Bài giảng Chương 4: phản ứng hĩa học bài 25. phản ứng oxi hoá – khử

Tuần: 14 Tiết PPCT: 40 Ngày soạn: Ngày dạy: Chöông 4: PHAÛN ÖÙNG HÓA HỌC Baøi 25. PHAÛN ÖÙNG OXI HOAÙ – KHÖÛ I. Mục tiêu 1. Kiến thức: HS hiểu được: Phản ứng oxi hóa – khử là phản ứng hóa học trong đó có sự thay đổi số oxi hóa của nguyên tố. Chất oh là chất nhận e, chất khử là chất nhường e. Sự oxi hóa là sự nhường e, sự khử là sự nhận e. HS biết được: Các bước lập pthh của p/ứ oxi hóa – khử. Ý nghĩa của phản ứng oxi hóa – khử trong thực tiễn. 2. Kỹ năng: Phân biệt được chất oxi hóa và chất khử, sự oxi hóa và sự khử trong phản ứng oxi hóa – khử cụ thể. Lập được pthh của p/ứ oxi hóa – khử dựa vào số oxi hóa (cân bằng theo phương pháp thăng bằng e). 3. Thaùi ñoä: Nhaän thöùc roõ taàm quan troïng cuûa vieäc naém vöõng kieán thöùc veà phaûn öùng oxi hoaù - khöû ñoái vôùi saûn xuaát hoaù hoïc vaø baûo veä moâi tröôøng từ đó coù thaùi ñoä hoïc taäp tích cöïc vaø yeâu thích boä moân hoaù hoïc II. Chuẩn bị 1. Giaùo vieân: Moät soá phaûn öùng oxi hoùa - khöû chuaån bò saün treân giaáy A0, phieáu hoïc taäp. 2. Hoïc sinh: - Xem laïi phaàn phaûn öùng Oxi hoùa-khöû ñaõ hoïc ôû caáp 2. - Khaùi nieäm soá oxi hoaù vaø quy taéc xaùc ñònh soá oxi hoaù. III. Phương pháp Thuyết trình, đàm thoại gợi mở, đồ dùng trực quan, phát huy tính tích cực của HS. IV. Tiến trình dạy học 1. Ổn ñònh tình hình lôùp: (1 phuùt) 2. Kieåm tra baøi cuõ: (4 phuùt) Caâu hoûi: Xaùc ñònh soá oxi hoùa nguyeân toá trong caùc chaát HCl, Cl2, H2SO4, NaNO3 , NH4+, SO42- ? 3.Giaûng baøi môùi: TG Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung 5’ Hoạt động 1: - Phieáu hoïc taäp : +Vieát phöông trình phaûn öùng giöûa Na vaø O2 , Cho bieát chaát khöû, chaát oxi hoaù, söï khöû, söï oxi hoaù ? + Haõy tìm trong phaûn öùng treân chaát naøo nhöôøng electron ? chaát naøo nhaän electron ? + Xaùch ñònh soá oxi hoaù cuûa chaát tröôùc vaø sau phaûn öùng vaø nhaän xeùt veà söï thay ñoåi soá oxi hoaù cuûa chuùng .  + Ruùt ra keát luaän gì veà phaûn öùng treân ?- Quan saùt, nhaän xeùt , boå sung. -Hoïc sinh nhaéc laïi kieán thöùc cuõ. Söï taùc duïng cuûa Oxi vôùi moät chaát laø söï Oxi hoùa. I. Phản ứng oh – khử 4Na + O2 à 2Na2O- Nguyeân töû Na nhöôøng electron , laø chaát khöû . Söï nhöôøng e cuûa Na ñöôïc goïi laø söï oxi hoaù nguyeân töû Na.- Nguyeân töû oxi nhaän electron , laø chaát oxi hoaù . Söï nhaän electron cuûa oxi ñöôïc goïi laø söï khöû nguyeân tö’ oxi .  