Thiết kế bài giảng ngữ văn 7 học kỳ I - Tuần 14 - Trường THCS Phan Thúc Duyện năm học 2013 - 2014

Tuần:14 Tiết :53-54 TIẾNG GÀ TRƯA Ngày soạn : 8/11/10 Ngày giảng: /11/10 I-Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh : 1)Kiến thức: Sơ giản về tác giả Xuân Quỳnh Cơ sở lòng yêu nước,sức mạnh của người chiến sĩ trong cuộc chiến đấu chống Mỹ là những kn đẹp,trong sáng .nghĩa tình của tuổi thơ Nghệ thuật sử dụng điệp từ ,điệp ngữ ,điệp câu 2)Kĩ năng: Đọc hiểu ,phân tích vb thơ trữ tình có sử dụng yếu tố tự sự Phân tích các yếu tố biểu cảm trong bài thơ 3)Thái độ: yêu những gì gần gũi ,bình dị trong cuộc sống II-Chuẩn bị : GV Tư liệu về nhà thơ XQ ,soạn bài ,bài thơ bếp lửa HS Soạn bài ;Giấy ,màu để vẽ 1.Ổn định: Câu 1 Ghi lại bài thơ : Cảnh khuya phân 2. Kiểm tra 15 phút Câu 1 Ghi lại bài thơ : Cảnh khuya .Nêu cảm nhận của em về vẻ đẹp của con người trong bài thơ (6 đ) Câu 2 Nêu những thành công về nghệ thuật trong bài thơ : “ Rằm tháng giêng” (4đ) Đáp án ,biểu điểm Câu 1 – Ghi b thơ 3đ _ Vẻ đẹp con người :Cảm nhận vể đẹp thiên nhiên bằng cả tâm hồn (1,5đ) ;Canh cánh bên lòng tình yêu nước,lo cho CM(1,5) Câu 2 Nghệ thuật Thơ chữ Hán ,thể thơ TNTT Bản dịch Thơ lục bát (1đ) Nghệ thuật điệp từ (1đ) Lựa chọn từ ngữ gợi hình ,biểu cảm(1đ) NT tả cảnh,tả tình (1đ) 3.Bài mới: Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới. Mục tiêu:Tạo tâm thế Phương pháp:thuyết giảng Thời gian:2p GV đi từ vb lòng yêu nước(lớp 6) Hoạt động 2: Tìm hiểu chung. Mục tiêu: : Sơ giản về tác giả Xuân Quỳnh Cơ sở lòng yêu nước,sức mạnh của người chiến sĩ trong cuộc chiến đấu chống Mỹ là những kn đẹp,trong sáng .nghĩa tình của tuổi thơ Nghệ thuật sử dụng điệp từ ,điệp ngữ ,điệp câu Phương pháp:Hỏi đáp, thuyết giảng Thời gian: 15 phút Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung cần đạt HDHS đọc và tìm hiểu chú thích GV hưỡng dẫn cách đọc: GV đọc mẫu Gọi HS lần lượt đọc Gọi HS đọc chú thíchs Em hãy trình bày vài nét về tác giả Hoàn cảnh sáng tác bài thơ Cho HS tìm thể thơ? HS đọc -Giọng tha thiết biểu hiện tâm trạng hoài niệm nhớ thương HS đọc chú thích và trình bày vài nét về tác giả và tác phẩm Bài thơ được viết trong thời kì đầu của cuộc kháng chiến chóng Mỹ ,in trong tập thơ "Hoa dọc chiến hào"(1968) .tập thơ đầu tay Thơ ngũ ngôn I. Tìm hiểu chung 1/Tác giả: Xuân Quỳnh là nhà thơ nữ xuất sắc của nền thơ hiện đại VN. Với hồn thơ trẽ trung ,sôi nổi tha thiết mà mạnh bạo giàu nữ tính Thơ bà thường viết về những tình cảm bình dijtrong đời sống gia đình… 2/ Hoàn cảnh sáng tác: Thời kì đầu chống Mỹ 3/Thể thơ: Ngũ ngôn Hoạt động 3: Tìm hiểu văn bản : Mục tiêu: Cơ sở lòng yêu nước,sức mạnh của người chiến sĩ trong cuộc chiến