Giáo án Vật lý 11 chương trình mới - Học kì 1

Tuần :1 Tiết PPCT: 1 CHƯƠNG I : ĐIỆN TÍCH . ĐIỆN TRƯỜNG Bài 1. ĐIỆN TÍCH. ĐỊNH LUẬT CU-LÔNG Mục Tiêu: - Kiến Thức: -Học sinh cần hiểu cách phát hiện một vật có bị nhiễm điện hay không. -Học sinh nắm được các khái niệm:Điện tích , điện tích điểm ,các loại điện tích,tương tác giữa các điện tích. -Phát biểu Định luật Cu-lông và viết biểu thức của Định luật Cu-lông về tương tác giữa các điện tích. - Kỹ Năng: Áp dụng Định luật Cu-lông giải các bài tập đơn giản về cân bằng của hệ điện tích.Giải thích hiện tượng nhiễm điện trong thực tế. II. Tổ Chức Hoạt động Dạy-Học: Hoạt động 1(10 phút):Sự nhiễm điện của các vật.Điện tích.Tương tác điện. Hoạt Động Của GV Hoạt Động Của HS Noäi dung Ở THCS đã học sự nhiễm điện của các vật. Vật bị nhiễm điện khi nào? -Tiến hành thí nghiệm (hình 1.1):cọ xát thanh thủy tinh hay thước nhựa vào dạ hay lụa. Cho biết hiện tượng nhiễm điện đối với các vật? Từ thí nghiệm rút ra nhận xét gì? Giữa các vật bị nhiễm điện và các vật nhẹ bị hút có xuất hiện điện tích. Vật bị nhiễm điện còn gọi là vật mang điện,vật tích điện hay là một điện tích. Điện là thuộc tính của vật thì điện tích là gì? Từ đó hãy cho biết điện tích điểm là gì? Điên tích xuất hiện sẽ có tác dụng như thế nào? Quan sát thí nghiệm như hình 1.2 và trả lời câu hỏi C1 trong SGK. Các em đã biết gì về tính chất của những vât mang điện? ® Sự tương tác điện. Từ đó kết luận được điều gì về điện tích? ’ yêu cầu HS xem chú ý trang 7 Khi cọ xát vật đó với vật khác. Ta thấy chúng có thể hút các vật nhẹ:giấy vụn,sợi bông Thanh thủy tinh hay thước nhựa đã bị nhiễm điện. O điện tích là số đo độ lớn của thuộc tính đó. O là một vật tích điện có kích thước rất nhỏ so với khỏang cách tới điểm ta xét. O gây nên sự tương tác giữa các vật. O HS thảo luận và trả lời câu C1. O những vât mang điện có thể hút nhau ,có thể đẩy nhau. Các điện tích cùng dấu :đẩy nhau; khác dấu :hút nhau O có 2 loại điện tích:điện tích dương(+) và điện tích âm(-). -HS đọc chú ý. I. Sự nhiễm điện của các vật.Điện tích.Tương tác điện: 1.Sự nhiễm điện của các vật: 2.Điện tích.Điện tích điểm. - Vật bị nhiễm điện còn gọi là vật mang điện,vật tích điện hay là một điện tích. - Vật tích điện có kích thước rất nhỏ so với khỏang cách tới điểm ta xét đgl điện tích điểm. 3.Tương tác điện.Hai loại điện tích. -Sự đẩy nhau hay hút nhau giữa các điện tích gọi là sự tương tác điện. -Các điện tích cùng dấu thì đẩy nhau,khác dấu thì hút nhau. Hoạt Động 2(12 phút): Định Luật Cu-lông.Đơn vị điện tích Năm 1785, Cu-lông(Pháp) thiết lập được định luật về sự phụ thuộc của lực tương tác giữa các điện tích điểm vào khoảng cách giữa chúng,để đo lực đẩy giữa 2 quả cầu nhỏ cùng điện tích®ông dùng chiếc cân xoắn. Quan sát và mô tả cân xoắn? -Trình bày thí nghiệm để dẫn đến kết quả -Qua đó ông phát hiện ra:Lực này tỉ lệ nghịch với bình phương khoảng cách giữa chúng -Hướng dẫn HS trả lời câu hỏi C2 -Bằng thực nghiệm ông cũng rút ra nhận xét:lực tương tác giữa 2 điện tích