Giáo án Vật lý K7 tiết 12: Độ cao của âm

ĐỘ CAO CỦA ÂM TUẦN : 12 TIẾT :12 NS: 19/10/2011 BÀI 1 1 : I.MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: -Nêu được mối liên hệ giữa độ cao của âm và tân số. -Nắm được và sử dụng những từ: Am cao ( âm bổng ), âm thấp ( âm trầm ) và tần số. 2. Kĩ năng -Biết cách tiến hành thí nghiệm để rút ra nhận xét và kết luận. -Nhận thấy mối quan hệ tần số và độ cao của âm. II – Kết quả mong đợi : 1.Nêu được mối liên hệ giữa độ cao và tần số của âm 2.Sử dụng được thuật ngữ âm cao (âm bổng), âm thấp (âm trầm) và tần số khi so sánh hai âm. III – Phương Tiện Ðánh Giá : Thông qua phiếu học tập và kiểm tra miệng . IV.CHUẨN BỊ: Đối với cả lớp: Giá thí nghiệm, 1 con lắc đơn có chiều dài 20cm, 1 con lắc đơn có chiều dài 40cm, 1 đĩa quay có đục những hàng lỗ tròn cách đều nhau và được gắn chặt vào trục một môtưa quay nhỏ. Nguồn điện từ 6V đến 9V, 1 tấm phim mỏng. Đối với mỗi nhóm học sinh: Hai thước đàn hồi hoặc lá thép mỏng dài khoảng 30cm và 20cm được vít chặt vào một hộp gỗ rỗng. V -HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1.Ổn định lớp( 1’): Lớp trưởng báo cáo sĩ số. 2.Kiểm tra bài cũ: ( 5 ph ) H1 : Vật phát ra âm có đặc điểm gì ? . Sữa bài tập 10.1 (D), 10.3: 3.Giảng bài mới: Hoạt động Giáo viên Hoạt động của học sinh Ghi bảng HĐ1: Tổ chức tình huống học tập(2’) Yêu cầu một học sinh nam và một học sinh nữ hát cùng một bài hát ngắn. Cả lớp nhận xét bạn nào hát giọng thấp, bạn nào hát giọng cao ? HĐ2: Quan sát dao động nhanh, chậm và nghiên cứu khái niệm tần số. Hướng dẫn học sinh: - Cách xác định một dao động: quá trình con lắc đi từ biên phải sang biên trái rồi trở lại biên phải. - Đếm số dao động của vật trong 10 giây, sau đó tính số dao động của từng con lắc trong 1 giây. - Giới thiệu khái niệm tần số và đơn vị tần số, trả lời câu hỏi C1, C2. C1: Quan sát và đếm số dao động của từng con lắc trong 10 giây. Ghi kết quả vào bảng. C2: Từ bảng trên, hãy cho biết con lắc nào có tần số dao động lớn hơn ? HĐ3: Nghiên cứu mối liên hệ giữa tần số và độ cao của âm. Yêu cầu học sinh thực hiện thí nghiệm 2 để trả lời câu hỏi C3. Gọi học sinh giúp giáo viên làm thí nghiệm hình 11.3, yêu cầu toàn lớp quan sát, lắng nghe âm phát ra. C4: Hãy lắng nghe âm phát ra và điền từ thích hợp trong khung vào chỗ trống. - Gọi học sinh đưa ra câu trả lời . - Nhận xét chung . HĐ4: Cho học sinh làm các bài tập ở phần vậ dụng. C5: Một vật dao động phát ra âm có tần số 50Hz và một vật khác dao động phát ra âm có tần số 70Hz. Vật nào dao động nhanh hơn ? Vật nào phát ra âm thấp hơn - gọi Học sinh trả lời , Nhận xét chung . C6: Hãy tìm hiểu xem, khi vặn cho dây đàn căng nhiều, căng ít thì âm phát ra sẽ cao, thấp như thế