10’ Hoạt động 2:ï - Lấy p/ö giöõa kim loaïi Mg vaø khí Oxi. Yeâu caàu HS vieát p/ö. Xaùc ñònh soá oxi hoùa taát caû caùc nguyeân toá trong caùc p.töû chaát tham gia vaø chaát taïo thaønh. - Nhaän xeùt söï thay ñoåi soá oxi hoaù cuûa nguyeân toá Magieâ vaø Oxi tröôùc vaø sau phaûn öùng ? - Höôùng daãn hoïc sinh traû lôøi : Söï oh laø söï nhöôøng e. -HS1: Phaûn öùng 2Mg + O2 2MgO -HS2: Xaùc ñònh soá Oxihoùa. -Soá oh cuûa nguyeân toá Mg tröôùc phaûn öùng laø 0, sau phaûn öùng laø +2. Soá oh cuûa ng.toá Magieâ taêng leân. Ta noùi Magieâ laø chaát khöû thöïc hieän söï oh (quaù trình oh). Thí duï 1: Ta thaáy: Mg0 Mg+2 + 2e Mg nhöôøng electron, ta noùi Mg laø chaát khöû, thöïc hieän söï oh. 10’ Hoạt động 3: -Laáy ví duï phaûn öùng giöõa kim loaïi CuO vaø khí Hiñro. Yeâu caàu hoïc sinh vieát phaûn öùng. Xaùc ñònh soá oxi hóa taát caû caùc nguyeân toá trong caùc phaân töû chaát tham gia vaø chaát taïo thaønh. - Nhaän xeùt söï thay ñoåi soá oxi hoaù cuûa nguyeân toá Cu trong CuO vaø Oxi tröôùc vaø sau phaûn öùng ? - Höôùng daãn hoïc sinh traû lôøi: Söï khöû laø söï nhaän electron. -Vaäy, haõy neâu caùc khaùi nieäm môùi veà chaát, khöû, chaát Oxi hoùa, söï khöû, söï oxihoùa? -HS1: Phaûn öùng -HS2: Xaùc ñònh soá Oxihoùa. -Soá oxi hoùa cuûa nguyeân toá Cu tröôùc phaûn öùng laø +2, sau phaûn öùng laø 0. Soá oxi hoùa cuûa nguyeân toá Cu trong hôïp chaát CuO giaûm xuoáng (töø +2 - 0). Ta noùi CuO laø chaát oxi hoùa thöïc hieän söï khöû (quaù trình khöû). -Ghi nhôù Thí duï 2: -Chaát khöû ( chaát bò oxi hoaù ) laø chaát nhöôøng electron - Chaát oxi hoaù ( chaát bò khöû) laø chaát nhaän electron - Söï khöû ( quaù trình khöû) laø söï (quaù trình) nhaän electron - Söï oxi hoaù (quaù trình oxi hoaù) laø söï ( quaù trình Oxihoaù) nhöôøng electron. 10’ Hoạt động 4: - Laáy ví duï phaûn öùng khoâng coù oxi: 2Na + Cl2 ® 2NaCl H2 + Cl2 ® 2HCl -Phaûn öùng treân coù söï thay ñoåi soá oxi hoùa theá naøo? Vaäy, phaûn öùng oxi hoaù – khöû coù coøn phaûi nhaát thieát phaûi coù maët oxi hay khoâng? -Ñònh nghóa phaûn öùng oxi hoaù – khöû? Löu yù: Söï nhöôøng electron chæ coù theå xaûy ra khi coù söï nhaän electron. Vì vaäy, söï oxi hoaù vaø söï khöû bao giôø cuõng xaûy ra ñoàng thôøi trong moät phaûn öùng oxi hoaù – khöû Vaø trong phaûn öùng oxi hoaù – khöû bao giôø cuõng coù chaát oxi hoaù vaø chaát khöû tham gia. - HS: Laø phaûn öùng oxi hoùa - khöû vì coù söï thay ñoåi soá oxi hoaù (do coù söï chuyeån e) cuûa nguyeân toá tröôùc vaø sau phaûn öùng: Hay: -HS2: Phaûn öùng oxi hoaù – khöû laø phaûn öùng hoaù hoïc trong ñoù coù söï chuyeån electron giöõa caùc chaát trong phaûn öùng. -HS1: Phaûn öùng oxi hoaù – khöû laø phaûn öùng hoaù hoïc trong ñoù coù söï thay ñoåi soá oxi hoaù cuûa moät soá nguyeân toá . 2 .1e Thí duï 3: Ta coù : Na– 1e Na+ (Söï oxi hoùa Na) Cl + 1eCl- (Söï khöû Cl) Coù söï thay ñoåi soá oxi hoùa caùc nguyeân toá Coù söï nhöôøng, nhaän electron. Thí duï 4: H – 1e H+ (Söï oxi hoùa H) Cl + 1eCl- (Söï khöû Cl) Coù söï thay ñoåi soá oxi hoùa caùc nguyeân toá Coù söï nhöôøng, nhaän electron, Thí duï 5: Ta thaáy: Nguyeân töû N-3 nhöôøng electron : N-3 -3e N+1 Nguyeân töû N+5 nhaän electron N+5 + 4e N+1 Söï thay ñoåi soá oxi hoùa chæ ôû treân moät nguyeân toá. Ñònh nghóa p. öùng ohoaù – khöû: Phaûn öùng oxi hoaù – khöû laø p.öùng hoaù hoïc trong ñoù coù söï chuyeån e giöõa caùc chaát trong p.öùng hay p.öùng oxi hoaù – khöû laø p.öùng hoaù hoïc trong ñoù coù söï thay ñoåi soá oxi hoaù cuûa moät soá nguyeân toá. 4’ Hoạt động 5: - Naém vöõng caùc ñònh nghóa chaát khöû, chaát oxi hoùa, Söï khöû, Söï oxi hoùa, phaûn öùng oxi hoùa – khöû. - Cho phaûn öùng: NH3 + O2 NO + H2O . Coù phaûi laø phaûn öùng oxi hoùa - khöû khoâng? Neáu laø phaûn öùng oxi hoùa - khöû thì haõy xaùc ñònh chaát khöû, chaát oxi hoùa? 4. Daën doø: (1 phuùt) Laøm caùc baøi taäp 1,2,3 vaø 4 trang 82, 83 sgk. Xem noäi dung “Laäp phöông trình hoùa hoïc cho phaûn öùng oxi hoùa khöû”. Rút kinh nghiệm: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Duyệt của tổ trưởng Tuần: 14 Tiết PPCT: 41 Ngày soạn: Ngày dạy: Baøi 25: PHAÛN ÖÙNG OXI HOÙA – KHÖÛ (tt) I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: HS hiểu được: Phản ứng oxi hóa – khử là phản ứng hóa học trong đó có sự thay đổi số oxi hóa của nguyên tố. Các bước lập phương trình hh của p.ứng oh – khử, ý nghĩa của p.ứ oh khử trong thực tiễn. 2. Kỹ năng: Phân biệt được chất oxi hóa và chất khử, sự oxi hóa và sự khử trong phản ứng oxi hóa – khử cụ thể. Lập được p.trình hh của p.ứ oh – khử dựa vào số oxi hóa (cân bằng theo pp thăng bằng e). 3. Thaùi ñoä: Nhaän thöùc roõ taàm quan troïng cuûa vieäc naém vöõng kieán thöùc veà phaûn öùng oxi hoaù - khöû ñoái vôùi saûn xuaát hoaù hoïc vaø baûo veä moâi tröôøng từ đó coù thaùi ñoä hoïc taäp tích cöïc vaø yeâu thích boä moân hoaù hoïc II. Chuẩn bị: Moät soá phaûn öùng oxi hoùa – khöû. III. Phương pháp Thuyết trình, đàm thoại gợi mở, đồ dùng trực quan, phát huy tính tích cực của HS. IV. Tiến trình dạy học 1/ Ổn ñònh tình hình lôùp: (1phuùt) 2/ Kieåm tra baøi cuõ: (5phuùt) Caâu hoûi: Cho phaûn öùng : Fe2O3 + H2 " Fe + H2 O Xaùc ñònh chaát khöû, chaát oxi hoùa, vieát caùc quaù trình khöû, quaù trònh oxi hoùa? 3/ Giaûng baøi môùi: TG Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung 20’ Hoạt động 1: -Giôùi thieäu phöông phaùp caân baèng phaûn öùng oxi hoùa - khöû theo phöông phaùp thaêng baèng electron qua 4 böôùc. - Giôùi thieäu phaûn öùng: Photpho chaùy trong O2 taïo ra P2O5. P + O2 P2O5 - Yeâu caàu hoïc sinh xaùc ñònh soá oxi hoùa cuûa caùc nguyeân toá trong phaûn öùng. - Xaùc ñònh chaát khöû, chaát oxi hoùa döïa vaøo yeáu toá naøo? -Vieát caùc quaù trình khöû vaø quaù trình oh vaø caân baèng moãi q.tr. -Tìm heä soá döïa treân nguyeân taéc: Soá e do chaát khöû nhöôøng baèng soá e do chaát oh nhaän, baèng caùch laáy boäi soá chung nhoû nhaát .Yeâu caàu HS laáy heä soá . -Ñaët heä soá vaøo phöông trình vaø kieåm tra laïi. -Hoïc sinh lónh hoäi kieán