Kế hoạch đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá

§æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc vµ kiÓm tra ®¸nh gi¸ C¨n cø vµo chØ thÞ sè 4899/ CT – BGD & §T ngµy 04/ 08/ 2009 vÒ nhiÖm vô träng t©m cña GD n¨m häc 2009 – 2010. C¨n cø h­íng dÉn thùc hiÖn nhiÖm vô n¨m häc sè 7394/ BGD & §T ngµy 25/ 08/ 2009. Cïng víi viÖc ®æi míi ch­¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa, ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc vµ kiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh bËc THCS lµ vÊn ®Ò cÇn thiÕt kh«ng thÓ thiÕu cña ®æi míi gi¸o dôc THCS hiÖn nay. Víi ®Æc ®iÓm thùc tÕ cña tr­êng THCS VÜnh TiÕn vµ t×nh h×nh häc tËp cña häc sinh trong n¨m häc 2010 – 2011. T«i nhËn thÊy qu¸ tr×nh ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc lµ tÝch cùc hãa ho¹t ®éng häc tËp cña häc sinh dù trªn nguyªn t¾c gi¸o viªn gióp häc sinh tù kh¸m ph¸ trªn c¬ së tù gi¸c vµ ®­îc tù do (tù suy nghÜ, tranh luËn, ®Ò xuÊt vÊn ®Ò ®ang gi¶i quyÕt ...) t¹o ®­îc kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn chñ ®éng trong ho¹t ®éng nhËn thøc. §ång thêi gi¸o viªn lµ ng­êi tæ chøc, ng­êi h­íng dÉn, gióp häc sinh tiÕp thu kiÕn thøc mét c¸ch nhÑ nhµng, dÔ hiÓu, kh«ng nhµm ch¸n trong mçi tiÕt häc, tõ ®ã häc sinh lµ ng­êi kh¸m ph¸, ng­êi thùc hiÖn vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. C¸c h×nh thøc ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh ¶nh h­ëng s©u s¾c ®Õn ph­¬ng ph¸p d¹y häc cña gi¸o viªn, gióp gi¸o viªn hoµn thµnh néi dung bµi gi¶ng, thÇy trß ®¹t kÕt qu¶ cao trong d¹y vµ häc. A. §Æc ®iÓm t×nh h×nh 1. NhiÖm vô ®­îc giao - Gi¶ng d¹y bé m«n to¸n 6, c«ng nghÖ 8 2. ThuËn lîi - §­îc gi¶ng d¹y ®óng chuyªn m«n vµ ban ®µo t¹o - Lµ tr­êng cã ®«ng líp häc thuËn lîi cho viÖc so¹n gi¸o ¸n song song, ®éi ngò gi¸o viªn ®«ng ®­îc chia thµnh c¸c nhãm chuyªn m«n thuËn lîi cho viÖc sinh ho¹t còng nh­ trao ®æi kinh nghiÖm trong c«ng t¸c chuyªn m«n. - §­îc sù quan t©m cña BGH tr­êng, cña ®¶ng ñy vµ ñy ban chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ®èi víi sù nghiÖp gi¸o dôc. - Nhµ tr­êng cã ®Çy ®ñ c¬ së vËt chÊt cho gi¸o viªn vµ häc sinh häc tËp - ThiÕt bÞ d¹y häc ®­îc trang bÞ t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ trong c¸c m«n häc - Häc sinh häc trªn ®Þa bµn tËp trung, ®a sè häc sinh lµ con em d©n téc, ngoan, ham häc, cã ý thøc tèt trong häc tËp. 3. Khã kh¨n Bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi cßn cã mét sè nh÷ng khã kh¨n lµ: - §iÒu kiÖn kinh tÕ ®Þa ph­¬ng cßn nghÌo, nhiÒu gia ®×nh ch­a quan t©m ®Õn viÖc häc tËp cña con em m×nh. - Trang thiÕt bÞ phôc vô cho nhiÒu m«n häc cßn h¹n chÕ: DÔ háng vì hoÆc xuèng cÊp, c¸c m« h×nh hoÆc ®å dïng trùc quan ch­a s¸t thùc tÕ víi ®èi t­îng häc sinh. - Tµi liÖu s¸ch tham kh¶o vµ n©ng cao cho GV – HS cßn Ýt - Mét bé phËn häc sinh ch­a ngoan, ch­a cã ý thøc tù gi¸c häc tËp, ®å dïng häc tËp cña häc sinh cßn thiÕu... B. KÕ ho¹ch ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc vµ kiÓm tra ®¸nh gi¸. B1. Ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y 1. §Æc tr­ng cña bé m«n to¸n 6 Lµ m«n häc tù nhiªn cã tÝnh thùc nghiÖm vµ øng dông cao trong thùc tiÔn. §©y lµ bé m«n quan träng trong viÖc thùc hiÖn môc tiªu gi¸o dôc bËc THCS, gãp phÇn gi¸o dôc häc sinh ph¸t triÓn trÝ tuÖ vµ phÈm chÊt ®¹o ®øc, biÕt vËn dông kiÕn thøc kÜ n¨ng to¸n häc vµo ®êi sèng x· héi. - §Æc ®iÓm cña bé m«n to¸n 6 lµ: X©y dùng tõ nh÷ng h×nh ¶nh ®¬n gi¶n nhÊt lµ ®iÓm ®Õn nh÷ng h×nh cô thÓ cã tÝnh thiÕt thùc nh­ ba ®iÓm th¼ng hµng, ba ®iÓm kh«ng th¼ng hµng, nhËn biÕt vÒ tam gi¸c, ®­êng trßn.... ®Õn c¸c phÐp tÝnh céng – trõ – nh©n – chia – n©ng lªn luü thõa, ph©n tÝch mét sè ra thõa sè nguyªn tè ®Ó t×m ¦CLN vµ BCNN ®Ó tõ ®ã lµm quen vµ hiÓu ®­îc vÒ tËp hîp c¸c sè nguyªn… Víi néi dung kiÕn thøc thùc hiÖn theo chuÈn kiÕn thøc kÜ n¨ng, x©y dùng hÖ thèng bµi gi¶ng phï hîp víi ®èi t­îng häc sinh theo tõng kiÓu bµi cô thÓ. Tõ ®ã gióp häc sinh biÕt vËn dông vµo gi¶i quyÕt c¸c bµi tËp sgk, sbt mµ kh«ng nhÊt thiÕt b¾t buéc ph¶i gi¶i hÕt. 2. Nh÷ng ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y ®· ®­îc ¸p dông trong d¹y häc bé m«n. §èi víi bé m«n to¸n 6 trong gi¶ng d¹y x©y dùng vµ ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p d¹y häc ®· tõng thùc hiÖn nh­: Ph­¬ng ph¸p vÊn ®¸p, ph­¬ng ph¸p luyÖn tËp vµ thùc hµnh, ph­¬ng ph¸p d¹y häc ph¸t hiÖn vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, ph­¬ng ph¸p hîp t¸c trong nhãm nhá. C¸c ph­¬ng ph¸p nµy tÝch cùc kÝch thÝch t­ duy ®éc lËp cña häc sinh ®ång thêi më réng sù liªn t­ëng vµ ph¸t triÓn c¸c kÜ n¨ng nhËn thøc gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc rÌn luyÖn t­ duy, s¸ng t¹o. Häc sinh tù béc lé suy nghÜ cña m×nh tr­íc tËp thÓ nhãm, cïng nhau bµn luËn, chia sÎ dÉn ®Õn sù thèng nhÊt chung gãp vµo thµnh c«ng chung cña c¶ líp. 3. Nh÷ng ph­¬ng ph¸p ®Æc thï cña bé m«n. Ngoµi c¸c ph­¬ng ph¸p d¹y häc trªn gi¸o viªn cßn nghiªn cøu vµ x©y dùng gi¶ng d¹y theo ph­¬ng ph¸p d¹y häc theo hîp ®ång, ph­¬ng ph¸p ®ãng vai... gióp häc sinh tù lµm chñ m×nh trong häc tËp, ®ång thêi häc sinh tù kiÓm tra vµ ®¸nh gi¸ lÉn nhau trong qu¸ tr×nh häc tËp gióp cho tiÕt häc nhÑ nhµng vµ bµi gi¶ng cña gi¸o viªn tù nhiªn, sinh ®éng ®¹t hiÖu qu¶ cao trong gi¶ng d¹y. 4. KÕ ho¹ch ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc. - Sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p trªn vµo qu¸ tr×nh d¹y häc theo tõng kiÓu bµi, theo môc tiªu, néi dung mçi phÇn cña bµi häc. VD: Sö dông ph­¬ng ph¸p d¹y häc theo hîp ®ång vµo bµi “¦íc vµ béi”. Víi ph­¬ng ph¸p nµy häc sinh biÕt c¸ch t×m ­íc vµ béi cña mét sè tù nhiªn kh¸c 0 ®Ó tõ ®ã x©y dùng kiÕn thøc s©u h¬n vÒ tËp hîp ¦C, BC ®Õn ¦CLN vµ BCNN. HoÆc häc sinh tù gi¸c thñ vai kiÓm tra vµ t×m kiÕm kiÕn thøc «n tËp cho m×nh vµ b¹n cïng häc VD: Khi «n tËp vÒ sè nguyªn tè häc sinh cã thÓ ®ãng vai ®Ó hái: “T«i lµ sè nguyªn tè, b¹n hiÓu g× vÒ t«i? Cã bao nhiªu sè nguyªn tè nhá h¬n 100 cã ch÷ sè tËn cïng lµ 7 .. ”. Víi c¸ch häc trªn häc sinh biÕt kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kiÕn thøc cña nhau trong qu¸ tr×nh häc mét c¸ch chÝnh x¸c, râ rµng nhÊt. B2. KiÓm tra ®¸nh gi¸ 1. Môc ®Ých cña kiÓm tra ®¸nh gi¸ Môc ®Ých cña viÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ lµ gãp phÇn kh¾c phôc ®­îc t×nh tr¹ng häc thô ®éng cña häc sinh theo kiÓu chÐp l¹i bµi gi¶ng, häc thuéc lßng mµ kh«ng biÕt vËn dông kiÕn thøc. §ång thêi thay ®æi c¸ch thøc häc bµi trªn líp vµ häc bµi ë nhµ cña häc sinh, lo¹i bá dÇn lèi häc tñ, häc lÖch. §æi míi kiÓm tra ®¸nh gi¸ ®Ò ra cho häc sinh ph¶i chñ ®éng n¾m b¾t kiÕn thøc mét c¸ch toµn diÖn t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh rÌn tÝnh tù chñ trong suy nghÜ vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, h¹n chÕ ®­îc viÖc sö dông tµi liÖu trong lµm bµi thi, kiÓm tra. KiÓm tra, ®¸nh gi¸ nh»m: - §¸nh gi¸ toµn diÖn vÒ kiÕn thøc, kÜ n¨ng, n¨ng lùc, ý thøc, th¸i ®é cña ng­êi häc - §¸nh gi¸ ®óng thùc chÊt tr×nh ®é, n¨ng lùc cña häc sinh. - T¹o thuËn lîi vµ ®¶m b¶o tèt h¬n lîi Ých cña ng­êi häc. 2. Nh÷ng yªu cÇu vÒ ®æi míi kiÓm tra ®¸nh gi¸ - §¶m b¶o tÝnh toµn diÖn: §¸nh gi¸ ®­îc c¸c mÆt kiÕn thøc, kÜ n¨ng, n¨ng lùc, th¸i ®é, hµnh vi cña häc sinh. - §¶m b¶o ®é tin cËy: TÝnh chÝnh x¸c, trung thùc, minh b¹ch, kh¸ch quan, c«ng b»ng trong ®¸nh gi¸, ph¶n ¸nh chÊt l­îng thùc cña häc sinh. - §¶m b¶o tÝnh kh¶ thi: Néi dung, h×nh thøc, ph­¬ng tiÖn tæ chøc kiÓm tra ®¸nh gi¸ ph¶I phï hîp víi ®iÒu kiÖn häc sinh, ®Æc biÖt phï hîp víi môc tiªu m«n häc. - §¶m b¶o yªu cÇu ph©n ho¸: Gi¸o viªn ph©n lo¹i chÝnh x¸c tr×nh ®é, n¨ng lùc häc cña häc sinh. - §¶m b¶o hiÖu qu¶ cao: GV ®¸nh gi¸ ®­îc tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cÇn ®¸nh gi¸ häc sinh, c¬ së gi¸o dôc, thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c môc tiªu ®Ò ra. 3. Mét sè h×nh thøc ®æi míi kiÓm tra ®¸nh gi¸ ®· ¸p dông trong bé m«n gi¶ng d¹y. §Ò kiÓm tra lµ c«ng cô, ph­¬ng tiÖn chñ yÕu ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh sau khi häc xong mét néi dung, mét ch­¬ng, mét häc k× hay toµn bé ch­¬ng tr×nh mét líp häc, mét cÊp häc. ChÝnh v× vËy tr­íc khi ra ®Ò kiÓm tra gi¸o viªn cÇn ®èi chiÕu víi néi dung kiÕn thøc bµi häc ®Ó x¸c ®Þnh môc tiªu, néi dung vµ h×nh thøc kiÓm tra. CÇn x¸c ®Þnh râ chuÈn kiÕn thøc, kÜ n¨ng vµ yªu cÇu trong ch­¬ng tr×nh cña m«n häc, th«ng qua ®ã gi¸o viªn ®¸nh gi¸ kh¸ch quan tr×nh ®é, n¨ng lùc cña häc sinh. §ång thêi thu thËp c¸c th«ng tin ph¶n håi ®Ó ®iÒu chØnh qu¸ tr×nh d¹y häc m«n häc mµ gi¸o viªn ®ang ®¶m nhiÖm. §Ò kiÓm tra ®¸nh gi¸ ph¶i phï hîp víi ®èi t­îng häc sinh cÇn ®¹t ®­îc 6 møc ®é nhËn thøc ®ã lµ: NhËn biÕt, th«ng hiÓu, vËn dông, ph©n tÝch, tæng hîp, ®¸nh gi¸. Ngoµi ra gi¸o viªn ph¶i thiÕt lËp ma trËn 2 chiÒu, thiÕt kÕ c©u hái, bµi tËp theo ma trËn, x©y dùng ®¸p ¸n h­íng dÉn chÊm. Sau ®©y lµ mét sè h×nh thøc ®æi míi kiÓm tra ®¸nh gi¸ t«i ®· ¸p dông trong bé m«n to¸n 6: *Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan - Tr¾c nghiÖm ®óng – sai: ChØ gåm hai lùa chän lµ ®óng hoÆc sai. - Tr¾c nghiÖm ®iÒn khuyÕt: C¨n cø vµo th«ng tin ®· cho hoÆc ®· biÕt ®iÒn vµo chç trèng theo yªu cÇu cña bµi. - Tr¾c nghiÖm ®èi chiÕu cÆp ®«i(ghÐp ®«i): Víi hai nhãm ®èi t­îng ®· cho, ph¶i ghÐp nèi mét ®èi t­îng cña nhãm thø nhÊt víi ®èi t­îng cña nhãm thø hai tho¶ m·n yªu cÇu cña bµi. - Tr¾c nghiÖm nhiÒu lùa chän gåm: +/ PhÇn më ®Çu (phÇn dÉn) cung cÊp th«ng tin cÇn thiÕt hoÆc nªu c©u hái. +/ PhÇn th«ng tin: Nªu c¸c c©u tr¶ lêi (c¸c ph­¬ng ¸n) ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, trong c¸c ph­¬ng ¸n ®ã häc sinh chØ ra ®­îc ph­¬ng ¸n ®óng (ph­¬ng ¸n ®¸nh dÊu b»ng c¸c ch÷ c¸i in hoa A, B, C, D). *Tr¾c