đấu chống Mỹ là những kn đẹp,trong sáng .nghĩa tình của tuổi thơ Nghệ thuật sử dụng điệp từ ,điệp ngữ ,điệp câu Phương pháp: Hỏi đáp, thuyết giảng, thảo luận nhóm Thời gian:25 phút Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung cần đạt HD HS tìm hiểu văn bản Cảm hướng của tác giả trong bài thơ được khơi gợi nhờ sự việc gì? Em hãy nêu mạch cảm xúc trong bài thơ được diễn biến ntn? Hãy sắp xếp t/ưng với bố cục trong bài Vậy phương thức biểu đạt trong văn bản là gì? Theo em cách lập ý của văn bản theo trình tự nào? Gọi hs đọc khổ đầu Em hãy cho biết đối tượng biểu cảm trong khổ thơ đầu này là gì GV cho HS thảo luận Nghe âm thanh tiếng gà , những cảm xúc nào chợt ùa về trong t/hồn của nhà thơ? Từ nào được lặp lại để diễn tả niềm cảm xúc? GV nhấn mạnh: Con người ở đây không chỉ nghe tiếng gà….mà nghe bằng cảm xúc tâm hồn GV cho HS đọc 5 khổ thơ tiếp GV nghe tiếng gà …kĩ niệm tuổi thơ ùa về trong kí ức. Em hãy tìm những h/ảnh t/thương mà nhà thơ đã nhớ lại Những con gà và những quả trứng hiện lện qua những chi tiết nào? Những sắc màu của gà và trứng đã gợi tả vẻ đẹp riêng nào trong cuộc sống làng quê? Trong âm thanh "tiếng gà trưa" nhiều kĩ niệm tình bà cháu hiện về .Đó là những kĩ niệm nào? Tìm những lời tương ứng với những kĩ niệm đó? Chi tiết bà mắng cháu gợi cho em những cảm nghĩ gì về tình bà cháu? Nêu c/nghĩ của em về người bà ,từ hình ảnh bà cháu chia từng quả trứng trên tay? Nỗi lo của bà trong đoạn thơ này gợi cho em những cảm nghĩ gì? Như thế trong k/niệm t/thơ của cháu ,h/ảnh bà hiện lên với những đức tính cao quí nào? Những chắt chiu lo toan của bà được bù lại bằng niềm vui của cháu> Chi tiết niềm vui được quần áo mới gợi cho em cảm nghĩ gì về t/thơ và tình bà cháu? Gọi HS đọc phần còn lại Tiếng gà trưa gợi ra suy tư gì trong tác giả? Vì sao t/g nghĩ rằng tiếng gà trưa mang bao hạnh phúc? Như thế trong "giấc ngủ hồng sắc trứng" con người chỉ có thể mơ những gì? HS đọc khổ còn lại Vì sao người chiến sĩ nghĩ rằng cuộc chiến đấu của mình còn là"Vì tiếng gà cục tác ổ trứng hồng tuổi thơ " Khi chiến đấu vì tổ quốc ,xóm làng, vì tiếng gà và ổ trứng hồng , con người sẽ mang mtj t/y như thế nào đối với đất nước? Nhận xét ý nghĩa của từ "Vì" được lặp lại liên tiếp ở các câu thơ? -Nghe tiếng gà nhảy ổ Mạch cảm xúc: Khổ 1: Trên đường hành quân nghe tiếng gà Khổ tiếp: Nhớ lại kĩ niệm tuổi thơ Khổ cuối: Nghĩ về kĩ niệm gắn với hạnh phúc và cuuộc chiến đấu hôm nay Biểu cảm Từ hiện tại hồi tưởng quá khứ và suy nghĩ về hiện tại Đọc Âm thanh tiếng gà nhảy ổ bên xóm nhỏ Thảo luận nhóm Nghe xao động nắng trưa Làm thanh thản t/hồn nên bàn chân đỡ mỏi sau những chặng hành quân dài Xúc động hồi ức về tuổi thơ Tất