nào ? Và tần số lớn, nhỏ ra sao ? -Gọi Học sinh trả lời C6( Nhận xét chung) C7: Trong thí nghiệm ở hình 11.3, em hãy lần lượt chạm góc miếng bìa vào một hàng lỗ ở gần vành đĩa và vào một hàng lỗ ở gần tâm đĩa (hình 11.4). Trong trường hợp nào âm phát ra cao hơn, hãy giải thích. Giáo viên giải thích :vì Số lỗ trên hàng ở gần vành đĩa nhiều hơn số lỗ trên hàng gần tâm đĩa. Do đó, miếng bìa dao động nhanh hơn khi chạm vào hàng lỗ gần vành đĩa và phát ra âm cao hơn so với khi chạm vào hàng lỗ ở gần tâm đĩa. Hai học sinh hát. Mỗi nhóm nhận xét. Học sinh làm thí nghiệm theo nhóm, điền vào bảng. (a) (b) - Làm thí nghiệm 2 để trả lời câu hỏi C3. - Học sinh thảo luận theo nhóm để trả lời câu C4 . - Đại diện nhóm trả lời ( nhận xét bạn . ghi vở - Cá nhân suy nghỉ trả lời C5 - Trả lời C5 ( Nhận xét bạn ) - Cá nhân suy nghỉ trả lời C6 - Trả lời C6 ( Nhận xét bạn ) - Cá nhân suy nghỉ trả lời C7 - Trả lời C7 ( Nhận xét bạn ) I.Dao động nhanh, chậm. Tần số. Thí nghiệm 1.( sgk ) C1: Con lắc (a) dao động chậm hơn. Con lắc (b) dao động nhanh hơn. * chú ý : Số dao động trong một giây gọi là tần số. Đơn vị tần số là héc, kí hiệu là Hz. C2: Con lắc (b) có tần số dao động lớn hơn. Nhận xét: - Dao động càng nhanh, tần số dao động càng lớn. Dao động càng chậm, tần số dao động càng nhỏ. II.Âm cao (âm bổng), âm thấp (âm trầm) Thí nghiệm2.(sgk) C3: Phần tự do của thước dài dao động chậm, phát ra âm thấp. Phần tự do của thước ngắn dao động nhanh, phát ra âm cao. Thí nghiệm 3( sgk) C4: Khi đĩa quay chậm, góc miếng bìa dao động chậm, âm phát ra thấp. Khi đĩa quay nhanh, góc miếng bìa dao động nhanh, âm phát ra cao. Kết luận: - Dao động càng nhanh, tần số dao động càng lớn, âm phát ra càng cao. - Dao động càng chậm, tần số dao động càng nhỏ, âm phát ra càng thấp. - Âm phát ra càng cao (càng bổng) khi tần số dao động càng lớn. - Âm phát ra càng thấp (càng trầm) khi tần số dao động càng nhỏ. III.Vận dụng. C5: Vật có tần số 70Hz dao động nhanh hơn. Vật có tần số 50Hz phát ra âm thấp hơn. C6: Khi vặn cho dây đàn căng ít thì âm phát ra thấp ( trầm), tần số dao động nhỏ. Khi vặn cho dây đàn căng nhiều thì âm phát ra cao ( bổng), tần số dao động lớn. C7: Âm phát ra cao hơn khi chạm góc miếng bìa vào hàng lỗ ở gần vành đĩa 4.Củng cố: Cho học sinh nhắc lại nội dung ghi nhớ. Bài tập : Chọn câu trả lời đúng : 1 / Đơn vị của tần số là : 2 / Độ cao của âm phụ thuộc vào . A . Mét (m) A. Thời gian dao động . B. Kilôgam (Kg) B . Tần số dao động . C. Héc ( Hz ) C . Tần số xác định . D. Giây ( s ) D . Biên độ dao động . 5.Dặn dò: Học thuộc lòng nội dung ghi nhớ, làm các bài tập 11.1, 11.2, 11.3, 11.4. Xem trước nội dung bài học 12 chuẩn bị cho tiết học sau. Duyệt của TT Lâm Văn Phát