tỉ lệ thuận với tích độ lớn của 2 điện tích đó. -Ngoài ra chú ý tới phương của lực tương tác. Qua các kết quả trên hãy phát biểu Định luật Cu-lông?biễu diễn lực tương tác giữa 2 điện tích cùng dấu,khác dấu? Hãy viết công thức Định luật Cu-lông? Trong hệ SI: K=9.109Nm2/C2 Đơn vị các đại lương trong công thức trên? từ đó nêu đơn vị điện tích? HS lắng nghe -HS quan sát,kết hợp đọc trong SGK trả lời. -HS đọc và trả lời câu hỏi C2 trong SGK. -HS phát biểu Định luật Cu-lông và Một HS lên bảng biểu diễn lực tương tác giữa 2 điện tích cùng dấu,khác dấu. O với K là hệ số tỉ lệ. Đơn vị: F:Niutơn(N) r: met (m); q1,q2:culông(C) II. Định luật Cu-lông.Hằng số điện môi. 1.Định luật Cu-lông: B B A Sơ đồ cân xoắn cu-lông r q2 -Định luật Cu-lông: (SGK) với K: là hệ số tỉ lệ K=9.109Nm2/C2 -Đơn vị của điện tích là: culông(C) 1. .Khi tăng đồng thời khoảng cách giữa 2 điện tích điểm lên gấp đôi và độ lớn của mỗi điện tích lên gấp ba thì lực tương tác tĩnh điện giữa chúng sẽ: A. Tăng lên gấp đôi B.Giảm đi một nữa C.Tăng 2,25 lần D.Tăng 2,5 lần Hoạt động 3(8 phút):Lực tương tác giữa các điện tích điểm đặt trong điện môi đồng tính. Hằng số điện môi. Để so sánh độ lớn các điện tích ta nghiên cứu Lực tương tác giữa các điện tích trong một môi trường. -Giới thiệu khái niệm điện môi là môi trường cách điện. -Thí nghiệm chứng tỏ: khi các điện tích điểm đặt trong điện môi đồng tính thì lực tương tác giữa chúng nhỏ hơn e lần so với khi đặt chúng trong chân không,e gọi là hằng số điện môi. Víêt công thức Định luật Cu-lông trong trường hợp này ? Nêu tính chất đặc trưng của hằng số điện môi? Qua đó nó cho ta biết được điều gì? -Hướng dẫn so sánh hằng số điện môi của một số chất.(bảng 1.1 ) -Hướng dẫn HS trả lời câu C3 SGK -GV kết luận lại vấn đề -HS lắng nghe. O O HS thảo luận và trả lời câu hỏi -HS xem bảng 1.1SGK về hằng số điện môi của một số chất. -Thảo luận và trả lời câu hỏi. -Lĩnh hội và ghi vào vở. 2.Lực tương tác giữa các điện tích điểm đặt trong điện môi đồng tính.Hằng số điện môi. -Điện môi:là môi trường cách điện. -Công thức Định luật Culông trong trường hợp lực tương tác giữa 2 điện tích điểm đặt trong môi trường đồng tính : -Hằng số điện môi: e (e ³1) đặc trưng cho tính chất điện của 1 chất cách điện. Đối với chân không:e=1 Hoạt động 4(8 phút):Củng cố, daën doø: - Noäi dung ñònh luaät CuLoâng, Coâng thöùc ñònh luaät CuLoâng. - Trong moâi tröôøng coù haèng soá ñieän moâi: : Haèng soá ñieän moâi cuûa moâi tröôøng. - Xem tröôùc baøi thuyeát electron. + Noäi dung thuyeát electron. + Ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích. Tuần :1 Tiết PPCT: 2 Bài 2: THUYEÁT ELECTRON. ÑÒNH LUAÄT BAÛO TOAØN ÑIEÄN TÍCH. I Mục Tiêu: - Kiến Thức: - Nêu được k/n điện trường, định nghĩa cường độ điện trường. - Công thức cường độ điện trường do điện tích điểm gây ra tai 1 điểm. Nguyên lí chồng chất đt. - Định nghĩa đường sức điện, đặc điểm của đường sức điện. Điện trường đều. - Kỹ Năng: - Vận dụng công thức tính cường độ điện trường do điện tích