GIáo án Vật lý 8 - Trường THCS Đông Sơn

Tuần 1, tiết 1: Baøi 1: CHUYEÅN ÑOÄNG CÔ HOÏC I. MUÏC TIEÂU: 1.Kiến thức: Neâu ñöôïc moät soá ví duï veà chuyeån ñoäng cô hoïc trong ñôøi soáng haøng ngaøy. 2.Kỹ năng: Neâu ñöôïc VD veà tính töông ñoái cuûa chuyeån ñoäng vaø ñöùng yeân, ñaëc bieät xaùc ñònh traïng thaùi cuûa vaät ñoái vôùi moãi vaät ñöôïc choïn laøm moác. Neâu ñöôïc VD veà caùc daïng chuyeån ñoäng cô hoïc thöôøng gaëp: chuyeån ñoäng thaúng, chuyeån ñoäng cong, chuyeån ñoäng troøn. 3.Thái độ:Yêu thích môn học,vận dụng vào cuộc sống. II. CHUAÅN BÒ: - Tranh veõ H.1.1; H. 1.2, H.1.3 SGK III. HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC: 1. OÅn ñònh lôùp: 2. Kiểm tra bài cũ: 3.Bài mới: Giới thiệu bài: (3’) GV : Maët trôøi moïc ñaèng Ñoâng, Laën ñaèng Taây. Nhö vaäy coù phaûi MT chuyeån ñoäng coøn traùi ñaát ñöùng yeân khoâng?Baøi naøy seõ giuùp caùc em traû lôøi caâu hoûi ñoù. HOẠT ĐỘNG 1:LÀM THẾ NÀO ĐỂ BIẾT MỘT VẬT CHUYỂN ĐỘNG HAY ĐỨNG YÊN? Mục tiêu: Biết tìm ra vật mốc khi xác định vật chuyển động hay đứng yên. TG NỘI DUNG HĐGV HĐHS 13’ I. Laøm theá naøo ñeå bieát moät vaät chuyeån ñoäng hay ñöùùng yeân? - Söï thay ñoåi vò trí cuûa moät vaät theo thôøi gian so vôùi vaät khaùc goïi laø chuyeån ñoäng cô hoïc. GV: Y/c caû lôùp thaûo luaän theo nhoùm. GV: Laøm theá naøo nhaän bieát moät oâ toâ ñang chuyeån ñoäng hay ñöùng yeân? - Cho hs ñoïc thoâng tin SGK ñeå hoaøn thaønh c1 - Thoâng baùo noäi dung 1 trong SGK GV gôïi yù: - Caên cöù vaøo yeáu toá naøo bieát vaät chuyeån ñoäng hay ñöøng yeân? - Y/c 2 hs traû lôøi - Ñeå nhaän bieát vaät CÑ hay ñöùng yeân ta döïa vaøo vaät naøo? GV: vaäy qua caùc ví duï treân, ñeå nhaän bieát 1 vaät CÑ hay ñöùng yeân ta phaûi döïa vaøo vò trí cuûa vaät so vôùi vaät khaùc ñöôïc choïn laøm moác (vaät moác) - Y/c moãi hs suy nghó ñeå hoaøn thaønh c2, c3 Löu yù: C2. HS töï choïn vaät moác vaø xeùt CÑ cuûa vaät so vôùi vaät moác. C3. Vaät khoâng thay ñoåi vò trí so vôùi vaät moác thì ñöôïc coi laø ñöùng yeân - Quan saùt - Hoaït ñoäng nhoùm - Tìm caùc phöông aùn ñeå giaûi quyeát C1: So saùnh vò trí cuûa oâ toâ, thuyeàn... vôùùi moät vaät naøo ñoù beân ñöôøng, beân soâng... - Ghi noäi dung 1 vaøo vôûû - Hoaït ñoäng caù nhaân ñeå traû lôøøi C2, C3 C3: Ngöôøi ngoài treân thuyeàn ñang troâi theo doøng nöôùc, vì vò trí cuûa ngöôøi treân thuyeàn khoâng ñoåi neân so vôùi thuyeàn thì ngöôøi ôû traïng thaùi ñöùng yeân. HOẠT ĐỘNG 2:TÍNH TƯƠNG ĐỐI CỦA CHUYỂN ĐỘNG VÀ ĐỨNG YÊN. Mục tiêu: Nêu được tính tương đối của chuyển động và đứng yên. TG NỘI DUNG HĐGV HĐHS 10’ II.Tính tương đối của chuyển động và đứng yên: C4. C5. C6. C7. C8. Treo H.1.2 höôùng daãn HS quan saùt. - Toå chöùc cho HS suy nghó tìm phöông aùn ñeå hoaøn thaønh C4, C5. - Hs laøm C6 vaø ñoïc keát quaû. - Ñöùng taïi choã ñoïc baøi C7 - Thoâng baùo: Tính töông ñoái cuûa chuyeån ñoäng vaø ñöùng yeân. - Kieåm tra söï hieåu baøi cuûa HS baèng baøi C8 Maët trôøi vaø traùi ñaát chuyeån ñoäng töông ñoái vôùi nhau neáu laáy traùi ñaát laøm vaät moác thì maët trôøi chuyeån ñoäng. - Laøm vieäc caù nhaân traû lôøi C4: So vôùùi nhaø ga thì haønh