Lĩnh vực giáo dục phát triển nhận thức

CHƯƠNG TRÌNH GDMNLĨNH VỰC GIÁO DỤC PHÁT TRIỂN NHẬN THỨC Giảng viên: Ths.Nguyễn Thị Thanh Giang CVC – Vụ GDMN I. Mục đích bài học Sau bài học này học viên nắm được: Mục tiêu, nội dung, kết quả mong đợi ở từng độ tuổi của trẻ. Những điểm mới của lĩnh vực PTNT trong CT GDNT và CT GDMG. Cách thiết kế và tổ chức hoạt động GD PTNT ở nhà trẻ và mẫu giáo. Phát triển nhận thức Nhận thức = Kiến thức + Kỹ năng + Thái độ ND PTNT = Luyện tập PH các giác quan + Nbiết (NT) = KP Khoa học + LQVT + KP XH (MG) Hiểu “Khám phá” trong lĩnh vực PTNT như thế nào? Khám phá khoa học Khám phá khoa học: quá trình tìm hiểu thế giới tự nhiên. Các hoạt động khám phá khoa học: quan sát, xem xét, so sánh, theo dõi, thăm dò, tìm kiếm, thử nghiệm, thí nghiệm, suy luận, phán đoán và kiểm chứng, giải quyết vấn đề… Bức tranh có gợi ý cho bạn điều gì trong tổ chức cho trẻ khám phá KH Có lạnh không? Làm quen với các khái niệm toán sơ đẳng Các khái niệm đơn giản về toán: hình dạng, số lượng, số thứ tự…. Trẻ học kỹ năng đếm, so sánh, phân loại, tạo nhóm, sắp xếp theo quy tắc, thêm, bớt, tách, gộp, đo lường … Và các mối quan hệ đơn giản giữa các số, các hình, vị trí không gian… Không học làm các phép tính Ví dụ về quan hệ giữa các hình qua trò chơi gấp giấy (1) (2) (3) (4) (5) Khám phá xã hội Khám phá xã hội: tìm hiểu về con người, gia đình, trường lớp, cộng đồng, quê hương, đất nước. Các hoạt động khám phá XH: Trò chuyện, xem tranh, ảnh, băng hình, thăm quan, vẽ tranh, đọc thơ, kể chuyện, chơi trò chơi sắm vai… Mục tiêu lĩnh vực PTNT Những điểm mới về mục tiêu Mục tiêu của lĩnh vực PTNT được đặt ra đối với trẻ ở cuối độ tuổi nhà trẻ và cuối độ tuổi mẫu giáo.(Chương trình cũ không phân chia theo lĩnh vực) Coi trọng việc tạo hứng thú cho trẻ trong các hoạt động nhận thức. Chú ý việc phát triển các kỹ năng cho trẻ.(Chương trình cũ chú trọng việc cung cấp kiến thức) Quan tâm hình thành và phát triển khả năng biểu đạt, suy nghĩ của trẻ (b»ng hµnh ®éng, b»ng h×nh ¶nh, b»ng lêi nãi...). (Chương trình cũ chưa chú ý đúng mức tới hình thành và phát triển khả năng này) Nội dung (xem chi tiết tài liệu CT) Những điểm mới về nội dung Nội dung lĩnh vực PTNT ở Nhà trẻ bao gồm 2 phần: + Luyện tập và phối hợp các giác quan; + Nhận biết. Nội dung kiến thức không có nhiều thay đổi, nhưng có sự sắp xếp lại theo mức độ của các độ tuổi khác nhau. Nội dung lĩnh vực PTNT ở mẫu giáo bao gồm 3 phần: + Khám phá khoa học: 5 nội dung + Làm quen với một số biểu tượng sơ đẳng về toán: 6 nội dung + Khám phá xã hội: 4 nội dung Nội dung kiến thức không có nhiều thay đổi, nhưng có sự sắp xếp lại theo mức độ của các độ tuổi khác nhau. Tên gọi: thể hiện coi trọng các hoạt động K.phá, tự trải nghiệm Các kỹ năng: QS, SS, P.loại, giải quyết VĐ được coi trọng, đặc biệt là kỹ năng quan sát và phát hiện mối quan hệ giữa các sự vật hiện tượng, giữa các hình, các số. Kết quả mong đợi (xem cụ thể tài liệu CT) Nội dung và kết quả mong đợi (nhà trẻ) Nội dung và kết quả mong đợi (MG) Nội dung và kết quả mong đợi (MG- tt) Kết quả mong đợi – điểm mới CT cũ không có KQMĐ mà có yêu cầu cần đạt (QĐ 55) KQMĐ thể hiện sự linh hoạt, mềm dẻo của GDMN KQMĐ được đặt ra phù hợp với từng độ tuổi. KQMĐ là những điều trẻ trong độ tuổi cần biết và có thể thực hiện được nhằm định hướng cho giáo viên tổ chức hướng dẫn có hiệu quả các HĐGD PTNT, chuẩn bị tốt cho trẻ khi nhập học ở trường phổ thông. KQMĐ không phải là những tiêu chí hay những BT để ĐG KQMĐ là KQ của quá trình tổ chức các HĐ GD PTNT. KQMĐ mang tính chất khái quát hơn nội dung GD. Hay nói cách khác, tổ chức các hoạt động GDPTNT để hình thành và phát triển ở trẻ các kỹ năng nhận thức. Như vậy, có thể phải thực hiện nhiều nội dung giáo dục PTNT để có 1 kỹ năng nhận thức nào đó. Nếu coi việc TC thực hiện ND là quá trình GD thì KQMĐ là kết quả của quá trình đó Phương pháp, cách tiếp cận Đánh giá sự phát triển của trẻ ThiÕt kÕ HĐ PTNT như thế nào? 1. §Ó x©y dùng 1 ho¹t ®éng PTNT cÇn tr¶ lêi c¸c c©u hái sau: a. Môc ®Ých cña ho¹t ®éng nµy lµ g×? Cã thÓ tÝch hîp với hoạt động ở lÜnh vùc nµo? b. SÏ tiÕn hµnh nã nh­ thÕ nµo ®Ó ®¹t môc ®Ých ®· ®Æt ra? (Thùc hiÖn trong chñ ®Ò nµo? Cho trÎ ë ®é tuæi nµo? Cho 1 nhãm trÎ hay c¶ líp hay c¸ nh©n? sÏ tæ chøc ë ®©u? Trong thêi gian bao l©u? TrÎ cÇn được lµm nh÷ng g× ®Ó ®¹t môc ®Ých?) c. CÇn chuÈn bÞ nh÷ng g× ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng nµy (chuÈn bÞ ®å dïng, nguyªn vËt liÖu, n¬i tæ chøc…) d. Cã thÓ ®Æt tªn ho¹t ®éng nµy lµ g×? (tªn cÇn ng¾n gän, hÊp dÉn, ph¶n ¸nh ®­îc néi dung cña ho¹t ®éng ) Sau khi ®· dù kiÕn được ho¹t ®éng, h·y viÕt l¹i c¸c c©u tr¶ lêi trªn theo tr×nh tù sau : Tªn ho¹t ®éng: a. Môc ®Ých: b. ChuÈn bÞ: c. TiÕn hµnh: (cã thÓ cã thªm nh÷ng l­uu ý cÇn thiÕt hoÆc më réng ho¹t ®éng: ®é khã, dÔ, c¸c nguyªn vËt liÖu thay thÕ...) Ví dụ một hoạt động giáo dục phát triển nhận thức Ghép đôi: Giày, dép đều có đôi Mục đích - Trẻ biết ghép 2 đối tượng để tạo thành cặp/đôi. - Rèn kỹ năng so sánh sự giống và khác nhau . - Có ý thức trong việc đi giày dép đúng đôi Chuẩn bị: Tất cả những đôi giày, dép của trẻ trong lớp và của cô giáo Ví dụ…(tt) Tiến hành: 1. NhËn biÕt “®«i” : Sö dông 3 ®«i giÇy, dÐp : + XÕp 1 ®«i ®óng, 2 ®«i kia xÕp sai (kh«ng t¹o thµnh ®«i) + ChØ vµo tõng cÆp 2 chiÕc giµy vµ hái trÎ xem ®©y cã ph¶i lµ 1 ®«i giµy kh«ng? V× sao ch¸u biÕt? + Yªu cÇu 1 trÎ xÕp l¹i nh÷ng chiÕc giÇy cho ®óng ®«i. + Làm tương tù víi mét vµi trÎ kh¸c. 2. Thùc hµnh “t×m ®«i” : Sö dông 3 ®«i giÇy kh¸c nhau + Cho trÎ 3 chiÕc giÇy (Mçi ®«i 1 chiÕc). + Yªu cÇu trÎ t×m nh÷ng chiÕc cßn l¹i ®Ó t¹o thµnh 3 ®«i giÇy ®óng. + Khi trÎ ®· thµnh th¹o, t¨ng sè lượng ®«i giÇy vµ lµm tương tù. Ví dụ…(tt) 3. Cho trÎ thö giµy: + Cho cả lớp, mỗi trẻ ®i 2 chiÕc giµy/dÐp kh«ng ®óng ®«i. + Tổ chức cho trẻ đi nhanh, đi chậm, chạy và cho trẻ cảm nhận về âm thanh tạo ra mỗi khi giày, dép tiếp xúc với sàn nhà. + Hái trÎ xem cã dÔ ®i l¹i kh«ng? Ch¸u cã thÓ ®i như thế ra đường kh«ng? V× sao? 4. T×m c¸c chiÕc giÇy, dép cho ®óng ®«i vµ xÕp vµo chç quy ®Þnh. + TrÎ ®æi c¸c chiÕc giµy, dép cho nhau ®Ó t¹o thµnh 1 ®èi ®óng. + Cho trÎ xÕp nh÷ng ®«i giµy, dép vµo chç quy ®Þnh. 3. Phân tích ý tưởng thiết kế. + Tr×nh tù c¸c ho¹t ®éng theo cấp độ nhận thức: 1. Kh¸i niÖm thÕ nµo lµ 1 ®«i giµy. (Nhận biết) 2. Thực hành ghÐp ®«i giµy ®óng. (Hiểu, vận dụng) 3. Thö nghiÖm khi ®i giµy cọc cạch, kh«ng ®óng cì (tạo sự vui vẻ, buồn cười...) 4. T×m ghÐp thµnh c¸c ®«i giµy ®óng. (củng cố kỹ năng) + Tính tích hợp: tích hợp các lĩnh vực PT khác trong tổ chức HĐ PT NThức 1. NhËn thøc: h×nh thµnh kh¸i niÖm “®«i”, rèn kỹ năng so sánh, ghép đôi 2. ThÓ chÊt: VËn ®éng cơ nhỏ: cµi, cëi, buéc, kÐo khoá giày,…khi đi giày Vận động cơ lớn: đi nhanh, đi chậm. 3. TC – XH : Y thøc tự phục vụ, kh«ng nªn đi giày cọc cạch. + Tính thực tiễn: 1. Dựa trên cơ sở những kinh nghiệm đi giày dép hàng ngày của trẻ để cung cấp khái niệm “đôi”. 2. Các đồ dùng có sẵn, dễ tìm kiếm và trẻ có nhiều cơ hội để trải nghiệm. 3. Trẻ được tự làm, tự thử nghiệm, thực hành: (chọn giày, dép để tạo thành đôi đúng, tự đi giày dép và trải nghiệm đi thử giày dép không đúng đôi). 