cả được diễn tả qua điệp từ "nghe" HS đọc Hình ảnh những con gà với những quả trúng hồng Hình ảnh người bà với những lo toan Tìm các chi tiết HS trả lời Biểu hiện t/cảm nồng hậu gần gủi thân thương, sự gắn bó của con người với gia đình, làng quê Lời bà mắng: "có tiếng bà vẫn mắng…lo lắng" Cách bà chăm chút từng quả trứng Học sinh tìm những câu thơ tương ứng Bà yêu cháu bà mong muốn cháu mình sẽ là một cô gái xinh đẹp Bà là một người chịu thương ,chịu khó ,luôn chắt chiu tưng niềm vui nhỏ trong cuộc sống Đây là nỗi lo của một người bà thôn quê nghèo khó, nỗi lo của một người bà suốt cả cuộc đời vì cháu ,vì con ngừoi bà thôn quê với vẻ đep bình dị Một người bà hết lòng vì con cháu Một người bà nhẫn nại chắt chiu từng niềm vui nhỏ cho con cháu ,một con người giàu đứt hy sinh Học sinh thảo luận nhóm trả lời Tuổi thơ gắn liền với niềm vui bé nhỏ trong lành ở gia đình và làng quê Vui vẻ có quần áo mới nhưng vui hơn vì tình cảm ấm áp bà dành cho… Niềm vui ấy được tạo ra từ bao chắt chiu cần kiện lo toan của bà. Nên niềm vui thật thiêng liêng, không dễ gì quên được HS đọc Suy tư về hạnh phúc Suy tư về cuộc chiến đấu hôm nay HS thảo luận Tiếng gà trưa và những ổ trứng hồng là h/a của cuộc sống bình yên no ấm Tiếng gà trưa thức dậy bao t/c bà cháu, gia đình yêu thương HS đọc ổ trứng và những ổ trứng là điều chân thực quý giá , là b/hiện hạnh phúc vì thế cuộc c/đấu hôm nay khẳng đinhh những niềm tin chân thực và chắc chắn của con người về m/đ c/đấu hết sức cao cả Điệp từ"tiếng gà trưa " cách quãng xa như lần lượt gợi ra trong trí nhớ diễn biến trong hồi ức II- Đọc hiểu văn bản: 1 Âm thanh tiếng gà trên đường hành quân khơi gơi những cảm xúc: Điệp từ nghe Tiếng gà làm xao động nắng trưa . làm thanh thản tâm hồn nhà thơ và xúc động hồi ức của tuổi thơ chợt hiện về 2/ Những kĩ niệm ấu thơ được âm thanhtiếng gà trưa khơi dậy a-Hình ảnh những con gà mái với những quả trứng hồng: -Ổ rơm hồng những trứng -Hoa đốm trắng -óng óng như màu nắng Vẻ đẹp tươi sáng ,đầm ấm, hiền hòa, bình dị b-Hình ảnh người bà ngừoi bà thôn quê với vẻ đệp bình dị Một người bà hết lòng vì con cháu Một người bà nhẫn nại chắt chiu từng niềm vui nhỏ cho con cháu ,một con người giàu đức hy sinh 3/ Những suy tư gợi lên những tiếng gà: -Điêp từ vì Tiếng gà trưa và những ổ trứng hồng là h/a của cuộc sống bình yên no ấm Tiếng gà trưa thức dậy bao t/c bà cháu, gia đình yêu thương =>điều tốt lành, những điều vui và hạnh phúc vì những tình yêu rộng lớn Hoạt động 3: Tổng kết Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung cần đạt Gọi HS đoc bài thơ Mạch cảm xúc bài thơ bắt nguồn từ đâu? Từ âm thanh tiếng gà trên đường hành quân đã gợi trong lòng tác giả