nghiÖm tù luËn: §­a ra c¸c c©u hái d¹ng më, yªu cÇu häc sinh ph¶i tù tr×nh bµy bµi ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®· nªu ra trong ®Ò kiÓm tra, ®ång thêi qui ®Þnh tØ lÖ ®iÓm cho mçi phÇn cô thÓ. PhÇn tr¾c nghiÖm kh¸ch quan gi¸o viªn ®­a ra hÖ thèng c©u hái tõ 8 ®Õn 10 c©u chiÕm 30 – 40% tæng sè ®iÓm, tr¾c nghiÖm tù luËn chiÕm 60 – 70% tæng sè ®iÓm. Sau mçi phÇn chÊm ®iÓm cña tõng bµi gi¸o viªn ghi lêi nhËn xÐt mét c¸ch râ rµng ®Çy ®ñ, cô thÓ, bæ xung nh÷ng chç mµ häc sinh cßn thiÕu sãt hoÆc c¸ch gi¶i theo ph­¬ng ph¸p ng¾n gän dÔ hiÓu… 4. Mét sè kÕ ho¹ch ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc vµ kiÓm tra ®¸nh gi¸ tiÕp theo. - Gi¸o viªn viÕt chuyªn ®Ò, thùc hiÖn tæ chøc chuyªn ®Ò: “Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch ®a thøc thµnh nh©n tö ”(to¸n 8). Gi¸o viªn chia líp thµnh 4 nhãm, häc sinh «n l¹i kiÕn thøc d­íi sù ®iÒu khiÓn cña nhãm tr­ëng theo tõng ph­¬ng ph¸p trong mét tiÕt häc. Víi c¸ch häc nµy gi¸o viªn lµ ng­êi thiÕt kÕ, tæ chøc, h­íng dÉn, ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh häc tËp cßn häc sinh lµ chñ thÓ nhËn thøc, biÕt c¸ch tù häc, tù rÌn luyÖn, tõ ®ã h×nh thµnh ph¸t triÓn nh©n c¸ch vµ c¸c n¨ng lùc cÇn thiÕt. Häc sinh ®­îc lµm chñ kiÕn thøc, kh¬i gîi nh÷ng tiÒm n¨ng s¸ng t¹o cña m×nh, gióp c¸c em hÖ thèng l¹i néi dung kiÕn thøc mét c¸ch nhÑ nhµng mµ Ên t­îng, t¹o ®µ ph¸t triÓn nh©n c¸ch, n¨ng lùc s½n cã ®Ó ph¸t huy kh¶ n¨ng ®¸nh gi¸ vµ tù ®¸nh gi¸ kiÕn thøc cña b¶n th©n còng nh­ c¸c b¹n trong líp mét c¸ch chÝnh x¸c nhÊt. §ång thêi ®em l¹i niÒm yªu thÝch bé m«n To¸n h¬n – M«n häc mµ hiÖn nay nhiÒu häc sinh kh«ng thÝch häc. - ViÕt vµ vËn dông s¸ng kiÕn kinh nghiÖm vµo c«ng t¸c gi¶ng d¹y thùc tÕ cã hiÖu qu¶. - Dù giê theo nhãm, tæ. Sau mçi giê dù tæ, nhãm rót kinh nghiÖm cho ®ång nghiÖp mét c¸ch th¼ng th¾n, ch©n thùc nh»m gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng gi¶ng d¹y cña thÇy vµ viÖc häc cña trß trong nh÷ng giê häc tiÕp theo. Trªn ®©y lµ kÕ ho¹ch ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc vµ kiÓm tra ®¸nh gi¸ m«n to¸n 6 trong n¨m häc 2010 – 2011. Tæ chuyªn m«n duyÖt kÕ ho¹ch Hoµ B×nh, ngµy 10 th¸ng 9 n¨m 2010 Hoµ B×nh, ngµy…. th¸ng….n¨m 2010 Tæ tr­ëng Gi¸o viªn NguyÔn ThÞ TuyÕn DuyÖt kÕ ho¹ch cña hiÖu tr­ëng ………………………………………………………………….………………………………………………………………….………………………………………………………………….………………………………………………………………….…………………………………………………………………..