thöùc vaø ghi cheùp vaøo vôû. - - Chaát khử : P0 vì soá oxi hoùa cuûa P taêng töø tröôùc vaø sau p/ö ( 0 à +5 ). Chaát oxi hoùa: O2 vì soá oh cuûa O2 giaûm töø 0 ñeán -2. - Quaù trình oxi hoùa: P0 P+5 + 5e Quaù trình khöû: O02 + 4e 2O-2 P0- 5e P+5 X 4 O02 + 4e 2O-2 X 5 4 P + 5O2 2 P2O5 II- LAÄP PHÖÔNG TRÌNH HOÙA HOÏC CUÛA PHAÛN ÖÙNG OXI HOÙA - KHÖÛ. Phöông phaùp thaêng baèng e, ñöïa treân nguyeân taéc: Toång soá e do chaát khöû nhöôøng baèng toång soá e do chaát oxi hoùa nhaän. Traûi qua boán böôùc -Böôùc 1: Xaùc ñònh soá oh cuûa caùc n.toá trong p/ö ñeå tìm chaát khöû, chaát oxi hoùa. -Böôùc 2: Vieát caùc quaù trình khöû, quaù trình oh caân baèng mỗi q.tr. -Böôùc 3: Tìm heä soá thích hôïp cho chaát khöû, chaát oh sao cho toång soá e do chaát khöû nhöôøng baèng toång soá e do chaát oh nhaän. -Böôùc 4: Ñaët caùc heä soá cuûa chaát khöû vaø chaát oh vaøo sô ñoà p/ö, töø ñoù tính ra heä soá cuûa caùc chaát khaùc coù maët trong p.tr hoùa hoïc . Kieåm tra caân baèng soá n.töû cuûa caùc n.toá vaø caân baèng ñieän tích hai veá ñeå hoàn taát vieäc laäp phöông trình hoùa hoïc cuûa p/ö. Ví duï: Chaát oxi hoùa : O2 vì soá oxi hoùa cuûa O2 giaûm töø 0 ñeán -2. Chất khử: P0(số oh tăng từ 0 - +5) Quaù trình oxi hoùa : P0-5e P+5 Quaù trình khö û: O02+ 4e2O-2 P0- 5e P+5 x 4 O02 + 4e 2O-2 x 5 4 P + 5O2 2 P2O5 11’ Hoạt động 2: - Laäp pt hoùa hoïc cuûa p/ö oh - khöû khi cho khí H2 khöû Fe2O3. Fe2O3 + H2 Fe + H2O - Yeâu caàu HS caân baèng theo phöông phaùp thaêng baèng e. - Cho ví dụ: 2 Cu + 5 O2 2 Cu O Fe3O4 + CO Fe + CO2 NH4NO3 N2O + 2 H2O Cu + HNO3 Cu(NO3)2 + NO + H2O - Hoïc sinh ghi cheùp ñeà. Thöïc hieän töøng böôùc: Fe2+3O3-2 + H02 Fe0 + H2O - Ñaïi ñieän caùc nhoùm leân baûng trình baøy keát quaû của nhoùm mình. Caùc ví duï khaùc: 2 Cu + O2 2 Cu O Fe3O4 + CO Fe + CO2 NH4NO3 N2O + 2 H2O Cu+HNO3 Cu(NO3)2 + NO + H2O 5’ Hoạt động 3: Phaûn öùng oh-khöû la øloaïi p/ö hoùa hoïc khaù phoå bieán trong töï nhieân vaø coù taàm quan troïng trong saûn xuaát vaø ñôøi soáng. - Hoïc sinh neâu moät soá taùc haïi cuûa phaûn öùng oh-khöû. Vaø keát thuùc baøi hoïc. III- YÙ NGHÓA CUÛA P/Ö OH-KHÖÛ TRONG THÖÏC TIEÃN P/ö oh-khöû laø loaïi p/ö hoùa hoïc khaù phoå bieán trong töï nhieân vaø coù taàm quan troïng trong saûn xuaát vaø ñôøi soáng 2’ Hoạt động 4: củng cố - Hai phaûn öùng sau, phaûn öùng naøo phaûn öùng oh - khöû : a) 2NO + O2 2NO2 . b) CaCO3 CaO + CO2. 4. Daën doø: (1 phuùt) Laøm baøi taäp 5,6,7,8 sgk trang 83. Và đoïc tröôùc baøi 18 “Phaân loaïi phaûn öùng trong hoùa hoïc voâ cô”. Rút kinh nghiệm: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Duyệt của tổ trưởng Tuần: 14 Tiết PPCT: 42 Ngày soạn: Ngày dạy: Baøi 25. PHAÂN LOAÏI PHAÛN ÖÙNG TRONG HOÙA HOÏC VOÂ CÔ I. Mục tiêu 1. Kieán thöùc: Hoïc sinh hieåu Các phản ứng hóa học được chia thành hai loại: p.