điều gì? Từ đó tác giả có tâm niệm như thế nào về nhiệm vụ của mình? Bài bài thơ đã thành công ở nghệ thuật nào? Từ đó em nêu ý nghĩa bài thơ? HS đọc Từ tiếng gà Gợi kỷ niệm về bà Từ tiếng gà tác giả suy tư về cuọc chiến là vì những điều bình dị ,gần gũi và cũng vì những tình yêu rộng lớn Nghệ thuật điệp ngữ :Tiếng gà trưa Thể thơ 5 chữ vừa kể kể chuyện vừa tâm tình III. Tổng kết: 1.Nội dung: 2.Nghệ thuật: 3 Ý nghĩa Những kỷ niệm ấm áp về bà làm cho người chiến sĩ vững bước trên đường hành quân 4 Củng cố GV đọc bài thơ bếp lửa của Bằng Việt Nêu những suy nghĩ của em về âm thanh của tiếng gà trưa,cũng như hình ảnh bếp lửa Cho HS đọc ghi nhớ Nêu cảm nghĩ của em về tình bà cháu trong 2 bài thơ? 5. HDTH: Học thuộc lòng bài thơ khoảng HS giỏi: Em đã lần nào nhớ về ngày xưa chưa nỗi niềm ấy bắt nguồn từ sự việc nào ? hãy viết một đoan văn bày tỏ cảm xúc của mình Tuần:14 Tiết :55 ĐIỆP NGỮ Ngày soạn :15 /11/10 Ngày giảng: /111/10 I-Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh : 1)Kiến thức Khái niệm điệp ngữ là gì Các loại điệp ngữ Tác dụng của điệp ngữ trong văn bản 2)Kĩ năng Nhận biết phép điệp ngữ Phân tích tác dụng điệp ngữ Sử dụng được phép đ/ngữ phù hợp với ngữ cảnh 3)Thái độ: yêu những gì gần gũi ,bình dị trong cuộc sống II-Chuẩn bị : GV: Bảng phụ, các đoạn thơ ,đoạn văn có dùng nt điệp ngữ HS: Bảng phụ , soạn bài III-Tiến trình dạy học: 1.Ổn định: 2. Kiểm tra bài cũ: Nêu cấu tạo và cách hiểu nghĩa của thành ngữ .Em hiểu nghĩa của thành ngữ sau đây như thế "nào nồi da xáo thịt " Thành ngữ có thể đảm nhận những chức năng ngữ pháp nào ?Thử đặt một câu có dùng thành ngữ và phân tích chức năng của nó 3. Bài mới: Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới. Mục tiêu:Tạo tâm thế Phương pháp:thuyết giảng Thời gian:2p Hoạt động 2: Tìm hiểu chung. Mục tiêu: : Khái niệm điệp ngữ là gì Các loại điệp ngữ Tác dụng của điệp ngữ trong văn bản Phương pháp:Hỏi đáp, thảo luận nhóm Thời gian: 20phút Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung cần đạt Gọi HS đọc khổ thơ đầu và khổ thơ cuối trong bài thơ Tiếng gà trưa Những từ ngữ nào được lặp đi lặp lại? lặp đi lặp lại có tác dụng gì? Trong phần 2 cụm từ"tiếng gà trưa " được lặp lại cách quãng ở từng khổ có t/d gì? Những từ ngữ được lặp như thế gọi là phép điệp ngữ . Vậy điệp ngữ là gì? Gọi HS đọc ghi nhớ Gọi HS đọc ví dụ ở phần II Điệp ngữ ở khổ đầu của bài Tiếng gà trưa và điệp ngữ trong 2 ví dụ có gì khác nhau? Qua những ví dụ trên em hãy cho biết các dạng của điệp ngữ? Giáo viên cho hs phát hiện trong các văn bản đã học những đoạn những câu có dùng biện pháp điệp ngữ và xác định dạng điệp ngữ Cho hs thảo luận nhóm theo hình thức khăn trãi bànđể