Giáo án Vật lí 11 - Bài 28 - Lăng kính

Tiết 55 CHƯƠNG VII. MẮT VÀ DỤNG CỤ QUANG HỌC Bài 28 . LĂNG KÍNH I. MỤC TIÊU - Nêu được cấu tạo của lăng kính. - Trình bày được hai tác dụng của lăng kính: +Tán sắc chùm ánh sáng trắng. + Làm lệch về phía đáy một chùm sáng đơn sắc. - Viết được các công thức về lăng kính và vận dụng được. - Nêu được công dụng của lăng kính. II. CHUẨN BỊ 1.Giáo viên: - Các dụng cụ để làm thí nghiệm tại lớp. - Các tranh, ảnh về quang phổ, máy quang phổ, máy ảnh. 2.Học sinh: Ôn lại sự khúc xạ và phản xạ toàn phần. III.Tổ chức hoạt động dạy và học: Hoạt động 1 : ( 5 phút) Kiểm tra bài cũ Hệ thống câu hỏi chiếu soạn bằng power poi Hoạt động 2 : ( 10phút) Tìm hiểu cấu tạo lăng kính. Hoạt động của học sinh Hoạt động của giáo viên Nội dung ghi bảng -Vẽ hình. - Ghi nhận các đặc trưng của lăng kính. -Vẽ hình 28.2. -Giới thiệu lăng kính. -Giới thiệu các đặc trưng của lăng kính. I. Cấu tạo lăng kính *Lăng kính là một khối chất trong suốt, đồng chất (thủy tinh, nhựa), thường có dạng lăng trụ tam giác. *Các phần tử của lăng kính gồm: Cạnh Đáy Hai mặt bên *Về phương diện quang học, lăng kính được đặc trưng bởi : Góc chiết quang A Chiết suất n Hoạt động 3 : ( 10 phút) Tìm hiểu đường đi của tia sáng qua lăng kính. Hoạt động của học sinh Hoạt động của giáo viên Nội dung ghi bảng - Vẽ hình. - Ghi nhận tác dụng tán sắc của lăng kính. - Vẽ hình. - Thực hiện C1: Anh sáng truyền từ một môi trường vào môi trường chiết quang hơn. - Ghi nhận sự lệch về phía đáy của tia khúc xạ IJ. - Nhận xét về tia khúc xạ JR. - Nhận xét về tia ló ra khỏi lăng kính. - Ghi nhận khái niệm góc lệc. -Vẽ hình 28.3. - Giới thiệu tác dụng tán sắc của lăng kính. - Vẽ hình 28.4. - Yêu cầu học sinh thực hiện C1. Kết luận về tia IJ. - Yêu cầu học sinh nhận xét về tia khúc xạ JR. - Yêu cầu học sinh nhận xét về tia ló ra khỏi lăng kính. - Giới thiệu khái niệm góc lệch. II. Đường truyền của tia sáng qua lăng kính 1. Tác dụng tán sắc ánh sáng trắng Ánh sáng trắng (như ánh sáng Mặt Trời) gồm nhiều ánh sáng màu và lăng kính có tác dụng phân tích chùm ánh sáng trắng truyền qua nó thành nhiều chùm sáng màu khác nhau. Đó là sự tán sắc ánh sáng. 2. Đường truyền của tia sáng qua lăng kính Như vậy, khi có tia ló ra khỏi lăng kính thì tia ló bao giờ cũng lệch về phía đáy lăng kính so với tia tới Góc lệch D là góc hợp bởi giữa tia tới và tia ló của tia sáng khi truyền qua lăng kính. Hoạt động 4: ( 10 phút) Tìm hiểu các công thức của lăng kính. Hoạt động của học sinh Hoạt động của giáo viên Nội dung ghi bảng - Chứng minh các công thức của lăng kính. - Hướng dẫn học sinh cm các công thức của lăng kính. III. Các công thức của lăng kính sini1 = nsinr1; A = r1 + r2 sini2 = nsinr2; D = i1 + i2 – A . Khi: i1 < 100; A <100 i1 = nr1 i2 = nr2 A = r1 + r2 D = (n - 1)A Hoạt động 5: ( 5 phút) Tìm hiểu công dụng của lăng kính. Hoạt động của học sinh Hoạt động của giáo viên Nội dung ghi bảng - Ghi nhận các công dụng của lăng kính. - Ghi nhận cấu tạo và hoạt động của máy quang phổ. - Ghi nhận cấu tạo và hoạt động của lăng kính phản xạ toàn phần. - Ghi nhận các công dụng của lăng kính phản xạ toàn phần. - Giới thiệu các ứng dụng của lăng kính. - Giới thiệu máy quang phổ. - Giới thiệu cấu tạo và hoạt động của lăng kính phản xạ toàn phần. - Giới thiệu các công dụng của lăng kính phản xạ toàn phần. IV. Công dụng của lăng kính 1. Máy quang phổ Bộ phận chính là lăng kính(Có thể 1 hoặc 2) Máy quang phổ là thiết bị phân tích chùm sáng thành các thành phần đơn sắc. Nhờ đó xác định được cấu tạo của nguồn sáng 2. Lăng kính phản xạ toàn phần Lăng kính phản xạ toàn phần là lăng kính thuỷ tinh có tiết diện thẳng là một tam giác vuông cân. Lăng kính phản xạ toàn phần được sử dụng để tạo ảnh thuận chiều trong ống nhòm, máy ảnh Hoạt động 6 : ( 5 phút) Củng cố, giao nhiệm vụ về nhà. Hoạt động của học sinh Hoạt động của giáo viên - Nắm được những kiến thức cơ bản. - Nhận nhiệm vụ về nhà thực hiện. - Nhắc lại những kiến thức cơ bản. - Yêu cầu học sinh về nhà học bài và làm các bài tập trang 179 sgk IV. Rút kinh nghiệm sau khi dạy: