Hướng dẫn thực hiện điều chỉnh nội dung dạy học môn ngữ văn, cấp trung học phổ thông

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN ĐIỀU CHỈNH NỘI DUNG DẠY HỌC MÔN NGỮ VĂN, CẤP THPT (Kèm theo Công văn số 5842/BGDĐT-VP ngày 01 tháng 9 năm 2011 của Bộ Giáo dục và Đào tạo) 1. Mục đích Điều chỉnh nội dung dạy học để dạy học phù hợp với chuẩn kiến thức, kĩ năng của chương trình giáo dục phổ thông (CT), phù hợp với thời lượng dạy học và điều kiện thực tế các nhà trường, góp phần nâng cao chất lượng dạy học và giáo dục. 2. Nguyên tắc Điều chỉnh nội dung dạy học theo hướng tinh giảm các nội dung để giáo viên, học sinh (GV, HS) dành thời gian cho các nội dung khác, tạo thêm điều kiện cho GV đổi mới phương pháp dạy học theo yêu cầu của CT. Việc điều chỉnh nội dung dạy học thực hiện theo các nguyên tắc sau đây: (1) Đảm bảo mục tiêu giáo dục của chương trình, sách giáo khoa (SGK) theo qui định của Luật Giáo dục. (2) Đảm bảo tính lôgic của mạch kiến thức và tính thống nhất giữa các bộ môn; không thay đổi CT, SGK hiện hành.  (3) Không thay đổi thời lượng dạy học đối với mỗi môn học trong một lớp và trong mỗi cấp học. (4) Thuận lợi cho việc tổ chức thực hiện tại các cơ sở giáo dục. 3. Nội dung điều chỉnh Việc điều chỉnh nội dung dạy học tập trung vào những nhóm nội dung chính sau: (1) Những nội dung trùng lặp trong CT, SGK của nhiều môn học khác nhau. (2) Những nội dung trùng lặp, có cả ở CT, SGK của lớp dưới và lớp trên do hạn chế của cách xây dựng CT, SGK theo quan điểm đồng tâm. (3) Những nội dung, bài tập, câu hỏi trong SGK không thuộc nội dung của CT hoặc yêu cầu vận dụng kiến thức quá sâu, không phù hợp trình độ nhận thức và tâm sinh lý lứa tuổi học sinh. (4) Những nội dung trong SGK trước đây sắp xếp chưa hợp lý. (5) Những nội dung mang đặc điểm địa phương, không phù hợp với các vùng miền khác nhau. 4. Thời gian thực hiện Hướng dẫn thực hiện điều chỉnh nội dung dạy học được áp dụng từ năm học 2011 - 2012. 5. Hướng dẫn thực hiện các nội dung - Hướng dẫn này dựa trên SGK của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam ấn hành năm 2011, là SGK của chương trình chuẩn đối với cấp THPT. Nếu GV và HS sử dụng SGK của các năm khác thì cần đối chiếu với SGK năm 2011 để điều chỉnh, áp dụng cho phù hợp. Toàn bộ văn bản này được nhà trường in sao và gửi cho tất cả GV bộ môn. - Ngoài các nội dung đã hướng dẫn cụ thể trong văn bản, cần lưu ý thêm một số vấn đề đối với các nội dung được hướng dẫn là “không dạy” hoặc “đọc thêm”, những câu hỏi và bài tập không yêu cầu HS làm trong cột Hướng dẫn thực hiện ở các bảng dưới đây như sau: + Dành thời lượng của các nội dung này cho các nội dung khác hoặc sử dụng để luyện tập, củng cố, hướng dẫn thực hành cho HS. + Không ra bài tập và không kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS vào những nội dung này, tuy nhiên, GV và HS vẫn có thể tham khảo các nội dung đó để có thêm