khaùch ñang chuyeån ñoäng vì vò trí ngöôøi naøy thay ñoåi so vôùi nhaø ga. C5: So vôùi toa taøu thì haønh khaùch ñöùng yeân vì vò trí cuûa haønh khaùch ñoù so vôùi toa taøu khoâng ñoåi. - Thaûo luaän treân lôùp, thoáng nhaát C4, C5. - Caû lôùp hoaït ñoäng nhaän xeùt, ñaùnh giaù ® thoáng nhaát caùc cuïm töøø thích hôïïp cho baøi C6: ñoái vôùùi vaät naøy / ñöùùng yeân. - C7: Haønh khaùch chuyeån ñoäng so vôùùi nhaø ga nhöng ñöùùng yeân so vôùùi toa taøu. - Ghi noäi dung 2 SGK vaøo vôû. - Laøm vieäc caù nhaân hoaøn thaønh C8: Maët trôøi thay ñoåii vò trí so vôùi moät ñieåm moác gaén vôùi traùi ñaát, vì vaäy coù theå coi maët trôøøi chuyeån ñoäng khi laáy moác laø traùi ñaát. HOẠT ĐỘNG 3: GIỚI THIỆU MỘT SỐ CHUYỂN ĐỘNG THƯỜNG GẶP. Mục tiêu: Tìm được ví dụ về vật chuyển động thẳng, chuyển động cong, chuyển động tròn. TG NỘI DUNG HĐGV HĐHS 5’ III.Một số chuyển động thường gặp: C9. - Laàn löôït treo caùc hình 1.3a,b,c - Nhaán maïnh: + quyõ ñaïo cuûa chuyeån ñoäng + caùc daïng cuûa chuyeån ñoäng - Toå chöùc Hs laøm vieäc caù nhaân ñeå hoaøn thaønh C9 Đọc phần III,quan sát hình 1.3 SGK. HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG. Mục tiêu: Giải thích các hiện tượng thực tế. TG NỘI DUNG HĐGV HĐHS 12’ III.Vận dụng: C10. C11. Ghi nhớ: (SGK) - Treo hình 1.4 SGK - Toå chöùc cho HS hoaït ñoäng nhoùm ñeå hoaøn thaønh C10, C11. - Löu yù: Coù söï thay ñoåi vò trí cuûa vaät so vôùi vaät moác, vaät chuyeån ñoäng. C10.Ôtô chuyển động so với cột điện bên đường. Người lái xe đứng yên so với xe. 4.Cũng cố: (2’) Yeâu caàu HS neâu laïi noäi duïng cô baûn cuûa baøi hoïc 5.Dặn dò: Làm bài tập. KINH NGHIỆM TIẾT DẠY: . Ngày soạn: Ngày dạy: Tuần 2,tiết 2: BÀI 2: VẬN TỐC I. MUÏC TIEÂU: ¨ Kieán thöùc: - Töø VD, so saùnh quaõng ñöôøng chuyeån ñoäng trong 1 giaây cuûa moãi chuyeån ñoäng ñeå ruùt ra caùch nhaän bieát söï nhanh, chaäm cuûa chuyeån ñoäng ñoù (goïi laø vaän toác). - Naém vöõng coâng thöùc tính vaän toác: v = s / t vaø yù nghóa cuûa khaùi nieäm vaän toác. Ñôn vò hôïp phaùp cuûa vaän toác laø m/s; km/h vaø caùch ñoåi ñôn vò vaän toác. - Vaän duïng coâng thöùc ñeå tính quaõng ñöôøng, thôøi gian trong chuyeån ñoäng. ¨ Kyõ naêng: Bieát ñoåi ñôn vò vaø giaûi baøi taäp veà v, s, t. ¨ Thaùi ñoä: Phaùt huy tính chuû ñoäng, tích cöïc cuûa HS. II. CHUAÅN BÒ: - Ñoàng hoà baám giaây. - Tranh veõ toác keá. III. HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC: 1. OÅn ñònh lôùp: 2. Kieåm tra baøi củ: (3 phuùt) - Laøm BT 1.5; 1.6 SBT - Cho VD veà tính töông ñoái cuûa chuyeån ñoäng. 3. Baøi môùi: Giới thiệu bài:(1’) - Moät ngöôøi ñi xe ñaïp vaø moät ngöôøi ñang chaïy boä. Hoûi ngöôøi naøo chuyeån ñoäng nhanh hôn? s v = t Ñeå traû lôøi chính xaùc ta nghieân cöùu baøi hoïc hoâm nay. HOẠT ĐỘNG 1:NGHIÊN CỨU KHÁI NIỆM VẬN TỐC LÀ GÌ? Mục tiêu: Nắm dược khái niệm vận tốc. TG NỘI DUNG HĐGV HĐHS 15’ I. VAÄN TOÁC LAØ GÌ? - Ñoä lôùn cuûa vaän toác ñöôïc tính baèng quaõng ñöôøng trong moät ñôn vò thôøøi gian. - Ñoä lôùn cuûa vaän toác cho bieát söï nhanh chaäm cuûa chuyeån ñoäng. - Treo baûng 2.1, HS laøm C1. - HS ñoïc keát quaû. Taïi sao coù keát quaû