4. Thay đổi các hình thức hoạt động, tạo các yếu tố vui vẻ, ngộ nghĩnh, bất ngờ, buồn cười đối với trẻ. Cấp độ nhận thức Tháp Bloom Biết Vận dụng Hiểu Tổng hợp Phân tích ĐGía HĐGD mang tính tích hợp Thực hiện trong 1 chủ đề cùng với các lĩnh vực phát triển khác: cùng xoay quanh nội dung của chủ đề. Sự tiến triển của hoạt động: HĐ sau khó hơn và được phát triển từ HĐ trước hay kết quả của HĐ trước được sử dụng cho HĐ sau. Tìm hiểu có chiều sâu về một chủ đề và có giá trị GD trẻ kỹ năng sống và giá trị văn hóa trong mối liên quan của các kiến thức, kỹ năng (không đơn lẻ, rời rạc) Học nhiều hơn về một chủ đề chứ không phải tìm ra câu trả lời đúng cho câu hỏi của GV. Tích hợp cần tự nhiên, không gượng ép (Bản thân HĐ đã mang tính tích hợp) Không nhất thiết mọi HĐ đều phải tổ chức tích hợp Quan điểm dạy và học Quan điểm phương Đông Tôi nghe, tôi quên Tôi nhìn, tôi nhớ Tôi làm, tôi hiểu Quan điểm phương Tây Tôi nghe, tôi quên Tôi nghe và nhìn, tôi nhớ chút ít. Tôi nghe, nhìn, hỏi hoặc thảo luận, tôi bắt đầu hiểu Tôi nghe, nhìn, thảo luận và thực hành, tôi bắt đầu học được k.năng và k. thức. Tôi dạy cho người khác, tôi thành thạo Các hoạt động của lớp tập huấn Chia nhóm thảo luận: Chọn 1 chủ đề nhánh nào đó trong chủ đề “gia đình” thiết kế kế hoạch GD PT nhận thức. Tổ chức HĐ gì cho trẻ khám phá? Ví dụ: Một số hoạt động cho trẻ khám phá trong chủ đề “Gió” Nội dung Gió thổi từ đâu? Chúng ta có thể nhìn thấy gió không? Làm thế nào để biết có gió hay không? Gió thổi theo hướng nào? Tạo ra gió bằng cách nào? Các loại gió: nhẹ, mạnh, bão, lốc, gió xoáy, vòi rồng…gió bắc, gió tây, gió nam, gió mùa đồng bắc… Cấp của gió Có thể sử dụng gió để làm gì? Gió có tác hại gì không? Điều gì xảy ra khi không có gió? Chúng ta làm gì/không nên làm gì khi gió to/bão? Hoạt động GDPTNT Trò chuyện về gió và thời tiết Quan sát cây, tóc, chuông gió, quả cầu gió…khi trời có gió Quan sát tranh ảnh về gió/ bão, lốc xoáy, vòi rồng… Xem băng hình về gió, bão (nếu có) Thí nghiệm gió thổi từ đâu? Hướng nào?: Làm các dụng cụ đo gió : (những dải giấy mỏng thả xuống từ trên cao hoặc treo trước cửa lớp… Thử tạo ra gió. Gió mạnh và gió nhẹ : thổi bằng miệng, dùng quạt tay, quạt điện… Làm chong chóng : hình dạng các cánh, đếm các cánh, đếm chong chóng. Làm cho chong chóng quay… Tìm hiểu tác dụng của gió/tác hại của gió. Câu chuyện về gió: gió làm nhiều thứ chuyển động/bay cao. Thí nghiệm phơi quần áo/khăn ướt trước gió Cắt dán tranh ảnh phân loại hiện tượng tự nhiên (bão và vòi rồng), phân loại các hoạt của con người (làm gì /không nên làm gì) khi có gió to/bão Bộ sưu tập tranh ảnh về gió Chúng ta có nhìn thấy gió không Gió