Giáo án Vật lý 9 tiết 36 đến 42

Tuần :18 Tiết thứ :36 KIỂM TRA HỌC KỲ I Ngày soạn: I.MỤC TIÊU: +Hệ thống hóa lại các kiến thức mà hs đã học. +Qua đó rèn luyện cho hs các kỹ năng giải 1 số bài tập định tính cũng như định lượng chằm phát triển tư duy cho hs. +Biết được mức tiếp thu kiến thức của hs. Tuần :19 Tiết thứ :37 Bài 33:DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU Ngày soạn: 08/01/07 I.MỤC TIÊU: +Nêu được sự phụ thuộc của dòng điện cảm ứng vào sự biến đổi của số đường sức từ qua tiết diện của cuộn dây. +Phát biểu đươch đặc điểm của dòng điện xoay chiều là chiều dòng điện cảm ứng có chiều luân phiên thay đổi. +Bố trí được TN tạo ra dòng điện xoay chiều trong cuộn dây dẫn kín theo 2 cách,cho nam châm quay hoặc cho cuộn dây quay.Dùng đèn LED để phát hiện sự đổi chiều của dòng điện. +Dựa vào quan sát TN rút ra điều kiện chung làm xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay chiều. II.CHUẨN BỊ: +Đối với mỗi nhóm hs: -1 cuộn dây dẫn kín có 2 bóng đèn LED mắc // ngược chiều vào mạch điện. -1 nam châm vĩnh cữu có thể quay quanh 1 trục thẳng đứng. -1 mô hình cuộn dây dẫn quay trong từ trường của nam châm. +Đối với cả lớp: -Phim trong hình 33.1;33.2;33.3 và 33.4 sgk. -1 bộ TN phát hiện dòng điện xoay chiều III.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH: HOẠT ĐỘNG CỦA HS TRỢ GIÚP CỦA GV PHẦN GHI BẢNG *Hoạt động1:Đặt vấn đề(7ph) -HS nghe gv đặt vấn đề,quan sát gv làm TN và suy nghĩ. *Hoạt động2:Phát hiện dòng điện cảm ứng đổi chiều và tìm hiểu trong trường hợp nào thì có dòng điện cảm ứng đổi chiều(10ph) -HS bố trí TN như hình 33.1 sgk,sau đó cho hs trả lời câu hỏi C1:Khi đưa 1 cực của nam châm lại gần 1 đầu ống dây dẫn thì số đường sức từ qua tiết diện cuộn dây tăng,1 đèn sáng và ngược lại khi rút cực của nam châm ra xa 1 đầu ống dây dẫn thì số đường sức từ qua tiết diện cuộn dây giảm đèn kia sáng. -HS rút ra nhận xét. *Hoạt động3:Tìm hiểu khái niệm mới:Dòng điện xoay chiều(3ph) -HS đọc thông báo ở sgk và ghi khái niệm dòng điện xoay chiều vào vở. *Hoạt động4:Tìm hiểu 2 cách tạo ra dòng điện xoay chiều(12ph) -HS nêu dự đoán,sau đó các nhóm nhận dụng cụ và lắp ráp các dụng cụ TN như hình 33.2 để kiểm tra dự đoán. -HS nêu dự đoán. -HS xem gv biểu diễn TN. -HS nêu kết luận theo hướng dẫn của gv. *Hoạt động5:Vận dụng và củng cố(13ph) -HS trả lời các câu hỏi của gv. -HS đọc phần ghi nhớ và phần có thể em chưa biết ở sgk,hs về nhà làm các bài tập trong SBT và xem trước bài mới. -GV đặt vấn đề bằng 1 số câu hỏi sau: +Lắp đèn vào nguồn điện pin hay ắc quy thì đèn sáng.lắp đèn vào ổ điện trong phòng học thì đen sáng,cả 2 trường hợp trên đều có dòng điện qua đèn. +Mắc vôn kế 1 chiều vào 2 cực pin hhoặc ắc quy thì kim vôn kế quay,nhưng mắc vôn kế 1 chiều vào ổ lấy điện trong phòng thì kim vôn kế không quay,đổi 2 chốt của vônkế kim vẫn không quay.Tại sao trường hợp thứ 2 kim vôn kế không quay mặc dù vẫn có dòng điện qua đèn?Dòng điện lấy từ ổ điện có gì khác với dòng điện của pin và ắc quy? -GV cho