ứ oh – khử và không phải là p.ứ oh – khử. Khái niệm phản ứng tỏa nhiệt và phản ứng thu nhiệt. Ý nghĩa của phương trình nhiệt hóa học. 2. Kyõ naêng: Xác định được một phản ứng thuộc loại phản ứng oh – khử dựa vào sự thay đổi số oh của các nguyên tố. Xác định được một phản ứng thuộc loại phản ứng tỏa nhiệt hay thu nhiệt dựa vào phương trình nhiệt hóa học. Biết biểu diễn phương trình nhiệt hóa học cụ thể. Giải được bài tập hóa học có liên quan. 3. Thaùi ñoä: Khaû naêng tö duy trong hoïc sinh. II. Chuẩn bị 1. Chuaån bò cuûa giaùo vieân: Chuẩn bị một số phản ứng hóa học. 2. Chuaån bò cuûa hoïc sinh: Xem bài trước ở nhà. III. Phương pháp: Đàm thoại gợi mở, nêu vấn đề, phát triển khả năng tư duy nhận xét của học sinh. IV. Tiến trình dạy học 1. Ổn ñònh tình hình lôùp: (1 phuùt) 2. Kieåm tra baøi cuõ: (5 phuùt) Caâu hoûi: Trình baøy caùc böôùc caân baèng phaûn öùng oh - khöû theo phöông phaùp thaêng baèng electron . Áp duïng: Caân baèng phaûn öùng oxi hoùa – khử : FeO + HNO3 Fe(NO3)3 + NO2 + H2O 3. Giaûng baøi môùi: TG Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung 8’ Hoạt động 1: - Giaùo vieân yeâu caàu HS nhaéc laïi khaùi nieäm p/ ö hoùa hôïp ? -Cho ví duï minh hoïa? -Haõy xaùc ñònh soá oh taát caû caùc nguyeân toá trong phaûn öùng? Nhaän xeùt soá oh caùc nguyeân toá tröôùc vaø sau phaûn öùng? -Ruùt ra nhaän xeùt gì veà soá oh cuûa nguyeân toá trong phaûn öùng hoùa hôïp? -GV keát luaän: Trong phaûn öùng hoùa hôïp, soá oh cuûa caùc nguyeân toá coù theå thay ñoåi hoaëc khoâng thay ñoåi. -Phaûn öùng hoùa hôïp hay coøn goïi laø p/ö keát hôïp, p/ö coäng hôïp. -Phaûn öùng maø hai hay nhieàu chaát keát hôïp laïi thaønh moät chaát. -HS1: Phaûn öùng: S + O2 SO2 S0 + O20 S+4 O2-2 -Soá oh n.toá löu huyønh taêng töø 0+4, soá oh n.toá oxi giaûm töø 0-2 -HS2: CaO + CO2 CaCO3 Ca+2O-2+C+4 O2-2Ca+2C+4O3-2 Soá oh taát caû caùc n.toá tröôùc vaø sau phaûn öùng khoâng thay ñoåi. -Trong p/ö hoùa hôïp, soá oh cuûa caùc n.toá coù theå thay ñoåi hoaëc khoâng thay ñoåi. I- Phaûn öùng coù söï thay ñoåi soá oh vaø phaûn öùng khoâng coù söï thay ñoåi soá oxi hoùa. 1 - Phaûn öùng hoùa hôïp: Ví duï: H20 + O20 H2+1O-2 Ca+2O-2+C+4O2-Ca+2C+4O3-2 Keát luaän: Trong phaûn öùng hoùa hôïp, soá oxi hoùa cuûa caùc nguyeân toá coù theå thay ñoåi hoaëc khoâng thay ñoåi. 8’ Hoạt động 2: -Giaùo vieân yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi khaùi nieäm phaûn öùng phaân huûy? -Cho ví duï minh hoïa? -Haõy xaùc ñònh soá oh taát caû caùc n.toá trong p/ö? Nhaän xeùt soá oh caùc nguyeân toá tröôùc vaø sau phaûn öùng? -Ruùt ra nhaän xeùt gì veà soá oxi hoùa cuûa nguyeân toá trong phaûn öùng phaân huûy? -GV keát luaän: Trong phaûn öùng phaân huûy, soá oxi hoùa cuûa caùc nguyeân toá coù theå thay ñoåi hoaëc khoâng thay ñoåi. -Phaûn öùng phaân huûy laø p/ö