điểm gây ra tai 1 điểm. II. Tổ Chức Hoạt động Dạy-Học: Hoạt động 1( phút): Tìm hiểu về nội dung chính của thuyết electron. Hoạt Động Của GV Hoạt Động Của HS Noäi dung Yêu cầu HS nhắc lại cấu tạo của nguyên tử, hạt nhân? Nhắc lại hiện tượng nhiễm điện do cọ xát. GV thông báo nội dung thuyết electron. HS đọc trong SKG. HS lắng nghe. I/ Thuyết êlectron: 1.Cấu tạo nguyên tử về phương diện điện. Điện tích nguyên tố: (SGk) 2.Thuyết electron: - Thuyết dựa vào sự cư trú và di chuyển của các electron để giải thích các hiện tượng điện và các tính chất điện của các vật gọi là thuyết electron. Hoạt Động 2( phút):Vận dụng thuyết electron để giải thích các hiện tượng nhiễm điện. Vận dụng thuyết electron giải thích các hiện tượng nhiễm điện ? Thế nào là chất dẫn điện, chất cách điện? Cho những ví dụ cụ thể ? Nếu cho 1 vật chưa nhiễm điện tiếp xúc với một vật nhiễm điện thì nó sẽ bị nhiễm điện cùng dấu với vật đó. Nhiễm điện như vật đgl nhiễm điện do tiếp xúc. Tương tự, đưa quả cầu A nhiễm điện dương lai gần thanh MN trung hoà. Ta thấy đàu M tích điện (-), đầu N tích điện (+). Sự nhiễm điện của thanh MN như vậy đgl nhiễm điện do hưởng ứng. Học sinh thảo luận và trả lời câu hỏi của GV. Học sinh đọc SGK, thảo luận theo tùng nhóm và trả lời câu hỏi. Chất dẫn điện: dd axit, bazơ, mối. Chất cách điện: Không khí khô, dầu, thuỷ tinh. Sứ. cao su... HS lắng nghe. HS lắng nghe. II/ Vận dụng: 1. Vật(chất) dẫn điện và vật (chất) cách điện. - Vật (chât) dẫn điện là vật (chất) có chứa các điện tích tự do. - Vật (chât) cách điện là vật (chất) không chứa các điện tích tự do. VD: Chất dẫn điện: dd axit, bazơ, mối. Chất cách điện: Không khí khô, dầu, thuỷ tinh. Sứ. cao su... 2. Sự nhiễm điện do tiếp xúc: (SGK) 3.Sự nhiễm điện do hưởng ứng: ( SGK) Hoạt động 3(8 phút):Tìm hiểu về Định luật bảo toàn điện tích. Nhắc lại khái niệm về hệ cô lập ? Hãy phát biểu nội dung định luật bảo toàn điện tích ? Hệ vật cô lập về điện là hệ vật không có trao đổi điện tích với các vật khác ngoài hệ. HS phát biểu nội dung định luật. III. Định luật bảo toàn điện tích: Trong một hệ cô lập về điện, tổng đại số của các điện tích là không đỗi. 1. Môi trường nào dưới đây không chứa điện tích tự do? a. Nước biển. b. Nước sông. c. Nước mưa. C. Nước cất. 2. Giải thích tại sao các xe tải chở xăng, dầu người ta thường phải lắp một sợi xích sắt chạm xuống đất ? Hoạt động 4(8 phút):Củng cố, daën doø : - Nội dung thuyết electron, vận dụng thuyết electron giải thích một số hiện tượng nhiễm điện. - Định luật bảo toàn điện tích. - Xem trước bài: Điện trường và cường độ điện trường. Đường sức điện. +t/c ñieän tröôøng. + Cöôøng ñoä ñieän tröôøng. Rút kinh nghiệm: Tuần :2 Tiết PPCT: 3,4 ĐIỆN TRƯỜNG VÀ CƯỜNG ĐỘ ĐIỆN TRƯỜNG. ĐƯỜNG SỨC ĐIỆN. Mục Tiêu: - Kiến Thức: - Nêu được k/n điện trường, định nghĩa cường độ điện trường. - Công thức cường độ điện trường do điện tích điểm gây ra tai 1 điểm. Nguyên lí chồng chất đt. - Định nghĩa đường sức điện, đặc điểm của đường sức điện. Điện trường đều. - Kỹ Năng: - Vận dụng công thức về điện trường và nguyên lí chồng chất điện trường để giải các bài tập về điện trường tĩnh. II. Tổ Chức Hoạt động Dạy-Học: Hoạt động 1( phút): Tìm hiểu khái niệm điện trường. Hoạt Động Của GV Hoạt Động Của HS Noäi dung Đặt các điện tích điểm gần nhau thì chúng tương tác nhau (hút hoặc đẩy) nghĩa là phải có một môi trường truyền tương tác(điện) giữa chúng. Môi trường đó ta gọi là điện trường. Vậy, điện trường là gì? Theo định nghĩa điện trường, bao quanh điện tích q1 có tồn tai một môi trường ta gọi là điện trường tác dụng lực điện lên điện tích khác (q2). Và tương tự, xung quanh q2 cũng vậy. HS đọc phần I.1 trong SGK. HS trả lời. I/ Điện trường: 1.Môi trường truyền tương tác điện : (SGk) 2.Điện trường: - Điện trường là một dạng vật chất (môi trường) bao quanh điện tích và gắn liền với điện tích. Điện trường tác dụng lực điện lên các điện tích khác đặt trong nó. F21 + + F12 q1 q2 Hoạt Động 2( phút):Tìm hiểu khái niệm cường độ điện trường. Như đã nói ở trên, xung quanh điện tích điểm có tồn tại điện trường, và tác dụng lực điện lên các điện tích thử đặt trong nó. Nếu khoảng cách càng xa thì lực tương tác càng yếu. Đặc trưng cho sự mạnh, yếu của điện trường ta đưa ra khái niệm CĐĐT Vậy cường độ điện trường là gì? Vì lực(F) là một đại lượng vectơ, còn q là mộ số nên E cũng là một đại lượng vectơ. Từ công thức ĐL coulomb và công thức E=F/q hãy lập công thức tính cường độ điện trường của một điện tích điểm? Nếu 2 điện tích Q1, Q2 gây ra CĐĐT tại M. Tìm CĐĐT tổng cộng? HS lắng nghe. HS trả lời. Điểm đặt: Phương: Chiều: Độ lớn: mà ta có Vận dụng theo quy tắc hình bình hành. II/ Cường độ điện trường: 1. Khái niệm cường độ điện trường: SGK 2. Định nghĩa: Cường độ điện trường tại một điểm là đại lượng đặt trưng cho tác dụng lực của điện trường tại điểm đó. Nó được xác định bằng thương số của độ lớn lực điện F tác dụng lên một điện tích thử q (dương) đặt tại điểm đó. 3.Vectơ cường độ điện trường: + Q M - 4. Đơn vị đo CĐĐT: - Cường độ điện trường có đơn vị là: v/m 5. Cường độ điện trường của một điện tích điểm: q: điện tích thử. Q: điện tích gây ra điện trường. 6. Nguyên lý chồng chất điện trường: + - (Vận dụng quy tắc hình bình hành) 1. Ñaïi löôïng naøo döôùi ñaây khoâng lieân quan ñeán cöôøng ñoä ñieän tröôøng cuûa moät ñieän tích ñieåm Q taïi moät ñieåm ? a. Ñieän tích Q. b. Ñieän tích thöû q. c. Khoaûng caùch r töø Q ñeán q. d. Haèng soá ñieän moâi cuûa moâi tröôøng. Hoạt động 3( phút):Tìm hiểu về đường sức điện. Cho hs xem những hình ảnh đường sức điện. Vậy đường sức điện là những đường như thế nào? Hình dạng đường sức điện trong những trường hợp đơn giản. Hình :3.6; 3.7; 3.8; 3.9 HS xem SGk trã lời câu hỏi. III. Đường sức điện: 1. Hình ảnh đường sức điện: (SGK) 2. Định nghĩa: Đường sức điện là đường mà tt tại mỗi điểm của nó là giá của véctơ cường độ điện trường tại điểm đó. Nói cách khác, Đường sức điện là đường mà lực điện tác dụng dọc theo đó. 3. Hình dạng đường sức của một số điện trường: (SGK) 