Hướng dẫn chấm thi kỳ thi tốt nghiệp bổ túc trung học phổ thông năm 2003 - 2004 - Môn thi: Văn

bé gi¸o dơc vµ ®µo t¹o kú thi tèt nghiƯp bỉ tĩc Trung Häc Phỉ Th«ng n¨m häc 2003 - 2004 ------------------ H−íng dÉn chÊm m«n thi : v¨n ®Ị chÝnh thøc B¶n H−íng dÉn chÊm cã 4 trang A. l−u ý chung Ng−êi chÊm cÇn l−u ý ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c c¶ kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng lµm bµi cđa thÝ sinh, tr¸nh ®Õm ý cho ®iĨm mét c¸ch ®¬n thuÇn. Do ®Ỉc tr−ng cđa m«n V¨n, ng−êi chÊm nªn chđ ®éng, linh ho¹t vËn dơng Tiªu chuÈn cho ®iĨm. Tinh thÇn chung lµ nªn sư dơng nhiỊu møc ®iĨm (tõ ®iĨm 0 (zª r«) ®Õn ®iĨm 10) mét c¸ch hỵp lÝ. Kh«ng nªn e ng¹i khi cÇn thiÕt ph¶i cho ®iĨm 0, ®iĨm 1 hoỈc yªu cÇu qu¸ cao ®èi víi ®iĨm 9, ®iĨm 10. §Ỉc biƯt khuyÕn khÝch nh÷ng bµi viÕt cã c¶m xĩc vµ s¸ng t¹o. §iĨm toµn bµi cã thĨ cho : 0; 0,5; 1; 1,5... ®Õn 10 ®iĨm. B. H−íng dÉn cho tõng ®Ị §Ị I i. Yªu cÇu vỊ kÜ n¨ng BiÕt c¸ch ph©n tÝch mét ®o¹n th¬ tr÷ t×nh; biÕt lµm bµi nghÞ luËn v¨n häc; kÕt cÊu chỈt chÏ; bè cơc râ rµng; diƠn ®¹t tèt. Kh«ng m¾c lçi chÝnh t¶, lçi dïng tõ vµ ng÷ ph¸p. Ch÷ viÕt cÈn thËn. II. yªu cÇu vỊ kiÕn thøc 1. Yªu cÇu chung : Trªn c¬ së cã nh÷ng hiĨu biÕt vỊ nhµ th¬ Hoµng CÇm (®«i nÐt chÝnh vỊ tiĨu sư, sù nghiƯp s¸ng t¸c) vµ bµi Bªn kia s«ng §uèng (hoµn c¶nh ra ®êi, gi¸ trÞ bao trïm vỊ néi dung vµ nghƯ thuËt cđa t¸c phÈm, vÞ trÝ ®o¹n trÝch, ...), thÝ sinh ph¸t hiƯn vµ ph©n tÝch nh÷ng ®Ỉc s¾c vỊ nghƯ thuËt ®Ĩ lµm nỉi bËt gi¸ trÞ néi dung cđa ®o¹n th¬ ë ®Ị bµi. 2. Yªu cÇu cơ thĨ : ThÝ sinh cã thĨ ph©n tÝch vµ s¾p xÕp hƯ thèng ý theo nh÷ng c¸ch kh¸c nhau, miƠn lµ nªu ®−ỵc c¸c ý chÝnh sau ®©y : 2.1. Nªu vµi nÐt vỊ t¸c gi¶, hoµn c¶nh ra ®êi cđa bµi th¬ vµ vÞ trÝ ®o¹n trÝch: - Hoµng CÇm sinh ra vµ lín lªn ë B¾c Ninh - mét vïng quª cđa miỊn ®Êt Kinh 1 B¾c; nhµ th¬ cã nh÷ng s¸ng t¸c thµnh c«ng vỊ miỊn ®Êt mµ «ng g¾n bã m¸u thÞt nµy. - Bµi th¬ ®−ỵc s¸ng t¸c vµo n¨m 1948, khi Hoµng CÇm ®ang c«ng t¸c ë ViƯt B¾c, nghe tin giỈc Ph¸p ®¸nh chiÕm quª h−¬ng m×nh. - §o¹n th¬ trÝch ë ®Ị thi lµ phÇn ®Çu bµi th¬ Bªn kia s«ng §uèng. 2.2. Ph©n tÝch ®o¹n th¬ 2.2.1. NghƯ thuËt : - Lùa chän vµ s¸ng t¹o nh÷ng h×nh ¶nh tiªu biĨu cã søc gỵi c¶m (Mét dßng lÊp l¸nh - N»m nghiªng nghiªng trong kh¸ng chiÕn tr−êng k×, ...); - Giäng ®iƯu th¬ thay ®ỉi, khi th× ®»m th¾m, tha thiÕt (phÇn ®Çu ®o¹n th¬), khi th× nghĐn ngµo, ®au xãt (phÇn cuèi ®o¹n th¬); - C¸ch so s¸nh vµ sư dơng c©u hái tu tõ (Sao xãt xa nh− rơng bµn tay, B©y giê tan t¸c vỊ ®©u),... 