döôùi taùc duïng nhieät moät chaát bò phaân huûy thaønh nhieàu chaát khaùc. Phaûn öùng phaân huûy coøn goïi laø phaûn öùng nhieät phaân. -HS1: CaCO3CaO + CO2 Ca+2C+4O3-2 Ca+2O-2 + C+4 O2-2 Phaûn öùng phaân huûy treân khoâng coù söï thay ñoåi soá oh caùc n.toá. -HS2: N-3H4+1N+3O2-2N2+1O-2+ H2+1O-2 Phaûn öùng phaân huûy treân coù söï thay ñoåi soá oh caùc nguyeân toá. Nhaän xeùt: Trong p/ö phaân huûy, soá oh cuûa caùc n.toá coù theå thay ñoåi hoaëc khoâng thay ñoåi. 2-Phaûn öùng phaân huûy: Ví duï: Ca+2C+4O3-2 Ca+2O-2 + C+4 O2-2 N-3H4+1N+3O2-2N2+1O-2+ H2+1O-2 Keát luaän: Trong phaûn öùng phaân huûy, soá oxihoùa cuûa caùc nguyeân toá coù theå thay ñoåi hoaëc khoâng thay ñoåi. 8’ Hoạt động 3: -Giaùo vieân yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi khaùi nieäm phaûn öùng theá? -Cho ví duï minh hoïa? -Haõy xaùc ñònh soá oxi hoùa taát caû caùc nguyeân toá trong phaûn öùng? Nhaän xeùt soá oxi hoùa caùc nguyeân toá tröôùc vaø sau phaûn öùng? -Ruùt ra nhaän xeùt gì veà soá oxi hoùa cuûa nguyeân toá trong phaûn öùng theá ? -GV keát luaän: Trong phaûn öùng theá, soá oh cuûa caùc nguyeân toá luoân luoân coù söï thay ñoåi . -Phaûn öùng theá laø p/ö maø trong ñoù n.töû hoaëc nhoùm nguyeân töû naøy ñöôïc thay theá bôûi nguyeân töû hoaëc nhoùm nguyeân töû khaùc. -HS1: Zn+CuSO4Cu+ ZnSO4 Zn0 + Cu+2SO4 Cu0 + Zn+2SO4 Soá oxi hoùa cuûa nguyeân toá keõm, ñoàng coù söï thay ñoåi. -HS2: Na + HCl NaCl + H2 Na0 + H+1Cl Na+1Cl + H20 Soá oxi hoùa cuûa nguyeân toá Natri, Hiñro coù söï thay ñoåi. Nhaän xeùt: Trong phaûn öùng theá, soá oxi hoùa moät soá nguyeân toá luoân coù söï thay ñoåi. 3-Phaûn öùng theá: Ví duï: Zn0+ Cu+2SO4Cu0+ Zn+2SO4 Na0 + H+1Cl Na+1Cl + H20 Keát luaän: Trong phaûn öùng theá, soá oxi hoùa moät soá nguyeân toá luoân coù söï thay ñoåi. 8’ Hoạt động 4: - Giaùo vieân yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi khaùi nieäm phaûn öùng trao ñoåi? - Cho ví duï minh hoïa? - Haõy xaùc ñònh soá oh taát caû caùc nguyeân toá trong phaûn öùng? Nhaän xeùt soá oxi hoùa caùc nguyeân toá tröôùc vaø sau p/ö ? - Ruùt ra nhaän xeùt gì veà soá oh cuûa n.toá trong p/ư trao ñoåi? - GV keát luaän:Trong phaûn öùng trao ñoåi, soá oh cuûa caùc nguyeân toá luoân khoâng coù söï thay ñoåi . -Phaûn öùng trao ñoåi thöôøng xaûy ra giöõa caùc chaát: -Phaûn öùng maø trong ñoù coù söï trao ñoåi thaønh phaàn caáu taïo neân noù. - HS1: HCl+AgNO3AgCl+ NaNO3 Soá oxi hoùa cuûa caùc nguyeân toá khoâng coù söï thay ñoåi. - HS2: NaOH + HCl NaCl + H2O Soá oxi hoùa cuûa caùc nguyeân toá khoâng coù söï thay ñoåi. Nhaän xeùt: Trong phaûn öùng trao ñoåi soá oxi hoùa taát caû caùc nguyeân toá luoân khoâng coù söï thay ñoåi. 4-Phaûn öùng trao ñoåi: Ví duï: HCl +AgNO3AgCl+ NaNO3 NaOH + HCl NaCl + H2O Keát luaän: Trong phaûn öùng trao ñoåi soá oxi hoùa taát caû