Nghị luận về một tư tưởng đạo lí

TiÕt:3 Ngµy so¹n…/07/2008 NghÞ luËn vÒ mét t­ t­ëng ®¹o lÝ A/ Môc tiªu bµi häc Gióp häc sinh BiÕt c¸ch viÕt mét bµi v¨n vÒ t­ t­ëng ®¹o lÝ. 2. BiÕt tiÕp thu nh÷ng quan niÖm ®óng ®¾n vµ phª ph¸n nh÷ng quan niªm sai lÇm. B/ Ph­¬ng tiÖn thùc hiÖn: - SGK, SGV - ThiÕt kÕ bµi häc - C¸c tµi liÖu tham kh¶o C/ C¸ch thøc tiÕn hµnh: GV gîi më vÊn ®Ò, h­íng dÉn häc sinh tr¶ lêi c©u hái vµ th¶o luËn. c¸c c©u hái D/ TiÕn tr×nh d¹y häc: 1 – KiÓm tra bµi cò 2 – Giíi thiÖu bµi míi Ho¹t ®éng cña GV & HS KÕt qu¶ cÇn ®¹t ThÕ nµo lµ nghÞ luËn vÒ mét t­ t­ëng ®¹o lÝ? Em h·y cho biÕt nh÷ng yªu cÇu cña bµi v¨n nghÞ luËn vÒ mét t­ t­ëng ®¹o lÝ? Tr¶ lêi nh÷ng c©u hái trong SGK? - Ngoµi nh÷ng néi dung trªn bµi viÕt cßn ph¶i thùc hiÖn yªu cÇu nµo? H­íng dÉn häc sinh luyÖn tËp c¸c bµi tËp trong SGK. DÆn dß: §äc thªm vµ lµm c¸c bµi tËp trong s¸ch bµi tËp ng÷ v¨n. I/ T×m hiÓu chung. 1. Kh¸i niÖm: - Lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp c¸c thao t¸c nghÞ luËn ®Ó lµm râ vÊn ®Ò t­ t­ëng, ®¹o lÝ trong cuéc sèng. 2. Yªu cÇu cña bµi v¨n nghÞ luËn vÒ t­ t­ëng ®¹o lÝ. - HiÓu ®­îc vÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn th«ng qua c¸c b­íc: Ph©n tÝch ®Ò, gi¶i ®Ò ®Ó x¸c ®Þnh ®­îc vÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn. 3. T×m hiÓu ®Ò vµ lËp dµn ý. VÝ dô: (SGK) Anh (chÞ ) h·y tr¶ lêi c©u hái cña nhµ th¬ Tè H÷u: ¤i! Sèng ®Ñp lµ thÕ nµo hìi b¹n? a. T×m hiÓu ®Ò: - C©u th¬ trªn cña Tè H÷u viÕt d­íi dông mét c©u hái , nªu lªn vÊn ®Ò “sèng ®Ñp” trong ®êi sèng cña con ng­êi. §©y lµ vÊn ®Ò c¬ b¶n mµ mçi ng­êi muèn xøng ®¸ng lµ “con ng­êi” cÇn nhËn thøc ®óng vµ rÌn luyÖn tÝch cùc. - Sèng ®Ñp: + Sèng cã lÝ t­ëng ®óng ®¾n, cao c¶ phï hîp víi thêi ®¹i, x¸c ®Þnh ®­îc vai trß tr¸ch nhiÖm. + Cã trÝ tuÖ mçi ngµy thªm më réng s¸ng suèt. + Cã ®êi sèng t©m hån, t×nh c¶m lµnh m¹nh, cao ®Ñp, nh©n ¸i, ®óng mùc, phong phó vµ hµi hoµ. + Cã hµnh ®éng tÝch cùc,®óng ®¾n, l­¬ng thiÖn. Nh­ vËy: C©u th¬ trªn nªu lÝ t­ëng vµ h­íng con ng­êi tíi hµnh ®éng ®Ó n©ng cao gi¸ trÞ, phÈm ch¸t cña con ng­êi. Bµi viÕt cã thÓ h×nh thµnh 4 néi