ñoù? - Laøm C2 vaø choïn nhoùm ñoïc keát quaû. - Haõy so saùnh ñoä lôùùn caùc giaù trò tìm ñöôïc ôû coät 5 trong baûng 2.1 - Thoâng baùo caùc giaù trò ñoù laø vaän toác. - HS phaùt bieåu khaùi nieäm vaän toác. - Duøng khaùi nieäm vaän toác ñeå ñoái chieáu vôùùi coät xeáp haïng coù söï quan heä gì? - Thoâng baùo theâm moät soá ñôn vò thôi gian: giôø, phuùt, giaây. - HS laøm C3 - Thaûo luaän nhoùm vaø ghi keát quaû. - cuøng quaõng ñöôøng, thôøøi gian caøng ít caøng chaïy nhanh. - Tính toaùn vaø ghi keát quaû vaøo baøng. - Caù nhaân laøm vieäc vaø so saùnh keát quaû. - Quaõng ñöôøng ñi ñöôïc trong moät giaây. - Vaän toác caøng lôùn chuyeån ñoäng caøng nhanh. chuyeån ñoäng / nhanh hay chaäm / quaõng ñöôøng ñi ñöôïc / trong moät giaây HOẠT ĐỘNG 2:LẬP CÔNG THỨC TÍNH VẬN TỐC. Mục tiêu:Viết được công thức và cách biến đổi công thức. TG NỘI DUNG HĐGV HĐHS 8’ II. COÂNG THÖÙÙC: v = s: quaõng ñöôøng (km, m) t: thôøi gian (h, ph, s) v: vaän toác (km/h, m/s) s = v. t + t = - Giôùi thieäu s, t, v vaø döïa vaøo baûng 2.1 ñeå laäp coâng thöùc. - Suy ra coâng thöùc tính s, t Muoán tính vaän toác ta phaûi bieát gì? - Duïng cuï ño quaõng ñöôøøng? - Duïng cuï ño thôøi gian? - Thöïc teá ngöôøi ta ño vaän toác baèng duïng cuï goïi laø toác keá. - Hình 2.2 ta thöôøng thaáy ôû ñaâu? - Laáy coät 2 chia cho coät 3 - v = s / t ® s = v . t; t = s / v - Bieát quaõng ñöôøng, thôøi gian - ño baèng thöôùc. - ño baèng ñoàng hoà - Thaáy treân xe gaén maùy, oâ toâ, maùy bay... HOẠT ĐỘNG 3: ĐƠN VỊ VẬN TỐC. Mục tiêu: Biết đơn vị vận tốc và cách đổi từ đơn vị này sang đơn vị khác. TG NỘI DUNG HĐGV HĐHS 5’ III. ÑÔN VÒ VAÄN TOÁC: - Duøng toác keá ñeå ño vaän toác. - Ñôn vò hôïïp phaùp laø km/h vaø m/s - Treo baûng 2.2 vaø gôïi yù HS tìm caùc ñôn vò khaùc. - Chuù yù: 1km = 100m 1h = 60ph = 3600s - caù nhaân laøm vaø leân baûng ñieàn. HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG. Mục tiêu: Vận dụng công thức tính vận tốc để tính quãng đường, thời gian. TG NỘI DUNG HĐGV HĐHS 8’ C5: a. Moãi giôø oâ toâ ñi ñöôïc 36km. Moãi giôø xe ñaïp ñi ñöôïc 10,8km. Moãi giaây taøu hoûa ñi ñöôïc 10m. b. Muoán bieát chuyeån ñoäng nhanh nhaát, chaäm nhaát caàn so saùnh 3 vaän toác cuøng moät ñôn vò: v oâ toâ = 36km/h = 10m/s v xe ñaïp=10,8km/h= 3m/s v taøu hoûa = 10m/s ® OÂ toâ, taøu hoûa nhanh nhö nhau. Xe ñaïp chuyeån ñoäng chaäm nhaát. C6: Vaän toác cuûa ñoaøn taøu; v = = = 54(km/h) 54km/h = 15m/s C7: Quaõng ñöôøng ñi ñöôïc: s = v.t = 12. 2/3 = 8 (km) C8: Khoaûng caùch töø nhaø ñeán nôi laøm vieäc; s = v.t = 4. ½ = 2 (km) Ghi nhớ: (SGK) HS laøm C5 ® C8 GV: goïi hs ñoïc c.5 - Caùc em laøm vieäc caù nhaân. - Gôïi yù: muoán bieát CÑ naøo nhanh hay chaäm hôn taø laøm theá naøo? - Goïi hs leân baûng laøm caâu b. GV: Ñeå laøm ñöôïc C.6 ta vaän duïng coâng thöùc naøo? - Goïi hs leân laøm. GV: Phaân lôùp thaønh 2 daõy baøn. Daõy 1: Laøm BT C.7 Daõy 2: Laøm BT C.8 - Goïi hs ñaïi dieän hai daõy leân laøm. - Cho hs ñoïc phaàn coù theå em chöa bieát (neáu coøn thôøi gian) - Giao baøi taäp veà nhaø C5: a. Moãi giôø oâ toâ ñi ñöôïc 36km. Moãi giôø xe ñaïp ñi ñöôïc 10,8km. Moãi giaây taøu hoûa ñi ñöôïc 10m. b. Muoán bieát chuyeån ñoäng nhanh nhaát, chaäm nhaát caàn so saùnh 3 vaän toác cuøng moät ñôn vò: v oâ toâ = 36km/h = 10m/s v xe ñaïp=10,8km/h= 3m/s v taøu hoûa = 10m/s ® OÂ toâ, taøu hoûa nhanh nhö nhau. Xe ñaïp chuyeån ñoäng chaäm nhaát. C6: Vaän toác cuûa ñoaøn taøu; v = s / t = 81 / 1,5 = 54(km/h) 54km/h = 15m/s C7: Quaõng ñöôøng ñi ñöôïc: s = v.t = 12. 