hs bố trí TN như hình 33.1 sgk,sau đó cho hs trả lời câu hỏi C1? -GV hướng dẫn hs rút ra nhận xét ở trường hợp này. -GV cho hs đọc thông báo ở sgk và biết được thế nào là dòng điện xoay chiều. -GV yêu cầu hs quan sát hình 33.2 và dự đoán xem khi cho nam châm quay thì hiện tượng gì sẽ xảy ra?Sau đó gv cho hs lắp ráp các dụng cụ TN như hình 33.2 để kiểm tra dự đoán? -GV yêu cầu hs quan sát hình 33.3 và dự đoán xem khi cho cuộn dây quay thì hiện tượng gì sẽ xảy ra? -GV tiến hành TN biểu diễn như hình 33.3 sgk để hs quan sát. -GV hướng dẫn hs rút ra kết luận:Dòng điện xoay chiều xuất hiện trong những trường hợp nào? -GV có thể hỏi hs: +Trường hợp nào thì trong cuộn dây dẫn kín xuất hiện dòng điện xoay chiều? +Vì sao cho cuộn dây dẫn kín quay trong từ trường cua nam châm thì trong cuộn dây xuất hiện dòng điện xoay chiều? -GV cho hs đọc phần ghi nhớ và phần có thể em chưa biết ở sgk, dặn dó hs về nhà làm các bài tập trong SBT và xem trước bài mới. Bài 33:DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU I.Chiều của dòng điện cảm ứng: Dòng điện luôn phiên đổi chiều được gọi là dòng điện xoay chiều. II.Cách tạo ra dòng điện xoay chiều: Khi cho cuộn dây dẫn kín quay trong từ trường của nam châm hay cho nam châm quay trước cuộn dây thì trong cuộn dây có thể xuất hiện dòng điện xoay chiều. III.Vận dụng: *Ghi nhớ(sgk) IV-NHỮNG KINH NGHIỆM RÚT RA TỪ CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: Tuần :19 Tiết thứ :38 Bài 34:MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU Ngày soạn: 09/01/07 I.MỤC TIÊU: +Nhận biết được 2 bộ phận chính của máy phát điện xoay chiều,chỉ ra được rốt và stato của mỗi loại máy. +Trình bày được nguyên tắc hoạt động của máy phát điện xoay chiều. +Nêu được cách làm cho máy phát điện có thể phát điện liên tục. II.CHUẨN BỊ: +Đối với cả lớp: -Phim trong hình 34.1;34.2 và 34.3 sgk. -1 mô hình máy phát điện xoay chiều. III.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH: HOẠT ĐỘNG CỦA HS TRỢ GIÚP CỦA GV PHẦN GHI BẢNG *Hoạt động1:Kiểm tra bài cũ và vào bài mới(10ph) -HS trả bài cũ theo yêu cầu của gv. -HS nghe gv đặt vấn đề để vào bài mới. *Hoạt động2:Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của máy phát điện xoay chiều(12ph) -HS thảo luận theo nhóm theo nhóm để trả lời các câu hỏi C1 và C2: +C1:Các bộ phận chính là nam châm và cuộn dây. Khác nhau:1 loại có nam châm quay còn 1 loại có cuộn dây quay,nam châm đứng yên. Loại có cuộn dây quay còn có thêm bộ góp điện gồm vành khuyên và 2 thanh quét. +C2:Khi nam châm hoặc cuộn dây quay thì số đường sức từ qua tiết diện cuộn dây luân phiên tăng,giảm. -HS đọc ở sgk để nắm được cấu tạo chung và hoạt động của máy. *Hoạt động3:Tìm hiểu máy phát điện xoay chiều trong kỹ thuật(10ph) -HS đọc thông báo ở sgk và nêu đặc điểm của máy: CĐDĐ,HĐT,tần số,kích thước ,cách làm quay rốt của máy phát điện. *Hoạt động4:Tìm hiểu bộ góp điện trong máy phát điện có cuộn dây quay(5ph) -HS thảo luận theo nhóm để trả lời các câu hỏi của gv. *Hoạt động:Vận dụng và củng cố(3ph) -HS trả lời câu hỏi C3: +Giống nhau:Đều có nam châm và cuộn dây dẫn và khi 1 trong 2 bộ phận quay thì xuất hiện dòng điện xoay chiều. +Khác nhau:Đinamô có kích thước nhỏ hơn,công suất phát điện nhỏ hơn,CĐDĐ,HĐT ở đầu ra nhỏ hơn. ` -HS đọc phần ghi nhớ và phần có thể em chưa biết ở sgk,hs về nhà làm các bài tập trong SBT và xem trước bài mới. -GV đặt vấn đề bằng 1 số câu hỏi sau: +Lắp đèn vào nguồn điện pin hay ắc quy thì đèn sáng.lắp đèn vào ổ điện trong phòng học thì đen sáng,cả 2 trường hợp trên đều có dòng điện qua đèn. +Mắc vôn kế 1 chiều vào 2 cực pin hhoặc ắc quy thì kim vôn kế quay,nhưng mắc vôn kế 1 chiều vào ổ lấy điện trong phòng thì kim vôn kế không quay,đổi 2 chốt của vônkế kim vẫn không quay.Tại sao trường hợp thứ 2 kim vôn kế không quay mặc dù vẫn có dòng điện qua đèn?Dòng điện lấy từ ổ điện có gì khác với dòng điện của pin và ắc quy? -GV cho hs bó trí TN như hình 33.1 sgk,sau đó cho hs trả lời câu hỏi C1? -GV hướng dẫn hs rút ra nhận xét ở trường hợp này. -GV cho hs đọc thông báo ở sgk và biết được thế nào là dòng điện xoay chiều. -GV yêu cầu hs quan sát hình 33.2 và dự đoán xem khi cho nam châm quay thì hiện tượng gì sẽ xảy ra?Sau đó gv cho hs lắp ráp các dụng cụ TN như hình 33.2 để kiểm tra dự đoán? -GV yêu cầu hs quan sát hình 33.3 và dự đoán xem khi cho cuộn dây quay thì hiện tượng gì sẽ xảy ra? -GV tiến hành TN biểu diễn như hình 33.3 sgk để hs quan sát. -GV hướng dẫn hs rút ra kết luận:Dòng điện xoay chiều xuất hiện trong những trường hợp nào? -GV có thể hỏi hs: +Trường hợp nào thì trong cuộn dây dẫn kín xuất hiện dòng điện xoay chiều? +Vì sao cho cuộn dây dẫn kín quay trong từ trường cua nam châm thì trong cuộn dây xuất hiện dòng điện xoay chiều? -GV cho hs đọc phần ghi nhớ và phần có thể em chưa biết ở sgk, dặn dó hs về nhà làm các bài tập trong SBT và xem trước bài mới. Bài 34:MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU I.Cấu tạo và hoạt động của máy phát điện xoay chiều: Máy phát điện xoay chiều có 2 bộ phận chính là nam châm và cuộn dây dẫn.Một trong 2 bộ phận đó đứng yên gọi là stato,bộ phận còn lại quay gọi là rôto. II.Máy pháy điện xoay chiều trong KT(SGK) III.Vận dụng: *Ghi nhớ(sgk) IV-NHỮNG KINH NGHIỆM RÚT RA TỪ CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: Tuần :20 Tiết thứ :39 Bài 35:CÁC TÁC DỤNG CỦA DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU - ĐO CƯỜNG ĐỘ VÀ HĐT XOAY CHIỀU Ngày soạn: 15/01/07 I.MỤC TIÊU: +Nhận biết được các tác dụng nhiệt,quang,từ của dòng điện xoay chiều. +Bố trí được TN chứng tỏ lực từ đổi chiều khi dòng điện đổi chiều +Nhận biết được ký hiệu của am pe kế và vôn kế xoay chiều,sử dụng được chúng để đo CĐDĐ và HĐT hiệu dung của dòng điện xoay chiều. II.CHUẨN BỊ: +Đối với mỗi nhóm hs: -1 nam châm điện,1 nam châm vĩnh cữu. -1 nguồn điện 1 chiều 3v-6v;1 nguồn điện xoay chiều 3v-6v +Đối với cả lớp: -Phim trong hình 35.1;35.2;35.3;35.4 và 35.5 sgk. -1 nguồn điện 1 chiều 3v-6v;1 nguồn điện xoay chiều 3v-6v. -1 am pe kế và 1 vôn kế xoay chiều. -1 bóng đèn 3v có đui,1 công tắc,8 sợi dây nối III.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH: HOẠT ĐỘNG CỦA HS TRỢ GIÚP CỦA GV PHẦN GHI BẢNG *Hoạt động1:Kiểm tra bài cũ và vào bài mới(8ph) -HS trả lời các câu hỏi của gv -HS nghe gv đặt vấn đề để vào bài mới. *Hoạt động2:Tìm hiểu những tác dụng của dòng điện xoay chiều(5ph) -HS quan sát gv làm TN và trả lời câu hỏi của gv:Tác dụng quang,tác dụng nhiệt, tác dụng từ. -HS nghe gv thông báo. *Hoạt động3:Tìm hiểu tác dụng từ của dòng điện xoay chiều.Phát hiện lực từ đổi chiều khi dòng điện đổi chiều. Bố trí được TN chứng tỏ dòng điện xoay chiều cũng có lực từ luôn đổi chiều(12ph) -HS nêu dự đoán. -HS nhận dụng cụ TN và bố trí TN như hình 35.2 và quan sát hiện tượng khi cho dòng điện đổi chiều,nêu nhận xét. -HS bố trí TN như hình 35.3 và quan sát hiện tượng khi cho dòng điện xoay chiều chạy qua ống dây,nêu nhận xét. -HS rút ra kết luận. *Hoạt động4:Tìm hiểu tác dụng đo,cách đo cường độ và HĐT của dòng điện xoay chiều(10ph) -HS nêu dự đoán. -HS xem gv biểu diễn TN. -HS quan sát vôn kế xoay chiều,xem có gì giống và khác với vôn kế 1 chiều,sau đó hs quan sát gv dùng vôn kế xoay chiều đo HĐT của nguồn điện xoay chiều 6v,hs đổi vị trí 2 chốt cắm của vôn kế,quan sát cho nhận xét. -HS:Khi mắc am pe kế và vôn kế xoay chiều vào mạch điệnthì không cần để ý đến vị trí các chất cắm. -HS nghe thông báo của gv. *Hoạt động5:Vận dụng(5ph) -HS trả lời các câu hỏi C3 và C4: +C3:Sáng như nhau vì HĐT hiệu dụng của dòng điện xoay chiều tương đương với HĐT của dòng điện 1 chiều có cùng giá trị. +C4:Có vì dòng điện xoay chiều chạy vào cuộn dây của nam châm điện tạo ra từ trường biến đổi.Các đường sức từ qua tiết diện của cuộn dây cũng biến đổi.Do đó trong cuộn dây xuất hiện dòng điện cảm ứng. *Hoạt động6:Củng cố(5ph) -HS tự đọc phần ghi nhớ ở sgk. -HS trả lời các câu hỏi theo hướng dẫn của gv -HS tự đọc phần có thể em chưa biết và về nhà học bài,làm các bài tập ở SBT. -GV kiểm tra bài cũ bằng các câu hỏi sau: +Nêu cấu tạo và hoạt động của máy phát điện xoay chiều? +Máy phát điện xoay chiều trong thực tế và bình đinamô có những điểm gì giống và khác nhau? -GV vào bài mới như sgk. -GV tiến hành biểu diễn 3 TN như hình 35.1,hs quan sát và nêu các tác dụng của dòng điện xoay chiều? -GV nói thêm :dòng điện xoay chiều còn có tác dụng sinh lý,do dòng điện xoay chiều có HĐT lớn nên tác dụng sinh lý thường rất mạnh gây nguy hiểm chết người. -GV đặt vấn đề:Tác dụng từ của dòng điện 1 chiều có gì khác với tác dụng từ của dòng điện xoay chiều,gv cho hs dự đoán? -GV cho hs bố trí TN như hình 35.2 và quan sát hiện tượng khi cho dòng điện đổi chiều? -GV cho hs bố trí TN như hình 35.3 và quan sát hiện tượng và nêu nhận xét? -GV cho hs rút ra kết luận. -GV cho hs dự đoán:Nếu ta dùng am pe kế và vôn kế của dòng điện 1 chiều để đo cường độ và HĐT của dòng điện xoay chiều có được không? -GV biểu diễn TN dùng vôn kế 1 chiều đo HĐT của dòng điện xoay chiều,gv đổi vị trí 2 chốt cắm