sự hiểu biết cho bản thân. - Trên cơ sở khung phân phối chương trình của môn học, GV điều chỉnh phân phối chương trình chi tiết đảm bảo cân đối giữa nội dung và thời gian thực hiện, phù hợp với điều chỉnh nội dung dạy học dưới đây. 5.1. Lớp 10 TT Phần Bài Trang Nội dung điều chỉnh Hướng dẫn thực hiện 1 Văn học Ra – ma buộc tội (trích Ra-ma-y-a-na, sử thi Ấn Độ) Tr. 55 SGK tập 1 Cả bài Đọc thêm Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa Tr. 82 SGK tập 1 Cả chùm bài Chỉ dạy bài ca dao 1,4,6. Ca dao hài hước Tr. 90 SGK tập 1 Cả chùm bài Chỉ dạy bài ca dao 1, 2. Thơ hai - cư của Ba - sô Tr. 155 SGK tập 1 Cả chùm bài Chuyển lên dạy chính thức (Chỉ dạy bài 1, 2, 3, 6). Tựa Trích diễm thi tập Tr. 28 SGK tập 2 Cả bài Đọc thêm Hiền tài là nguyên khí của quốc gia Tr. 31 SGK tập 2 Cả bài Chuyển lên dạy chính thức Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn Tr. 41 SGK tập 2 Cả bài Đọc thêm Thái sư Trần Thủ Độ Tr. 46 SGK tập 2 Cả bài Đọc thêm Trích đoạn: Nỗi thương mình (Trích Truyện Kiều) Tr. 107 SGK tập 2 Cả đoạn trích Đọc thêm 2 Làm văn Lập dàn ý bài văn tự sự Tr. 44 SGK tập 1 Cả bài Tự học có hướng dẫn Miêu tả và biểu cảm trong bài văn tự sự Tr. 73 SGK tập 1 Cả bài Tự học có hướng dẫn Luyện tập viết đoạn văn tự sự Tr. 97 SGK tập 1 Cả bài Tự học có hướng dẫn Các bài viết Làm văn - Tr. 26, 81, 123 SGK tập 1và tr. 14 SGK tập 2. - Tr. 53, 84, 136 SGK tập 2 8 bài viết Chọn 7 bài viết: - Học kỳ I : + Bài số 1 (ở nhà) : Viết bài văn biểu cảm. + Bài số 2 (trên lớp) : Viết bài văn tự sự. + Bài số 3 (ở nhà) : Viết bài văn nghị luận xã hội. + Bài số 4 (kiểm tra học kỳ I): Tổng hợp kiến thức, kĩ năng. - Học kỳ II : + Bài số 5 (ở nhà) : Viết bài văn thuyết minh. + Bài số 6 (trên lớp) : Viết bài văn nghị luận văn học. + Bài số 7 (kiểm tra cuối năm): Tổng hợp kiến thức, kĩ năng. 5.2. Lớp 11 TT Phần Bài Trang Nội dung điều chỉnh Hướng dẫn thực hiện 1 Văn học Vào phủ chúa Trịnh (Trích Thượng kinh kí sự) Tr. 3 SGK tập 1 Cả bài Chọn những nội dung theo Hướng dẫn thực hiện Chuẩn kiến thức kĩ năng để dạy. Sa hành đoản ca Tr. 40 SGK tập 1 Phần chú thích GV chọn chú thích trong SGK Nâng cao để hướng dẫn cho HS. Lẽ ghét thương Tr. 45 SGK tập 1 Cả bài Không dạy Ba cống hiến vĩ đại của Các - Mác Tr. 92 SGK tập 2 Cả bài Đọc thêm 2 Tiếng Việt Thực hành về nghĩa của từ trong sử dụng Tr. 74 SGK tập 1 Cả bài Tự học có hướng dẫn 5.3. Lớp 12 TT Phần Bài Trang Nội dung điều chỉnh Hướng dẫn thực hiện 1 Tiếng Việt Nhân vật giao tiếp Tr. 18 SGK tập 2 Cả bài Tự học có hướng dẫn 6. Khung phân phối chương trình Lớp 10: Cả năm: 37 tuần (105 tiết), Học kì I: 19 tuần - Kết thúc: tiết 54; Học kì II: 18 tuần - Kết thúc: tiết 105. Lớp 11: Cả năm: 37 tuần (123 tiết), Học kì I: 19 tuần - Kết thúc: tiết 72; Học kì II: 18 tuần - Kết thúc: tiết 123. Lớp 12: Cả năm: 37 tuần (105 tiết), Học kì I: 19 tuần - Kết thúc: tiết 54; Học kì II: 18 tuần - Kết thúc: tiết 105.