2/3 = 8 (km) C8: Khoaûng caùch töø nhaø ñeán nôi laøm vieäc; s = v.t = 4. ½ = 2 (km) 4. Cuûng coá: (1 phuùt) - Vaän toác laø gì? Coâng thöùc tính? Duïng cuï ño 5. Dặn dò: KINH NGHIỆM TIẾT DẠY: . Ngày soạn: Ngày dạy: Tuần 3,tiết 3: Baøi 3 : CHUYEÅN ÑOÄNG ÑEÀU – CHUYEÅN ÑOÄNG KHOÂNG ÑEÀU I. MUÏC TIEÂU: 1.Kiến thức: - Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa chuyeån ñoäng ñeàu vaø neâu ñöôïc nhöõng ví duï veà chuyeån ñoäng ñeàu. - Neâu ñöôïc nhöõng ví duï veà chuyeån ñoäng khoâng ñeàu thöôøng gaëp. Xaùc ñònh ñöôïc daáu hieäu ñaëc tröng cuûa chuyeån ñoäng naøy laø vaän toác thay ñoåi theo thôøi gian.. - Moâ taû TN hình 3.1 SGK vaø döïa vaøo caùc döõ kieän ñaõ ghi ôû baûng 3.1 trong TN ñeå traû lôøi ñöôïc nhöõng caâu hoûi trong baøi. 2.Kỹ năng: - Vaän duïng ñeå tính vaän toác trung bình treân moät ñoaïn ñöôøng. 3.Thái độ:Tập trung nghiêm túc ,hợp tác khi thực hiện thí nghiệm. II. CHUAÅN BÒ: Maùng nghieâng, baùnh xe, ñoàng hoà coù kim giaây hay ñoàng ñoà ñieän töû. III. HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC: 1. OÅn ñònh lôùp: (1 phuùt) 2. Kieåm tra baøi cuõ: (3 phuùt) - Ñoä lôùn cuûa vaän toác cho bieát gì? - Vieát coâng thöùc tính vaän toác Giaûi thích caùc kí hieäu vaø ñôn vò cuûa caùc ñaïi löôïng. 3. Baøi môùi: (1 phuùt) HOẠT ĐỘNG 1:TÌM HIỂU VỀ CHUYỂN ĐỘNG ĐỀU VÀ CHUYỂN ĐỘNG KHÔNG ĐỀU. Mục tiêu: Phát biểu được định nghĩa chuyển động đều và chuyển động không đều. TG NỘI DUNG HĐGV HĐHS 17’ I. Ñònh nghóa: - CÑ ñeàu laø CÑ maø vaän toác coù ñoä lôùn khoâng thay ñoåi theo thôøi gian. Chuyeån ñoäng khoâng ñeàu laø CÑ maø vaän toác coù ñoä lôùn thay ñoåi theo thôøi gian. GV höôùng daãn HS laép raùp thí nghieäm hình 3.1. . Caàn löu yù vò trí ñaët baùnh xe tieáp xuùc vôùi truïc thaúng ñöùng treân cuøng cuûa maùng. . 1 HS theo doõi ñoàng hoà, 1 HS duøng vieát ñaùnh daáu vò trí cuûa truïc baùnh xe ñi qua trong thôøi gian 3 giaây, sau ñoù ghi keát quaû thí nghieäm vaøo baûng (3.1) . Cho HS traû lôøi C1, C2. HS ñoïc ñònh nghóa ôû SGK. Laáy ví duï trong thöïc teá. . Nhoùm tröôûng nhaän duïng cuï thí nghieäm vaø baûng (3.1) . Caùc nhoùm tieán haønh thí nghieäm ghi keát quaû vaøo baûng (3.1). . Caùc nhoùm thaûo luaän traû lôøi C1: Chuyeån ñoäng cuûa truïc baùnh xe treân ñoaïn ñöôøng DE, EF laø chuyeån ñoäng ñeàu, treân caùc ñöôøng AB, BC, CD laø chuyeån ñoäng khoâng ñeàu. - C2: a- Chuyeån ñoäng ñeàu b,c,d – Chuyeån ñoäng khoâng ñeàu. HOẠT ĐỘNG 2:TÌM HIỂU VỀ VẬN TỐC TRUNG BÌNH CỦA CHUYỂN ĐỘNG KHÔNG ĐỀU. Mục tiêu: Nêu được những ví dụ về chuyển động không đều. Xác định dấu hiệu đặc trưng của chuyển động này. TG NỘI DUNG HĐGV HĐHS 12 II. Vaän toác trung bình cuûa chuyeån ñoäng khoâng ñeàu: = Coâng thöùc: s: QÑ ñi ñöôïc (m,km) t: TG ñi heát QÑ ñoù (s,h) Vtb: Vaän toác bình thöôøng treân QÑ (m/s, km/h) . Yeâu caàu HS tính trung bình moãi giaây truïc baùnh xe laên ñöïôc bao nhieâu meùt treân caùc ñoaïn ñöôøng AB, BC, CD. GV yeâu caàu HS ñoïc phaàn thu thaäp thoâng tin muïc II. . GV giôùi thieäu coâng thöùc vtb. v = s / t - s: ñoaïn ñöôøng ñi ñöôïc. - t: thôøi gian ñi heát quaõng ñöôøng ñoù. . Löu yù: Vaän toác trung bình treân caùc ñoaïn ñöôøng chuyeån ñoäng khoâng ñeàu thöôøng khaùc nhau. Vaän toác trung bình treân caû ñoaïn ñöôøng thöôøng khaùc trung bình coäng cuûa caùc vaän toác trung bình treân caùc quaõng ñöôøng lieân tieáp cuûa caû ñoaïn ñöôøng ñoù. . Caùc nhoùm tính ñoaïn ñöôøng ñi ñöôïc cuûa truïc baùnh xe sau moãi giaây treân caùc ñoaïn ñöôøng AB, BC, CD. . HS laøm vieäc caù nhaân vôùi C3: Töø A ñeán D chuyeån ñoäng cuûa truïc baùnh xe nhanh daàn. HOẠT ĐỘNG 3:VẬN DỤNG. Mục tiêu:Vận dụng công thức để giải các bài tâpọ về chuyển động không đều. TG NỘI DUNG HĐGV HĐHS 8’ C4: Chuyeån ñoäng cuûa oâ toâ töø Haø Noäi ñeán Haûi Phoøng laø chuyeån ñoäng khoâng ñeàu. 50km/h laø vaän toác trung bình cuûa xe. C5: Vaän toác cuûa xe treân ñoaïn ñöôøng doác laø: v1 = s1 / t1 = 120m / 30s = 4 (m/s) . Vaän toác cuûa xe treân ñoaïn ñöôøng ngang: v2 = s2 / t2 = 60m / 24s = 2,5 (m/s) . Vaän toác trung bình treân caû hai ñoaïn ñöôøng: vtb = s / t = (120 + 60) / (30 + 24) = 3,3 (m/s) C6: Quaõng ñöôøng taøu ñi ñöôïc: v = s / t ® s = v.t = 30.5 = 150 (km) Ghi nhớ: (SGK) HS laøm vieäc caù nhaân vôùi C4. . HS laøm vieäc caù nhaân vôùi C5. . HS laøm vieäc caù nhaân vôùi C6 C4: Chuyeån ñoäng cuûa oâ toâ töø Haø Noäi ñeán Haûi Phoøng laø chuyeån ñoäng khoâng ñeàu. 50km/h laø vaän toác trung bình cuûa xe. C5: Vaän toác cuûa xe treân ñoaïn ñöôøng doác laø: v1 = s1 / t1 = 120m / 30s = 4 (m/s) . Vaän toác cuûa xe treân ñoaïn ñöôøng ngang: v2 = s2 / t2 = 60m / 24s = 2,5 (m/s) . Vaän toác trung bình treân caû hai ñoaïn ñöôøng: vtb = s / t = (120 + 60) / (30 + 24) = 3,3 (m/s) C6: Quaõng ñöôøng taøu ñi ñöôïc: v = s / t ® s = v.t = 30.5 = 150 (km) 4.Cũng cố: (2’)Nhaéc laïi ñònh nghóa chuyeån ñoäng ñeàu vaø chuyeån ñoäng khoâng ñeàu. 5.Dặn dò: . Veà nhaø laøm caâu 7 vaø baøi taäp ôû SBT. . Hoïc phaàn ghi nhôù ôû SGK. . Xem phaàn coù theå em chöa bieát. . Xem laïi khaùi nieäm löïc ôû lôùp 6, soaïn tröôùc baøi bieåu dieãn löïc. KINH NGHIỆM TIẾT DẠY: Ngày soạn: / / Ngày dạy: / / Tuần 4,tiết 4: Baøi 4 :BIEÅU DIEÃN LÖÏC I. MUÏC TIEÂU: ¨ Kieán thöùc: - Neâu ñöôïc ví duï theå hieän löïc taùc duïng laøm thay ñoåi vaän toác. - Nhaän bieát ñöôïc löïc laø ñaïi löôïng vectô. Bieåu dieãn ñöôïc vectô löïc. ¨ Kyõ naêng: Hoïc sinh bieåu dieãn ñöôïc vectô löïc leân moät vaät. ¨ Thaùi ñoä: Phaùt huy tính chuû ñoäng, tích cöïc cuûa HS. II. CHUAÅN BÒ: - Giaùo vieân: Nhaéc hoïc sinh xem laïi baøi "Löïc - Hai löïc caân baèng" ôû baøi 6 SGK Vaät lí 6. - Hoïc sinh: Xem laïi baøi III. CAÙC BÖÔÙC LEÂN LÔÙP: 1. OÅn ñònh lôùp: (1 phuùt) 2. Kieåm tra baøi cuõ: (5 phuùt) a. Hoïc sinh ñaïp xe töø nhaø ñeán tröôøng laø chuyeån ñoäng ñeàu hay khoâng ñeàu? b. Khi noùi xe ñaïp chaïy töø nhaø ñeán tröôøng vôùi vaän toác 10km/h laø noùi tôùi vaän toác naøo? c. Hoïc sinh ñi töø nhaø ñeán tröôøng maát 10 phuùt. Tính quaõng ñöôøng maø hoïc sinh ñi töø nhaø ñeán tröôøng? 