Hướng dẫn thực hiện điều chỉnh nội dung dạy học môn Sinh học, cấp THCS - Năm học 2011

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN ĐIỀU CHỈNH NỘI DUNG DẠY HỌC MÔN SINH HỌC, CẤP THCS (Kèm theo Công văn số...../BGDĐT-GDTrH ngày tháng 8 năm 2011 của Bộ Giáo dục và Đào tạo) 1. Mục tiêu của việc điều chỉnh nội dung dạy học Điều chỉnh nội dung dạy học để dạy và học phù hợp với chuẩn kiến thức kĩ năng và mục tiêu giáo dục, phù hợp với thời lượng dạy học và điều kiện thực tế các nhà trường. Điều chỉnh nội dung dạy học theo hướng cắt giảm các nội dung quá khó, trùng lặp, chưa thật sự cần thiết đối với học sinh (HS), các câu hỏi, bài tập đòi hỏi phải khai thác quá sâu kiến thức lí thuyết, để giáo viên (GV), HS dành thời gian cho các nội dung khác, tạo thêm điều kiện cho GV đổi mới phương pháp dạy học theo yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông. 2. Thời gian thực hiện Hướng dẫn này dựa trên sách giáo khoa (SGK) của Nhà Xuất bản Giáo dục Việt Nam ấn hành năm 2011 và được áp dụng từ năm học 2011 - 2012. Nếu GV và HS sử dụng SGK của các năm khác thì cần đối chiếu với SGK năm 2011 để điều chỉnh, áp dụng phù hợp. 3. Hướng dẫn thực hiện các nội dung Ngoài các nội dung đã hướng dẫn cụ thể trong văn bản, trong cột Hướng dẫn thực hiện ở các bảng dưới đây cần lưu ý thêm một số vấn đề sau: Đối với các bài, các phần không dạy thì GV dùng thời lượng của các bài, các phần này dành cho các bài, các phần khác hoặc sử dụng để luyện tập, củng cố, hướng dẫn thực hành cho HS. Không ra bài tập và không kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS vào những nội dung được hướng dẫn là ”không dạy” hoặc ”đọc thêm”. Tuy nhiên, GV, HS vẫn có thể tham khảo các nội dung đó để có thêm sự hiểu biết cho bản thân. Trên cơ sở khung phân phối chương trình của môn học, các sở GDĐT, phòng GDĐT chỉ đạo các trường và GV điều chỉnh phân phối chương trình chi tiết đảm bảo cân đối giữa nội dung và thời gian thực hiện, phù hợp với điều chỉnh nội dung dạy học dưới đây. Toàn bộ văn bản này được nhà trường in sao gửi cho tất cả GV bộ môn. 3.1. Lớp 6 STT Chương, bài, trang Nội dung Hướng dẫn thực hiện 1 Chương II, bài 10, trang 32 Cấu tạo từng bộ phần rễ trong bảng trang 32 Không dạy chi tiết từng bộ phận mà chỉ cần liệt kê tên bộ phận và nêu chức năng chính. 