Nghệ thuật trong tác phẩm dân gian

NGHEÄ THUAÄT TRONG TAÙC PHAÅM DAÂN GIAN A/Muïc ñích: Kieán thöùc:-Hieåu ñöôïc ñònh nghóa veà truyeàn thuyeát. Hieåu ñöôïc noäi dung, yù nghóa cuûa caùc taùc phaåm truyeän truyeàn thuyeát. Thaáy ñöôïc nhöõng yeáu toá kyø aûo khaû naêng töôûng töôïng cuûa ngöôøi xöa. -Kyõ naêng :caûm thuï vaên hoïc daân gian theå loïai truyeàn thuyeát. -Nhaän bieát ñöôïc caùc yeáu toá lòch söû, yeáu toá kyø aûo. -Keå laïi ñöïôc truyeän. -Thaùi ñoä giaùo duïc, loøng toân kính, söï saùng taïo oùc, oùc thoâng minh trí tuôûng töôïng cuûa ngöôøi xöa say meâ vieát saùng taïo baèng ngheä thuaät kyø aûo trong vaên töï söï. B/Chuaån bò: -Giaùo vieân : Nhieàu taùc phaåm vaên hoïc daân gian ( truyeàn thuyeát ). -Hoïc sinh : Keå dieãn caûm. C/Tieán trình daïy hoïc: I .OÅn ñònh : II .Kieåm tra baøi cuõ: 1)Keå teân moät soá taùc phaåm ñaõ hoïc haønh. 2)Keå toùm taét moät tieåu thuyeát maø em ñaõ hoïc. III .Baøi môùi : Tieát 1+2: HÑ1: I/Ñònh nghóa veà theå loaïi truyeàn thuyeát. II/Ngheä thuaät töôûng töôïng kì aûo trong caùc taùc phaåm vaên hoïc daân gian (TT). 1)Yeáu toá ngheä thuaät kì aûo trong truyeän “Con Roàng,Chaùu Tieân”. a)Yeáu toá lòch söû:Thuôû bình minh cuûa lòch söû. b)Yeáu toá töôûng töôïng kì aûo. Laïc Long Quaân vaø AÂu Cô laø nhöõng vò thaàn mang neùt phi thöôøng chi tieát hình daùng kì laï, lôùn lao ñeïp ñeõ duõng maõnh maø nhaân haäu dòu daøng Cuoäc chia tay LLQ - Aâu Cô vaø caùc con nguôøi leân röøng ngöôøi xuoáng bieån moät söï thaät lòch söû ñoù laø coâng cuoäc di daân môû roäng phaïm vi laõnh thoå cuûa cha oâng ta. Chi tieát hoang ñöôøng ñaõ gaén vôùi chi tieát lòch söû coù thaät, ñoù laø ñaëc ñieåm theå loaïi truyeàn thuyeát Baøi taäp :Em haõy töôïng sau khi chia tay vôùi LLQ , Aâu cô vaø caùc con mình nhö theá naøo? 2)Yeáu toá kì aûo trong truyeän Baùnh chöng, baùnh daày * Yeáu toá kì aûo lòch söû coâng cuoäc döïng nöôùc cuûa cha oâng ta Yeáu toá hoang ñöôøng thaàn baùo moäng: “trong trôøi ñaùt khoâng gì quyù baèng haït gaïo , laøm baùnh maø leã Tieân Vöông”. Ñaây laø saûn phaåm cuûa trí töôûng töôïng Troïng noâng vaø yeâu quyù söùc lao ñoäng cuûa con ngöôøi cuûa toå tieân ta ñieàu ñoù phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh ñaát nöôùc luc baáy giôø Lang Lieâu ñaõ saùng taïo ra hai thöù baùnh, hai thöù baùnh cuûa yù thaàn, cuûa loøng daân, cuûa chí vua, laø saùng taïo cuûa nguôøi anh huøng vaên hoùa. Töø ñoù giaûi thích nguoàn goác baùnh chöng baùnh daày cu cuûa nhaân daân ta. GV cho HS cheùp baøi taäp : Baøi taäp : Em haõy töôûng töôïng saùng taïo thaàn baùo moäng cho Lang Lieâu moät ñieàu khaùc nhöng vöøa yù vua. 3)Yeáu toá kì aûo trong truyeän Thaùnh Gioùng a) YÙ nghóa lòch söû b)Chi tieát kyø aûo söï ra ñôøi khaùc thöôøng. Ba naêm troâi