làm các vật chuyển động Gió thổi rất mạnh là bão Cấp của gió Bão Lốc Vòi rồng Chủ đề nước Một số gợi ý tổ chức các hoạt động khám phá trong chủ đề nước Nước có ở đâu? Nước có ở đâu? (TT) Nước bốc hơi Nước giúp gì cho chúng ta? Tiết kiệm nước Khai th¸c, sö dông ®å dïng ®å ch¬i cho PTNT Sö dông c¸c nguyªn vËt liÖu tù nhiªn :l¸ c©y. sái, h¹t, qu¶ kh«, c¸t n­íc, c©y, h¹t gièng… Sö dông c¸c ®å dïng gia ®×nh kh«ng cßn sö dông n÷a: Vá chai, ch×a khãa, khuy… Sö dông t¹p chÝ, tranh ¶nh, s¸ch b¸o cò… Sö dông c¸c ®å dïng ®å ch¬i ®­îc s¶n xuÊt hµng lo¹t theo danh môc thiÕt bÞ, ®å dïng, ®å ch¬i trong danh môc thiÕt bÞ tèi thiÓu + C¸c b¸n thµnh phÈm: + C¸c dông cô thÝ nghiÖm: KÝnh lóp, nam ch©m, c©n, g­¬ng, chai nhùa trong suèt, … + C¸c l« t«, ®« mi n«, thÎ sè, tranh ¶nh c¸c con vËt, c©y, l¸, hoa, qu¶… + S¸ch vÒ c¸c ho¹t ®éng khoa häc cho trÎ nhá, C¸c bµi tËp trªn giÊy: vë LQ víi to¸n, MTXQ, tranh… C¸c hiÖn t­îng tù nhiªn ®­îc coi lµ ph­¬ng tiÖn h÷u hiÖô cho trÎ quan s¸t, ph¸t hiÖn nh÷ng biÕn ®æi C¬ thÓ cña trÎ ®­îc coi lµ ph­¬ng tiÖn trùc quan Sö dông hîp lý m¸y vi tÝnh víi phÇn mÒm gi¸o dôc KIDSMART ë nh÷ng n¬i cã ®iÒu kiÖn. Chủ đề “Những cái bát” Nội dung Đặc điểm (Hình ddạng, mầu sắc, kích thước, hoa văn, chất liệu…) Cách sử dụng: Bảo quản: lau, rửa, cất bát, … Mua bát ở đâu? Sản xuất/làm bát như thế nào? (nguyên vật liệu, người làm bát, …) Biết ơn người làm bát/mua bát Hoạt động: - Trò chuyện về cái bát: hình dạng, mầu sắc, chất liệu, công dụng, giũ gìn sạch sẽ và không đánh vỡ bát… Quan sát một số bát làm từ chất liệu khác nhau. So sánh hình dạng, kích thước và hoa văn Phân loại và sắp xếp theo trình tự về kích thước. Thử sử dụng bát theo các cách (uống nước, đong nước, ăn cơm, làm bộ gõ từ bát, trang trí …) Lau bát, rửa và úp bát vào giá/tủ Đong nước bằng bát và đếm. Tham quan nơi làm bát, bán bát. (Làng nghề Bát tràng) Làm anbum sưu tầm ảnh các loại bát. Tập làm bát từ các loại nguyên vật liệu (hoa quả, giấy, bột, đất nặn, vẽ trang trí hoa văn cho bát…) Đọc thơ “Cái bát xinh xinh”: Biết ơn người làm bát Thơ: Cái bát xinh xinh (Thanh Hòa) Cha mẹ công tác Nhà máy Bát Tràng Mang về cho bé Cái bát xinh xinh Từ bùn đất sét Qua bàn tay cha Qua bàn tay mẹ Thành cái bát hoa Nâng niu bé giữ Mỗi bữa hàng ngày Công cha công mẹ Bé cầm trên tay Hình dáng, chất liệu của bát Hình dáng, chất liệu, hoa văn Vui một tí!!! Bạn chọn ??? Mặt như “cái bát “ “Quang treo” hình bát Thank you for your attention!!!