3.Bài mới: Ñaët vaán ñeà: (2 phuùt) Chuùng ta ñaõ hoïc ôû lôùp 6 baøi "Löïc - Keát quaû taùc duïng cuûa löïc". Vaäy ñeå bieåu dieãn ñöôïïc moät löïc taùc duïng vaøo vaät ta laøm theá naøo? Ñoù laø noäi dung cuûa baøi hoïc hoâm nay. HOẠT ĐỘNG 1:ÔN LẠI KHÁI NIỆM LỰC. Mục tiêu: cũng cố lại kiến thức về lực đã học ở lớp 6. TG NỘI DUNG HĐGV HĐHS 5 I. OÂN LAÏI KHAÙI NIEÄM LÖÏÏC: Löïïc taùc duïng leân vaät coù theå laøm bieán ñoåi chuyeån ñoäng cuûa vaät ñoù hoaëc laøm noù bieán daïng. - Khi coù löïc taùc duïng vaøo vaät thì vaät seõ nhö theá naøo? - Neâu moät soá VD vaø phaân tích löïc. ® giöõa löïc vaø vaän toác coù söï lieân quan naøo khoâng? - Vaät seõ bò bieán daïng hoaëc bò bieán ñoåi chuyeån ñoäng. - Hoïc sinh ñaù boùng: chaân taùc duïng löïc laøm quaû boùng laên nhanh. - Ngöôøi thôï saên giöông cung: Tay taùc duïng löïc laøm cung bò bieán daïng. HOẠT ĐỘNG 2:TÌM HIỂU MỐI QUAN HỆ GIỮA LỰC VÀ VẬN TỐC. Mục tiêu: Biết được khi có lực tác dụng lên vật sẽ làm vật thay đổi vận tốc. TG NỘI DUNG HĐGV HĐHS 10’ C1. - Töøng nhoùm cuøng nhau laøm C1. - Goïi 2 nhoùm traû lôùi H.4.1 vaø 2 nhoùm traû lôøi H. 4.2. - Choát laïi: H.4.1 coù löïc laøm xe chuyeån ñoäng nhanh leân; H.4.2 coù löïc laøm vôït vaø boùng bieán daïng. ® Löïïc coù ñaëc ñieåm gì? bieåu dieãn ra sao? - H.4.1: Löïc huùt cuûa nam chaâm leân mieáng theùp laøm taêng vaän toác cuûa xe ® xe chuyeån ñoäng nhanh leân. - H.4.2: Löïc taùc duïng cuûa vôït leân quaû boùng laøm quaû boùng bò bieán daïng vaø ngöôïc laïi löïc cuûa quaû boùng laøm vôït cuõng bò bieán daïng. HOẠT ĐỘNG 3: BIỂU DIỄN LỰC. Mục tiêu: Nhận biết lực là một đại lượng vectơ và cách biểu diễn vectơ lực. TG NỘI DUNG HĐGV HĐHS 5’ II. BIEÅU DIEÃN LÖÏC: 1. Löïc laø moät ñaïi löôïng vectô vì coù 3 yeáu toá: - Ñieåm ñaët - Phöông chieàu - Ñoä lôùn 2. Caùch bieåu dieãn vaø kí hieäu vectô löïc: a. Ta bieåu dieãn vectô löïïc baèng moät muõi teân coù: - Goác laø ñieåm ñaët cuûa löïïc. - Phöông chieàu truøng vôùi phöông chieàu cuûa löïc. - Ñoä daøi bieåu thò cöôøng ñoä cuûa löïc theo tæ xích cho tröôùc. b. - Kí hieäu cuûa vectô löïc laø: F - Cöôøng ñoä cuûa löïïc kí hieäu laø F. Ví duï: Tæ xích: 5N - ÔÛ lôùp 6, khi noùi ñeán löïc ta bieát yeáu toá naøo? - VD: troïng löïc coù phöông chieàu nhö theá naøo? - Ba yeáu toá: ñieåm ñaët, phöông chieàu, ñoä lôùn ® LÖÏC LAØ MOÄT ÑAÏI LÖÔÏNG VECTÔ. - Khi bieåu dieãn vectô löïc caàn phaûi theå hieän ñaày ñuû 3 yeáu toá treân ® duøng muõi teân ñeå bieåu dieãn vectô löïc. - GV veõ moät muõi teân treân baûng vaø phaân tích muõi teân thaønh 3 phaàn: goác; phöông chieàu; ñoä daøi . - Goïi HS ñoïc VD trang 16. - Veõ xe B leân baûng. - Goïi HS leân chaám ñieåm ñaët A. (beân traùi hoaëc phaûi chieác xe) - Goïi HS veõ phöông ngang (Veõ töø ñieåm A ñi ra) - Xeùt veà chieàu töø traùi sang phaûi. GV löu yù nhaán maïnh vaø giaûi thích cho HS neân veõ ñieåm A veà phía beân phaûi xe. - Ñoä daøi muõi teân tuøy thuoäc vaøo tæ xích ta choïn. - Chuùng