để hs quan sát. -GV giới thiệu 1 vôn kế xoay chiều,gv chỉ cho hs thấy trên đó không có ghi dấu (+);(-) của 2 chốt và ký hiệu chỉ dòng điện xoay chiều trên vôn kế,sau đó gv dùng vôn kế xoay chiều đo HĐT của nguồn điện xoay chiều 6v,gv đổi vị trí 2 chốt cắm của vôn kế,hs quan sát cho nhận xét? -GV hỏi hs:Cách mắc am pe kế và vôn kế xoay chiều vào mạch điện có gì khác với cách mắc am pe kế và vôn kế 1 chiều vào mạch điện? -GV thông báo về cường độ và HĐT hiệu dụng cho hs. -GV yêu cầu hs trả lời các câu hỏi C3 và C4? -GV cho hs tự đọc phần ghi nhớ ở sgk? -GV củng cố kiến thức của bài học bằng các câu hỏi sau: +Dòng điện xoay chiều có những tác dụng nào?Trong đó tác dụng nào phụ thuộc vào chiều dòng điện? +Am pe kế và vôn kế xoay chiều có ký hiệu như thế nào?Mắc vào mạch điện như thế nào? -GV cho hs đọc phần có thể em chưa biết và dặn dò hs về nhà học bài,làm các bài tập ở SBT? Bài 35:CÁC TÁC DỤNG CỦA DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU - ĐO CƯỜNG ĐỘ VÀ HĐT XOAY CHIỀU I.Các tác dung của dòng điện xoay chiều: Dòng điện xoay chiều có các tác dụng:quang,nhiệt, và từ II.Tác dụng từ của dòng điện xoay chiều: Khi dòng điện đổi chiều thì lực từ của dòng điện tác dụng lên nam châm cũng đổi chiều. III.Đo CĐDĐ và HĐT của mạch điện xoay chiều: +Đo CĐDĐ và HĐT của mạch điện xoay chiều bằng am pe kế và vôn kế có ký hiệu AC(hay ­) +Các số đo này chỉ CĐDĐ hiệu dụng và HĐT hiệu dụng của dòng điện xoay chiều. IV.Vận dụng: *Ghi nhớ(sgk) IV-NHỮNG KINH NGHIỆM RÚT RA TỪ CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: Tuần :20 Tiết thứ :40 Bài 36:TRUYỀN TẢI ĐIỆN NĂNG ĐI XA Ngày soạn: 16/01/07 I.MỤC TIÊU: +Lập được công thức tính năng lượng hao phí do tỏa nhiệt trên đường dây tải điện. +Nêu được 2 cách làm giảm hao phí điện năng trên đường dây tải điện và lý do vì sao chọn cách tăng H5ĐT ở 2 dầu đường dây. II.CHUẨN BỊ: +Đối với mỗi hs:Các công thức tính công suất của dòng điện và công suất tỏa nhiệt của dòng điện. III.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH: HOẠT ĐỘNG CỦA HS TRỢ GIÚP CỦA GV PHẦN GHI BẢNG *Hoạt động1:Kiểm tra bài cũ và vào bài mới(10ph) -HS trả lời các câu hỏi của gv. -HS nghe gv vào bài mới. *Hoạt động2:Phát hiện hao phí điện năng trên đường dây tải điện.Lập công thức tính công suất hao phí trên đường dây tải điện(12ph) -HS đọc thông báo ở sgk và các nhóm thảo luận thiết lập công thức tính công suất hao phí từ các công thức đã được học. *Hoạt động3:Căn cứ vào công thức tính công suất hao phí do tỏa nhiệt đề xuất các biện pháp làm giảm công suất hao phí và lựa chọn cách nào có lợi nhất(12ph) -HS trả lời các câu hỏi C1;C2 và C3: +C1:Có 2 cách giảm R hoặc tăng U. +C2:Dựa vào công thức R=rl/S ta thấy muốn giảm R thì phải tăng tiết diện S vì r đã chọn trước còn i thì không thể giảm được,mà tăng S thì dây dẫn phải to và khối lượng dây rất lớn,đắt tiền,nặng,dễ gáy,phải có hệ thống cột điện lớn do đó không nên thực hiện phương án này vì rất tốn kém. +C3:Vậy phải tăng U,công suất hao phí sẽ giảm