4. Các đặc điểm của đường sức điện: - Qua mỗi điểm trong điện trường có một và chỉ một đường sức điện. - Hướng của đường sức điện tại một điểm là hướng của vecto CĐĐT tại điểm đó. - Đường sức điện là những đường không khép kín. Ra dương, vào âm. - Ở những chỗ CĐĐT mạnh, đường sức dầy. Ở những chỗ CĐĐT yếu, đường sức thưa. Hoạt động 4( phút):Củng cố, daën doø: - Điện trường là một dạng vật chất (môi trường) bao quanh điện tích và gắn liền với điện tích. Điện trường tác dụng lực điện lên các điện tích khác đặt trong nó. - Cường độ điện trường của một điện tích điểm: q: điện tích thử. Q: điện tích gây ra điện trường. - Đường sức điện là đường mà tt tại mỗi điểm của nó là giá của véctơ cường độ điện trường tại điểm đó. Nói cách khác, Đường sức điện là đường mà lực điện tác dụng dọc theo đó. - Ñaëc ñieåm ñöôøng söùc ñieän. - Xem laïi caùc kieán thöùc ñaõ hoïc chuaån bò giaûi baøi taä. Rút kinh nghiệm: Tuần :3 Tiết PPCT: 6 COÂNG CUÛA LÖÏC ÑIEÄN. Mục Tiêu: - Kiến Thức: - Nêu được đặc điểm, công thức tính công của lực điện trong điện trường đều. - Nêu được khái niệm, đặc điểm, công thức của thế năng của một điện tích trong điện trường. - Mối liên hệ giữa công của lực điện và độ giãm thế năng. - Kỹ Năng: - Vận dụng các công thức Công của lực điện để giải một số bài tập trong SGK. II. Tổ Chức Hoạt động Dạy-Học: Hoạt động 1( phút):Tìm hiểu công thức tính Công Của Lực Điện. Hoạt Động Của GV Hoạt Động Của HS Noäi dung Y/c HS nhắc lại công thức tính CĐĐT E? Hướng của và ? Lực F tác dụng lên vật làm vật di chuyển một quãng đường s. Ta nói lực đã thực hiện một công A. Lực điện tác dụng lên điện tích q làm q di chuyển vật lực điện cũng thực hiện một công. Công của lực điện tính theo công thức nào? Điện tích q>0 di chuyển theo đường MN hợp với phương của một góc . Hãy xác định công của lực điện? Công AMN có khi nào âm không? G/s điện tích q di chuyển theo đường gấp khúc MPN, tìm công của lực điện (Như hình vẽ)? Có kết luận gì về công của lực điện? Người ta cũng chứng minh được công của lực điện trong sự di chuyển của q trong một điện trường bất kì cũng không phụ thuộc vào hình dạng đường đi, mà chỉ phụ thuộc vào vị trí điểm đầu vào điểm cuối. => Nếu q>0, Nếu q<0, HS lắng nghe. M P + + + + + + + + + - - - - - - - - - N H d s1 s2 s Mà F=qE. AMN= qEd. Nếu khoảng cách từ điểm đầu(M) à điểm cuối(N) ngược chiều thì AMN <0. AMPN= Fs1cosα1+ Fs2cosα2 Với s1cosα1 + s2cosα2 = d AMPN= qEd. KL như SGK. I/ Công của lực điện: 1. đặc điểm của lực điện tác dụng lên một điện tích đặt trong điện trường đều: (SGk) 2.Công của lực điện trong điện trường đều: Công thức tính công của lực điện: AMN= qEd. Với: d = độ dài đại số. Tính theo chiều của . KL: Công của lực điện trong sự di chuyển của điện tích trong diện trường đều từ Mà N là AMN= qEd. Không phụ thuộc vào hình dạng của đường đi mà chỉ phụ thuộc vào vị trí điểm đầu M và điểm cuối N của đường đi. 3. Công của lực điện trong sự di chuyển của điện tích trong điện trường bất kì. (SGk) 1. Cho điện tích q di