qua … khoâng cöôøi Caâu noùi ñaàu tieân ….noùn saét *Ngöôøi ta gioûi soáng aâm thaàm laëng leõ trong nhaân daân - Gioùng lôùn nhanh nhö thoåi phaûi nhôø caäy daân laøng . Chi tieát thaàn thaùnh hoùa *Söï ñoaøn keát söùc maïnh cuûa toaøn daân - Gioùng thaønh traùng só …gieát giaëc -Caû ngöôøi vaø ngöïa bay veà trôøi *Vò anh huøng coù thaät trong lòch söû ñöôïc nhaân daân thaàn thaùnh hoùa lòch söû Baøi taäp : Em haõy töôûng töôïng sau khi ñaùnh giaëc xong Gioùng khoâng bay veà trôøi maø ñi ñeán moät mieàn queâ khaùc tieáp tuïc coâng vieäc cho ñaát nöùôc 4) Yeáu toá kì aûo trong Sôn Tinh Thuûy Tinh. a)Yeáu toá lòch söû Choáng thieân tai haïn haùn. b) Yeáu toá kì aûo Sôn Tinh -Thuûy Tinh caû hai thaàn ñeàu ñöïôc taû raát oai phong Leã vaät “voi chín ngaø” *Trang nghieâm giaûn dò truyeàn thoáng, quyù hieám kì laï Cuoäc chieán ñaáu giöõa hai thaàn duøng pheùp laï, ñoù laø cuoäc chieán tranh gay go quyeát lieät giöõa con ngöôøi vaø töï nhieân . khaùt voïng chinh phuïc töï nhieân Baøi taäp: Em haõy töôûng töôïng keå laïi Cuoäc chieán ñaáu cuûa ST-TT baèng vuõ khí toái taân baèng vuõ khí hieän ñaïi ngaøy nay. 5)Yeáu toá kì aûo trong truyeän Söï tích Hoà Göôm a)Yeáu toá lòch söû cuoäc chieán ñaáu cuûa nghóa quaân Lam Sôn b)Yeáu toá haong töôûng kì aûo -Leâ Lôïi baét ñöôïc chuoät chuoâi göôm treân ngoïn caây. -Leâ Thaân vôùt löôõi göôm döôùi nöôùc *vöøa nhö in –yeáu toá li kì haáp daãn thieâng lieâng huyeàn bí *Tinh thaàn ñoaøn keát daân toäc moät loøng quyeát taâm chieán ñaáu hi sinh ñeå cöùu nöôùc cöùu daân. Ruøa vaøng noåi leân ñoäi göôm –hình aûnh töôïng tröng cho hoàn thieâng soâng nuùi , tình caûm cuûa nhaân daân, thaùi ñoâï cuûa nhaân daân sau khi chieán ñaáu keát thuùc , tuyeân boá ñaát nöôùc thoáng nhaát Baøi taäp: Em haõy töôûng töôïng keå laïi caâu truyeän Ruøa vaøng ñoøi göôm vaø Leâ Lôïi traû göôm HÑ2:Toång keát *Ngheä thuaät :Nhieàu chi tieát yeáu toá hoang ñöôøng kì aûo, thaáp thoaùng boùng daùng söï thaät lòch sö. *Noäi dung : -Con roàng chaùu tieân :tinh thaàn töï toân töï haøo veà nguoàn goác daân toäc -Baùnh chöng baùnh giaày : giaûi thích tuïc laøm baùnh ngaøy teát tao neân vaên hoùa nöôùc Vaên Lang. -Thaùnh Gioùng :söùc maïnh ñoaøn keát cuûa nhaân daân , loøng yeâu nöôùc yù chí choáng giaëc ngoaïi xaâm Ñòa danh cuûa ñaát nöôùc -Sôn Tinh Thuûy Tinh:khaùt voïng chinh phuïc thieân nhieân -Söï tích Hoà Göôm:Tinh thaàn yeâu nöùôc yù thöùc choáng ngoaïi xaâm baûo veä TQ. HÑ3: Luyeän taäp Ñeà: Trong truyeàn thuyeát Söï tích Hoà Göôm coù ñoaïn keå veà söï vieäc baét ñöôïc göôm thaàn trong moät laàn ñi ñaùnh caù. Em haõy vaän duïng ngheä thuaät keå aáy ñeå keå moät caäu HS kieân trì giaûi baøi toaùn khoù ñeå tìm ra ñaùp soá. Ñeà: Trong truyeän Baùnh chöng baùnh giaày coù ñoaïn keå