dung ®Ó tr¶ lêi c©u hëi cña Tè H÷u: lÝ t­ëng ®óng ®¾n; T©m hån lµnh m¹nh; trÝ tuÖ s¸ng suèt; hµnh ®éng tÝch cùc. - Bµi viÕt cã thÓ sö dông c¸c thao t¸c lËp luËn nh­: Gi¶i thÝch, Ph©n tÝch, chøng minh, b×nh luËn nh÷ng biÓu hiÖn cô thÓ cña vÊn ®Ò Sèng ®Ñp …trong bµi viÕt. - Bµi viÕt chñ yÕu sö dông c¸c t­ liÖu trong cuéc sèng vµ cã thÓ sö dông t­ liÖu trong c¸c t¸c phÈm v¨n häc. (V¨n häc ph¶n ¸nh cuéc sèng) - Rót ra ý nghÜa vÊn ®Ò; Ng­êi thùc hiÖn nghÞ luËn ph¶i sèng cã lÝ t­ëng vµ ®¹o lÝ. b. LËp dµn ý: Còng nh­ nh÷ng bµi v¨n kh¸c bµi nghÞ luËn vÒ mét t­ t­ëng ®ao lÝ còng cÇn cã ®ñ 3 phÇn Më bµi, Th©n bµi, KÕt luËn. Më bµi: Giíi thiÖu vÊn ®Ì theo c¸ch quy n¹p hoÆc nªu ph¶n ®Ò Th©n bµi: H­¬ng vµo nh÷ng néi dung ®· t×m hiÓuë phÇn t×m hiÓu ®Ò. KÕt bµi: Kh¼ng ®Þnh vµ nªu lªn nh÷ng nhËn thøc cña b¶n th©n… c. Rót ra kÕt luËn cho b¶n th©n: - §Ò tµi nghÞ luËn vÒ mét t­ t­ëng, ®¹o lÝ v« cïng phong phó, bao gåm c¸c vÊn ®Ò: NhËn thøc (lÝ t­ëng, môc ®Ých); t©m hån, tÝnh c¸ch (lßng yªu n­íc, lßng nh©n ¸i; tÝnh trung th­c, dòng c¶m; thãi Ých kØ, vô lîi); vÒ c¸c mèi quan hÖ gia ®×nh, x· héi . - C¸c thao t¸c lËp luËn th­êng sö dông trong kiÓu bµi nµy th­êng lµ: gi¶i thÝch, ph©n tÝch, b×nh luËn, chøng minh, so s¸nh, b¸c bá. d. cñng cè : Ghi nhí néi dung trong (SGK) II/ LuyÖn tËp. 1. C©u 1: a. VÊn ®Ò mµ Nª – ru cè Tæng thèng Ên §é nªu ra lµ v¨n ho¸ vµ nh÷ng biÓu hiÖn ë con ng­êi. Ta cã thÓ ®Æt tªn V¨n ho¸ vµ con ng­êi. b. T¸c gi¶ ®· sö dông c¸c thao t¸c lËp luËn: + Gi¶i thÝch + Chøng minh (§o¹n 1 ®Õn h¹n chÕ vÒ v¨n ho¸ t¸c gi¶ sö dung thao t¸c gi¶i thÝch vµ kh¼ng ®Þnh vÊn ®Ò) + Ph©n tÝch + B×nh luËn. + C¸ch diÔn ®¹t râ rµng, c©u v¨n giµu h×nh ¶nh hÊp dÉn ng­êi ®äc. 2. C©u 2: - Gi¶i thÝch kh¸i niÖm: - Vai trß: Kh¼ng ®Þnh nã lµ yÕu tè quan träng lµm nªn cuéc sèng cña con ng­êi. - Kh¼ng ®Þnh: C©u nãi ®óng tõ ®ã më réng bµn b¹c: + Lµm thÕ nµo ®Ó sèng cã lÝ t­ëng. + Sèng kh«ng lÝ t­ëng th× hËu qu¶ sÏ ra sao? + LÝ t­ëng sèng cña thanh niªn hiÖn nay lµ g×? - ý nghÜa lêi cu¶ L.T«n xt«i: + §èi víi thanh niªn hiÖn nay. + §èi víi con ®­êng phÊn ®Êu cña thanh niªn ngµy nay.