chuyển trong điện trường đều dọc theo 2 đoạn thẳng MN và NP. Biết rằng lực điện sinh công dương và MN dài hơn NP. Kết quả nào sau đây là đúng khi so sánh các công AMN và ANP của lực điện? a. AMN> ANP. b. AMN<ANP. c. AMN= ANP d. cả a, b, c đều có thể xảy ra. Hoạt Động 2( phút): Tìm hiểu thế năng của điện tích trong điện trường đều. Thế năng của một điện tích trong điện trường cũng tương tự như thế năng của một vât trong trọng trường. Thế năng của điện tích q đặt tại một điểm trong điện trường đều? TH điện tích q đặt tại M trong điện trường bất kì do nhiều điện tích gây ra thì thế năng = công của lực điện di chuyển q từ M à vô cực(∞). Cho HS đọc SGK phần II.2,3 tìm hiểu sự phụ thuộc của thế năng WM vào q, mối liên hệ giữa công của lực điện và độ giãm thế năng. Công của lực điện bằng độ giãm thế năng. Học sinh đọc SGk và ghi nhận kái niệm thé năng của một điện tích trong điện trường. WM= A= qEd Với d là k/c từ điểm M à bản(-). Tại đó lực điện hết khả năng sinh công. Công thức WM=AM∞ VM: hệ số tỉ lệ. AMN=AM∞N = AM∞+ A∞N = AM∞ - AN∞ = WM – WN. II/ Thế năng của một điện tích trong điện trường: 1. Khái niệm Thế năng của một điện tích q trong điện trường đặc trưng cho khả năng sinh công của điện trường khi đặt điện tích q tại điểm mà ta xét trong điện trường. WM= A= qEd d: k/c từ M à bản (-) 2. Sự phụ thuộc của WM vào điện tích q AM∞=WM=VM.q VM: hệ số tỉ lệ không phụ thuộc vào q mà phụ thuộc vào vị trí M trong điện trường. 3.Công của lực điện và độ giãm thế năng của điện tích trong điện trường: Khi một điện tích q di chuyển từ M đến N trong một điện trường thì công mà lưc điện tác dụng lên điện tích đó sinh ra sẽ bằng độ giãm thế năng của điện tích q trong điện trường. Công thức: AMN= WM – WN. Hoạt động 3( phút):Củng cố, daën doø; - Công thức công của lực điện trong sự di chuyển của một điện tích trong điện trường đều. - Thế năng của điện tích trong điện trường? Công thức. Mối liên hệ công của lực điện và độ giảm thế năng. - Xem tröôùc baøi ñieän theá, hieäu ñieän theá. + HÑT giöõa hai ñieåm cuûa ñieän tröôøng. + Moái quan heä giöõa CñÑT vaø HÑT Rút kinh nghiệm: Tuần :4 Tiết PPCT: 7 ÑIEÄN THEÁ. HIEÄU ÑIEÄN THEÁ. I Mục Tiêu: - Kiến Thức: - Nêu được ñ/n, vieát ñöôïc coâng thöùc ñieän theá taïi moät ñieåm trong ñieän tröôøng. - Nêu được ñ/n hieäu ñieän theá, coâng thöùc lieân heä giöõa HÑT vôùi coâng cuûa löïc ñieän vaø CÑÑT cuûa moät ñieän tröôøng ñeàu. II. Tổ Chức Hoạt động Dạy-Học: Hoạt động 1( phút): Xaây döïng khaùi nieäm ñieän theá. Hoạt Động Của GV Hoạt Động Của HS Lưu Bảng Coâng thöùc tính theá naêng cuûa moät ñieän tích trong ñieän tröôøng ñeàu? VM ñaëc tröng cho ñieän tröôøng veà phöông dieän tao ra theá naêng cuûa ñieän tích q. ta goïi laø Ñieän theá taïi M. Phaùt bieåu ñ/n ñieän theá vaø bieåu thöùc? Ñôn vò ñieän theá? Cho HS ñoïc SGK vaø neâu ññ cuûa ñieän theá? Traû lôøi caâu hoûi C1 trong SGK. WM= VM.q =AM∞ VM: heä soá tæ leä, không phụ thuộc vào q, mà chỉ phụ thuộc vò trí ñieåm M trong ñieän tröôøng. HS traû lôøi nhö SGK. Ñôn vò laø : Voân (V) HS traû lôøi nhö trong SGK. I/ Ñieän theá: 1.khaùi nieäm ñieän theá: (SGk) 2.