Giáo án Vật lý 9 bài 25: Sự nhiễm từ của sắt thép – nam châm điện

Tuần:14 Ngày soạn: Tiết:27 - Bài: 25 I/ MỤC TIÊU Mô tả được thí nghiệm về sự nhiểm từ của sắt thép Giải thích được vì sao người ta dùng lõi sắt non để chế tạo nam châm điện Nêu được hai cách làm tăng lực từ của NC điện tác dụng lên một vật Thực hiện an toàn về điện, yêu thích môn học II/ CHUẨN BỊ Mỗi nhóm HS: - 1 ống dây có khoảng 500 hoặc 700 vòng - 1 la bàn hoặc kim NC đặt trên giá thẳng - 1 giá TN, 1 biến trở đứng - 1 nguồn điện từ 3V đến 6V - 1 ampe kế GHĐ 1,5A; ĐCNN 0,1A - 1 công tắc, 5 đoạn dây dẫn - 1 lõi sắt non và 1 lõi thép - 1 ít đinh sắt - 1 ống dây III/ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ - giới thiệu bài Kiểm tra: ? Tác dụng từ của dòng điẹn được biểu hiện như thế nào? ? Nêu cấu tạo và hoạt động của NC điện? ? Trong thực tế Nc thường được dùng để làm gì? *ĐVĐ: Chúng ta biết sắt thép đều là vật liệu từ, vậy sắt và thép nhiễm từ có giống nhau không? à Bài mới Hoạt động 2: Thí nghiệm về sự nhiễm từ của sắt thép I/Sự nhiễm từ của sắt thép * YC cá nhân HS quan sát hình 25.1 đọc SGK mục 1, tìm hiểu mục đích TN, dụng cụ TN, cách tiến hành TN * YC hs tiến hành TN theo nhóm * GV lưu ý HS cách bố trí TN: Để cho kim NC đứng thăng bằng rồi mới đặt cuộn dây sao cho trục kim NC song song với trục ống dây. Sau đó mới đóng mạch điện. * YC các nhóm báo cáo kết quả TN ( nếu có nhóm kết quả sai GV ý nhóm đó TN lại dưới sự theo dõi của GV) * YC HS nhân xét về tácdụng của lõi sắt non 1, Thí nghiệm - Cá nhân HS quan sát hình 25.1, đọc sgk nêu được + Mục đích Tn: tìm hiểu sự nhiễm từ của sắt thép + Dụng cụ: 1 ông dây, 1 lõi sắt non, 1 lõi thép, 1 la bàn, 1 công tắc, 1 biến trở, 1 ampe ké, 5 đoạn dây nối + Tiến hành TN: Mắc mạch điện như hình 25.1, đóng công tắc K quan sát và nhận xét góc lệch của kim NC so với trường hợp trước - Các nhóm nhận dụng cụ và tiến hành TN theo nhóm - Đại diện các nhóm báo cáo kết quả à Lõi sắt non làm tăng tác dụng từ của ống dây Hoạt động 3: Thí nghiệm so sánh sự nhiễm từ của sắt thép Hướng dẫn hs tảo luận mục đích TN, các bước tiến hành TN YC các nhóm nhận thêm dụng cụ và tiến hành TN Gọi đại diện các nhóm trình bày kết quả TN theo C1. Hướng dẫn Hs thảo luận chung cả lớp YC hs rút ra kết luận GV thông báo về sự nhiễm từ của sắt thép: + Lõi sắt, thép làm tăng tác dụng từ của ống dây vì khi đặt trong từ trường, chúng bị nhiễm từ và trở thành một NC nữa + Các vật liệu khác như: cô ban, niken…đặt trong từ trường đều bị nhiễm từ + Sắt non không giữ được từ tính nên dùng chế tạo NC điện, còn thép giữ được từ tính nên dùng chế tạo NCVC - Quan sát H25.2, đọc sgk nêu mục đích TN, các bước tiến hành TN - Tiến hành TN theo nhóm - Đại diện nhóm nêu kết quả TN (C1):Khi ngắt dòng điện, lõi sắt non mất hết từ tính còn lõi thép vẫn giữ được từ tính. -Cá nhân HS nêu kết luận 2, Kết luận: - Lõi sắt non, lõi thép làm tăng tác dụng từ của dòng điện - Khi ngắt dòng điện, lõi sắt non mất hết từ tính còn lõi thép vẫn giữ được từ tính. Hoạt động 4:Tìm hiểu NC điện II/ Nam châm điện YC hs đọc sgk trả lời C2 Hướng dẫn Hs thảo luận C2 YC hs đọc thông báo của mục II, trả lời câu hỏi ? Có thể làm tăng lực từ của NCĐ tác dụng lên một vật bằng các cách nào? * YC cá nhân hs trả lời C3. Hướng dẫn thảo luận chung cả lớp, yêu cầu có giải thích. - Cá nhân hs đọc sgk và trả lời C2 + Cấu tạo NCĐ: gồm một ống dây dẫn, trong có lõi sắt non. + Các con số ( 1000 – 1500) àống dây có thể sử dụng với số vòng dây khác nhau tuỳ theo cách chọn để nối hai đầu ống dâu với nguồn điện. Dòng chữ 1A-22 à ống dây được dùng vời dòng điện có cường độ 1A, điện trở của ống dây là 22 - Đọc thông báo của mục II trả lời:Có thể tăng lực từ của NCĐ bằng cách:Tăng cường độ dòng điện chạy qua các vòng dây hoặc tăng số vòng dây của óng dây. - Cá nhân hs hoàn thành C3: NC b mạnh hơn a; NC d mạnh hơn c; NC e mạnh hơn b và d Hoạt động 5: Vận dụng - củng cố - dặn dò YC cá nhân hs hoàn thành,C4 C5,C6 Gọi HS trung bình trả lời. HS khác nhận xét, bổ sung YC hs đọc phần ghi nhớ * Dặn HS: Hoàn chỉnh lại các câu hỏi C4 – C6 - Học thuộc ít nhất là nội dung ghi nhớ - Làm BT 25 SBT - Cá nhân hs hoàn thành C4,C5,C6 C5: Muốn NCĐ mất hết từ tính thì chỉ cần ngắt điện C6: Lợi thế của NCĐ:Có thể chế tạo ra một NCĐ cực mạnh bằng cách tăng số vòng dây và tăng cường độ dòng điện đi qua ống dây của NCĐ; Chỉ cần ngắt điện là NCĐ mất hết từ tính; Có thể thay đổi tên cực của NCĐ bằng cách đổi chiều dòng điện chạy qua ống dây - Hs đọc ghi nhớ