đi rất nhiều (vì tỉ lệ nghịch với U2). Phải chế tạo máy làm tăng HĐT. *Hoạt động4:Vận dụng(8ph) -HS trả lời các câu hỏi C4 và C5: +C4:HĐT tăng 5 lần do đó công suất hao phí giảm đi 25 lần. +C5:Bắt buộc phải dùng máy biến thế đẻ giảm công suất hao phí sẽ tiết kiệm,bớt khó khăn vì dây dẫn quá to,nặng. *Hoạt động5:Củng cố(3ph) -HS trả lời các câu hỏi của gv. -HS tự đọc phần ghi nhớ và phần có thể em chưa biết ở sgk và về nhà học bài,làm các bài tập ở SBT. -GV kiểm tra bài cũ bằng các câu hỏi sau: +Dòng điện xoay chiều có những tác dụng nào? +Lực từ sẽ như thế nào khi dòng điện đổi chiều? +Cách đo CĐDĐ và HĐT của dòng điện xoay chiều? +Làm 1 bài tập ở SBT? -GV vào bài mới như sgk. -GV cho hs đọc thông báo ở sgk và gv hướng dẫn để các nhóm hs thảo luận thiết lập công thức tính công suất hao phí từ các công thức đã được học? -GV hướng dẫn hs từ công thức tính công suất hao phí do tỏa nhiệt đề xuất các biện pháp làm giảm công suất hao phí? -GV cho hs trả lời các câu hỏi C4 và C5? -GV củng cố bài học bằng các câu hỏi sau: +Vì sao lại có hao phí điện năng trên đường dây tải điện? +Nêu công thức tính công suất hao phí điện năng trên đường dây tải điện? +Biện pháp nào có lợi nhất để giảm hao phí điện năng trên đường dây tải điện? -GV cho cá nhân hs tự đọc phần ghi nhớ và phần có thể em chưa biết ở sgk và dặn dò hs về nhà học bài,làm các bài tập ở SBT. Bài 36:TRUYỀN TẢI ĐIỆN NĂNG ĐI XA I.Sự hao phí điện năng trên đường dây truyền tải điện: +Công suất của dòng điện: P =U.I +Công suất hao phí: P hp=R.I2 Vây:P hp=R.P2/U2 *Có 2 cách làm giảm công suất hao phí trên đường dây tải điện: -Giảm R. -Tăng U. *Để giảm công suất hao phí trên đường dây tải điện cách có lợi nhất là tăng U. II.Vận dụng: *Ghi nhớ(sgk) IV-NHỮNG KINH NGHIỆM RÚT RA TỪ CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: Tuần :21 Tiết thứ :41 Bài 37:MÁY BIẾN THẾ Ngày soạn: 22/01/07 I.MỤC TIÊU: +Nêu được cấu tạo chính của máy biến thế gồm có 2 cuộn dây dẫn có số vòng dây khác nhau được quấn quanh 1 lõi sắt chung. +Nêu được công dụng chính của máy biến thế là làm tăng hay giảm HĐT hiệu dụng theo công thức U1/U2=n1/n2. + Giải thích được vì sao máy biến thế lại hoạt động được với dòng điện xoay chiều mà không hoạt động được với dòng điện 1 chiều không đổi. +Vẽ được sơ đồ lắp đặt máy biến thế ở 2 đầu đường dây tải điện. II.CHUẨN BỊ: +Đối với mỗi nhóm hs: -1 máy biến thế nhỏ cuộn sơ cấp 750 vòng;cuộn thứ cấp 1500 vòng. -1 nguồn điện xoay chiều 12v và 1 vôn kế xoay chiều. +Đối với cả lớp: -Phim trong các hình vẽ 37.1;37.2 ở sgk. -Bảng phụ như bảng 1 sgk III.