Ñònh nghóa: Ñieän theá taïi ñieåm M trong ñieän tröôøng laø ñaïi löôïng ñaëc tröng rieâng cho ñieän tröôøng veà phöông dieän taïo ra theá naêng khi ñaët taïi ñoù moät ñieän tích q. Noù ñöôïc xaùc ñònh baèng thöông soá cuûa coâng cuûa löïc ñieän taùc duïng leân q khi q di chuyeån töø m ra xa voâ cöïc vaø ñoä lôùn cuûa q. 3. Ñôn vò ñieän theá: Voân (V) 4. Ñaëc ñieåm cuûa ñieän theá: - Ñieän theá laø ñaïi löôïng ñaïi soá. - Ñieän theá laøm moác: choïc ñieän theá ôû maët ñaát, ñieän theá taïi moät ñieåm ôû voâ cöïc. Hoạt Động 2( phút): Xaây döïng khaùi nieäu hieäu ñieän theá Cho HS ñoïc SGK II.1,2 ñeå tìm hieåu ñ/n, coâng thöùc hieäu ñieän theá. Höôùng daãn HS tìm moái lieân heä giöõa hieäu ñieän theá vaø coâng cuûa löïc ñieän. Töø ñoù haõy ñöa ra khaùi nieäm hieäu ñieän theá? Coâng thöùc? Muoán ño HÑT duøng duïng cuï gì? Cho HS ñoïc SGK tìm hieåu tónh ñieän keá. HS xem SGk vaø traû lôøi caùc caâu hoûi cuûa GV. HS tieáp thu vaø laøm theo höôùng daãn cuûa GV. UMN = VM - VN Do: AM∞ = AMN + AN∞ => Ñôn vò hieäu ñieä theá laø: Voân (V) Duøng tónh ñieän keá. II/ Hieäu ñieän theá: 1. Khái niệm Hieäu ñieän theá giöõa 2 ñieåm M vaø N laø hieäu giöõa ñieän theá VM vaø VN. UMN= VM- VN 2. Ñònh nghóa: Hieäu ñieän theá giöõa 2 ñieåm M, N trong ñieän tröôøng ñaët tröng cho khaû naêng sinh coâng cuûa ñieän tröôøng trong söï di chuyeån cuûa moät ñieän tích töø M ñeán N. Noù ñöôïc xaùc ñònh baèng thöông soá cuûa coâng cuûa löïc ñieän taùc duïng leân ñieän tích q trong söï di chuyeån töø M ñeán N vaø ñoä lôùn cuûa q. Ñôn vò: V. 3. Ño hieäu ñieän theá: - duøng tónh ñieän keá 1. Bieát hieäu ñieän theá UMN= 3v. Hoûi ñaúng thöùc naøo döôùi ñaây chaéc chaén ñuùng? a. VM= 3v. b. VN= 3v. c. VM – VN= 3v. d. VN- VM= 3v. 2. Choïn caâu ñuùng: Thaû moät e khoâng vaän toác ban ñaàu trong moät ñieän tröôøng baât kì. Electron ñoù seõ: a. Chuyeån ñoäng doïc theo moät ñöôøng söùc ñieän. b. Chuyeån ñoäng töø ñieåm coù ñieän theá cao xuoáng ñieåm coù ñieän theá thaáp. c. Chuyeån ñoäng töø ñieåm coù ñieän theá thaáp leân ñieåm coù ñieän theá cao. d. Ñöùng yeân. Hoạt động 3( phút):Tìm hieåu heä thöùc giöõa HÑT vaø CÑÑT Döïa vaøo bieåu thöùc coâng cuûa löïc ñieän trong ñieän tröôøng ñeàu vaø bieåu thöùc hieäu ñieän theá . xaùc laäp moái lieân heä giöõa 2 ñaïi löôïng naøy? Coâng thöùc naøy chöùng toû ñôn vò cuûa E: (v/m). Bieåu thöùc coâng cuûa löïc ñieän trong ñieän tröôøng ñeàu. AMN= qEd vôùi d= => Hay 4. Heä thöùc giöõa hieäu ñieän theá vaø cöôøng ñoä ñieän tröôøng: Hoaït ñoäng 4:( phuùt) Cuûng coá, daën doø. - Ñònh nghóa ñieän theá, coâng thöùc tính ñieän theá taïi moät ñieåm trong ñieän tröôøng. - Ñònh nghóa hieäu ñieän theá, coâng thöùc tính hieäu ñieän theá, ñôn vò. - Coâng thöùc lieân heä giöõa hieäu ñieän theá vaø cöôøng ñoä ñieän tröôøng. - Xem laïi caùc kieán thöùcñaõ hoïc ôû baøi Coâng cuûa löïc ñieän, ñieän theá, hieäu ñieän theá. Chuaån bò gaûi