ta laøm theâm moät vaøi BT nöõa. - phöông, chieàu, ñoä lôùn. - phöông thaúng ñöùng; chieàu höôùng veà phía traùi ñaát. HS ñoïc phaàn 2a trang 15. - HS ñoïc phaàn 2b trang 15. - Tæ xích caøng lôùùn thì muõi teân caøng ngaén. HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG. Mục tiêu: Biểu diễn được một vectơ lực lên một vật. TG NỘI DUNG HĐGV HĐHS 10’ III.Vận dụng: C2. C3. Ghi nhớ: (SGK) C2: Ñoåi khoái löôïng ra troïng löôïng. Troïng löïc coù phöông chieàu nhö theá naøo? C3: Goïi töøng HS laøm - m = 5kg ® P = 50N - phöông thaúng ñöùng, chieàu töø treân xuoáng döôùi. - Veõ 2,5cm - Veõ 3cm a. Ñieåm ñaët taïi A. Phöông thaúng ñöùng, chieàu töøø döôùi leân treân. Ñoä lôùn: 20N b. Ñieåm ñaët taïi B Phöông ngang, chieàu töøø traùi sang phaûi. Ñoä lôùn: 30N c. Ñieåm ñaët taïi C. Phöông xieân, chieàu töøø döôùi leân treân (traùi sang phaûi) Ñoä lôùn: 30N . Cuûng coá: (2 phuùt) - Tìm theâm VD veà löïc taùc duïng laøm thay ñoåi vaän toác vaø bieán daïng. - Bieåu dieãn löïc nhö theá naøo? Kí hieäu vectô löïc? 5. Daën doø: - Hoïc baøi - Laøm BT 4.1, 4.2, 4.3 SBT - Chuaån bò baøi soá 5. KINH NGHIỆM TIẾT DẠY: Ngày soạn: / / Ngày dạy: / / Tuần 5,tiết 5: Baøi 5 : SÖÏÏ CAÂN BAÈNG LÖÏC - QUAÙN TÍNH I. MUÏC TIEÂU: ¨ Kieán thöùc: - Neâu ñöôïc moät soá ví duï veà hai löïc caân baèng. Nhaän bieát ñaëc ñieåm cuûa hai löïc caân baèng vaø bieåu thò baèng vectô löïc. - Töø döï ñoaùn (veà taùc duïng cuûa hai löïc caân baèng leân vaät ñang chuyeån ñoäng) vaø laøm TN kiæm tra döï ñoaùn ñeå khaúng ñònh: "Vaät chòu taùc duïng cuûa hai löïc caân baèng thì vaän toác khoâng ñoåi, vaät seõ chuyeån ñoäng thaúng ñeàu". +Kỹ năng :Neâu ñöôïc moät soá ví duï veà quaùn tính. Giaûi thích ñöôïc hieän töôïng quaùn tính. ¨ Thaùi ñoä: Phaùt huy tính chuû ñoäng, tích cöïc cuûa HS. II. CHUAÅN BÒ: - Giaùo vieân: duïng cuï TN hình 5.2; 5.3; 5.4; Baûng 5.1 - Hoïc sinh: Xem laïi baøi "Löïc - Hai löïc caân baèng" III. HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC: 1. OÅn ñònh lôùp: 2. Kieåm tra baøi cuõ: (3 phuùt) - Laøm BT 4.4; 4.5 SBT 3. Baøi môùi: Giới thiệu bài: (2’) Một vật đang đứng yên chịu tác dụng của 2 lực cân bằng sẽ đứng yên.Vậy nếu vật đang chuyển động mà chịu tác dụng của 2 lực cân bằng thì sẽ như thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu bài 5. HOẠT ĐỘNG 1:TÌM HIỂU VỀ HAI LỰC CÂN BẰNG. Mục tiêu: Nêu được ví dụ về hai lực cân bằng, biểu diễn được lực này. TG NỘI DUNG HĐGV HĐHS 15’ I. LÖÏC CAÂN BAÈNG: 1. Hai löïc caân baèng laø gì? Hai löïc caân baèng laø hai löïc cuøng ñaët leân moät vaät, coù cöôøng ñoä baèng nhau, phöông naèm treân cuøng moät ñöôøng thaúng, chieàu ngöôïc nhau. 2. Taùc duïng cuûa hai löïc caân baèng leân moät vaät ñang chuyeån ñoäng: Vaät ñang CÑ chòu td cuûa 2 löïc caân baèng seõ tieáp tuïc CÑ thaúng ñeàu. Keát luaän: Döôùi taùc duïng cuûa caùc löïïc caân baèng, moät vaät ñang ñöùng yeân seõ tieáp tuïc ñöùng yeân; ñang chuyeån ñoäng seõ tieáp tuïc chuyeån ñoäng thaúng ñeàu. Chuyeån ñoäng naøy ñöôïc goïi laø chuyeån ñoäng theo quaùn tính. - Yeâu caàu HS quan saùt H.5.2. - HS ñoïc baøi C1, duøng buùt chì bieåu