tiếng - Theo dõi Hs trả lời, nhận xét, hoàn thiện nội dung và lưu ý thêm một số trường hợp đặc biệt về ngắt nhịp, hiệp vần trong thơ lục bát - Hướng dẫn HS tìm hiểu luật thơ song thất lục bát. - Yêu cầu HS quan sát ngữ liệu SGK, đối chiếu phần nhận xét, hình thành kiến thức về thơ song thất lục bát, sau đó đưa một ngữ liệu khác cho HS phân tích khắc sâu kiến thức ( Một đoạn trong Cung oán ngâm khúc của NGT - Hướng dẫn HS tìm hiểu luật thơ các thể thơ ngũ ngôn Đường luật. - Yêu cầu quan sát ngữ liệu , nêu nhận xét hình thành kiến thức. - Hướng dẫn Hs quan sát ngữ liệu SGK và ngữ liệu khác ( một bài thơ tứ tuyệt của Lí Bạch hoặc HCM ), nhận ra các nguyên tắc của luật thơ - Hướng dẫn HS tìm hiểu luật thơ của thể thơ TNBCĐL ( Như trên) - Đưa ngữ liệu : Bài thơ Thương vợ của Tú Xương Hoạt đông 3: Hướng dẫn HS tìm hiểu thi luật các thể thơ hiện đai - GV giới thiệu đôi nét về Phong trào Thơ mới và những cách tân của thơ hiện đại - Chọn 1 ngữ liệu trong các bài thơ hiện đại ở phần đọc hiểu trong chương trình văn 11 Hoạt động 4: Hướng dẫn HS luyện tập khắc sâu kiến thức cũng như kĩ năng vận dụng kiến thức Ghi bài tập lên bảng, phân nhóm cho HS thảo luận, đại diện nhóm trình bày kết quả, yêu cầu lớp theo dõi nhận xét bổ sung hoàn thiện Hướng dẫn Hs thực hiện như bài tập 1 Hướng dẫn Hs dùng các kí hiệu, lập mô hình theo yêu cầu của bài tập Hoạt động 5: Hướng dẫn Hs tổng kết kiến thức qua phần ghi nhớ SGK -HS đọc SGK - Nêu ngắn gọn lí thuyết dựa theo SGK -Hs quan sát đoạn thơ của Thâm Tâm, nhận xét : Thanh điệu, vần, ngắt nhịp... HS theo dõi và ghi vở nội dung HS quan sát ngữ liệu : “ Cậy em, em có chịu lời, ...Xót tình máu mủ thay lời nước non...” ( Truyện Kiều- ND) HS làm việc cá nhân và trả lời kết quả. - Lớp trao đổi, góp ý hoàn thiện - Hs quan sát ngữ liệu SGK, nhận ra các đặc điểm của thể thơ qua phần nhận xét. - Vận dụng hiểu biết từ ví dụ trong SGK, phân tích ngữ liệu do GV nêu: “Trong cung quế âm thầm chiếc bóng, Đêm năm canh trông ngóng lần lần. Khoảnh làm chi bấy chúa xuân! Chơi hoa cho rữa nhuỵ dần lại thôi...” HS quan sát ví dụ SGK, nhận xét các phương diện - HS đọc ngữ liệu, đối chiếu phần nhận xét của SGK, vận dụng vào việc nhận biết các quy tắc đó thể hiện trong các ngữ liệu khác HS đọc hiểu ngữ liệu trong SGK, vận dụng phân tích các đặc điểm luật thơ thể hiện ở bài Thương vợ: 1/ B B B T T B B 2/ B T B B T T B 3/ T T B B B T T 4/ B B T T T B b 5/ T B B T b B T 6/ B T B b T t b 7/ B T T B B T T 8/ T B B T T B B -HS theo dõi , chú ý các đặc điểm của thơ hiện