baøi taäp. Rút kinh nghiệm: Tuần :5 Tiết PPCT: 9 TUÏ ÑIEÄN I Mục Tiêu: - Kiến Thức: - Traû lôøi ñöôïc caâu hoûi: Tuï ñieän laø gì?. Ñònh nghóa ñieän dung cuûa tuï ñieän, caùc loaïi tuï ñieän. - Giaûi ñöôïc moät soá baøi taäp ñôn giaûn trong SGK. II. Tổ Chức Hoạt động Dạy-Học: Hoạt động 1( phút): Tìm hiểu về tụ điện. Hoạt Động Của GV Hoạt Động Của HS Lưu Bảng Cho HS xem SGK phần I, giới thiệu cho HS một số tụ điện trong thực tế. Tụ điện là gì? Tụ điện dùng chức điện tích, rất phổ biến trong các mạch điện. Có nhiệm vụ tích và phóng điện trong mạch điện. Muốn tích điện cho tụ điện ta làm thế nào? Lúc đó tụ điện đóng vai trò là nguồi thu. Còn nếu lấy 2 đầu tụ điện nối vào đèn làm đèn sáng thì tụ bây giờ đóng vai tròi là nguồi phát. Trả lời câu hỏi C1 . Xem SGK trả lời. HS lắng nghe. Nối 2 bản của tụ điện vào 2 cực của nguồn. HS trả lời câu hỏi C1 trong SGK. I:Tụ điện: 1. Tụ điện là gì?: Tụ điện là một hệ hai vật dẫn đặt gần nhau và ngăn cách với nhau bằng một lớp cách điện. Kí hiệu: C 2. Cách tích điện cho tụ điện: (SGK) Hoạt Động 2( phút): Tìm hiểu điện dung của tụ điện. Dùng một nguồn điện có HĐT nhất định để tích điện cho các tụ điện khác nhau thì ta thấy mỗi tụ sẽ tích một lượng điện tích khác nhau. Định nghĩa điện dung của tụ điện? Người ta đã c/m được: lượng điện tích Q mà tụ điện tích được tỉ lệ thuận với HĐT Uđặt giữa 2 bản tụ đó. . Đơn vị của điện dung? Ngoài Fara ( F) còn có đơn vị : Micro fara (µF). nano fara ( nF). Pico fara ( pF). Cho HS đọc II.3 các loại tụ điện. Khi tích điện cho tụ thì giữa 2 bản tụ có một điện trường. Điện trường tron tụ điện sẽ dự trữ năng lượng. HS lắng nghe, xem SGK II.1 trả lời câu hỏi của GV. Đơn vị của điện dung là Fara (F) HS đọc SGK. Có các loại tụ điện: Tụ không khí, tụ giấy, tụ mica, tụ sứ, II/ Điện dung của tụ điện: 1. Định nghĩa: Điện dung của tụ điện là đại lượng đặt trưng cho khả năng tích điện của tụ điện ở một hiệu điện thế nhất định. Nó được xác định bằng thương số của điện tích của tụ điện và hiệu điện thế giữa 2 bản của tụ điện. C = 2. Đơn vị điện dung: Đơn vị điện dung là Fara ( F) 1 µF = 10-6 F 1 nF = 10-9 F. 1 pF = 10-12 F. 3. Các loại tụ điện: (SGK) 4. Năng lượng của điện trường trong tụ điện: Công thức năng lượng điện trường trong tụ điện : W = 1. Gọi Q, C, U là điện tích, điện dung, hiệu điện thế giữa 2 bản của tụ điện. Phát biểu nào dưới đây là đúng? a. C tỉ lệ thuận với Q. b. C tỉ lệ nghịch với U. c. C phụ thuộc vào Q và U. d. C không phụ thuộc vào Q và U. Hoạt động 3( phút):Củng cố, daën doø: - Tụ điện là gì? Định nghĩa điện dung của tụ điện? Công thức, đơn vị? - Xem laïi kieám thöùc ñaõ hoïc trong chöông, chuaån bò giaûi baøi taäp. Rút kinh nghiệm: Tuần :5 Tiết PPCT: 10 BAØI TAÄP I. MUÏC TIEÂU 1. Kieán thöùc : - Veùc tô cöôøng ñoä ñieän tröôøng gaây bôû moät ñieän tích ñieåm vaø nhieàu ñieän tích ñieåm. - Caùc tính chaát cuûa ñöôøng söùc ñieän. - Coâng cuûa löïc ñieän - Ñieän theá, hieäu ñieän theá, lieân heä giöõa hieäu ñieän theá vaø cöôøng ñoä ñieän tröôøng.