caùc nguyeân toá luoân khoâng coù söï thay ñoåi. 4’ Hoạt động 5: - Coù nhieàu caùch ñeå phaân loaïi phaûn öùng hoùa hoïc. - Vieäc chia ra caùc loaïi phaûn öùng: hoùa hôïp, phaân huûy, theá, trao ñoåi…. döïa treân cô sôû naøo? - Neáu laáy cô sôû laø soá oxi hoùa nguyeân toá thì chia phaûn öùng hoùa thaønh maáy loaïi ? -Boå sung: Döïa treân söï thay ñoåi soá oxi hoùa nguyeân toá thì vieäc phaân loaïi seõ thöïc chaát hôn so vôùi vieäc phaân loaïi döïa treân soá löôïng caùc chaát tröôùc vaø sau phaûn öùng. -Coù theå döïa vaøo chaát tham gia phaûn öùng vaø chaát taïo thaønh sau phaûn öùng. -Thaønh hai loaïi: Phaûn öùng coù söï thay ñoåi soá oxi hoùa vaø phaûn öùng khoâng coù söï thay ñoåi soá oxi hoùa caùc nguyeân toá. II-Keát Luaän: Döïa vaøo söï thay ñoåi soá oxi hoùa cuûa caùc nguyeân toá ngöôøi ta coù theå chia phaûn öùng hoùa hoïc thaønh hai loaïi: -Phaûn öùng khoâng coù söï thay ñoåi soá oxi hoùa caùc nguyeân toá Khoâng phaûi laø phaûn öùng oxi hoùa - khöû. -Phaûn öùng coù söï thay ñoåi soá oxihoùa caùc nguyeân toá Laø phaûn öùng oxi hoùa - khöû. 2’ Hoạt động 6: Củng cố Baøi 1: Phaûn öùng : 2 Na + 2H2O 2 NaOH + H2, coù phaûi laø p/öùng oxi hoùa khöû khoâng? Vì sao? Baøi 2: Cho phaûn öùng : Zn + CuSO4 ZnSO4 + Cu, thì 1 mol Cu2+ ñaõ nhaän bao nhieâu electron? Baøi 3: Daáu hieäu naøo ñeå nhaän bieát moät phaûn öùng oxi hoùa-khöû ? 4. Daën doø: (1 phuùt) Xem laïi baøi chuaån bò cho tieát luyeän taäp. Laøm caùc baøi taäp 1,2, 3, 5 vaø 7 trang 86, 87 sgk. Rút kinh nghiệm: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Duyệt của tổ trưởng Tuần: 15 Tiết PPCT: 43 Ngày soạn: Ngày dạy: Baøi 26. PHAÂN LOAÏI PHAÛN ÖÙNG TRONG HOÙA HOÏC VOÂ CÔ (tt) I. Mục tiêu 1. Kieán thöùc: Hoïc sinh hieåu Các phản ứng hóa học được chia thành hai loại: p.ứ oh – khử và không phải là p.ứ oh – khử. Khái niệm phản ứng tỏa nhiệt và phản ứng thu nhiệt. Ý nghĩa của phương trình nhiệt hóa học. 2. Kyõ naêng: Xác định được một phản ứng thuộc loại phản ứng oh – khử dựa vào sự thay đổi số oh của các nguyên tố. Xác định được một phản ứng thuộc loại phản ứng tỏa nhiệt hay thu nhiệt dựa vào phương trình nhiệt hóa học. Biết biểu diễn phương trình nhiệt hóa học cụ thể. Giải được bài tập hóa học có liên quan. 3. Thaùi ñoä: Khaû naêng tö duy trong hoïc sinh. II. Chuẩn bị III. Phương pháp: Đàm thoại gợi mở, nêu vấn đề, phát triển khả năng tư duy nhận xét của học sinh. IV. Tiến trình dạy học 1. Ổn ñònh tình hình lôùp: (1 phuùt) 2. Kieåm tra baøi cuõ: (5 phuùt) Caâu hoûi: Trình baøy caùc böôùc caân baèng phaûn öùng oh - khöû theo phöông phaùp thaêng baèng electron . Áp duïng: Caân baèng phaûn öùng oxi hoùa – khử : FeO + HNO3 Fe(NO3)3 + NO2 + H2O Giaûng baøi môùi: TG HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV HOAÏT ÑOÄNG CUÛA HS NOÄI DUNG Hoaït ñoäng 1: - GV laøm thí nghieäm bieåu dieån:+ Ñoát chaùy daây Mg trong khoâng khí.