tìm ví dụ các dạng điệp ngữ " Nghe" "Vì" "Nghe" có tác dụng nhấn mạnh cảm giác khi nghe tiếng gà "Vì" nhấn mạnh nguyên nhân chiến đấu của chiến sỹ Tiếng gà trưa như lần lượt gợi ra từng trí nhớ diễn biến của hồi ức khi tiếng gà vấn tt bên tai nhà thơ HS nêu khái niệm điệp ngữ HS đọc Thảo luận nhóm -Điệp ngữ ở khổ 1 bài Tiếng gà… cách khoảng ở từng câu -ĐN ở ví dụ a nối tiếp nhau -ĐN ở VD b chuyển tiếp. Từ cuối câu này sang câu khác Các dạng của điệp ngữ: -ĐN cách quãng -ĐN nối tiếp -ĐN chuyển tiếp HS thực hiện theo nhóm Ví dụ các dạng điệpngữ + Báccho con má hồng đào Cho con mắt sáng .. ……. +Không ,không ,không nhất định ta không chịu mất nước,không chịu làm nô lệ I Tìm hiểu chung 1Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ: " vì " " Nghe" Đuợc nhắc đi ,nhắc lại nhiều lần nhằm nhấn mạnh cảm xúc *Ghi nhớ: sgk1 2-Các dạng điệp ngữ: a-Điệp ngữ cách quãng VD Đảng ta đó trăm tay ngàn mắt Đảng ta đây xương sắt da đồng Đảng ta muôn vạn công nông Đảng ta muôn vạn công nông Đảng ta muôn vạn tấm lòng niềm tin b-Điệp ngữ nối tiếp VD Đoàn kết ,đoàn kết , đoàn kết . Thành công ,thành công , đại thành công c-Điệp ngữ chuyển tiếp Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy Thấy xanh xanh những mấy hàng dâu… Hoạt động 3: Luyện tập. Mục tiêu: : Nhận biết phép điệp ngữ Phân tích tác dụng điệp ngữ Sử dụng được phép đ/ngữ phù hợp với ngữ cảnh Phương pháp:Hỏi đáp, thảo luận nhóm Thời gian: 20 phút Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung cần đạt Luyện tập: Đọc bài tập 1 Yêu cầu: Tìm điệp ngữ trong đoạn trích và cho biết tác gải muốn nhấn mạnh đến điều gì? Gọi HS đọc bài 2 Tìm điệp ngữ và xác định dạng điệp ngữ? Gọi HS đọc bài 3 Việc lặp đi lặp lại một số từ ngữ có tác dụng biểu cảm hay không và sửa lại? HS thực hiện theo nhóm Đọc và thực theo nhóm: Nhóm 2,4,6 đoạn 1 Nhóm 1,3,5 đoạn 2 Đại diện nhóm trình bày HS đọc và hoạt theo nhóm nhỏ HS đọc và nhận xét III-Luyện tập: Bài 1: Đoạn 1: Điệp ngữ -Một dân tộc gan góc: Nhấn mạnh phẩm chất của dân tộc VN -Dân tộc đó phải được : Khẳng định , dứt khoát Đoạn 2: Điệp ngữ "Trông": Nhấn mạnh nổi lo âu trông mong trời êm biển lặng Bài 2: Điệp ngữ xa nhau giấc mơàĐiệp ngữ chuyển tiếp Bài 3: a-Cách lặp lại từ tạo nên sự rườm rà một cách không cần thiết b-Sửa lại: Phía sau nhà em có một mảnh vườn,, Em trồng rất nhiều loài hoa như: Hoa cúc, thược dược,hoa hồng…ngày quốc tế phụ nữ ,em hái hoa tặng mẹ, tặng chị em. 4. Củng cố: Gọi HS đọc ghi nhớ 5. HDnối tiếp : Học bài , làm bài tập Tìm hiểu biện pháp điệp ngữ trong đoạn trích :Sau phút chia ly Tuần:14 Tiết :56 Luyện nói: PHÁT BIỂU CẢM NGHĨ VỀ TÁC PHẨM VĂN HỌC Ngày soạn :17 /11/10 Ngày giảng: /1110 I Mục tiêu cần đạt: Bài học giúp học sinh 1)Kiến thức: Giá trị nội dung và nghệ thuật của một số tác phẩm văn học Những yêu cầu khi trình bày văn nói b/cảm về một t/p v/học 2)Kĩ năng: Tìm ý , lập dàn ý bài văn về một t/p v/học Luyện nói trước tập thể, bày tỏ cảm xúc ,suy nghĩ về một tác phẩm văn học Diễn đạt m/lạc r/ràng những t/cmar của bản thân về một t/v/h bằng ngôn ngữ nói II Chuẩn bị Bảng phụ , bài tập sgk III Tiến trình dạy học: 1 Ổn định 2 Bài cũ Kiểm tra sự chuẩn bị của Học sinh 3 Bài mới: Hoạt động 1 Giới thiệu bài: Mục tiêu:Tạo tâm thế Phương pháp:thuyết giảng Thời gian:1p Để củng cố kiến thức về cách làm một bài văn biểu cảm về một tác phẩm văn học và để thể hiện tính tự tin trước tập thể hôm nay các em sẽ thực hiện giờ luyện nói Hoạt động 2: Củng cố kiến thức Mục tiêu: Giá trị nội dung và nghệ thuật của một số tác phẩm văn học Những yêu cầu khi làm bài văn b/cảm về một t/p v/học Phương pháp:Hỏi đáp, đàm thoại Thời gian: 10 phút Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung cần đạt Em hiểu thế nào là văn biểu cảm và vai trò của yếu tố biểu cảm trong bài văn? Có máy cách biểu cảm ?nêu nội dung từng cách? Nêu nội dung các bước làm một bài văn biểu cảm? Bố cục một bài văn biểu cảm? Học sinh thảo luận nhóm ,mỗi nhóm trình bày một nội dung các nhóm khác nhận xét bổ sung Củng cố kiến thức Vai trò của yếu tố biểu cảm trong vb biểu cảm Là yếu tố cơ bản -Cách biểu lộ tình cảm: trực tiếp,gián tiếp _Các bước thực hiện bài văn b cảm: 4 bước _ Bố cục 3 phần Hoạt động 3Luyện nói GV cho học sinh nhắc lại yêu cầu giờ văn nói + Cần thể hiện nghi thức để thể hiện sự tôn trong đối với người nghe + Quá trình nói cần có điệu bộ ,cử chỉ + Nói ngắn gọn ,rành mạch, rõ ràng Cho hs đọc các đề bài ,chọn đề bài: Phát biểu cảm nghĩ về một trong hai bài thơ của Hồ Chí Minh :Cảnh khuya ,rằm tháng giêng cho hs thảo luận nhóm để lập dàn ý vào bảng phụ LẬP DÀN Ý 1 Mở bài : - Giới thiệu tác phẩm: Cảnh khuya ( rằm tháng giêng) là một bài thơ được sáng tác trong thời kỳ chống Pháp ở chiến khu Việt Bắc - Nêu ấn tượng chung về bài thơ: Một bức tranh thiên nhiên ,một tâm hồn thanh cao… 2 Thân bài: - Nêu cảm nhận về bức tranh thiên nhiên trong bài thơ :âm thanh ,hình ảnh - Nêu cảm nhận về vẻ đẹp con người trong bài thơ - Nêu cảm nhận về nghệ thuật trong bài thơ 3 Kết bài Nêu cảm nhận về Bác Lần lượt các nhóm lên trình bày miêng theo dàn ý của nhóm mình Các nhóm khác bổ sung ,góp ý giáo viên nhận xét ,củng cố giờ học 4 Củng cố : Gọi một em hs khá giỏi lên trình bày 5 Dặn dò : Học bài ,tập viết một bài văn cảm nghĩ về một tác phẩm mà bản thân yêu thích Chuẩn bị bài một thức quà của lúa non Soạn bài làm thơ lục bát.Mỗi em sưu tầm một bài thơ lục bát