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH: HOẠT ĐỘNG CỦA HS TRỢ GIÚP CỦA GV PHẦN GHI BẢNG *Hoạt động1:Kiểm tra bài cũ và vào bài mới(7ph) -HS trả lời các câu hỏi của gv. -HS nghe gv đặt vấn đề và suy nghĩ câu hỏi của gv. *Hoạt động2:Tìm hiểu cấu tạo của máy biến thế(3ph) -HS quan sát hình 37.1 nêu các bộ phận chính của mát biến thế. -HS: +Số vòng dây của 2 cuộn dây không bằng nhau. +Dòng điện không thể chạy từ cuộn dây này sang cuộn dây kia được. *Hoạt động3:Tìm hiểu nguyên tắc hoạt động của máy biến thế theo 2 giai đoạn(10ph) -HS trả lời câu hỏi C1:Đèn sẽ sáng vì khi đặt vào cuộn sơ cấp 1 HĐT xoay chiều thì trong cuộn dây đó sẽ xuất hiện dòng điện xoay chiều.Lõi sắt bị nhiễm từ sẽ tạo ra từ trường biến thên,từ trường này sẽ tạo ra ở cuộn dây thứ cấp 1 dòng điện cảm ứng làm cho đèn sáng. -HS nhận dụng cụ TN,tiến hành TN kiểm tra. -HS trả lời câu hỏi C2:Vì khi đặt vào cuộn sơ cấp 1 HĐT xoay chiều thì trong cuộn dây đó sẽ xuất hiện dòng điện xoay chiều.Lõi sắt bị nhiễm từ sẽ tạo ra từ trường biến thên,do từ trường này là từ trường luân phiên thay đổi cho nên sẽ tạo ra ở cuộn dây thứ cấp 1 dòng điện cảm ứng xoay chiều,HĐT ở 2 đầu cuộn dây này là HĐT xoay chiều. -HS rút ra nhận xét. *Hoạt động4:Tìm hiểu tác dụng làm biến đổi HĐT của máy biến thế(10ph) -HS thực hiện theo các yêu cầu của gv và ghi các kết quả vào bảng phụ. -HS thảo luận theo nhóm để rút ra được công thức: U1/U2=n1/n2 -HS: Ta có:U1/U2=n1/n2 +Khi U1=3v;U2 =3.1500/750 =6v +KhiU1=2,5v; U2 =2,5.1500/750=5v -HS trả lời các câu hỏi của gv: +HĐT ở cuộn dây 750 vòng sẽ giảm.Công thức vừa thu được vẫn đúng. +Khi U2>U1 thì máy đó là máy tăng thế.Khi U2<U1 thì máy đó là máy giảm thế. *Hoạt động5:Tìm hiểu cách lắp đặt máy biến thế ở 2 dầu đường dây tải điện.Chỉ ra được đầu nào đặt máy tăng thế,đầu nào đặt máy giảm thế.Giải thích lý do(5ph) -HS: +Biến thế1:Là máy tăng thế. +Biến thế2:Là máy hạ thế. +Biến thế3:Là máy hạ thế. +Biến thế1:Là máy hạ thế. *Hoạt động6:Vận dụng(5ph) -HS trả lời câu hỏi C4? +n2=U2.n1/U1=109 vòng. +n2=U2.n1/U1=54 vòng. *Hoạt động7:Củng cố(5ph) -HS tự đọc phần ghi nhớ và phần có thể em chưa biết ở sgk và về nhà học bài,làm các bài tập ở SBT. -GV kiểm tra bài cũ bằng các câu hỏi sau: +Muốn giảm hao phí trên đường dây tải điện ta chọn cách nào có lợi nhất? +Công suất hao phí trên đường dây tải điện được tính bởi công thức nào? -GV đặt vấn đề:Nếu dòng điện trên đường dây có HĐT vài chục nghìn vôn,có thể dùng dòng điện này trong gia đình được không? Vây phải làm như thế nào? -GV cho hs quan sát hình 37.1 nêu các bộ phận chính của mát biến thế? -GV hỏi thêm hs: +Số vòng dây của 2 cuộn dây có bằng nhau không? +Dòng điện có thể chạy từ cuộn dây này sang cuộn dây kia được không? -GV cho hs trả lời câu hỏi C1? -GV cho các nhóm nhận dụng cụ TN và yêu cầu hs mắc mạch điện để kiểm tra dự đoán? -GV cho hs trả lời câu hỏi C2? -GV hướng dẫn hs rút ra nhận xét? -GV cho hs lên quan sát máy biến thế trên bàn gv cho cả lớp biết số vòng dây ở 2 cuộn sơ cấp và thứ cấp,ghi kết quả vào bảng phụ. -GV tiến hành đo HĐT ở đà7u vào và đầu ra của máy biến thế,cho 1 hs lên đọc kết quả,ghi kết quả vào bảng phụ. -GV hướng dẫn để hs từ kết quả ở bảng phụ rút ra công thức: U1/U2=n1/n2 -GV cho hs làm bài tập sau:Nếu n1=750vòng;n2=1500vòng. +Khi U1=3v;U2 =? +Khi U1=2,5v;U2 =? -GV hỏi hs: +Bây giờ nếu ta dùng cuộn 1500vòng làm cuộn sơ cấp thì HĐT ở cuộn dây 750vòng tăng lên hay giảm