+ Ñun noùng ñöôøng traéng .- Yeâu caàu HS quan saùt vaø nhaän xeùt?- GV höôùng daån HS quan saùt hình 4.1 vaø 4.2 trang 109 SGK .-Nhaän xeùt, boå sung . Hoaït ñoäng 2: - Deå bieåu dieån moät phaûn öùng hoaù hoïc thu nhieät hay toaû nhieät , ngöôøi ta duøng phöông trình nhieät hoaù hoïc . Nhieät cuûa phaûn öùng hoaù hoïc ñöôïc kí hieäu laø - Yeâu caàu HS nghieân cöùu SGK vaø nhaän xeùt veà caùch vieát phöông trình nhieät hoaù hoïc . - GV vieát 2 VDï treân baûng y. caàu HS giaûi thích:  Hoạt động 3: 1. Haõy gheùp meänh ñeà ôû coät 1 vôùi coät 2 cho phuø hôïp  Coät 1 Coät 2  1   a   2   b   3   c   4   d   5   e   1. Phaùt bieåu naøo sau ñaây ñuùng nhaát? A. Phaûn öùng toaû nhieät laø p.öùng hoaù hoïc giaûi phoùng naêng löôïng döôùi daïng nhieät . B. Phaûn öùng toaû nhieät laø phaûn öùng hoaù hoïc haáp thuï naêng löôïng döôùi daïng nhieät . C. Phaûn öùng toaû nhieät laø phaûn öùng laøm cho moâi tröôøng xung quanh noùng leân . D. Phaûn öùng toaû nhieät laø phaûn öùng hoaù hoïc haáp thuï naêng löôïng cuûa moâi tröôøng xung quanh . 2. Phaùt bieåu naøo sau ñaây laø ñuùng ? A. Phaûn öùng oxi hoaù khöû laø phaûn öùng hoaù hoïc trong ñoù coù söï chuyeån electron giöûa caùc chaát phaûn öùng hay phaûn öùng oxi hoaù – khöû laø phaûn öùng hoaù hoïc trong ñoù coù söï thay ñoåi soá oxi hoaù cuûa moät soá n.toá B. Phaûn öùng oxi hoaù – khöû laø söï trao ñoåi hai hay nhieàu chaát ban ñaàu ñeå taïo thaønh chaát môùi . C. Phaûn öùng oxi hoaù – khöû laø phaûn öùng hoaù hoïc trong ñoù caùc chaát phaûn öùng vôùi nhau sinh ra nhieàu chaát môùi trong ñoù coù söï thay ñoåi soá oxi hoaù . D. Phaûn öùng oxi hoaù khöû laø quaù trình trao ñoåi electron giöõa caùc nguyeân töû cuûa caùc nguyeân toá trong caùc chaát vôùi nhau. - Cung caáp nhieät ban ñaàu, sau ñoù nhieät cuûa phaûn öùng toaû ra naêng löôïng laøm cho daây Mg tieáp tuïc chaùy. Ñaây laø phaûn toaû nhieät.- Coøn p.öùng phaân huyû ñöôøng laø phaûn öùng thu nhieät, neân phaûi cung caáp nhieät lieân tuïc . - Quan saùt hình veû vaø ruùt ra keát luaän . - P/öùng toaû nhieät laø p/öù hoaù hoïc giaûi phoùng naêng löôïng döôùi daïng nhieät .- Phaûn öùng thu nhieät laø phaûn öùng hoaù hoïc haáp thuï naêng löôïng döôùi daïng nhieät. .  - Ñeå chæ löôïng nhieät keøm theo moåi p.öù hh, ngöôøi ta duøng ñaïi löôïng nhieät phaûn öùng, kí hieäu laø : -- P/öù toaû nhieät thì caùc chaát p.öù phaûi maát bôùt naêng löôïng, vì theá coù giaù trò aâm. Ngöôïc laïi, ôû p.öù thu nhieät, caùc chaát phaûn öùng phaûi laáy theâm naêng löôïng ñeå bieán thaønh caùc saûn phaåm , vì theá coù giaù trò döông. - Nhieät p.öù tính baèng kJ .- Phöông trình phaûn öùng coù ghi theâm giaù trò vaø traïng thaùi cuûa caùc chaát ñöôïc goïi laø phöông trình nhieät hoaù hoïc .  -