2.2.2. Néi dung : - NiỊm tù hµo vỊ miỊn ®Êt “ bªn kia s«ng §uèng”(qua hoµi niƯm cđa nhµ th¬): + T−¬i ®Đp, thanh b×nh, yªn ¶ (cã dßng s«ng lÊp l¸nh, c¸t tr¾ng th¬ méng, n»m nghiªng nghiªng,...); + Trï phĩ (b·i mÝa, bê d©u, ng« khoai biªng biÕc, lĩa nÕp th¬m nång); + Cã truyỊn thèng v¨n ho¸ (n¬i s¶n sinh nh÷ng bøc tranh §«ng Hå ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc). - Nçi c¨m giËn, xãt xa khi quª h−¬ng bÞ qu©n thï tµn ph¸. §iỊu nµy ®−ỵc nhµ th¬ kh¾c ho¹ qua : + H×nh ¶nh lị giỈc hung b¹o, ®iªn cuång (nh− ®µn chã ngé, l−ìi dµi lª s¾c m¸u); + H×nh ¶nh quª h−¬ng bÞ tµn ph¸ (ruéng kh«, nhµ ch¸y); tÊt c¶ tan t¸c, chia l×a; + §Ỉc biƯt, nçi ®au xãt tinh thÇn lín lao nµy khiÕn t¸c gi¶ c¶m thÊy “nh− rơng bµn tay”... * §o¹n th¬ thĨ hiƯn sù g¾n bã, niỊm tù hµo vỊ quª h−¬ng t−¬i ®Đp, trï phĩ, giµu truyỊn thèng v¨n hãa vµ nçi ®au xãt, nuèi tiÕc cđa Hoµng CÇm khi quª h−¬ng bÞ giỈc tµn ph¸. III. Tiªu ChuÈn cho ®iĨm §iĨm 9 - 10: §¸p øng tèt c¸c yªu cÇu nªu trªn. Cã sù c¶m nhËn tinh tÕ ë mét vµi ®iĨm. V¨n viÕt cã h×nh ¶nh vµ c¶m xĩc. Cã thĨ cßn mét vµi sai sãt nhá. §iĨm 7 - 8: C¬ b¶n ®¸p øng ®−ỵc c¸c yªu cÇu nªu trªn. Cã thĨ m¾c mét sè sai sãt nhá. §iĨm 5 - 6: BiÕt c¸ch ph©n tÝch mét ®o¹n th¬ tr÷ t×nh, c¬ b¶n hiĨu ®ĩng néi dung ®o¹n th¬, tuy Ýt chĩ ý ph©n tÝch c¸c biƯn ph¸p nghƯ thuËt. DiƠn ®¹t ®−ỵc ý nh−ng hµnh v¨n ch−a tr«i ch¶y. Kh«ng m¾c nhiỊu lçi diƠn ®¹t. Ch÷ viÕt t−¬ng ®èi cÈn thËn. 2 §iĨm 3 - 4: C¬ b¶n ch−a hiĨu ®ĩng néi dung cđa ®o¹n th¬. Ph©n tÝch s¬ sµi, m¾c nhiỊu lçi diƠn ®¹t. Ch÷ viÕt thiÕu cÈn thËn. §iĨm 1 - 2: Tuy cã viÕt vỊ ®o¹n th¬, nh−ng sai l¹c c¶ néi dung vµ ph−¬ng ph¸p. Ch÷ viÕt cÈu th¶. §iĨm 0 : Kh«ng viÕt ®−ỵc g×. §Ị 2 i. Yªu cÇu vỊ kÜ n¨ng HiĨu ®ĩng yªu cÇu cđa ®Ị bµi. BiÕt c¸ch ph©n tÝch nh©n vËt trong truyƯn ng¾n; biÕt lµm bµi nghÞ luËn v¨n häc; kÕt cÊu chỈt chÏ; bè cơc râ rµng; diƠn ®¹t tèt. Kh«ng m¾c lçi chÝnh t¶, lçi dïng tõ vµ ng÷ ph¸p. Ch÷ viÕt cÈn thËn. II. yªu cÇu vỊ kiÕn thøc 1. Yªu cÇu chung : Trªn c¬ së nh÷ng hiĨu biÕt vỊ NguyƠn Trung Thµnh (®«i nÐt chÝnh vỊ tiĨu sư t¸c gi¶ vµ sù nghiƯp s¸ng t¸c), truyƯn ng¾n Rõng xµ nu (hoµn c¶nh ra ®êi, nh÷ng ®Ỉc s¾c vỊ néi dung vµ nghƯ thuËt cđa t¸c phÈm, vÞ trÝ, vai trß cđa Tnĩ trong viƯc thĨ hiƯn chđ ®Ị t¸c phÈm...), thÝ sinh lùa chän, ph©n tÝch nh÷ng chi