Giáo án Vật lý 11 CB - GV: Hoàng Hải Hà - Tiết 3 - Điện trường và cường độ điện trường. Đường sức điện

TIẾT 3 Ngày soạn:26/08/2008 ĐIỆN TRƯỜNG VÀ CƯỜNG ĐỘ ĐIỆN TRƯỜNG. ĐƯỜNG SỨC ĐIỆN A. Mục tiêu 1. Kiến thức Trình bày được khái niệm sơ lược về điện trường. Phát biểu được định nghĩa cường độ điện trường; viết được công thức tổng quát và nói rõ được ý nghĩa của các đại lượng vật lý trong công thức đó. Nêu được đơn vị của cường độ điện trường và tính được cường độ điện trường của một điện tích điểm tại một điểm bất kỳ. Nêu được các đặc điểm về phương, chiều, độ lớn của véctơ cường độ điện trường. Vẽ được véctơ cường độ điện trường của một điện tích điểm. 2. Kĩ năng Xác định phương chiều của vectơ cường độ điện trường tại mỗi điểm do điện tích điểm gây ra. Vận dụng công thức điện trường giải một số bài tập đơn giản. 3. Thái độ: Hăng say, hứng thú trong học tập, độc lập nghiên cứu. B. Phương pháp giảng dạy: Phát vấn đàm thoại. C. Chuẩn bị giáo cụ 1. Giáo viên: Giáo án. 2. Học sinh: Xem bài trọng trường lớp 10 để nhận xét về sự tương quan giữa hai trường. D. Tiến trình bài dạy 1. Ổn định lớp - Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ 1. Trình bày nội dung của thuyết êlectrôn, giải thích sự nhiễm điện do hưởng ứng? 2. Phát biểu nội dung của định luật bảo toàn điện tích, giải thích hiện tượng xãy ra khi cho 2 quả cầu tích điện tiếp xúc với nhau? 3. Nội dung bài mới a. Đặt vấn đề Tại sao hai điện tích đặt xa nhau trong chân không lại tác dụng được lực lên nhau? b. Triển khai bài dạy HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG KIẾN THỨC HĐ1: Tìm hiểu khái niệm điện trường GV: Chân không dẫn điện hay cách điện? HS: Cách điện,vì khôngcó điện tích tự do. GV: Tại sao khi đặt các điện tích trong chân không lực tương tác giữa chúng không những yếu đi mà còn mạnh hơn khi đặt trong các môi trường khác? HS: Suy nghĩ trả lời. Từ đó đưa ra khái niệm điện trường. GV: Lấy ví dụ minh hoạ. HĐ2: Tìm hiểu khái niệm cường độ điện trường GV: Giới thiệu khái niệm cường độ điện trường. Lưu ý: điện trường đặc trưng cho tác dụng lực tại điểm đang xét. Khi đặt một điện tích vào một điểm trong điện trường, nếu cường độ điện trường càng mạnh thì lực tác dụng lên điện tích càng lớn. HS: Nêu định nghĩa cường độ điện trường. GV: Từ biểu thức (1) hãy cho biết đơn vị của cường độ điện trường? HS: N/C GV: Tuy nhiên E có đơn vị V/m. Sẽ giải thích vào bài sau. GV: Giới thiệu đặc điểm vectơ cường độ điện trường : - Điểm đặt - Phương, chiều - Độ lớn GV: Dựa vào biểu thức (2) cho biết cường độ điện trường phụ thuộc như thế nào vào độ lớn điện tích q? HS: Trả lời câu hỏi. GV: Kết luận: từ thực nghiệm và lý thuyết người ta thấy rằng, độ lớn điện tích q càng lớn thì lực tác dụng lên nó càng lớn và tại mỗi điểm độ lớn E không đổi. GV: Yêu cầu hs viết biểu thức độ lớn của E trong môi trường đồng tính. HS: Trả lời. GV: Chú ý: cách vẽ vectơ cường độ điện trường gây ra bởi một điện tích điểm Q. GV: Vẽ hình biểu diễn véc tơ cường độ điện trường gây bởi một điện tích điểm. HS: Quan sát và lắng nghe. I. Điện trường 1. Môi trường truyền tương tác điện Môi trường tuyền tương tác giữa các điện tích gọi là điện trường. 2. Điện trường Điện trường là một dạng vật chất bao quanh các điện tích và gắn liền với điện tích. Điện trường tác dụng lực điện lên điện tích khác đặt trong nó. II. Cường độ điện trường 1. Khái niệm cường điện trường Cường độ điện trường tại một điểm là đại lượng đặc trưng cho độ mạnh yếu của điện trường tại điểm đó. 2. Định nghĩa Cường độ điện trường tại một điểm là đại lượng đặc trưng cho tác dụng lực của điện trường tại điểm đó. Nó được xác định bằng thương số của độ lớn lực điện F tác dụng lên điện tích thử q (dương) đặt tại điểm đó và độ lớn của q. (1) * Đơn vị cường độ điện trường: V/m. 3. Véctơ cường độ điện trường Véc tơ cường độ điện trường gây bởi một điện tích điểm có : - Điểm đặt tại điểm ta xét. - Phương trùng với đường thẳng nối điện tích điểm với điểm ta xét. - Chiều hướng ra xa điện tích nếu là điện tích dương, hướng về phía điện tích nếu là điện tích âm. - Độ lớn : (2) * Biễu diễn vectơ cường độ điện trường trong hai trường hợp: 4. Củng cố - Đặc điểm của vectơ cường độ điện trường do một điện tích điểm gây ra. - Làm một số câu TNKQ 5. Dặn dò - Học bài và làm bài tâp 9,10,11 sgk. - Chuẩn bị bài mới: Đường sức điện là gì? Các đặc điểm của đường sức điện?