đại. - phân tích đặc điểm thơ hiện đại qua ngữ liệu: “Em không nghe mùa thu. Dưới trăng mờ thổn thức. Em không nghe rạo rực . Hình ảnh kẻ chinh phu Trong lòng người cô phụ...” -Hs theo dõi các bài tập , thảo luận theo nhóm, ghi kết quả vào phiếu học tập, đại diện trình bày. - Lớp theo dõi, nhận xét bổ sung - Hs theo dõi hướng dẫn của Gv tiến hành lập mô hình bằng kí hiệu bài thơ của HXH HS theo dõi, ghi kiến thức ở phần Ghi nhớ vào vở I/ Khái quát về luật thơ: 1.Khái niệm: Luật thơ là toàn bộ những quy tắc về số câu, số tiếng, cách hiệp vần, phép hài thanh, ngắt nhịp...trong các thể thơ được khái quát theo những kiểu mẫu nhất định. Ví dụ: Luật thơ lục bát, thơ song thất lục bát... Phân nhóm các thể thơ Việt Nam: - Nhóm 1: Các thể thơ dân tộc gồmThể thơ lục bát, song thất lục bát, thơ hát nói. - Nhóm2 : Các thể thơ Đường luật: Ngũ ngôn, thất ngôn tứ tuyệt, thất ngôn bát cú - Nhóm 3: Các thể thơ hiện đại: Thơ 5 tiếng, bảy tiếng, tâm tiếng, thơ tự do, hỗn hợp, thơ văn xuôi... 3. Vai trò của Tiếng trong việc hình thành luật thơ: + Tiếng trong Tiếng Viêt: Xét về ngữ âm: Mỗi tiếng là một âm tiết. Xét về ngữ nghĩa: Nhìn chung tiếng là đơn vị nhỏ nhất có nghĩa. Xét về ngữ pháp: Tiếng thường là một từ. + Tiếng trong hình thành luật thơ:: Tiếng là căn cứ để xác định các thể thơ. ( Thơ lục bát, thất ngôn, ngũ ngôn...) Tiếng là căn cứ đẻ xác định cách hiệp vần của bài thơ ( Vần chân, vần lưng, vần ôm, gián cách...vần bằng vần trắc...) Thanh của tiếng tạo nên nhạc điệu thơ, nhịp thơ ( Phối thanh, ngắt nhịp) => Như vậy số tiếng và đặc điểm của tiếng là những nhân tố cấu thành luật thơ. II/ Một số thể thơ truyền thống: 1. Thơ lục bát: - Số tiếng: Mỗi cặp lục bát có 2 dòng : Dòng lục(6 tiếng) và dòng bát( 8 tiếng) - Hiệp vần: Vần chân và vần lưng. - Ngắt nhịp: Nhịp chẵn 2/2/2 - Hài thanh:Có sự đối xứng luân phiên B-T-B ở các tiếng thư 2,4,6 trong dòng thơ; đối lập âm vực trầm bỗng ở tiếng thư 6 và thư 8 dòng bát 2.Thơ song thất lục bát - Số tiếng: Cặp song thất ( 7 tiếng) và cặp lục bát (6,8 Tiếng) luân phiên kế tiếp trong bài - Hiệp vần: ( lọc- mọc, buồn- khôn) . Cặp song thất có vần trắc . Cặp lục bát có vần bằng. . Giữa cặp sông thất và cặp lục bát có vần liền ( non- buồn ) - Hài thanh: Cặp song thất có thể lấy tiếng thứ 3 làm chuẩn, nhưng không bắt buộc. Cặp lục bát có sự đối xứng B-T chặt chẽ như ở thể lục bát - Ngắt nhịp: Nhịp ¾ ở câu thất và nhịp 2/2/2 ở câu lục bát. 3. Các thể thơ ngũ ngôn Đường luật: - Có 2 thể chính: Ngũ ngôn tứ tuyệt và ngũ ngôn bát cú - Số tiếng 5 hoặc 8, có 4 hoặc 8 dòng - Gieo vần : Vần chân, độc vận. - Ngắt nhịp : Lẻ 2/3 - Hài thanh: Có sự luân phiên B-T hoặc B-B, T-T ở tiếng thứ 2 và 4 4. Các thể thơ thất ngôn Đường luật: - Có 2 thể chính: Thất ngôn tứ tuyệt và thất ngôn bát cú Đường luật. a/ Thất ngôn tứ tuyệt: Số tiếng: 7 tiếng/ 4 dòng - Vần: Vần chân, độc vận, vần cách Nhịp 4/3 Hài thanh: Mô hình SGK b/ Thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật: Số tiếng: 7 tiếng/ 8 dòng ( 4 phần: Đề, thực, luận, kết) Vần: Vần chân, độc vận nhịp 4/3 Hài thanh: Mô hình SGK Niêm luật chặt chẽ: + Luật : Luật B vần B Luật T vần B ( Căn cú tiếng thư 2 câi phá đề) + Niêm ( dính) Ở các dòng thơ: 1-8, 2-3, 4-5, 6-7 ( Nhất tam ngũ bất luận. Nhị tứ lục phân minh) III/ Các thể thơ hiện đại: 1. Khái niệm: Thơ mới được khởi xướng từ năm 1932, là thơ không theo luật lệ của thơ cũ => Không hạn chế số tiếng, số câu, không theo niêm luật. Thơ mới coi trọng vần và điệu 2. Đặc điểm: - Thể thơ : Không nhất định. Thường là 5 tiếng, 6, 7, 8 tiếng - Vần: Vần B vần T ( Vần chính, vần thông) . Cách hiệp theo nhiều kiểu: vần liên tiếp , vần gián cách, vần ôm. - Nhịp điệu : Các âm và thanh được lựa chọn tự do, ngắt nhịp tuỳ tình ý trong câu trong bài IV/ Luyên tập: + Bài tập 1: ( Trang 107) a. Gieo vần: - Nguyệt- mịt ( Vần T) - Tay- ngày ( Vần B) - Mây – Tay Ngắt nhịp: - Hai câu thất: Nhip ¾ - Hai câu lục bát : Nhịp chẵn 2/2/2 Hài thanh: Tiếng thứ 3 ở cặp thất thanh B. Cặp lục bát các tiếng 2,4 6 : B-T-B ... b. Bài thơ thất ngôn tứ tuyệt : Các yếu tố số tiếng , vần, ngắt nhịp theo đúng luật thơ + Bài tập 1: ( Trang 127) - Bài thơ : Sóng của Xuân Quỳnh viết theo luật thơ hiện đại. . Số tiếng: 5 tiếng . Gieo vần: Vần T, vần B, gián cách . Hài thanh: Hài hoà theo nhịp những con sóng + Bài tập 2/ 107 . Số tiếng : & tiếng . Ngắt nhịp : Linh hoạt . Hài thanh : Câu 2 Hầu hết thanh T Câu 4 Hầu hết thanh B . Gieo vần : B, liên tiếp , gián cách + Bài tập 3: Bài Mời trầu ( HXH) T B B T T B Bv B T B B T T Bv T T B B B T T B B B T T B Bv + Bài tập 4: Khổ thơ trong bài thơ Tràng Giang của Huy Cận . Số tiếng : 7 tiếng ( Thất ngôn) . Ngắt nhịp 4/3 . Vần : Chân gieo ở câu 2,4, hiệp vần cách . Hài thanh: Các tiếng 2,4 6, có thanh đối xứng luân phiên V/ Ghi nhớ : SGK + Củng cố : Chú ý vai trò của Tiếng trong việc hình thành luật thơ. Nắm vững quy tắc về luật thơ của một số thể thơ truyền thống , phân biệt với các thể thơ hiện đại. + Dặn dò : Chuẩn bị tiết trả bài và soạn bài học tiết Làm văn: Phát biểu theo chủ đề , chú ý chuẩn bị các bài tập luyện tập.