Lang Lieâu naèm moäng thaáy thaàn baùo moäng. Em haõy töôûng töôïng moät caâu truyeän moät ñeâm em naèm mô nguû thaàn baùo moäng cho em ñieàu ñoù ,em ñaõ laøm gì? Cuûng coá: Giôùi thieäu baøi Caùc em coù yeâu thích caùc taùc phaåm daân gian khoâng? Vì sao? Vaäy caùc em coù naém ñöôïc caùc yeáu toá kì aûo naøy khoâng? Noù coù yù nghóa gì? Vì theá ñeå caùc em naém chaéc hôn ngheä thuaät kì aûo trong vaên hoïc daân gian neân coâ cuøng caùc em ñi tìm hieåu chuû ñeà naøy qua taùc phaåm vaên hoïc daân gian ñaõ hoïc Em haõy cho bieát truyeàn thuyeát laø gì? GV giaûng phaân tích ñònh nghóa. GV neâu vaán ñeà cuõng laø theå loaøi truyeàn thuyeát coù yeáu toá töôûng töôïng kì aûo nhöng moãi taùc phaåm coù neùt kì aûo rieâng bieät, noù gaén vôùi lòch söû ñaát nöôùc baáy giôø vì theá yeáu toá kì aûo khaùc nhau.Vaäy khaùc nhau nhö theá naøo? Goïi hoïc sinh keå laïi TT “Con Roàng,Chaùu Tieân”. Nguoàn goác VN ta laø con Roàng chaùu Tieân Daân toäc VN laø con chaùu ai ? Nguoàn goác coù gì ñeïp ñeõ vaø thieâng lieâng (Toå tieân ta boá laø Roàng meï laø Tieân nguoàn goác ñeïp ñeõ thieâng lieâng toân kính töï haøo, boá Roàng meï Tieân khoâng phaûi laø nguôøi thöôøng maø laø nhöõng vò thaàn. GV cho hoïc sinh chöùng minh Laïc Long Quaân, Aâu Cô Chi tieát naøy theû hieän ñieàu gì ? Khi hoï gaëp nhau vaø trôû thaønh vôï choàng thì laïi ñem ñeán cho ta moät söï kì laï môùi em haõy tìm hieåu ñieàu ñoù trong caâu truyeän GV nhaän xeùt boå sung chi tieát Aâu Cô sinh Em nhaän xeùt gì chi tieát naøy trong truyeän Theo em oâng cha ta saùng taïo chi tieát naøy ñeå noùi leân ñieàu gì ? GV nhaän xeùt Nhaân daân VN ñeàu sinh ra trong moät boïc cuøng chung noøi gioáng toå tieân Ñoàng baøo (ñoàng : cuøng , baøo : boïc ) Baùc Hoà ñoïc Tuyeân ngoân Ñoäc Laäp: “Toâi noùi ñoàng baøo coù nghe roõ khoâng?” Thöû ñaët caâu hoûi ngöôïc neáu nhö Aâu Cô cöù laàn luôït sinh ra töøng ngöôøi moät theo laõ töï nhieân thì coù gì khaùc nhau ? GV giaûng :Ñieàu khaùc nhau laø deã thaáy nhaát ñoù laø : Caâu truyeän seõ maát ñi raát nhieàu tính chaát huyeàn thoaïi vaø li kì Yeâu caàu hoïc sinh saùng taïo thaønh moät caâu truyeän GV choát laïi noäi dung Con Roàng , Chaùu Tieân Yeâu caàu HS keå toùm taét caâu truyeän GV cho HS bieát hoaøn caûnh lòch söû ñaát nöôùc luùc baây giôø ? Theo em ôû ñaàu caâu truîeân coù moät chi tieát naøo khaùc laï so vôùi truîeän Con Roàng , Chaùu Tieân “khi cha cheát thì ngoâi ñöôïc truyeàn cho con tröôûng”vaäy maø BTBD khoâng truyeàn ngoâi theo caùch aáy maø phaûi thoâng qua cuoâïc thi taøi. GV giaûng chi tieát naøy Tìm chi tieát hoang ñuôøng trong truyeän GV giaûng : ngöôøi quyù haït gaïo chæ coù noâng daân , ngöôøi luoân ñöùng veà con ngöôøi nhoû beù thieät thoøi ñoù laø noâng daân . Ngoaøi yù nghóa cuûa truyeàn