2 Chương III, bài 15, trang 49 Cấu tạo từng bộ phận thân cây trong bảng trang 49 Không dạy (chỉ cần HS lưu ý phần bó mạch gồm mạch gỗ và mạch rây) 3 Chương IV, bài 20, trang 66 - Mục 2: Thịt lá - Câu hỏi 4, 5 trang 67 - Phần cấu tạo chỉ chú ý đến các tế bào chứa lục lạp, lỗ khí ở biểu bì và chức năng của chúng. - Không yêu cầu HS trả lời 4 Chương IV, bài 23, trang 79 Câu hỏi 4, 5 Không yêu cầu HS trả lời 5 Chương V, bài 27, trang 90 - Mục 4. Nhân giống vô tính trong ống nghiệm - Câu hỏi 4 - Không dạy - Không yêu cầu HS trả lời 6 Chương VIII, bài 37, trang 123, 124 - Mục 1: cấu tạo của tảo và mục 2: một vài tảo khác thường gặp - Câu hỏi 1, 2, 4 - Câu hỏi 3 - Chỉ giới thiệu các đại diện bằng hình ảnh mà không đi sâu vào cấu tạo - Không yêu cầu HS trả lời - Không yêu cầu HS trả lời phần cấu tạo 7 Chương VIII, bài 40, trang 132 Mục 2: cơ quan sinh sản - Không bắt buộc so sánh hoa của hạt kín với nón của hạt trần. 8 Chương VIII, bài 41, trang 136 Câu hỏi 3 Không yêu cầu HS trả lời 9 Chương VIII, bài 43, trang 140 Khái niệm sơ lược về phân loại thực vật Không dạy chi tiết, chỉ dạy nguyên tắc chung về phân loại thực vật. 10 Chương VIII, bài 44, trang 142 Sự phát triển của giới thực vật Đọc thêm 3.2 Lớp 7 STT Chương, bài, trang Nội dung Hướng dẫn thực hiện 1 Chương I, bài 4, trang 1 - Mục 1 (phần I): cấu tạo và di chuyển - Mục 4: tính hướng sáng - Câu hỏi 3 - Không dạy - Không dạy - Không yêu cầu HS trả lời 2 Chương I, bài 5, trang 21 Mục 1 phần II: cấu tạo Câu hỏi 3 trang 22 - Không dạy - Không yêu cầu HS trả lời 3 Chương I, bài 7, trang 27 Nội dung về trùng lỗ Không dạy 4 Chương II, bài 8, trang 30 - Bảng trang 30 - Câu hỏi 3 trang 32 - Không dạy cột cấu tạo và chức năng - Không yêu cầu HS trả lời 5 Chương III, bài 11, trang 41, 42 Phần ▲ trang 41 và phần bảng trang 42 Không dạy 6 Chương III, bài 12, trang 45 Mục II: Đặc điểm chung Không dạy 7 Chương III, bài 14, trang 51 Mục II: Đặc điểm chung Không dạy 8 Chương III, bài 15, trang 53-55 Giun đất Không dạy cả bài, dành 2 tiết cho thực hành. 9 Chương III, bài 17, trang 60 Mục II: Đặc điểm chung Không dạy 10 Chương IV, bài 19, trang 65 Một số thân mềm khác Không dạy cả bài, dành 2 tiết cho thực hành. 11 Chương V, bài 22, trang 74 Tôm sông Không dạy lý thuyết. Chuyển thành thực hành quan sát cấu tạo ngoài và hoạt động sống 12 Chương V, bài 26, trang 87 - Mục III. Dinh dưỡng - Câu hỏi 3 trang 88 - Không dạy hình 26.4 - Không yêu cầu HS trả lời 13 Chương VI, bài 31, trang 102 Cá chép Không dạy lý thuyết. Chuyển thành thực hành quan sát cấu tạo ngoài và hành động sống 14 Chương VI, bài 40, trang 130 Phần lệnh ▼(Mục I. Đa dạng của bò sát) Không yêu cầu HS trả lời lệnh 15 Chương VI, bài 44, trang 145, 146 - Phần lệnh ▼: Đọc bảng và hình 44.3 (dòng 1 trang 145) - Câu hỏi 1 trang 146 - Không yêu cầu HS trả lời lệnh - Không yêu cầu HS trả lời 16 Chương VI, bài 48, trang 157, 158 - Phần lệnh ▼ (phần II. Bộ có túi) trang 157 - Câu hỏi 2 trang 158 - Không dạy - Không yêu cầu HS trả lời 17 Chương VI, bài 49, trang 160-161 Phần lệnh ▼ trang 160 Không dạy 18 Chương VI, bài 50, trang 164, 165 - Phần lệnh ▼ trang 164 - Câu hỏi 1 trang 165 - Không dạy - Không yêu cầu HS trả lời 19 Chương VI, bài 48, trang 157 Môi trường sống và sự vận động di chuyển Không dạy 3.2. 