tiÕt tiªu biĨu ®Ĩ lµm nỉi bËt h×nh t−ỵng nh©n vËt nµy. 2. Yªu cÇu cơ thĨ: ThÝ sinh cã thĨ ph©n tÝch vµ s¾p xÕp hƯ thèng ý theo nh÷ng c¸ch kh¸c nhau, miƠn lµ nªu ®−ỵc c¸c ý chÝnh sau ®©y : 2.1. Nªu vµi nÐt vỊ t¸c gi¶, t¸c phÈm : - NguyƠn Trung Thµnh lµ nhµ v¨n g¾n bã mËt thiÕt víi T©y Nguyªn vµ cã nh÷ng t¸c phÈm thµnh c«ng vỊ vïng ®Êt nµy trong kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p vµ chèng MÜ. - T¸c phÈm Rõng xµ nu viÕt n¨m 1965, khi ®Õ quèc MÜ b¾t ®Çu ®ỉ qu©n å ¹t vµo miỊn Nam n−íc ta. 2.2. Ph©n tÝch nh©n vËt Tnĩ - Tnĩ vèn lµ mét cËu bÐ cha mĐ mÊt sím, ®−ỵc d©n lµng X« Man c−u mang, ®ïm bäc; Tnĩ gan gãc, t¸o b¹o (tù ®Ëp ®¸ vµo ®Çu, lùa chç th¸c m¹nh mµ v−ỵt qua,...); - Trung thµnh tuyƯt ®èi víi c¸ch m¹ng, c¨m thï giỈc s©u s¾c (giỈc khđng bè rÊt d· man, nh−ng Tnĩ vµ Mai vÉn h¨ng h¸i vµo rõng nu«i c¸n bé; bu«n lµng bÞ giỈc tµn ph¸, vỵ con bÞ giỈc giÕt h¹i, b¶n th©n bÞ tra tÊn d· man, ...); - G¾n bã víi d©n lµng, yªu th−¬ng vỵ con (xĩc ®éng khi trë vỊ th¨m lµng; lao vµo gi÷a lị giỈc ®Ĩ cøu vỵ con,...); 3 - Tõ ®ã, Tnĩ quyÕt t©m tham gia “lùc l−ỵng” chiÕn ®Êu gi¶i phãng quª h−¬ng. * Tnĩ lµ nh©n vËt trung t©m cđa truyƯn ng¾n Rõng xµ nu, ®−ỵc x©y dùng b»ng bĩt ph¸p giµu chÊt sư thi. * Cuéc ®êi cđa Tnĩ ph¶n ¸nh cuéc ®êi cđa d©n lµng X« Man nãi riªng vµ nh©n d©n T©y Nguyªn nãi chung : Tr−íc kỴ thï d· man, tµn b¹o hä chØ cã con ®−êng duy nhÊt lµ cÇm vị khÝ chiÕn ®Êu gi¶i phãng quª h−¬ng. III. Tiªu ChuÈn cho ®iĨm §iĨm 9 - 10 : §¸p øng tèt c¸c yªu cÇu nªu trªn. DÉn chøng phong phĩ, chän läc, tiªu biĨu. Cã thĨ cßn mét vµi sai sãt nhá. §iĨm 7- 8 : C¬ b¶n ®¸p øng ®−ỵc c¸c yªu cÇu nªu trªn. DÉn chøng kh¸ phong phĩ, chän läc, tiªu biĨu. DiƠn ®¹t t−¬ng ®èi tèt. Cã thĨ m¾c mét sè sai sãt nhá. §iĨm 5 - 6 : Tá ra n¾m ®−ỵc t¸c phÈm. BiÕt c¸ch ph©n tÝch nh©n vËt. §· lµm s¸ng tá ®−ỵc mét sè ®Ỉc ®iĨm cđa nh©n vËt Tnĩ. Tuy vËy, dÉn chøng ch−a tiªu biĨu vµ ch−a chän läc. DiƠn ®¹t ®−ỵc ý nh−ng hµnh v¨n ch−a tr«i ch¶y. Kh«ng m¾c nhiỊu lçi diƠn ®¹t. Ch÷ viÕt t−¬ng ®èi cÈn thËn. §iĨm 3 - 4 : Nh×n chung, ch−a n¾m ch¾c kÜ n¨ng ph©n tÝch nh©n vËt vµ néi dung t¸c phÈm. DÉn chøng cßn nghÌo vµ ®«i chç ch−a chÝnh x¸c. Bµi lµm s¬ sµi, m¾c nhiỊu lçi diƠn ®¹t. Ch÷ viÕt thiÕu cÈn thËn. §iĨm 1 - 2 : Tuy cã viÕt vỊ nh©n vËt vµ t¸c phÈm, nh−ng sai l¹c c¶ néi dung vµ ph−¬ng ph¸p. Ch÷ viÕt cÈu th¶. §iĨm 0 : Kh«ng viÕt ®−ỵc g×. -------------------------------------- 4