dieãn caùc löïc trong SGK. Nhaän xeùt töøng hình. - Hai löïc taùc duïng leân moät vaät maø vaät ñoù ñöùùng yeân thì hai löïc naøy goïi laø gì? - Daãn daét HS tìm hieåu veà taùc duïng 2 löïc caân baèng leân vaät ñang chuyeån ñoäng. - Coù theå döï ñoaùn treân 2 cô sôû: + Löïïc laøm thay ñoåi vaän toác. + Hai löïc caân baèng taùc duïng leân vaät ñùöùng yeân laøm vaät tieáp tuïc ñöùng yeân. Nghóa laø khoâng thay ñoåi vaän toác. Khi vaät ñang chuyeån ñoäng maø chæ chòu taùc duïng cuûa hai löïc caân baèng thì hai löïc naøy cuõng khoâng laøm thay ñoåi vaän toác cuûa vaät, noù tieáp tuïc chuyeån ñoäng thaúng ñeàu maõi. - Laøm TN kieåm tra: giôùi thieäu duïng cuï. - Hs quan saùt caùc giai ñoaïn sau: a. Ban ñaàu quaû caân A ñùöùùng yeân. (Hình a) b. Quaû caân A chuyeån ñoäng (Hình B) c. Quaû caân A tieáp tuïc chuyeån ñoäng khi A' bò giöõ laïi (Hình c, d) - Löu yù giai ñoaïn c, ghi laïi keát quaû quaõng ñöôøng cuûa töøøng khoaûng thôøi gian 2s. - Thaûo luaän nhoùm töøø C2 ® C4 - Laøm C5 - Ruùt ra nhaän xeùt. - Laøm vieäc caù nhaân - Goïi 3 HS bieåu dieãn löïc cho 3 hình. - NX: Moãi vaät ñeàu coù hai löïïc taùc duïng leân. Hai löïc naøy cuøng naèm treân moät ñöôøng thaúng, ngöôïc chieàu, cuøng cöôøng ñoä. - Hai löïc caân baèng. Theo doõi duïng cuï treân baøn GV - Xem Hình 5.3 C2: Quaû caân A chòu taùc duïng 2 löïc: troïng löïc PA vaø söùc caêng daây T. C3: Luùc naøy PA + PA' > T ® A, A' chuyeån ñoäng nhanh daàn xuoáng; B ñi leân. C4: chæ coøn PA = T ® A tieáp tuïc chuyeån ñoäng thaúng ñeàu. C5: Ghi giaù trò vaøo baûng 5.1 - Moät vaät ñang chuyeån ñoäng thaúng ñeàu chòu taùc duïng cuûa hai löïc caân baèng seõ tieáp tuïc chuyeån ñoäng thaúng ñeàu. HOẠT ĐỘNG 2: TÌM HIỂU VỀ QUÁN TÍNH. Mục tiêu: Nêu được ví dụ, giải thích hiện tượng. TG NỘI DUNG HĐGV HĐHS 15’ II. QUAÙN TÍNH: 1. Nhaän xeùt: Khi coù löïc taùc duïng, moïi vaät khoâng theå thay ñoåi vaän toác ñoät ngoät ñöôïïc vì coù quaùn tính. - Ñöa VD thöïc teá: OÂ toâ, taøu hoûa... ñang chuyeån ñoäng khoâng theå döøng laïi ngay maø phaûi ñi tieáp moät ñoaïn ® quaùn tính - HS neâu theâm VD - Khi coù löïc taùc duïng, moïi vaät khoâng theå thay ñoåi vaän toác ñoät ngoät vì moïi vaät ñeàu coù quaùn tính. - Nghe GV thoâng baøo - Tìm VD HOẠT ĐỘNG 3: VẬN DỤNG. Mục tiêu: Vận dụng giỉa thích các hiện tượng thực tế thường gặp. TG NỘI DUNG HĐGV HĐHS 10’ 2.Vận dụng: C6. Buùp beâ ngaõ veà phía sau. Khi ñaåy xe, chaân buùp beâ bò döøng laïi cuøng vôùi xe, nhöng do quaùn tính neân thaân vaø ñaàu buùp beâ chöa kòp chuyeån ñoäng, vì vaäy buùp beâ ngaõ veà phía sau. C7. Buùp beâ ngaõ veà phía tröôùc. Khi døöøng xe ñoät ngoät, maëc duø chaân buùp beâ döøng laïi cuøng vôùi xe, nhöng do quaùn tính neân thaân buùp beâ vaãn chuyeån ñoäng vaø noù nhaøo veà phía tröôùc C8. a. Do quaùn tính, haønh khaùch khoâng theå ñoåi höôùùng chuyeån ñoäng ngay maø tieáp tuïc chuyeån ñoäng theo höôùng cuõ ® ngaõ sang traùi. b. Chaân chaïm ñaát nhöng do quaùn tính, thaân tieáp tuïc chuyeån ñoäng ® chaân gaäp laïi. c. Do quaùn tính möïïc tieáp tuïc chuyeån ñoäng xuoáng ñaàu ngoøi khi buùt ñaõ döøøng laïi. d. Caùn ñoät ngoät döøn