3. Lớp 8 STT Chương, bài, trang Nội dung Hướng dẫn thực hiện 1 Chương I, bài 2, trang 8 II. Sự phối hợp hoạt động của các cơ quan Không dạy 2 Chương I, bài 3, trang 12 III. Thành phần hóa học của tế bào Không dạy chi tiết, chỉ nần liệt kê tên các thành phần. 3 Chương I, bài 3, trang 15 Câu hỏi 4 Không yêu cầu HS trả lời 4 Chương II, bài 7, trang 25 Phần II. Phân biệt các loại xương Không dạy 5 Chương IV, bài 20, trang 66, 67 - Bảng 20, lệnh ▼ trang 66 - Câu hỏi 2 trang 67 - Không dạy - Không yêu cầu HS trả lời 6 Chương V, bài 29, trang 93 Hình 29 – 2 và nội dung liên quan Không dạy 7 Chương IX, bài 46, trang 144 Trang 145 - Lệnh ▼ So sánh cấu tạo và chức năng của trụ não và tủy sống - Bảng 46 trang 145 - Không dạy - Không dạy 8 Chương IX, bài 47, trang 149 Lệnh ▼ trang 149 Không dạy 9 Chương IX, bài 48, trang 151, 154 - Hình 48 – 2 và nội dung liên quan trong lệnh trang 151 - Bảng 48–2 và nội dung liên quan - Câu hỏi 2 trang 154 - Không dạy - Không dạy - Không yêu cầu HS trả lời 10 Chương I, bài 49, trang 155 Trang 157 - Hình 49 – 1 và nội dung liên quan ở lệnh ▼ trang 155 - Hình 49.4 và lệnh ▼ trang 157 - Không dạy - Không dạy 11 Chương IX, bài 51, trang 163 - Hình 51.2 và nội dung liên quan trang 163 - Câu hỏi 1 trang 165 - Không dạy - Không yêu cầu HS trả lời 3.4. Lớp 9 STT Chương, bài, trang Nội dung Hướng dẫn thực hiện 1 Chương I, bài 1, trang 7 Câu hỏi 4 trang 7 Không yêu cầu HS trả lời 2 Chương I, bài 2, trang 10 Câu hỏi 4 trang 10 Không yêu cầu HS trả lời 3 Chương I, bài 3, trang 12, 13 V. Trội không hoàn toànCâu hỏi 3 trang 13 Không dạy (vì vượt quá yêu cầu)Không yêu cầu HS trả lời 4 Chương I, bài 7, trang 22 Bài tập 3 trang 22 Không yêu cầu HS làm 5 Chương II, bài 9, trang 30 Câu 1 trang 30 Không yêu cầu HS trả lời 6 Chương II, bài 10, trang 33 Câu 2 trang 33 Không yêu cầu HS trả lời 7 Chương II, bài 13, trang 43 Câu 2, câu 4 trang 43 Không yêu cầu HS trả lời 8 Chương III, bài 15, trang 47 Câu 5, 6 Không yêu cầu HS trả lời 9 Chương III, bài 18, trang 55 Lệnh ▼ cuối trang 55 Không yêu cầu HS trả lời lệnh 10 Chương III, bài 19, trang 58 Lệnh ▼ trang 58 Không yêu cầu HS trả lời lệnh 11 Chương IV, bài 23, trang 67 Lệnh ▼ trang 67 Không yêu cầu HS trả lời lệnh 12 Chương IV bài 24, trang 70 IV.Sự hình thành thể đa bội Không dạy 13 Chương VI, bài 33 Gây đột biến nhân tạo trong chọn giống Đọc thêm 14 Chương VI, bài 36 Các phương pháp chọn lọc Đọc thêm 15 Chương VI, bài 37 Thành tựu chọn giống ở Việt Nam Không dạy cả bài _____________________________________