đi?Công thức vừa thu được có còn đúng không? +Khi nào thì máy có tác dụng làm tăng HĐT,khi nào làm giảm? -GV cho hs quan sát hình 37.2 và cho hs chỉ ra máy tăng thế và máy giảm thế được đặt ở đâu trong hình vẽ? -GV yêu cầu hs trả lời câu hỏi C4? -GV cho cá nhân hs tự đọc phần ghi nhớ và phần có thể em chưa biết ở sgk và dặn dò hs về nhà học bài,làm các bài tập ở SBT. Bài 37:MÁY BIẾN THẾ I.Cấu tạo và hoạt động của máy biến thế: 1)Cấu tạo: Máy biến thế có 2 cuộn dây có số vòng dây khác nhau được quấn quanh 1 lõi sắt 2)Nnguyên tắc hoạt động: -Cuộn dây cho dòng điện đi vào gọi là cuộn sơ cấp. -Cuộn dây cho dòng điện đi ra gọi là cuộn thứ cấp. -Khi đặt vào 2 đầu dây cuộn sơ cấp 1 HĐT xoay chiều thì ở 2 đầu dây cuộn thứ cấp xuất hiện 1 HĐT xoay chiều. II.Tác dung làm biến đổi HĐT của máy biến thế: U1/U2=n1/n2 U1 là HĐT cuộn sơ cấp U2 là HĐT cuộn thứ cấp n1 số vòng dây cuộn sơ cấp n2 số vòng dây cuộn thứ cấp +Khi U2>U1 thì máy đó là máy tăng thế. +Khi U2<U1 thì máy đó là máy giảm thế. III.Lắp đặt máy biến thế ở 2 đầu đường dây tải điện(sgk) IV.Vận dụng: *Ghi nhớ(sgk) IV-NHỮNG KINH NGHIỆM RÚT RA TỪ CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: Tuần :21 Tiết thứ :42 Bài 38:Thực hành:VẬN HÀNH MÁY PHÁT ĐIỆN VÀ MÁY BIẾN THẾ Ngày soạn: 23/01/07 I.MỤC TIÊU: +Luyện tập vận hành máy phát điện xoay chiều: *Nhận biết loại máy(nam châm quay hay cuộn dây quay),các bộ phận chính của máy. *Cho máy hoạt động,nhận biết hiệu quả tác dụng của dòng điện do máy phát ra không phụ thuộc vào chiều quay(đèn sáng,chiều quay của kim vôn kế xoay chiều). *Càng quay nhanh thì HĐT ở 2 đầu cuộn dây càng cao. +Luyện tập vận hành máy biến thế: *Nghiệm lại công thức của máy biến thế:U1/U2 = n1/n2. *Tìm hiểu HĐT ở 2 đầu cuộn thứ cấp khi mạch hở. *Tìm hiểu tác dụng của lõi sắt. II.CHUẨN BỊ: +Đối với cá nhân hs: 1 mẫu báo cáo TH như sgk. +Đối với mỗi nhóm hs: -1 máy phát điện xoay chiều nhỏ. -1 bóng đèn 3v có đế. -1 máy biến thế nhỏ,các cuộn dây có ghi số vòng dây,lõi sắt có thể tháo lắp được -1 nguồn điện xoay chiều 3v và 6v. -1 vôn kế xoay chiều và 6 sợi dây dẫn dài 30cm. +Đối với cả lớp:Phim trong các hình vẽ 38.1;38.2 và mẫu báo cáo TH ở sgk. III.TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH: HOẠT ĐỘNG CỦA HS TRỢ GIÚP CỦA GV PHẦN GHI BẢNG *Hoạt động1:Kiểm tra bài cũ và vào bài mới(7ph) -HS trả lời các câu hỏi của gv. -HS nghe gv nêu mục đích của tiết TH. *Hoạt động2:Vận hành máy phát điện xoay chiều(15ph) -HS nhận dụng cụ và vận hành máy phát điện xoay chiều sau đó trả lời các câu hỏi C1 và C2: +C1:Cuộn dây quay càng nhanh thì HĐT ở 2 đầu máy phát điện càng lớn. +C2:Đổi chiều quay của cuộn dây,đèn vẫn sáng,kim vôn kế vẫn quay. *Hoạt động3:Vận hành máy biến thế(18ph) -HS thực hiện 3 lần TN như hướng dẫn ở sgk,nhóm trưởng phân công các thành viên trong nhóm thực hiện các công việc như:mắc mạch điện như hình vẽ 38.2,đọc số chỉ của vôn kế,ghi kết quả vào báo cáo TH,thảo luận để trả lời câu hỏi C3:Số đo HĐT tỉ lệ với số vòng của các cuộn dây. *Hoạt