thuyeát coøn mang ñaäm veà coâng lyù coâng baèng xaõ hoäi Chi tieát doù coøn theå hieän ñieàu gì ? GV giaûng Lôøi thaàn linh chính laø yù vua Em suy nghó gì veà moái quan heä giöõa thaàn vaø ngöôøi trong truyeän coå daân gian Thaàn chæ ñoùng vai troø gôïi yù coøn moïi vieäc do con ngöôøi. Yeáu toá thaàn kì giuùp taøi naêng con ngöôøi phaùt trieån , ñöùc ñoâï toû saùng Lang Lieâu ñaõ saùng taïo baèng trí töôûng töôïng cuûa mình nhö theá naøo ? Chi tieát naøy theå naøy theå hieän ñieàu gì ? BCBG laø theå loaïi truyeàn thuyeát vì noù gaén vôùi nguoàn goác moät trong nhöõng phong tuïc taäp quaùn cuûa ngöôøi Vieät Goïi HS keå laïi truyeän GV neâu hoaøn caûnh lòch söû cuûa nöôùc ta Vaøo thôøi vua Huøng caùc theá löïc phöông baéc ñaõ nhieàu laàn xaâm löôïc nöôùc ta. Goïi HS neâu caùc chi tieát khaùc thöôøng GV giaûng : Daáu hieäu thaàn thoaïi laø thaàn khoâng choïn con nhaø giaøu nhaø ñoâng maø choïn gia ñình oâng laõo “Chaêm chæ laøm aên vaø coù tieáng phuùc ñöùc”.Truyeän daân gian ôû hieàn gaëp laønh. GV cho hoïc sinh phaùt hieän tieáp Nhöõng caâu noùi cuûa Gioùng coù yù nghóa gì ? Coøn chi tieát naøo?chi tieát naøy theå hieän ñieàu gì ? YÙ chí chieán ñaáu quaät cöôøng GV gôïi yù GV yeâu caàu HS keå toùm taét GV neâu hoaøn caûnh lòch söû ñaát nöôùc Em nhaän xeùt gì veà trí töôûng töôïng xaây döïng hai nhaân vaátôn Tinh Thuûy Tinh GV gôiï yù Sôn Tinh roõ raøng coù theâm höôùng XD Thuûy Tinh maàm moáng tai hoïa Em coù nhaän xeùt gì veà leã vaät naøy ? GV choát laïi vöøa thöïc vöøa aûo voi, gaø ngöïa .. Chi tieát naøy theå hieän ñieàu gì ? HS ñoïc ñoaïn naøy, chi tieát naøy coù yù nghóa gì? GV giaûng: söï gaén boù giöõa caùc yeáu toá vaø saûn phaåm cuûa trí töôûng töôïng . GV gôïi yù GV goïi HS toùm taét Goïi HS keå toùm taét Chi tieát naøy coù yù nghóa gì ? Söï nghieäp cuûa Leâ Lôïi laø chính nghóa neân ñöïôc caû thaàn linh uûng hoä. Em hieåu gì veà chi tieát naøy? Thanh göômbieåu töôïng söùc maïnh coäng ñoàng. Ruøa vaøng chính laø hình aûnh töôïng tröng cho hoàn thieâng soâng nuùi ñaïi dieän cho tö töôûng tình caûm cuûa nhaân daân .Ruøa vaøng ñaõ töøng hi sinh caû moät phaàn thaân theå( moùng) ñeå giuùp An Döông Vöông ñaùnh giaëc . Trong truyeàn thuyeát naøy ta laïi gaëp LLQ ruøa , LS Hoà Göôm li kì hoang ñöôøng maø nhö thöïc GV gôïi yù GV giaûng Sau khi hoïc xong cho HS laøm baøi taäp. GV thu chaám. HS traû lôøi -Vì coù nhieàu yeáu toá kì aûo? HS traû lôøi. HS nghe. HS chöùng minh HS thaûo luaän HS thaûo luaän Phaùt bieåu chi tieáât AÂu Cô coù mang. HS laøm vaøo giaáy HS keå HS nghe HS phaùt hieän HS thaûo luaän HS thaûo luaän HS laøm vaøo vôû HS keå toùm taét HS traû lôøi Veà nhaø laøm HS keå HS thaûo luaän HS ñoïc HS thaûo luaän HS traû lôøi HS keå HS keå HS thaûo luaän HS veà nhaø laøm